مقاله بررسی اصول حسابداری 1 و 2
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 314 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 30 |
مقاله بررسی اصول حسابداری 1 و 2 در 30 صفحه ورد قابل ویرایش
اصول حسابداری 1
حسابداری: یکی از فعالیتهای خدماتی است که نقش آن : شناسایی، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بندی و ارائه ی اطلاعات کمی با کیفیت و ماهیت مالی مؤسسات است به منظور آنکه امکانات لازم برا ی قضاوت آگاهانه و تصمیم گیری های اقتصادی توسط استفاده کنندگان از اطلاعات مالی ، فراهم شود.
واحدهای اقتصادی:
به دو دسته تقسیم می شوند که 1) انتفاعی ، 2) غیر انتفاعی
1) انتفاعی: به واحدهایی اطلاق می شود که هدف آنها کسب سود و درآمد است که بر دو نوع است: 1) تجاری، 2) خدماتی
1) تجاری: واحدهایی که به خرید و فروش کالا می پردازند و سود کسب می نمایند.
2) خدماتی: توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تأسیس می گردند و به واحدهایی اطلاق می شود که درازای ارائه ی خدمات به مشتریان درآمد کسب می نمایند. مانند: بانک ها، بیمه ، حسابرسی
2) غیرانتفاعی:
هدف این واحدها کسب سود نیست و در راستای منافع جامعه توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تأسیس می گردند مانند: کمیته امداد ، طرح شهید رجایی، هلال احمر
معامله: داد وستدی که بین دو طرف انجام می گیرد را معامله می نامند که بین دو نفر شخص حقیقی است.
سند حسابداری :
نوشته یا ورقه ای است که برای ثبت یک یا چند رویداد مالی در دفاتر طبق ضوابط خاصی صادر می شود و نشان دهنده بدهکار یا بستانکار حساب می باشد ، و سند حسابداری یا سند روزنامه نامیده می شود وسیله ای برای ثبت عملیات مالی دردفاترقانونی با توجه به نیاز مؤسسه به طرق مختلفی ستون بندی می شود. نمونه ای ازفرم آن درزیرارائه می شود:
مؤسسه شماره سند:
سند حسابداری تاریخ
|
ردیف |
عطف |
شرح |
مبلغ جزء |
بدهکار |
بستانکار |
|
دفترکل |
دفترمعین |
ریال |
ریال |
ریال |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جمع مبلغ به حروف |
||||||
|
تنظیم کننده: کنترل کننده: تأییدکننده: امضاء امضاء امضاء |
||||||
|
مبلغ ………. ریال طی چک شماره ……. به اینجانب ……… نماینده ……….رسید. امضاء |
||||||
|
در صفحه ……. دفتر روزنامه ثبت گردید دردفتر معین ثبت گردید دردفترکل ثبت گردید امضاء امضاء امضاء |
||||||
دارایی ها: کلیه ی منابع اقتصادی یک واحد تجاری یا مؤسسه را دارایی می نامند و برسه نوع است:
1- دارایی جاری، 2- دارایی ثابت، 3- دارایی نامشهود
1- دارایی جاری:
به گونه ای ازدارایی ها گفته می شود که ظرف مدت 1سال ازتاریخ ترازنامه به پول نقد تبدیل می گردند که شامل: صندوق/ بانک، بدهکاران، اسناد دریافتنی، موجودی کالا، سرمایه گذاری کوتاه مدت در اوراق بهادار، پیش پرداخت هزینه ها، موجودی ملزومات، تنخواه گردان
2- دارایی های ثابت:
به آن گونه از دارایی ها گفته می شود که قابل رؤیت است و عمرآنها بیش از 1 سال است و اغلب آنها به غیراز زمین براثر مرور زمان کاهش قیمت پیدا می کنند، یعنی استهلاک پذیرند. که شامل: زمین، ساختمان، ماشین آلات، تأسیسات، وسائط نقلیه و ابزارکار
3- دارایی های نامشهود:
به آن گونه از دارایی ها گفته می شود که قابل رویت نیستند و دارای ارزش برای واحد تجاری باشند اطلاق می گردد که شامل: سرقفلی، حق الاختراع، حق الامتیازها (برق وگاز وتلفن وآب)، هزینه ی تأسیس قبل از بهره برداری شرکت و علائم تجاری
بدهی ها : تعهدات یک واحد تجاری به اشخاص حقیقی و حقوقی را بدهی نامند و بردو نوع است: 1- بدهی جاری یا کوتاه مدت، 2- بدهی بلند مدت یا ثابت
1- بدهی جاری یا کوتاه مدت:
به آن گونه از بدهی ها اطلاق می شود که ظرف مدت 1 سال از تاریخ ترازنامه و از محل دارایی های جاری پرداخت می گردند که شامل: بستانکاران، اسناد پرداختنی به سررسید 1 سال، پیش دریافت های فروش کالا یادرآمد، تسهیلات کوتاه مدت بانکی، قسمت جاری اقساط، تسهیلات بلند مدت بانکی، سود سهام پرداختنی، کلیات پرداختنی و هزینه های معوق یا هزینه های پرداخت نشده.
2- بدهی های بلند مدت یا ثابت:
به آن گونه ازبدهی ها که سررسید آنها بیش از 1سال باشد را بدهی بلند مدت یا ثابت گویند که شامل: تسهیلات بلند مدت بانکی، اسناد پرداختنی به سررسید بیش از 1 سال، اوراق قرضه بلند مدت.
سرمایه: ادعای صاحب مؤسسه به اموال مؤسسه را سرمایه نامند.
هزینه: صرف یا خرج قسمتی از دارایی ها به منظورکسب درآمد را هزینه نامند.
درآمد: بهای کالای فروش رفته و یا بهای خدمات ارائه شده به مشتریان را درآمد نامند.
معادله حسابداری (فرمول ترازنامه) :
بدهی= حقوق طلبکاران
حقوق سرمایه گذاران اموال = دارایی
سرمایه = حقوق سهامداران
|
|
|
( (تغییرات در سرمایه) C∆ + (تغییرات در بدهی ها)L ∆ = A∆ (تغییرات دردارایی ها)
ترازنامه : ترازنامه یا بیلان صورت حسابی است که وضع مالی یک واحد تجاری را دریک لحظه ی معین نشان می دهد. بعبارت دیگر: ترازنامه صورتی است که اطلاعات مربوط به منابع اقتصادی ، تعهدات اقتصادی و علائق صاحبان واحد تجاری نسبت به منابع آن واحد را، دریک تاریخ مشخص از طریق گزارش دارایی ها، بدهی ها و حقوق مالکان تجاری فراهم می ـ کند.
شکل و محتوای ترازنامه:
هدف از تنظیم ترازنامه، ارائه صورتی است که گویای کافی در مورد دارایی ها، بدهی ها وانواع حقوق صاحبان مؤسسه را داشته وکلیه ی واقعیت های با اهمیت و مربوط درباره ی واحد تجاری را بطورکامل افشاء کند وشکل ومحتوای ترازنامه و نحوه ی طبقه بندی اقلام مندرج درآن بایستی به گونه ای باشد که تمام اطلاعات با اهمیت و مربوط در مورد واحد تجاری را طبق اصول متداول حسابداری به نحوه ی گویا وقابل درک ارائه کند تا قابل استفاده برای گروههای مختلفی باشد که هر کدام آن را از نقطه نظر خاص خود مورد بررسی قرار می دهند.
تراز نامه به اشکال گوناگونی تهیه و ارائه می شود که سه شکل مرسوم ومتداول آن :
1) شکل حسابT ، 2) شکل وضعیت مالی ، 3) وشکل گزارشی است.
حقوق صاحبان سهام = سرمایه = C
سهام عادی (ممتاز) ×××
اندوخته ها( قانونی،احتیاطی، توسعه وتشکیل) ××××
صرف سهام ××××
مانده ی سود وزیان انباشته ××××
جمع حقوق صاحبان سهام ××××
|
وظیفه ی اصلی حسابداری:
ارائه ی اطلاعات مالی بر گروههای ذینفعی است.
1) درون سازمانی مدیریت برای برنامه ریزی کوتاه مدت نیاز به اطلاعات مالی دارد.
کارکنان
2) برون سازمانی: 1) بانک ها ، 2) طلبکاران ، 3)سهامداران ، 4) دولت ، 5) رقبا
حساب: جدول یا صورتی است که فعالیت های مالی یک مؤسسه یایک واحد تجاری درآن ثبت می گردد.
حساب به فرم T انگلیسی از 3 قسمت تشکیل شده است :
1) نام حساب حساب صندوق
2) سمت راست حساب (بدهکار) بدهکار بستانکار
3)سمت چپ حساب (بستانکار)
مانده ی یک حساب :
ما به التفاوت جمع ستون بدهکاران ازجمع ستون بستانکاران حساب مانده ی حساب گویند. * حساب بستانکاران حساب صندوق
140 250 450 360
110 بس بد 90
چهار صورت حسابهای مؤسسه:
1) دارایی ها: که مانده ی آنها همیشه بدهکار است. 2) بدهی ها وسرمایه که مانده ی آنها همیشه بستانکاراست. 3) حساب درآمد: همیشه مانده ی آنها بستانکاراست. 4) هزینه ها: که همیشه مانده ی آنها بدهکاراست.
1) حساب های دائم:
به حسابهایی اطلاق می شود که از یک دوره ی مالی به دوره مالی بعد انتقال می یابد مانند: دارایی ها، بدهی ها، سرمایه و ذخایر، استهلاک، مزایای پایان خدمت کارکنان.
2)حساب های موقت:
به حسابهایی اطلاق می گردد که در یک دوره ی مالی ایجاد و درهمان دوره ی مالی بایستی به حساب سود و زیان انتقال یابد. مانند: حسابهای درآمدی (فروش کالا)، حسابهای هزینه ای، هزینه ی حقوق، هزینه ی اجاره تلفن و آب و گاز و برق، هزینه تشکیلاتی، هزینه ی مالی و…..
3) حساب های مخلوط(مختلط) :
به حسابهایی اطلاق می گردد که یک سر آنها درترازنامه و سردیگرشان در سود و زیان می باشد مانند: حساب پیش پرداخت هزینه ها، پیش دریافت ها، فروش کالا، و موجودی ملزومات.
تراز آزمایشی: فهرستی از مانده ی بدهکارو بستانکار حساب های T (دفترکل) را ترازآزمایشی نامند. و بردونوع است: 1-دوستونی، 2- چهارستونی
مراحل مختلف حسابداری:
1) جمع آوری اطلاعات مالی ، 2) تجزیه و تفکیک اطلاعات مالی ازروی مدارک اولیه ، 3) ثبت معاملات در دفتر روزنامه عمومی ، 4) انتقال ثبت های بند3 به دفترکل ، 5) تهیه ترازآزمایشی ،6) تنظیم کاربرگ ، 7) ثبت اقلام اصلاحی دردفتر روزنامه عمومی ونقل آنها به دفترکل ، 8) تهیه صورت های مالی(ترازنامه، صورت سود وزیان، صورت حساب سرمایه) ، 9) بستن حسابهای موقتی ، 10) تهیه ترازنامه آزمایشی اختصاصی.
اصول و مفاهیم حسابداری:
1) تفکیک شخصیت ، 2) دوره ی حسابداری، 3) پولی، 4) تداوم فعالیت ، 5) تطابق هزینه ها با درآمد ،6) بهای تمام شده.
اصول حسابداری:
1) اصل ثبات رویه ، 2) اصل افشاء ، 3) اصل احتیاط و محافظ کاری ، 4) اصل اهمیّت.
تعریف مفهوم تفکیک شخصیت:
اطلاعاتی که در حسابداری نگهداری می شود همیشه مربوط به شخصیت مؤسسه بوده و ازحساب شخصی افرادی که مالک یا اداره کنندگان آن هستند تمیزداده میشود. عموماًثبت اطلاعات حسابداری برموجودیت مؤسسه اثرداردونه برموجودیت صاحبان یا اداره کنندگان آن.
تداوم فعالیت:
طبق این مفهوم فرض می شود که مؤسسه ی تجاری برای مدت زمان نامحدود دایربوده و به فعالیت خود ادامه می دهد و به عبارت دیگرآن مؤسسه تجاری دارای فعالیت است ثبت دارایی ها به بهای تمام شده و شناسایی پیش پرداخت هزینه ها ازاین مفهوم تبعیت می نماید.
مفهوم بهای تمام شده:
طبق این مفهوم کالا و خدماتی که تحصیل می شود بایستی قیمت تمام شده ی آنها دردفاترثبت گردند و این قیمت مبنای عملیات مالی آینده قرارخواهد گرفت. ثبت های حسابداری براساس مفهوم بهای تمام شده می باشند و این مفهوم با مفهوم تداوم فعالیت ارتباط دارد.
اصول حسابداری 2
سیستم:
1) عبارت است ازتعدادی عنصرکه بایکدیگر ارتباط هایی دارند. 2) عبارت است ازمجموعه ی چیزهایی که بین اعراض آنها روابطی وجود دارد داشته اند. 3) عبارت است ازکلیتی ذهنی یا عینی که ازاجزای وابسته بهم تشکیل شده است. 4) مجموعه ای ازفرآیندهای گوناگون که دراین مجموعه ی روابط علت و معلولی وجود دارد.
اجزاء تشکیل دهنده ی یک سیستم:
1) داده(In put) ، 2) فرآیند عملیات (Processing) ، 3) بازده (Out put) ، 4) بازخور (Feed back) ، 5) محیط سیستم (Enviorment)
خواص و صفات هرسیستم:
1) کلیت سیستم (Holism) : حاصلجمع تعدادی ازاجزای مجزا نیست بلکه ارتباط موجود بین اجزای نحوه ی ترکیب و چگونگی سازمان یافتگی اجزاست که کلیت سیستم را به وجود می آورد.
2)تناسب اجزاء: تناسب اجزاء بایکدیگر از مشخصات بارزهرسیستم است.
3) سیستم به عنوان چرخش رویدادها ( Systems as cycles of events ) : سیستم ها هریک بنحوی محصول خود را به خارج صادرو با صادرشدن بازده ی سیستم مجدداً برای تجدید فعالیت از محیط خود نیرو و مواد کسب می نمایند.
4) حالت نیل به کمال : سیستم ها درطول زمان روبه پیچیدگی و کمال می نهند.
5) آنتروپی منفی (Negative Entropy) : این حالت ناشی ازوجود بی نظمی درسیستمها است ویک قانون کلی درطبیعت است که براساس آن هرنوع سازمانی به سمت بی نظمی ومرگ می رود.
6) حالت پایداروتعادل درونی پویا(the steady and dynamic Homestasis) : ورود انرژی برای توقف کردن افزایش آنتروپی به منظورحفظ پایداری وثبات درمبادله ی انرژی است. همواره یک جریان ورود انرژی و خروج بازده درسیستم وجود دارد امّا مشخصه ی اصلی سیستم درجه ی انرژی متبادله و نیز ارتباط بین اجزاء ثابت می ماند.
سیستم حسابداری :
1) عبارت است ازمجموع روشها و دستورالعمل هایی که جهت جمع آوری وسازماندهی اطلاعات مالی مؤسسه بکارمی رود. 2) یک سیستم اطلاعاتی که اطلاعات مالی مورد نیازرا آماده و فراهم کند.3) عبارت است ازمجموعه ای ازاجزاء به هم پیوسته درداخل یک مؤسسه که آثارمالی رویدادهای آن مؤسسه به صورتها وگزارشهای مالی تبدیل می کند.
اجزای متشکله ی سیستم حسابداری:
الف ـ فرم ها : این قسمت شامل فرم مدارک اولیه، اسناد حسابداری ودفاترو فرم گزارشات مالی وآماری وسایرفرم هایی که درهرمؤسسه موجب جریان یافتن کارها وارتباط مختلف عملیات می گردد.
ب ـ سازمان : سازمان دادن کارکنان درتشکیلاتی مناسب عامل اساسی دربهره گیری درست ازخدمات کارکنان می باشد.
پ ـ روش ها (Procedures) : درهرسیستم عملیاتی که درمراحل مختلف به منظورانعکاس فعالیت های بازرگانی وصنعتی برای کسب اطلاع ازچگونگی امور ودسترسی به نتایج حاصل نسبت به کلیه ی فرم ها اعمال می گردد.
ج ـ وسایل و تجهیزات(Equipments) : درهرسیستم حسابداری ثبت، نگهداری وپردازش اطلاعات مالی توسط وسایل انجام می گیرد وشامل :1) ابزارو وسایل ثبت مانند: مداد وقلم، ماشین تحریر، دستگاه فرم نویس. 2) وسایل بایگانی مانند: فاکتورهای خریدوصورت حسابها.
1) وسایل محاسبه مانند: ماشین حساب ، ماشین نواردار، کامپیوتر.
ویژگی های سیستم حسابداری:
1) اقتصادی بودن (cost – effectivens) : که اطلاعات مالی موردنیازباکمترین هزینه فراهم شود.
2) عملی بودن (practi cability) : که عملیات پیش بینی شده درسیستم با نیروی انسانی، منابع و وسایل و تجهیزاتی که به سهولت قابل دستیابی است انجام گیرد.
3) سادگی (simpilicity) : پردازش اطلاعات با کمترین اقدام وبا استفاده ازساده ترین وسایل ممکن انجام پذیرد وسوابق ومدارک واطلاعات مورد نیاز سریع وآسان دراختیارقرارگیرد.
4) صحت(accnracy) : که اطلاعات مالی (صورتها و گزارشات مالی و…) که ازطریق سیستم فراهم می آید بدون اشتباه وهرچه بیشتربه واقعیت عینی متکی و نزدیک باشد.
5) انعطاف پذیری (fle xibility) : که سیستم توانایی فراهم آوردن اطلاعات موردنیازرا درشرایط تغییرکاروفعالیت اقتصادی داشته باشد وبتواند با تغییرقوانین ومقررات واصول وروشهای حسابداری و تغییرسازمان واحد اقتصادی به سادگی تعدیل شود.
6) کفایت کنترل های داخلی (adequateinterndconty) : که سیستم باید شامل روش هایی باشد که با اجزای آن مدیریت بتواند عملیات را به سهولت هدایت و نظارت کند و احتمال وقوع اشتباه و تقلب وسوء استفاده واستفاده ی نادرست ازدارایی های واحد اقتصادی را به حداقل برساند.
مراحل وطرح و تدوین سیستم های حسابداری:
1) مطالعه (study) : این مرحله معمولاً با بررسی محیط کار، انواع فعالیت ها وسایرمختصات یک مؤسسه آغازمی شود وبا بررسی نوع برآورد حجم معاملات و عملیات مالی ادامه می یابد و سرانجام با تعیین اطلاعات مالی مورد نیاز مدیریت وسایر اشخاص ذیحق وذینفع وذیعلاقه به امورمالی مؤسسه پایان می گیرد. دراین مرحله، مطالعه وارزیابی عوامل خارجی مؤثربر مؤسسه وفعالیت های آن ازجمله قوانین ومقررات حاکم وسایرالزامات مربوط به امورموسسه نیزلزوم است.
2) طراحی (Design) : دراین مرحله سازمان، فرمها، روش ها و وسایل وتجهیزات لازم برای گردآوری، نگهداری وپردازش اطلاعات مربوطه به معاملات و عملیات مالی وکنترل دارایی ها، بدهی ها وحق مالی صاحبان سرمایه، درآمدها وهزینه ها بنحوی تعیین می شود که حسابها، صورت ها وگزارشات مالی ویا بعبارت دیگر، اطلاعات مالی مورد نیازبه موقع فراهم آید اصول پذیرفته شده ی حسابداری به عنوان یکی ازمبنای اصلی درطراحی هرسیستم حسابداری درنظرگرفته ورعایت می شود. دراین مرحله معمولاً جزئیات سیستم ودستورالعمل های مربوط به چگونگی اجرای آن نیزتهیه می گردد.
3) استقرار و اجرا (implcMentation) : پس ازپایان طراحی وپذیرش سیستم پیشنهادی استقرارواجرای سیستم آغازمی شود. انجام دادن این مرحله به برنامه ریزی دقیق وهماهنگ کلیه ی کارها، تدارک و تهیه کلیه ی فرمها ووسایل لازم ونیزبه جلب همکاری کلیه ی افرادی نیازمند است که دراجرای سیستم نقش دارند آموزش کارکنانی که مسئولیت اجرای سیستم را بعهده می گیرند ازجمله نخستین اقدامات ضروری دراین مرحله است.
2) بازنگری (revision) : پس ازآنکه یک سیستم بکارگرفته شد میزان کارآیی آن سنجیده می شود وبراساس نتایج بدست آمده درآن تجدید نظرواصطلاحات لازم بعمل می آید سیستمی مناسب، مطلوب وکارآمداست که اطلاعات مالی را سریع، صحیح وبه موقع پردازش کند.
پردازش اطلاعات مالی:
1) سیستم دستی ، 2) سیستم مکانیکی ، 3) سیستم کامپیوتری
1) دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط قلم ومداد وکاغذصورت می گیرد واین سیستم درمؤسساتی بکاربرده می شود که تعداد معاملات آنها اندک باشد.
2) دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط ماشین های اداری مکانیکی والکترومکانیکی انجام می گیرد.
3) دراین سیستم پردازش رویدادهای مالی توسط انواع کامپیوترصورت می گیرد واین سیستم برای مؤسساتی که معاملات و عملیات مالی حجیم ومتنوعی دارند مناسب است.
کنترل داخلی: شامل همه ی واحدها و عملیات مؤسسات بازرگانی وتولیدی می باشد و بوسیله ی کنترل داخلی کلیه ی روش ها وعملیات واختیارات و مسئولیت ها مورد بررسی قرارمی گیرد بعبارت دیگر: عبارت است ازکلیه ی طرحهاواقداماتی است که به منظورمحافظت دارایی ها وکسب سود بیشترودرنتیجه حصول به هدفها دریک مؤسسه برقرارشده باشد.
تقسیم بندی کنترل داخلی:
1) کنترل داخلی اداری ، 2) کنترل داخلی حسابداری
1) کلیه اقدامات و روشهای بکارگرفته شده درجهت افزایش کارآیی عملیات واطمینان ازرعایت ـ برنامه ها ودستورالعمل ها درکلیه ی سطوح مؤسسه را کنترل داخلی اداری می گویند.
2) کلیه ی اقدامات و روش هایی که برای حصول اطمینان ازحفاظت دارایی ها وصحت ودرستی اسناد ومدارک وصورت ها وگزارش های مالی بکارگرفته می شود کنترل داخلی حسابداری نام دارد.
روش های خاص کنترل داخلی:
1) حسابداری داخلی ، 2) برنامه ریزی مالی ، 3) شماره گذاری پیاپی اسنادومدارک ، 4) کارکنان درستکارولایق ، 5) جابه جایی کارکنان .
1) واحدی ازحسابداران واجد صلاحیت تشکیل شده و وظیفه دارد تا طبق برنامه ای مدون وبطورمداوم و منظم به معاملات و عملیات مالی رسیدگی واعمال کنترل های اداری وحسابداری مؤسسه رامطالعه وارزیابی ونتیجه رسیدگی های خود را همراه با پیشنهادات اصلاحی به مدیریت گزارش کند.
2) برنامه ی مالی عاملی است که می توان عملیات انجام شده را بررسی وکنترل نمود وتفاوت ارقام پیش بینی شده و واقعی هرنوع رویداد مالی را مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرارداد.
3) براساس این روش هرگونه اسناد ومدارکی که دریک مؤسسه بکاربرده می شود قبل ازاستفاده ی آن بایستی بطور مرتب (پیاپی) شماره گذاری گردد.
4) کارکنان درستکارولایق نقش بسیارمهمی رادرسیستم کنترل داخلی ایفا می کنند.
5) جابه جایی کارکنان ازیک شغل به شغل دیگرموجب تقویت کنترل داخلی ودانش شغلی شاغل می گردد.
تعریف حقوق و دستمزد :
حقوق: مقرری ثابتی است که بطورماهانه به کارمندان پرداخت می شود.
دستمزد: به مزد ساعتی یا روزانه اشخاص اطلاق می شود وطبق ماده ی 4 قانون کار، دستمزد عبارت است از وجه نقد یاهرگونه مزایای غیرنقدی که کارگردرقبال انجام کاراز کارفرما دریافت دارد.
واحدهای کنترل کننده ی حقوق و دستمزد:
1) دایره ی کارگزینی ، 2) دایره ی اوقات کار ، 3) دایره ی حسابداری حقوق ودستمزد ، 4) دایره ی پرداخت
محاسبه ی حقوق و دستمزد :
نرخ دستمزد :R درآمد یا کل دستمزد : E E = R×H+K
معرف اضافه کار:K ساعات کار عادی :H
K از رابطه زیر به دست می آید:
4/1 × نرخ ساعتی R ×(ساعت کار در هفته ی عادیH ـ کل ساعت کارکردZ ) = K اضافه کاری
پاداش وتعیین آن براساس درصدی ازسود ویژه:
پاداش : عبارت است ازمبلغی که معمولاً درپایان دوره یا درپایان هرفصل تحت عناوین مختلف به کارکنان پرداخت می گردد مبلغ پاداش براساس سود ویژه ی واحد تجاری ـ افزایش تولید، تقلیل ضایعات وسایرموارد محاسبه می شود.
محاسبه ی پاداش براساس درصدمشخصی ازسود ویژه :
الف ـ سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش ، ب ـ سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپس ازکسر پاداش ، ج ـ سود قبل ازکسر مالیات بردرآمد وقبل ازکسرپاداش ، د ـ سود پس ازکسرمالیات بردرآمد و پس از کسر پاداش.
پاداش درحالت اوّل : درصد مورد نظر× سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش
پاداش درحالت دوّم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات بردرآمد وپاداش ـ پاداش)
پاداش درحالت سوّم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات وپاداش ـ مالیات)
مالیات : نرخ مالیات × (مبلغ سود قبل ازکسرمالیات وپاداش ـ پاداش)
پاداش درحالت چهارم : درصد مورد نظر× (سود قبل ازکسرمالیات وپاداش ـ مالیات ـ پاداش)
مالیات : نرخ مالیات × (مبلغ سود قبل ازکسرـ پاداش)
کسورحقوق ودستمزد : که بردونوع است ؛
الف ـ قانونی (مانند بیمه ی اجتماعی و مالیات) ، ب ـ توافقی مانندمساعده ، اقسام وام ضروری ومسکن که با توافق کارکنان ازجمع حقوق آنها کسرمیگردد.
مالیات برحقوق و دستمزد:
کارفرمایان بایستی مالیات حقوق کارکنان خودراطبق قوانین مالیاتی محاسبه وازحقوق آنان کسروحداکثرتا پایان ماه بعدی به حساب حوزه ی مالیاتی محل فعالیت خود واریزو رسید دریافت دارند.
محاسبه ی مبلغ قابل پرداخت به کارکنان :
مبلغ قابل پرداخت به کارکنان پس ازکسورات قانونی وسایرکسورات ازجمع حقوق ودستمزد ناخالص آنها بدست می آید.
مبلغ خالص قابل پرداخت = جمع حقوق ومزایای ناخالص ـ جمع کسورات (قانونی وتوافقی)
مدارک سیستم حقوق ودستمزد :
مهمترین مدارک سیستم حقوق ودستمزد عبارت است از:
1) لیست حقوق و دستمزد ، 2) صورت حساب حقوق ، 3) کارت مشخصات حقوق وکارت جمع درآمد کارکنان می باشد.
جهت دریافت فایل مقاله بررسی اصول حسابداری 1 و 2 لطفا آن را خریداری نمایید
مقاله بررسی اصول مهندسی اسید
| دسته بندی | فنی و مهندسی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 969 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 15 |
مقاله بررسی اصول مهندسی اسید در 15 صفحه ورد قابل ویرایش
رها شدن اسید
زمانی که بخواهد، پایداری، ثبات و زیبایی محیط زیست را حفظ کند کار درستی را انجام داده است. در غیر این صورت عمل اشتباهی را انجام میدهد. آلدو لیپوید
دیوید نیهان از گلوب بستن توضیح میدهد که چگونه آلودگی هوا به تغییرات موجود در جهان مرتبط است، «باد، باران و مواد رادیواکتیو در مرز کشور برای کنترل پاسپورت متوقف می شوند، و هر جایی که بخواهند می روند. آلودگی؟ به زودی نزدیک شما خواهد آمد … هم اکنون همة مادر جهت باد قرار داریم. در حال حاضر شما با مواد آلوده کننده ای که در این متن در حال حرکت هستند برخورد می کنید: مواد رادیواکتیو حاصل از انفجار چرنوبیل، مواد آلوده کنندة بنیادی و سر سخت که به طرف قطب شمال و دریاها و سرزمین‌های اطراف آن در حال حرکت هستند، و دود حاصل از آتش سوزی‌های بزرگ. این بخش در مورد دستة بزرگ دیگری از مواد آلوده کننده در حال حرکت بحث خواهد کرد: مواد اسیدی و منابع آنها. و ازما می پرسد که بعد از رها شدن اسید از هوا به زمین و آب چه اتفاقی خواهد افتاد، همانطور که در بسیاری از مناطق اطراف زمین اتفاق افتاده است. در قسمت اول این بخش مواد آلوده کننده که مسئول رها سازی اسیدها هستند معرفی می‌شوند، و توضیح میدهد که چگونه آنها تشکیل می‌شوند. و مرور کلی بر روی یک بررسی نیم میلیون دلاری دارد که در آمریکا و برای فهم بهتر رها سازی اسید انجام شده است. قسمت دوم، تأثیرات زیان آور رها شدن اسید در آب و زندگی آبزیان، جنگل و خاک آن را مورد بررسی قرار میدهد. قسمت سوم منابع صادر کنندة مواد آلوده کنندة تشکیل دهندة اسید و چگونگی کاهش این منابع را بررسی میکند. قسمت چهارم، بر روی مسائل بین المللی پیرامون موضوع رها شدن اسید بحث میکند.
باکس 601 رها سازی اتمسفری
رها سازی اتمسفری پدیده‌ای است که در آن مواد شیمیایی و یا ذرات تولید شده در هوا (که شامل اسیدها، فلزات، مواد شیمیایی بنیادی، میکروب و یا گرده‌ها می شود از هوا به زمین و آب وارد میشود. اسیدها در میان تعداد زیادی از مواد آلوده کنندة رها شده وجود دارند. باران آنها را شسته و ذرات آلوده کنندة بسیار کوچک می توانند در مکانهای خشک ته نشین شوند. در این مورد مثالی می زنیم. هیچ مدرکی وجود ندارد که ددت و یا پی سی بی (انواع ایزومرهای کلردار بی فنیل) در جنگلهای ایالت نیوها مپشیر استفاده می‌شوند، اما هر دوی این مواد در خاکهای آنجا پیدا شده‌اند که احتمالاً با تغییرات جوی از جاهای دیگر آمده‌اند. با تأیید این تفسیر باید بگوییم حقیقت این است که چگال سازی آنها در ارتفاعات بالاتر نسبت به ارتفاعات پائین‌تر بیشتر است. مخصوصاً در گل و لای‌هایی که با بادهای غالب مواجه می‌شوند. میزان رها شده به نظر می رسد که برای سلامتی جنگل تهدید کننده باشد. متأسفانه، رها شدن اسید درست بوده و میزان آسیب رساندن آلوده کننده‌های هوا در اطراف زمین به میزان فراوانی دیده میشود،
قسمت اول مواد آلوده کنندة اسیدی
دی اکسید سولفور (LSO2 و اکسید نیتروژن (NOX) از مهمترین منابع آزاد سازی اسید به شمار می روند. این گازها بعد از ساطع شدن با اکسیژن موجود در اتمسفر برای تشکیل مواد شیمیایی اسیدی واکنش نشان می دهند. یادآوری: شکلهای 5.2 و 5.3. سپس شکل 6.1 را مورد بررسی قرار دهید که مربوط به منابع طبیعی و منابع ساخت انسانها در ساختن منابع اسیدی، انتقال و تغییر شکل آنها و سرانجام ریزش و رها سازی آنها به خاک و آب میباشد. نور خورشید میزان تغییر شکل را افزایش میدهد. با بارش باران، این گازها به اسید سولفوریک و اسید نیتریک تبدیل میشود که در باران، برف و مه وجود دارد. بعضی اوقات، مه اسیدی مستقیماً با درختهایی برخورد میکند که در ارتفاعات بالا و یا در مناطق ساحلی وجود دارند. در مناطق خشک دی اکسید سولفور و اکسید نیتروژن به سولفات و نیترات تبدیل شده که به آرامی توسط نیرو جاذبه زمین ته نشین می‌شوند. حدود نیمی از اسید رها شده خشک است. و این اسیدها احتمالاً در نزدیکی منابع ساطع شده ته نشین می‌شوند. مواد شیمیایی دیگر به میزان کمی موجب رها سازی اسید می‌شوند. دی اکسید کربن در یک آب و هوای مرطوب میتواند تبدیل به اسید کربنیک شود. ذرات کوچک اسیدهای اصلی مانند اسید فرمیک و اسید استیک نیز ممکن است در جو وجود داشته باشد که از فرآیندهای طبیعی و فعالیتهای صنعتی ساطع می‌شوند. اما دی اکسید سولفور و اکسید نیتروژن از مشکلات اصلی محسوب می‌شوند.
جنگلها و خاک آنها
جنگلها دستخوش نوعی آفت به نام آفت سرشاخه می‌شوند و هر 50 تا 200 سال عمرشان کم میشود. و این موضوع هم به دلیل فشار و هم سن زیاد آنها است. آلودگی نیز به این فشارهای طبیعی افزوده میشود. جتگلها نه تنها به دلیل رهاسازی اسید بلکه به دلیل میزان ازون سطح زمین و آلودگی فلزات سنگین آسیب می بینند. در سال 1980 محققان طرح ملی مذکور مشاهده کردند که درختان صنوبر ترمز که در ارتفاعات بالا در شمال شرقی آمریکا رشد می‌کنند و مستقیماً در مسیر ابرهای اسیدی قرار دارند، در مقابل سرمای زمستان کم طاقت می‌شوند. آنها نتیجه گرفتند که این آسیب تنها تأثیر واضح و زیان آور اسید بر این جنگلها است، که برخی از درختها به این دلیل از بین رفتند، که قبل از آن باران باران اسیدی را علت آن می دانستند. با این وجود، برخی دانشمندان مخالفت نموده‌اند، گفته میشود حتی اگر بیماری علت اصلی مرگ این درختان بوده است، ممکن است رهاسازی اسید درختان را در برابر بیماری بی دفاع نموده باشد. ممکن است سالهای زیادی طول کشیده است تا این درختان بیمار از بین رفته‌اند. ممکن است مطالعاتی که طول 10 سال دربارة این طرح ملی صورت گرفته است کافی نباشد این تأثیرات زیان آور در درختان نیز همانند بیماری‌های فرمن در انسانها ممکن است تا سالها پنهان بماند. علاوه بر آن، بعد از سال 1990 موضوع رهاسازی اسید در گزارشات مطرح نمی شد. و به یاد داشته باشید که اسید‌هایی که شامل سولفور و نیتروژن می‌شوند جزء مواد معدنی به حساب می آیند. مواد شیمیایی معدنی مقاوم هستند. آنها به ذخیره شدن در خاکها و آبها ادامه می دهند.
جهت دریافت فایل مقاله بررسی اصول مهندسی اسید لطفا آن را خریداری نمایید
مقاله بررسی اصول و مبانی تربیت بدنی
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 25 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 22 |
مقاله بررسی اصول و مبانی تربیت بدنی در 22 صفحه ورد قابل ویرایش
اصول ومبانی تربیت بدنی
ضروری ترین پدیده ای که به معنای کامل باید شناخته شود انسان است وبدون شناسایی صحیح وکامل انسانی دستیابی به اهداف واقعی وضروری وحقیقی تربیت بدنی مقدور نخواهد بود شناخت انسان از دوطریق میسر است
الف) ازطریق انسان (علم )
ب) از طریق خالق انسان (وحی)
موضوع کار وبی تربیت انسان است و او از طریق جنبة‌حرکتی وبدنی انسان به تربیت او می پرداز پس باید به ویژگی های او و نیازهای مادی و معنوی او،اهداف وغایت او آگاهی کافی داشته باشند. انسان به معنای انس یا خو گرفتن می باشد قدیمترین تعریف در مورد انسان به حیوان ناطق که توسط سیبویه تعریف شده است ( انسان حیوان ناطق است)
ابن سینا: انسان با وجود جاندار بودنش سخنگو نیز است.
درمورد پیدایش روح دو تعریف وجود دارد: 1- روح موجود ی کاملاً مجرداست که قبل از تعلق ارتباط با بدن به همین شکل وجود داشته وسپس به بدن مادی پیوستگی وتعلق یافته است .
2ـ نظریه دیگر نفس وروح با پیدایش بدن وجنین آغاز می شود و مراحل وجودی وتجردرا از ضعف به شدت طی می کند تا به تجرد عقلانی برسد بس رابطه متقابل روح وبدن عمیق و دارای ریشه های فلسفی می باشد وبدن مثل ابزار ی حرف تلقی نمی شود تأثیر متقابل او حیاتی وحالات روحی بر بدن وهمچنین تآثیر ویژگی های جهانی براوحیات وحش به دست خواهد آمد.
ویژگی های اصلی انسان
1- علم و آگاهی
2- میل یا گرایش
3- اختیاریا آزادی
4- قدرت یا توانایی
5- تحول پذیری شخصی
الف)علم وآگاهی دونوع داریم
1- حضوری :خود آگاهی یا علم انسان به ویژگی های روحی ، قوای جسمی ، اندیشه های خودآگاهی.
2- اکتسابی : علم ما به جهانی پیرامون را شامل شود، آسمان ،زمین ،و…..
ب)میل وگرایش انسان ؛یکی دیگر از ویژگی های روحی انسان تمایلات یا گرایش های متنوع است تمایلات وگرایشات گوناگون در انسان منشأ رفتارهای متفاوت است وهیچگونه فعل ارادی از انسان بدون انگیزه روانی صادر نمی شود.
مشخصات میل وگرایش :
1- میل اساساً موتور محرک در افعال ارادی حیوانی وانسانی است
2- میل شعوری آگاهانه است و مانند میل طبیعی فقط کشش ناآگاهانه نیست.
3- میل شعوری همراه اراده واختیار است
4- اهداف همواره بر اساس امیال شکل می گیرد تا میل به علم نباشد تحصیل علم هدف قرار نمی گیرد.
اصالت فطرت وگرایش های انسانی :
خداگرایی وتعلق قلبی به ماورای طبیعت بویژه دین، فطری و ذاتی انسان است گرایش فطری دارای ویژگیهای زیر می باشد.
1- در همه افراد بشر وجود دارد
2- درهمه ادوار تاریخ وجود دارد
3- در همه محیطها واقوام وجوامع به چشم می خورد
4- قابل سلب ونفی کلی از انسان نیستند.
5- عوامل خارجی در اصل وجود وعدم آن تأثیر ندارد ولی در فعلیت وعدم فعلیت ولذت ضعف آن نقش دارد.
ج)اختیار و آگاهی :یکی از ویژ گیهای بشر اختیار و آزادی وقدرت انتخاب گری است اساس تکلیف صواب، عقاب، زشتی وزیبایی ، زیبایی اخلاقی ومسئولیت انسان به این ویژه گی وابسته است . مانند کسی است که در باغی محصور است ولی در آنجا برای انتخاب میوه وگلهای متنوع آزاد ومختار است.
د) قدرت وتوانایی : هرگونه نیروکه بتواند مبدأ یا منشأ‌کار یا اثری شود.
الف)قدرت مادی
ب)قدرت غیر مادی
قدرت مادی انرژی یا نیرویی که موجود در برخی اجسام است که می تواند منشأ ومبدأ حرکت شود که هم در انسان و هم در غیر انسان وجود دارد مثل قدرت مغناطیسی‌آهنربا وقدرت موجود در آنتی بیوتیک ها قدرت غیر مادی که هرگونه نیروی غیر مادی را شامل می شود نظیر قوا وکنییات گوناگون نفسانی
تربیت بدنی در قرون وسطی:
درفاصله بین قرون پنجم تاشانزدهم میلادی (16-5 م) اروپا دوران سیاهی را از نظر علم و دانش ، تعلیم و تربیت و اقتصاد ، پشت سر گذاشت که به قرون وسطی (سالهای سیاه) معروف است. اروپای قرن دهم فقیر، توسعه نیافته و کم جمعیت بود، فقر تنگدستی و بی توجهی به مسایل بهداشتی، حد متوسط عمر فقط 30 سال بود سفرکردن و ارتباط مردم با یکدیگر معمول نبود. تعداد کسانی که در مدت عمر خود 15 کلیومتر از زادگاه خود دور شده وبجای دیگر سفر کرده بودند از صدی بیست مردم کمتر بود. مردم اروپای غربی از سه طبقه تشکیل می شدند. فئودالهای بزرگ ،روحانیون ، روستائیان.
دهقانان وصنعت گران مطلقاً سواد نداشتند . امپراطور هانری چهارم را تنها به دلیل خواندن ونوشتن می ستودند، کلیسا به روحانیون نیاز داشت که بتوانند بخوانند و بنویسند لذا پی قرون متمادی تعلیم وتربیت در انحصار روحانیون بود.
تربیت بدنی در دوره پهلوی :
با روی کار آمدن رضاخان غرب گرایی سرعت بیشتری گرفت ، حرفهایی چون حذف روحانیت تغیر شکل لباسها ملی و جایگزین انیفرمهای فرنگی و کشف حجاب، اخذ تمدن فرنگی شتاب بیشتری می گیرد لذا ورزش و تربیت بدنی از چنین بلای فرهنگی در امان نماند بطور یکی دراولین فعالیت انجمن تربیت بدنی کاملاً خط وابستگی به غرب مشهور است.
اولین انجمن تربیت بدنی بصورت رسمی و قانونی سال 1313 تشکیل شد ریاست عالی آن را محمد رضا پهلوی به عهده داشت .مهمترین فعالیتهای انجمن عبارت بودند از 1-تهیه کتب ومقررات ورزش وپیش آهنگی مدرن اروپایی برای ورزشکاران ایرانی . 2- تربیت تعداد ورزشکار و مربی زیر نظر ( گیبسون) کارشناس آمریکایی.3- تشکیل باشگاههای ورزشی ، اردوهای تابستانی وشرکت در المپیک 1936 برلین .
سال 1317 اولین دانشرا تربیت بدنی پسران دایر شده که پس از 3 سال تعطیل شد وبار دیگر کارخود را از سال 1320 آغاز کرد.
دراصفهان نیز رشته تربیت بدنی از سال 1330 دایر گشت.
دانشرای عالی نیز از سال 1335 رسماً دوره کارشناسی تربیت بدنی را تأسیس نمود.
دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران سال 45،46 ومدرسه عالی ورزش وابسته به سازمان تربیت بدنی که بعدها به دانشکده تربیت بدنی وعلوم ورزش (دانشگاه تربیت معلم) موسوم گردید و از سال تحصیلی 51-52 کار خودش را آغاز کرد و از سال تحصیلی 54-53 دوره کارشناسی ارشد تربیت بدنی را دایرکرد. دانشگاههای جندی شاپور وگیلان نیز در سالهای آخر دورة‌پهلوی به پذیرش دانشجو تربیت بدنی مبادرت ورزیدند.
مختصری برتربیت بدنی در عصر جمهوری الاسلامی:
1ـ توجه سازمانی ومنطقی عمیق به ورزش مستقل بانوان.
2-رعایت موازین اخلاقی وانسانی در کلیه شئون ورزش .
3- جلوگیری از بردگی ورزشکاران درنظام تبلیغاتی تجار وسرمایه داران .
4-توسعه مراکز علمی وکاربردی برای آموزش مربیان تربیت بدنی وهمچنین تأسیس دوره های کارشناسی ارشد و دکتری .
5- رواج مسابقات ورزش درسطوح مختلف سنی متناسب با فرهنگ اسلامی .
1- احیا ورواج فرهنگ ورزش پهلوانی.
2- اشاعه فرهنگ فتوت در بین جوانان از طریق اشاعه فرهنگ اصیل اسلامی.
شناخت اصول ومبانی تربیت بدنی:
کلمه اصول به معنی اصل ، ریشه ها ، زیر بنا و زیر ساختهای اصلی است در واقع اصول دو پدیده اساس و بنیان آن پدیده را تشکیل میدهد،اصول یعنی حقایق و واقعیتهایی که به عنوان تعین روشها مورد استفاده قرار می گیرد. اصول در علم فلسفه، دین و اعتقادات نقش بازی می کند: (اصل بقاء ماده در فیزیک)مبانی یعنی مبنا، بناها و بنیان ها یا پی ها و شالوده ها و ساختمانها. در واقع مبانی هر پدیده یا علمی متضمن پایه ها، چهارچوب ، و ساختار اصلی آن علم یا پدیده است.
تربیت به معنی پرورش که از کلمه عربی رب به معنی پروردگار گرفته شده است . تربیت بخش مهمی از نظام آموزش و پرورش هرجامعه را تشکیل می دهد. حرکتی تکاملی وتدریجی است به منظورهدایت فردازآنچه هست به آنچه باید بشود.
منابع اصول 1- اساسی ترین بخش منابع تربیت بدنی هرجامعه نظام عقیده آن جامعه است (اعتقادات وباورها)
2-علوم انسانی که شامل تاریخ فلسفه،جامعه شناسی،روانشناسی،مردم شناسی، منابع درجه دوم را در تربیت بدنی شامل می شود.
1- علوم پایه بویژه ،زیست شناسی یا فیزیک یا فیزیولوژی علومی هستند که مربی تربیت بدنی را با ساختار مادی پیکر آدمی وقوانین حرکت وکارکردهای دستگاههای مختلف بدنی آشنا می کند.
از جمله مشخصات اصول طبیعت جهانی بودن وجاودانه بودن است که در ذات خود دارا می باشد.
تغیرپذیری اصول:
دانشمندان اسلامی معتقدند برخی اصول تغیر پذیرند وبرخی دیگر تغییر ناپذیر، در اسلام دو دسته مقررات وجود دارد که اول مقررات ثابت براساس آفرینش انسان و مشخصات ویژه او استوار است که دین و شریعت اسلامی نامیده می شود دوم مقررات قابل تغییر وجود دارد که به جهت ومصالح مختلف زمان و مکان اختلاف پیدا می کند.
تعریف مبانی تربیت بدنی : بررسی اصول وشالوده هایی که از منابع دینی علمی وفلسفی در تربیت بدنی استفاده می شود.
موضوع اصولی ومبانی تربیت بدنی چیست : مبحثی است که اساس و بنیان و ساختار و اهداف و ارزشهای ورزش وتربیت بدنی را مشخص می کند.
تربیت بدنی علمی مرکب است از علوم :
فیزیولوژی ورزشی
طب ورزش
بیومکانیک : شناخت حرکات بدنی
حرکات شناس : از نظر هنر و زیبایی شناسی حرکات
- فلسفه تربیت بدنی : تاریخ
- رشد و تکامل حرکت
- تربیت بدنی تطبیقی
- جامعه شناسی ورزش
- حرکات اصلاحی :ضعف ها و مشکلات مختلف ساختار بدن را برطرف می کند.
نقش تربیت بدنی در تعلیم و تربیت:
از آنجائیکه تربیت بدنی بخش تکمیلی وجدا نشدنی از تعلیم وتربیت است بحث پیرامون تأثیر تربیت بدنی وتعلیم وتربیت یکی از موضوعات ضروری در درس اصول ومبانی تربیت بدنی است .بدیهی است که شناخت متقابل اهداف آرمانها ، اصول و روشهای تعلیم وتربیت دیدگاه وسیعی از تربیت و مسائل آن به دانشجویان و در نهایت مربیان تربیت بدنی عرضه می کند.
مفهوم تعلیم وتربیت : جان دیوید می گوید:تعلیم وتربیت از نظر باز سازی وقایع و رخدادهای زندگی برای معنی دار شدن وقایع و حوادث جدید براساس تجارت پیشین می باشد و تربیت فرد عبارتست از :تمام اعمال از بدو تولد تا لحظة‌مرگ (می تواند در مسافرت، در زمین بازی و یا در کتابخانه تعلیم و تربیت صورت گیرد )
استاد مرتضی مطهری می گوید: تربیت عبارتست از پرورش دادن یعنی به فعلیت در آوردن استعداد های درونی فرد.
تعلیم وتربیت در سه حوزه
1) یادگیری شناختی
2) احساس عاطفی
3) روانی حرکتی اتفاق می افتد.
ارتباط حوزه های شناختی ، عاطفی ، روانی حرکتی و رابطه آنها با نیازها و وظایف تکاملی.
جهت دریافت فایل مقاله بررسی اصول و مبانی تربیت بدنیلطفا آن را خریداری نمایید
اصول تراشکاری
| دسته بندی | مواد و متالوژی |
| بازدید ها | 6 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 56 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 61 |
اصول تراشکاری
تراشکاری
در یک کارگاه تراش فردی مجاز به کاراست که با مسائل فنی آشنا شده باشد و دوره فلز کاری را نیز گذرانده ومسلط و آماده برای یادگیری در کارگاه تراش باشد.
قبل از هر چیز ایمنی های لازم را باید بداند.
الف- ایمنی های اصلی و مهم
قبل از هر کاری با ماشین ابزار به نکات مهم ذیل باید توجه کامل نمود که به دو بخش تقسیم می شوند:
A: کارهایی که بایستی انجام شود:
1- بایستی فرمانها و اهرمها را بشناسد
2- در صورت داشتن سئوال در مورد هر چیز آنرا بپرسد
3- همیشه ابزار صحیح برای کارکردن در اختیار داشته باشد.
4- برای ابزاری که خراب میشود و یا می شکند جانشین داشته باشد.
5- از ابزار مواظبت کند و برای تهیه آنها قبل از استفاده از دستگاه اقدام نماید.
6- گذرگاه ومسیر استفاده از ماشین را همیشه تمیز نگاه دارد.
B- کارهایی که نبایستی انجام داد:
1- در کارگاه و اطراف ماشین بیهوده قدم نزند و ندود
2- هیچ چیزی را روی زمین نیاندازد.
3- هر چیزی که تهیه می شود را لمس نکند
4- در زیر قلاب و بار حرکت نکند
ب- ایمنی های مربوط به ماشین:
1- ماشین را تمیز نگهدارد و روغن کاری بنماید.
2- قبل از استارت زدن با ماشین آشنایی کامل داشته باشد.
3- قبل از ترک کردن ماشین آن را خلاص و خاموش کند.
ج- ایمنی های مربوط به پرسنل:
1- هر خبر و گزارشی را در کوتاهترین زمان مطرح نماید.
2- از کفش و لباس کار برخوردار باشد.
3- قبل از استفاده از کار ازتمیز بودن برای نشستن روی ماشین اطمینان حاصل نماید.
4- دگمه های لباس کار باز نباشد و یا زیپ آن همیشه بالا کشیده شده باشد.
5- موهای سر را همیشه کوتاه نگهدارد
6- ازبستن ساعت و انگشتر و هرگونه مشابه آن پرهیز نماید.
7- براده ها؛ قطعات داغ و سایر آنا را توسط دست لمس نکند.
8- روی ماشین خم نشود و یا تکیه ندهد
برای مواظبت و محافظت ازماشینهای افزار عوامل زیر را باید در نظر داشت.
1- قبل از شناسای از طرز کار هر ماشین نباید آنرا به کار انداخت تا موجب خرات جانی و مالی گردد.
2- محلهایی از ماشین که نیاز به روغنکاری روزانه دارد باید مرتباً اعمال گردد.
3- قبل از استارت کردن ماشین از درست قرار گرفتن اهرمهای آن باید اطمینان حاصل کرد
4- حرارت یاطاقانهای ماشین نبایستی بیش از حرارت دست شود بنابراین زمان کارکدد باید معلوم باشد
5- از جمع شدن براده ها در راهنماهای ماشین بایستی جلوگیری شده و همیشه آنها را تمیز نگهدارد
6- راه نفوذ آب و گرد و غبار به داخل الکترود موتورها باید کاملاً بسته باشد و دارای حفاظ باشد
7- برای تمیز کردن مداوم ماشین نباید از هوای فشرده استفاده شود، تا عمر ماشین زیا شود
8- توجه به علائم و تابلوهای جلوگیری از خطرات بسیار مهم بوده و ضامن ایمنی وسلامتی خواهد شد.
علائمی استاندارد شده را جهت معرفی و شناخت در اختیار گذاشته تا در موارد برخورد با انها مورد استفاده صحیح قرار گیرد.
بعضی از این علائم با عنوان انجام دهید و بعضی با عناوین انجام ندهید می باشد و صاصولاً علائم سیاه رنگ جهت انجام ندادن کاری بشمار می آید و علائم سفید رنگ فرمان اجرای عملی را نشان می دهد.
مثلاً اگر اهرمی در روی ماشین قرار دارد و قابل حرکت در سه جهت رفت و برگشتی درمحورهای Z-Y-X باشد و فقط در جهت رفت و برگشتی X آن را مجاز به حرکت باشد از علامت خبری که دور آن دایره کشیده شده استفاده می شود. به سایر علائم توجه فرمائید
ساختمان یک ماشین تراش و توانایی ان برای کارهای مختلف :
ماشین تراش نیز یکی از ماشینهای افزار است که با دقت زیاد ساخته شده و خیلی حساس و گرانقیمت می باشد.
این ماشین قادر است قطعات را به صورت استوانه ای یا گرد تولید نماید و بهمین خاطر به ماشینهیا گردان نیز معروف است
اصولاص قطعات از طرف مختلف ساخته می شوند.
روش الف – قطعاتی که بدون براده برداری تولید می شوند این نوع قطعات یابصورت ریخته گری و یا با عبور از قالبهای کشش و یا غلطکی تولید می شوند و یا نیز از طریق آهنگری و یا با برش قیچی ایجاد می گردند.
روش ب: طریقه است که قطعات از طریق براده برداری مثل اره کردن – سوراخ کاری- تراشکاری- صفحه تراش- فرزکاری- و یا سنگ زنی و … تولید می گردند.
از جمله قطعاتی که از طریق براده برداری تولید می گردند با استفاده از ماشین تراش میباشد. اصلی ترین قسمتهای ماشین تراش مرغک دار عبارت است از :
a میز ماشین تراش – b دستگاه یاطاقان میله کار c سوپورت- d دستگاه مرغک- e جعبه دنده بار f میله راهنما- g میله کشش- h میله راه انداز
در شکل داده شده چون برای بستن کار روی ماشین میتوان از دو مرغک استفاده نمود ماشین مرغک دار یا ماشین طول تراش نامیده می شود، میله کار این ماشین معمولاً توخالی است که بتوان کارهای خاص را از آن عبور داد. بسیار دقیق یاطاقان بندی شده تا دورانی متغیر و بسیار دقیق داشته و قطعه کار روی آن محکم گردد، روی محو آن که سنگ خورده می باشد یاطاقانهایی هستند که لغزشی یا غلطشی میباشند و پوسته داخل یاطاقانها از جنس برنز می باشد که بدون لقی و دارای اصطکاک بسیار کم هستند در شکل مقابل ساچمه ای یا صفحه ای را ملاحظه می کنید.
دستگاه حماله یا حامل سوپورت : این دستگاه که رنده تراش روی آن بسته می شود و بوسیله آن تنظیم بار می گردد می تاند بصورت صلیبی در کشویی عرضی و طولی حرکت داشته باشد، کشویی حامل رنده حرکتی بدون لقی و برای بار عرضی و طولی قابل تنظیم دارد، که با دست و یا اتوماتیک بوسیله دو میله هادی و کشش که در چلوی نیز نصب شده اند به حرکت در می آیند.
دستگاه مرغک : این وسیله برای تکیه گاه قطعات بلند استفاده می شود ضمناً سوراخکاری و برقوکاری روی دستگاه تراش به وسیله این دستگاه انجام می پذیرد، دستگاه مرغک می تواند در نقاط مختلف طولی ریل دستگاه تغییر مکان داده شود، افزار برنده بوسیله دنباله مخروطی سوار می شود و بوسیله چرخ دستی آن بار داده می شود و با جابجایی اهرم مرغک شل می شود و می تواند به عقب و یا جلو حرکت داده شود.
میز ماشین: این قسمت ماشین تراش دارای ریل راهنما سنگ خورده می باشد که حامل تمام قسمتها و قطعات ماشین تراش است، دستگاه سوپورت روی ریل هایی که با مقطع منشوری یا تخت هستند جابجا می شود.
کارهای قابل اجرا توسط ماشین تراش : قطعات تولید شده با ماشین تراش دارای مقاطع دایره ای است که در طول دارای فرم های مختلف می باشند میله هایی ساده و غیر ساده، مخروطی، پیچی، واشرها و پولکها و بوشها و سایر اشکال دیگر را می توان تولید نمود این اشکال می توانند توپر و یا توخالی باشند. افزار برنده ای که استفاده می گردند از جمله- مته ها- برقوها، قلاویزها با مقطع گرد هستند که توسط دستگاه مرغک کار می کنند و افزارهای دیگر مشابه رنده که انواع مختلف دارند توسط رنده گیر سوپورت با حرکت های عرضی و طولی از روی قطعه کار براده برداری می نمایند قطعات قابل تراشکاری از مواد مختلف مثل- فولاد- چدن- برنز- برنج- مس و یا فلزات سبک- چوب پلاستیک و مواد مصنوعی می باشند. قطعه کار که به سه نظام دستگاه بیسته می شود و حرکت دورانی دارد توسط مرغک نیز مهار شده که با بار عرضی و طولی و حرکت دورانی توسط رنده براده برداری می گردد.
برای اجرای عملیات و فرمهای مختلف قطعات قابل تراشکاری کارهای متفاوت صورت می پذیرد که برای هر کدام از رنده مخصوص استفاده می گردد. این اعمال عبارتند از طول تراش (داخل تراش و رو تراشی) که هر کدام می تواند اشکال استوانه ای- مخروطی- فرم یا پیچ تراش را در هر دو مورد ایجاد نمایند و نیز می توان کف تراشی کرد که با بار عرضی تولید می گردد.
انواع ماشینهای تراش :
متداول ترین ماشینهای تراش همان ماشین تراش معمولی یا تراش طولی مرغک دار می باشد که از 1 تا 6 متر آن رایج است برای قطعات بزرگی که بایستی کف تراشی شوند از ماشینهای تراش مخصوص پیشانی تراش استفاده می گردد و ماشینهای تراش دیگری نیز متداول است که میز گردان آن جدا از بدنه قرار گرفته و با نام ماشینهای کاروسل معروفند نمایش از چند نوع ماشین معرفی شده را در زیر می بینید.
چگونه ماشین استارت شود؟
اصولاً ماشینهای تراش با یک شاسی استارت و استوپ روشن می شوند و در صورتیکه چرخ دنده های داخل گیربکس آن درست درگیر شده باشند. با زدن اهرم کلاج دستگاه سه نظام ماشین شروع به دوران می کند، اگر اهرم کلاج رو به پایین قرار گیرد معمولاً سه نظام عکس عقربه ای ساعت و در حالت وسط خلاص و اگر در حالت بالا قرار گیرد سه نظام عکس حالت قبل دوران خواهد نمود، معمولاً دستگاه جعبه دنده تشکیل شده اند از تعدادی چرخ دنده پله ای که در صورت تعویض حالات اهرمهای مخصوص آن جابجایی چرخ دنده ها انجام شده و می توان دورهای مختلفی را مطابق با تابلوهای معرفی شده روی ماشین از دستگاه گرفت.
دستگاه تنظیم بار : این عمل، هم توسط حرکت دست انجام می شود و هم بصورت اتوماتیک، وقتی اهرم کلاج عمل می کند علاوه بر گردش سه نظام دستگاه، میله هادی که در جلو ماشین قرار دارند نیز شروع به چرخش می کنند، سرعت دستگاه که تغییر کند گردش میله ها نیز بهمان نسبت تغییر خواهند نمود که در نتیجه می توان با درگیری سیستم حامل سوپورت با میله هدایت حرکت بار عرضی یا طولی را بطور اتوماتیک انجام داد.
توجه : ماشین قادر نخواهد بود که در یک زمان بطور اتوماتیک بار عرضی و طولی را با هم انجام دهد زیرا با قفل شدن به میله هدایت چرخ دنده ها خواهند شکست
وقتی میله هدایت کار می کند قفل حرکتی آزاد است و بازدن یکی از اهرمها یکی از دو سیستم بار عرضی و یا بار طولی شروع به کار می کند. که بار عرضی برای کف تراش و بار طولی برای رو تراش و یا داخل تراش مورد استفاده قرار می گیرد.
رنده های تراشکاری :
در هر جایی و کاری بایستی از ابزار صحیح استفاده شود؛
برای هر نوع کاری ابزار قابل استفاده در آن موضوع را بایستی آماده کرد و مورد استفاده قرار داد ابزار غیر صحیح باعث ایجاد مشکلات شده و از سرعت عمل، دقت کار می کاهد، در اینجا نمونه هایی از رنده های تراشکاری را معرفی کرده و نحوه تیز بودن نوک آنها را نشان داده ایم.
افزارهای تراشکاری – رنده تراش
برای جدا کردن براده از روی قطعه کار تراشکاری رنده یا قلمهای تراشکاری بکار می رود، اجرای این عمل بستگی به جنس و فرم لبه برنده افزار دارد.
جنس افزار- این افزار باید دارای خواص سختی، مقاومت در مقابل سختی قطعه کار مقاومت در برابر حرارت و سائیدگی باشد اگر فولاد افزار غیر آلیاژی باشد معمولاً 5/0 تا 5/1 درصد کربن خواهد داشت تا حرارتی معادل 250 سختی خود را حفظ می کمند که با (WS) معرفی می شود اگر فولاد افزار آلیاژ دار باشد علاوه بر کربن درای آلیاژی از ولفرام، کرم، وانادیوم، مولیبدن نیز خواهد بود که با حرف (SS) فولاد تند برشناخته می شود و سختی خود را تا 600 حفظ می کند افزارهای دیگری با عنوان فلزات سخت ینز هست که دارای ولفرام یا مولیبدن و کبالت و کربن می باشند که قدرت برشکاری آنها در تراشکاری زیاد تا حرارت 900 را تحمل می کند.
یکی دیگر از افزارهای تراشکاری – الماسه می باشد که به شکل قطعات کوچکی ساخته شده در اختیار قرار می گیرند بعضی ها در قلم بند محکم شده و تراشکاری می کنند و نوع دیگری بصورت جوشی هستند که روی قطعات رنده توسط گاز استیلن جوش می شوند، رنده الماسه را برای ظریف کاری روی قطعات ماشین حتی با دور بالا استفاده می کنند.
فرم لبه برنده افزار :
برای آنکه رنده بتواند در مقابل چرخش کار از روی قطعه کار برداری نماید باید وضعیت لبه برنده آن در بهترین حالت ایجاد شده باشد. لبه برنده دارای شکلی گوه ای است که در حالت برش بدون اصطکاک بوده تا بتواند در عمق کار فرو رود و براده های کنده شده از کار را بخوبی بخارج هدایت نماید.
برای ایجاد این کیفیت باید بر سه زاویه تحت رابطه توجه شود.
سطوح مورد نظر عبارتند از، یکی سطح براده که براده از روی سطح لبه برنده افزار عبور می کند و با سطح افق زاویه ای می سازد که با حروف و بنام زاویه براده نامیده می شود دیگری سطح گوه ای می باشد که به عمق کار فرو می رود و با حروف بنام زاویه گوه شناخته میشود و دیگری سطح آزاد زیر سطح گوه ای است که نسبت به خطر قائم الزاویه ای ایجاد می شود بنام زاویه آزاد و با حرف a که در این مجموعه جمع دو زاویه a و زایوه برش و با حرف می نامند.
محاسن و معایب کمی و زیادی زوایا ولبه های برنده :
تغییرات زوایا و یا سطوح لبه ها بستگی به نوع جنس کار دارد برای جلوگیری از شکستن لبه برنده برای جنس سخت تر زاویه گوه باید بزرگتر باشد و زاویه آزاد را تا حدی می توان کم کرد که سطح آزاد با کار اصطکاک ایجاد نکند اما در عین حال بزرگ شدن زوایه گوه باعث می شود که براده سخت تر جدا شود بنابراین کم وزیاد کردن این زوایا به صورت دلخواه نخواهد بود وبهترین زوایا و سطوح در اثر داشتن تجربه بدست خواهد آمد تابلوی صفحه 84 زیر نمایانگر وضعیت بهتر در تراشکاری می باشد.
علاوه بر زوایای a و و که نسبت به مقطع رنده مقایسه و محاسبه می شود زوایای دیگری نیز مطرح هستند و آن وضعیت قرار گرفتن رنده نسبت به کار می باشد. الف- زاویه تنظیم X بهتری وضعیت نشان دادن این زاویه دید از بالا به کار و سطح رنده می باشد که زاویه o45 حالت طبیعی و ایده آل آن می باشد و هر چه مقدار این زاویه بزرگتر شود عرض براده کم خواهد شد و فشار بیشتری را نیز تحمل خواهد نمود و اگر زاویه کوچکتر شود یا عمق براده یکنواخت عرض آن بیشتر شده و دوام زیادتری خواهد داشت که البته این زاویه برای کارهای نازک مناسب نیست زیرا باعث خم شدن کار خواهد شد.
زاویه تیزی : مقدار مناسب این زاویه معادل 90 است که مقدار کوچکتر آن باعث زود کند‌‌شدن وضعیت بودن خواهد شد
زاویه تمایل : این زاویه را نسبت به خط افلق می سنجند و مقدار شیبی که ایجاد می نماید باری تراشکاری بین 3 تا 5 مناسب است و معمولاً این زاویه را زیر افق در نظر می گیرند.
انواع رنده های تراشکاری :
اصولاص برای اجرای هر نوع کار تراشکای قلم یا رنده مناسب آن کار انتخاب می شود.
رنده های روتراشی که از رنده های مقاوم انتخاب می شوند بنا به نیاز کار از نوع بغل تراش چپ و یاراست انتخاب می شود رنده بغل تراش راست رده ایست که از سمت راست قطعه کاربرداری می کند و نوک آن در سمت چپ قرار دارد.
رنده های پرداخت : دارای نوک نسبتاً گرد می باشد. برای آنکه در زمان تراش با سطح بیشتری درگیر شود و در نتیجه سطح صافی تولید نماید.
فرم های مختلف رنده های تراشکاری : برای ایجاد فرمهای مختلف مثل گاه زنی یا فرمهای برجسته یا فرو رفته و یا پیچ تراش رنده های متفاوتی با لبه های فرم مخصوص ایجاد می کنند که تقریباً همان شکل را روی کار ایجاد می کنند.
رنده گیر: در مواقعی که رنده ها کوچکند و یا از تیغه های مخصوص استفاده می شود آنها را درگیره های فولاد ساختمانی که ارزانتر هستند قرار می دهند و فیکس می کنند تا مورد استفاده قرار گیرند و سپس مجموعه را در قلم گیر سوپرت قرار می دهند و محکم می کنند
رنده های آماده شده پس از مدتی کارکرد لبه های برنده آن بدلیل سایش کیفیت خوب خود را از دست داده و نیاز به تیز شدن مجدد دارند که آنها را با توجه به رعایت اصول می توان توسط ماشینهای سنگ ثابت رومیزی تیز کرد لذا بایستی نکات مهمی را برای حفاظت رعایت نمود ( ص صفحه 84)
1- سنگ باید در خلاف لبه رنده حرکت داشته باشد.
2- فشار برنده باید متناسب باشد.
3- از تو خالی کردن سطح آزاد رنده خودداری شود.
4- زوایای ایجاد شده را با شابلون بایستی کنترل کرد
5- سنگهای آسیب دیده را که دارای لنگی شده اند ابتدا باید توسط تیز کن ها صاف نمود سپس مورد استفاده قرار گیرد.
6- نکات ایمنی در مورد سنگها را با دقت مطالعه کرده و رعایت گردد.
نکات مهم در بستن رنده های تراشکاری
قبل از استفاده از رنده و براده برداری نکات قابل کنترل زیر الزامیست.
نوک قلم بایستی با مرکز سه نظام در یک ارتفاع باشد و برای بدست آوردن این مورد قلم گیر سوپرت را چرخانیده و بطوریکه نوک رنده را هم ارتفاع نوک مرغک قرار داده محکم کنید سپس قلم گیر را چرخانیده و برای براده برداری دستگاه را آماده کنید.
اگر رنده مرکز نباشد و کمی بالاتر و یا پاینتر قرار گیرد. مقدار زاویه آزاد آن تغییر خواهد نمود، اگر بالاتر از مرکز باشد زاویه a کوچکتر شده و دارای اصطکاک بیشتر می شود و اگر پایین تر از مرکز باشد جدا شدن براده بسختی انجام می پذیرد.
مطلب دیگر اینکه رنده ای که در قلم گیر بسته می شود نبایستی طول آزاد آن بیش از حد بلند باشد زیرا ایجاد ارتعاش کرده و سطح ناصاف ایجاد می نماید.
توجه داشته باشید که هر گونه تغییرات در وضعیت بستن رنده باید در حال خاموش بودن ماشین انجام پذیرد.
توجه داشته باشید که در نحوه بستن قلم و طرز قرار گرفتن آن روی ماشین طوری باشد که در صورت شل شدن و یا فشارهای ناگهانی که باعث چرخیدن قلم خواهد شد به کار آسیب نرساند، لذت بایستی رنده را مطابق شکل 75 طوری بست که در حالت چرخش از کار دور شود نه اینکه به عمق کار فرو رود.
نکته مهم دیگر اینکه در بستن قطعه کار فراموش نشود ه نباید آچار روی سه نظام دستگا باقی بماند.
مراحل مختلف در اجرای بستن و تراشیدن یک قطعه میله صاف:
مراحل انجام کار عبارتند از :
1- بستن قطعه خام به ماشین ( فکهای سه نظام را توسط آچار مخصوص از هم باز کرده و قطعه کار را در میان آنها قرار داده و سپس توسط آچار فکها را به هم نزدیک کرده تا قطعه را در بر گیرد)
2- تراش پیشانی = ( توسط رنده بغل تراش راست کف تراشی کرده تا سطحی صاف ایجاد گردد)
3- رو تراشی : ( توسط ردنده رو تراش از سطح جانبی قطعه کاربرداده برداری کرده تا به قطر دلخواه برسد )
4- پرداخت کاری : ( پس از خشن کاری توسط رنده پرداخت با بار کم سطح کار ( صافتر نموده و سرکار رانیز پخ می زنید)
5- قطع کردن = ( رنده برشکاری را به قلم بند بسته و بتدریج گاه گرفته تا قطر نازک و سپس قطعه کار جدا شود)
6- فکهای سه نظام را از هم باز کرده و قطعه را برگردانید مجدداً در داخل فکها قرار داده بطوریکه سردیگر قطعه کار آماده تراش شود سپس با رنده کف تراشی سرآماده را پیشانی تراشی کنید و …
نکاتی مهم در اندازه گیری قطعه تراشیده شده
قبل از شروع به تراش باید یکبار اندازه قطعه کار نشده آزمایش شود.
پس از یکبار روتراشی قطع متناسب با محور ماشین تراشیده خواهد شد، هم اکنون می توان توسط کولیس ورنیه قطر قطعه کار را اندازه گرفت، نکته اینکه کولیس را باید طوری روی قطعه کار قرار داد که حالت نرمال روی قطعه کار قرار گیرد و سپس طوری خم شوید که عمود بر سطح آن قرار بگیرید و بتوانید اندازه های دقیق کولیس را بخوانید.
اکنون پس از اندازه گیری می توانید ورنیه حلقه تقسیم بار ماشین را روی صفرتنظیم کنندی و بنا به تقسیمات آن به مقدار لازم بار دهید، وقتی که بار مید هید تقسیمات طوری تنظیم شده که نشان می دهید پس از یکبار تراش چند میلی متر از قطر کارکسر خواهد شد معمولاً تقسیمات ورنیه حلقه تقسیم به نسبت 05/0 میلی متر علامت گذاری شده که نشان می دهد با جابجایی هر خط علامت 5% میلی متر از قطر کسر خواهد شد. بنابراین تا به اتمام رسیدن کار و مراحل آخری نیازی به تکرار اندازه گیری ها توسط کولیس نخواهد بود.
توجه : قطعه کار تا آخرین مرحله نبایستی ازسه نظام باز گردد زیرا باز کردن قطعه و بستن مجدد آن باعث لنگی کار خواهد شد. ضمناً وقتی اگر درصدی بیش از مقدار لازم داده شد مجاز نیست که ورنیه را به عقب آورده که آن مقدار باردهی کم شود مگر آنکه به مقدار زیادتری حلقه را بچرخانید و مجدداً عمل باردهی را از ابتدا انجام دهید.
برای اندازه گیری طول کار از عمق سنج کولیس نیز می توان استفاده نمود.
هرگز نباید کار را در حال گردش سه نظام اندازه گیری نمود.
روی دستگاه تراش چرخهای دستی وجود دارد که تقسیماتی روی حلقه های تقسیم آن ایجاد شده که با دوران چرخهای سوپورت و نوک رنده در مسیرهای طولی و عرضی با دقت دهم یا صدم میلی متر جابجایی خواهند شد.
نکات قابل رعایت در تراش طول و پیشانی
1- قطعه کار باید محکم و مطمئن بسته شده باشد.
2- برای قطعات نازک و احتمالاً نرم که متمایل به خم نشدن دارند باید زاویه X بزرگ انتخاب شود.
3- تعداد دوران دستگاه متناسب با قطر کار انتخاب شود.
4- ابتدا مقداری از طول را تراشیده پس از بدست آوردن قطر صحیح تراشیده شده اقدام به ا ادامه کارکنید.
5- پس از اندازه گیری اولیه در تراشهای تکراری و مرحله ای از حلقه های مدرج شده سوپورت در طول و پیشانی استفاده کنید.
6- قبل از توقف کامل رنده را از قطعه کار جدا کنید تا موجب شکستن آن نشود
7- در کارکرد اتوماتیک قبل از انتهای طول کار دستگاه را از اتومات خارج کنید و مقدار آخر را با دست بار دهید
8- در انتهای انجام کار از رنده خوب پرداخت کاری استفاده نمایند و گوشه هایو جاهای پلیسه دار رابا سوهان صاف کنید.
9- در پیشانی تراشی از مرکز بودن رنده مطمئن شوید تا زائده ای ایجاد نشود
10- بهتر است در پیشانی تراشی از مرکز بطرف قطر خارجی کار حرکت کنید.
11- برای جلوگیری از حرارت در مقابل اصطکاک بهتر است از مواد خنک کننده مثل روغن آب صابون استفاده شود
انتخاب زوایا برای تیز کردن رنده تراش
با توجه به شناخت زوایای قلم در جدول زیر مقادیر زوایا برای جنسهای معرفی شده تا تراش بهتری صورت پذیرد.
سرعت برش:
یکی از نکات مهم در تراشکاری سرعت برش آنست که بستگی به جنس قطعه کار و قر آن دارد که اگر به این مورد توجه نشود باعث کندی رنده خواهد شد و یا خود قطعه کار خواهد سوخت و یا براده براداری بطور صحیح انجام نخواهد شد. شکل 3/84
سرعت برشی غیالتی است برای حرکت اصلی ماشین
اگر قطعه به ماشین بسته شده باشد و نوک رنده در آن فرو رود با چرخش یک دور میله مقداری معادل یک پیرامون از میله توسط رنده براده برداری خواهد شد حال اگر در هر دور به اندازه ضخامت براده رنده بطرف جلو حرکت نماید در دور بعد محل جدیدی از میل گرد براده برداری خواهد شد. و چون سرعت برش برحسب واحد m/ Min متر بر دقیقه محاسبه می گردد باید دید که در زمان یک دقیقه دستگاه چند دور خواهد زد که در مقابل هر دور یک پیرامون دیگر براده برداری می شود. بنابراین فرمول سرعت یا سرعت برش بصورت زیر خواهد بود.
که در آن V سرعت بر حسب D, m/Min قطر کار برحسب ملی متر و ضریب 14/3 و n مقدار تعداد دوران در دقیقه می باشد و عدد 1000 ضریب تبدیل میلی متر به متر خواهد بود.
تعیین تعداد دوران
در جداول موجود در استانداردها برای هر فلزی سرعت برش خاص معین شده است که در تراش نباید بیش از آن مقدار استفاده کرد و اگر سرعت برش و قطر کار معین باشد ی توان از فرمول زیر رابطه تعداد دوران را بدست آورد.
برای تعیین سرعت به نکات زیر توجه شود:
1- جنس قطعه کار = در صورتیکه جنس کار سخت تر باشد حرارت بیشتری حاصل خواهد شد که در نتیجه باید از سرعت کمتر انتخاب شود.
2- جنس رنده تراشکاری = رنده هایی که از جنس فلزات سخت باشد نسبت بهفولاد تندبر بهتر براده برداری می کنند لذا می توان ازسرعت بیشتری استفاده نمود
3- مقطع براده = مقدار براده اگر کم باشد ( حالت پرداخت) می توان از سرعت بیشتری استفاده نمود تا نسبت به سطح براده بیشتر که در حالت روتراشی انجام یم شود.
4- خنک کاری = در این زمان نیز می توان از سرعت بیشتری بهرمند شد زیرا عمل خنک کاری موثر خواهد شد.
استفاده از دیاگرام سرعت برش:
نظر به اینکه محاسبات وقت گیر است میتوان از دیاگرام هایی که روی دستگاه تراش نصب گردیده عده دوران را بدست آورد مثلاً در دو فلش نشان داده شده معین می شود که سرعت m/Min 35 باشد و برای قطر قطعه کار m.m 250 باید دستگاه را روی تعداد دوران بین 37 تا 53 دور تنظیم نمود و با کارایی دستگاه تعداد دور نزدیک به آن را انتخاب می کنیم. که اشارات انجام شده تعداد دور U/min 37= n ماشین انتخاب می شود و در نتیجه سرعت برش 28 متر بر دقیقه حاصل خواهد شد
محاسبات زمان در تراشکاری:
اصولاً در محاسبات زمان را با حرف T نشان می دهند و در اینجا زمان شامل چندین مورد می شود زمان کار یا زمان اصلی – زمان جزء –زمان تجهیزات- زمان فرعی که مجموع این زمانها را زمان کل یا زمان انجام سفارش می نامند.
الف- زمان اصلی (th) عبارت است از زمانی که کار روی ماشین بسته می شود و ماشین جهت قطعه مربوطه کار می کند یا براده برداری می نماید که در آن L طول تراش و S مقدار پیشروی در هر دور وn تعداد دوران ماشین در دقیقه می باشد و th زمان اصلی نامیده می شود.
ب: زمان جزء : این زمان ها ناخواسته بوجود می اید از جمله تیز کردن رنده شکسته و یا تعویض ابزار یا برطرف کردن معایب ماشین که حدود 10% زمان کل را برای این مورد در نظر می گیرند.
ج : زمان تجهیزات : اصولا برای اجرای عملیات و آماده سازی از جمله خواندن نقشه به دریافت و تهیه و جمع آوری و تحویل ابزار مورد نیاز تنظیم ماشین که این زمان نیز حدود 7% زمان کل محاسبه می گردد.
د : زمان فرعی نیز در اجرای تکمیل کار بطور تکرار مشاهده می شود مثل باز و بسته کردن قطعات آماده شدن و تیز کردن مکرر ابزار که تقریباً 18% زمان سفارش را برای این مورد در نظر می گیرند.
به دو مثال زیر توجه شود : در روابط زیر La و Lu مقدار فاصله پیشرو و پس رو می باشد که با واحد میلی متر محاسبه می گردد و به طول قطعه کار اضافه شده و در حقیقت به اندازه کورس کار به حساب خواهد آمد.
در شکل مقابل سه وضعیت از سطح مقطع براده معرفی گردیده شده که هر سه مقطه با هم برابرند ولی بهترین آنها وضعیت c می باشد. که دارای فشار براده متعادل است سطح مقطع براده برابر است با مقدار پیشروی (S) ضربدر عمق براده (a) که حاصلضرب آن خواهد شد A=s.a در براده برداری مثل چدن و برنز، براده ها می شکنند و به اطراف پاشیده می شوند ولی در کارهای سمج اگرسرعت براده برداری کم باشد براده ها قیچی شده و خورد می شوند ام اگر سرعت برش بالا برود آنها بهم پیوسته خواهد ماند. و سطح تراش نیز صاف و تمیز می ماند براده ها بطرق مختلفی ایجاد میگردند ظریف و دانه دانه – براده های کوتاه لوله ای و فنری و مار پیچ- براده های بلند براده های به پیچیده و فنری می باشند.
مراحل مختلف تراش یک میله زبانه دار
بطور مثال: میله دوپله دو طرف زبانه داری باید تراشیده شود نقش و اندازه آن نیز مجاز باشد نقشه کار داده شده دارای تلرانس می باشد تولرانس نقشه به این معناست که اگر قطر اسمی کار 10 میلی است ولی می تواند از 95/9 تا 05/10 میلی متر تغییر کند یعنی با تولرانس 1/0 میلی متر، تغییرکند یعنی با تولرانس 1/0 میلی متر تراشیده شود، برای اندازه هایی که تولرانس آن تعیین نشده باشد حداکثر اختلاف مجاز را به نسبت قطر آنها و درصد ظرافت تراش از جدول زیر تعیین می کنند. توجه داشته باشید دقت در کار بحد امکان صحیح نیست بلکه دقت باید بحد کافی و لازم انجام شود.
الف- برنامه کار : قطعه کار را به گیره مخصوص ( سه نظام) بسته و توسط آچار محکم کنید.
2- پس ازبستن و تنظیم رنده و سنتر کردن رنده های روتراشی و پرداخت ابتدا روتراشی کرده سپس در آخرین مرحله آنرا پرداخت کنید
3- توسط رنده بغل تراش طول زبانه را به اندازه لازم برسانید و لبه های کار را پلیسه گیری کنید
4- کار را باز کنید و پس از این سرو آن سر کرن کار در سه نظام محکم کنید
5- در حالیکه رنده ها روی قلم بند سوپرت سوار شده هستند عملیات روتراشی پرداخت کاری و بغل تراشی و پلیسه گیری را مثل مراحل سر اول انجام دهید.
لازم است برای اطمینان چند بار از ابتدا در مراحل مختلف قطر کار را اندازه گیری نموده، توجه داشته باشید اندازه گیری در حالیکه قطعه کار مشغول گردش است بطور کلی ممنوع است زمانیکه کار متوقف شده کولیس و یا میکرومتر راطوری روی قطر کار قرار دهید که فکهای آن روی سطح بنشیند و طوری به کار و وسیله اندازه گیری نگاه کنید که دید شما عمود بر آن باشد یعنی کمی خم شوید تا به سطح اندازه گیری مسلط شوید
کار با میکرومتر – علاوه بر وسیله اندازه گیری دقیق که در صفحات قبل با نام کولیس یا (کلیس) معرفی گردید که دقت آن از 10/1 تا 20/1 و یا به عبارتی از 1/0 تا 05/0 میلی متر را قادر به اندازه گیریبود در ساخت بعضی از قطعات نیاز به دقت بالاتر خواهند بود که در این موقع از وسیله دیگری بنام میکرومتر گاهی نیز از ساعت اندازه گیری که معمولاً با دقت از 01/0 میلی متر به بالاتر را قادر به اندازه گیری است استفاده می شود.
ساختمان میکرومتر خارجی : این وسیله دارای یک کمان و یک غلاف است، در یک طرف کمان دارای فکی ثابت بنام سندان است و در طرف دیگر، فک متحرکی قرار دارد، روی غلاف داخلی تقسیمات میلی متری در طول آن ایجاد شده و خود غلاف دارای پیچ اخلی می باشد که انتهای آن میله راهنما یا همان فک متحرک است. این پیچ یا میله راهنما با بوش محکمی در رابطه است که روی محیط آن تقسیم بندی شده، با پیچیدن بوش خارجی فک متحرک بطرف فک ثابت دور یا نزدیک می شود و اگر گام پیچ آن 1میلی متر باشد یعنی در هر دور یک میلی متر فک متحرک جابجا می گردد، حال اگر تقسیمات روی بوش خارجی به 100 قسمت مساوی تقسیم شده باشد با جابجایی هر قسمت مقدار 01/0 میلی متر فک تغییر مکان می پذیرد، برای آنکه فکهای اندازه گیری ساده جابجا شود دارای ترمز حلقه می باشد و ضمناً برای جلوگیری از فشار بیش از حد در انتهاب فک متحرک اغلب ضامنی تعبیه شده است.
حدود اندازه گیری میکرومترها معمولاً از صفر تا بیست و پنج میلی متر و یا 25 تا 50 میلی متر و 50-75 –100 میلی متر می باشد و بعضی از میکرومترهای بزرگ باکورس 50 میلی متر نیز هستند.
طرز استفاده کردن از میکرو متر:
این وسیله چون دارای دقت بالایی است باید در نگهداری و تمیز بودن آن توجه بیشتری شود باید حتی جزئی کثافتی مابین فکها وجود نداشته باشد تا با گردش غلاف خارجی فکها بتوانند دو طرف کار را لمس کنند و برای آنکه دو فک تحت فشار کار را نگیرند باید تا قبل از تماس غلاف را بچرخانند و در لحظه قبل از تماس از پیچ انتهایی غلاف استفاده شود و آنرا بچرخانند تا فکها بهآرامی کار را در بربگیرند، حسن این عمل در اینجاست که پیچ انتهایی جغجغه ای می باشد و وقتی آنرا می چرخانند فک متحرک جلو می آید و بخ محض تماس پیچ بصورت جغجه آزاد می چرخد بنابراین قطعه کار را با فشار متعادل اندازه گیری می کند
نکات مهم در نگهداری از میکرومتر:
1- میکرومتر را باید در محل کار جدا از سایر وسایل و روی پارچه قرار داد.
2- میکرومتر را باید فقط برای اندازه گیری کارهای دارای وقت زیاد بکار برد.
3- در اندازه گیری نباید از قدر و زور زیاد استفاده کرد بلکه، باید از پیچ تنظیم فشار استفاده نمود.
4- زمان پیچاندن و سفت کردن فک متحرک نباید کمان را جابجا نمود.
5- پس از استفاده از میکرومتر باید آن را تمیز کرد و فکهای قابل مشاهده را چرب نوده
شرح مراحل انجام تراش روی یک قطعه خاص :
کاری مطابق نقشه زیر قرار است ساخته شود : دو قطر 24 و 32 دارای تلرانس مشخص شده است که بایستی از جدول مقادیر آنها مشخص شود و سپس با همان دقت تراشیده شود. این نوع مقادیر تلرانسی برای استفاده و یا عبور از داخل یاطاقان یا بلبرینگ خواهد بود ضمناً روی آن با علائم کیفیت سطوح و نوع زبری و سطح مشخص شده است که بایستی روی سطوح سنگ خورده باشد روی دو پیشانی میله علامتی است که گویای زدن مرغک به قطر 3 میلی متر می باشد.
جهت دریافت فایل اصول تراشکاریلطفا آن را خریداری نمایید
جوش و جوشکاری و اصول آن
| دسته بندی | آموزشی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 113 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 52 |
جوش و جوشکاری و اصول آن
جوشکاری از مسائل خیلی مهم در صنعت ساختمان است .اهمیت این امر به سبب ساخت و سازهای مرتفع که امروزه در تمام نقاط شهری و حتی روستایی به سرعت در حال پیشرفت است چندین برابر شده تا آنجا که سازمان نظام مهندسی نیز با درک این مسئله دوره های مختلفی را برای بالا بردن آگاهی اعضای خود و بروز کردن اطلاعات مهندسین محترم مرتبا برگزار میکند.
در قسمت ذیل عناوینی مشاهده میشود که خود شامل زیر مجموعه های دیگری می باشند(که در ادامه مطلب بطور کامل آمده است). تلاش من در ارائه این مطلب بر این بوده تا حد امکان این مهم کامل و جامع بررسی شود. باشد که مورد توجه علاقمندان قرار گیرد...
نکاتی در مورد جوشکاری ساختمانهای فلزی
انواع اتصالات در جوشکاری
خطاهاى جوشکارى اتصالات در ساختمانهاى فولادى
آزمایشهای جوش
انواع و روش های جوشکاری
جوشهای بی کیفیت ساختمانها
جوشکاری با قوس الکتریکی
نکاتی در مورد جوشکاری ساختمانهای فلزی
فرآیند برپا سازی اسکلت ساختمانهای فلزی (غالباً مسکونی و تجاری های کوچک) در زمان کوتاهی٬ حدوداً یک روزه٬ انجام می شود. به همین دلیل نمی توان تمام جوشکاریها را در همان روز انجام داد. در این حالت در قدم اول جوشکار سعی می کند تیر و ستونهای ساختمان را با حداقل جوش بر پا کند و بعد از رفتن جرثقیل٬ هزینه ساعتی اجاره جرثقیل زیاد است و برای همین نمی توان چند روز از آن استفاده کرد مضافاً اینکه اگر حتی یک ساعت در روز از آن استفاده شود باید هزینه کل روز را پرداخت نمود٬ شروع به جوشکاری کامل کند.
برای همین است که پایداری ساختمان فلزی در چند روز اول که جوشکاری ها هنوز نیمبند هستند بسیار کم است. بلای جان این وضعیت٬ باد است. بله وزش باد. تصور اینکه یک ساختمان به خاطر وزش باد فرو بریزد بسیار وحشتناک است. چه باید کرد؟
خب٬ این خودش یک بحث علمی را میطلبد. آیا تابه حال به واژه "بارهای حین ساخت" (Construction Loads) برخورده اید؟ اساس قضیه اینست که تکنولوژی ساخت نیز علاوه بر بارهای اعمالی بر سازه٬ ممکن است بارهای جدیدی را به سازه اعمال کند. مثلاً در مبحث پل سازی٬ اگر برای ساخت پل مجبوریم که از تکنولوژی ساخت خاصی استفاده کنیم٬ شاید که لازم باشد سازه را برای یک بارگذاری جدید که ریشه آن فقط و فقط روش ساخت است طراحی کنیم. حالا جالب است که بعضی مواقع این بارها هستند که در طراحی سازه حاکم می شوند. بهر حال٬ می توان یک تحقیق علمی خوب در این زمینه مربوط به مسئله ای که اشاره شد انجام داد. اما اگر بخواهیم این مسئله را بصورت تقریبی و تجربی حل کنیم٬ بهتر است که دستورالعمل های ساده ای را رعایت کنیم.
- به هواشناسی اهمیت دهیم. روزهایی که وزش باد زیاد است (Windy Weather) از الم کردن سازه اجتناب کنیم.
- اگر که مجبور به ادامه کار در حین وزش باد هستیم در طول برپاسازی به ارتفاع و عرض سازه عمود بر جهت وزش باد (سطح بادگیر سازه) دقت کنیم. طوری باید کار را پیشرفت داد که همواره این عامل حداقل باشد.
- اگر در یک سایت با محوطه باز هستید احتمال تغییر جهت باد به نفع خود با آرایش و چیدمان مهندسی و حساب شده ماشین آلات کانتینرها و هر چیز دم دستتان که دارای حجم و سطح مناسبی است را بررسی کنید.
- استفاده از حائل برای افزایش پایداری هم گزینه مناسبی است.
- از علم مهندسی سازه نیز استفاده کنید. در حین الم سازی سازه دقت کنید که اگر بعضی از اتصالات کامل جوشکاری شوند می توانید حداقل یک سازه معین پایدار داشته باشید. اکنون باید مطمئن باشید که سازه معین انتخابی شما پایدار است.
- موارد دیگری که نسبت به جایی که شما هستید احتمالاً وجود دارند که شما باید از خلاقیت خود کمک بگیرید.
انواع اتصالات در جوشکاری
مراحل اجرایی جوشکاری قوس الکترود دستی
آلودگی ها از قبیل چربی، کثافات، رنگ، اکسیدها و پوسته ها از لبه های مورد جوش حداقل تا فاصله 15mm از هر طرف قطعه. اصولاً کار به کمک سنگ زنی، برس زنی و سمباده انجام می گیرد. روش شیمیایی بیشتر برای زدودن چربی ها می باشد.
جوشکاری (Beveling): متناسب با ضخامت ورق و شرایط کار و نهایتاً به کمک استانداردها لبه سازی انجام می شود. برای ورق های ضخیم از لبه سازی (Beveling) دو طرفه و برای ورق های با ضخامت متوسط از لبه سازی یک طرفه استفاده می شود. مسلماً شیار (Groove) نیز می تواند برای قطعات با ضخامت متوسط از یکطرف و برای قطعات ضخیم در دو طرف قطعه ایجاد شود. 1-برطرف کردن کلیه مواد زائد، ناخالصی ها، 2- یخ زدن لبه های مورد
زاویه پخ و شعاع انحناء تحتانی لبه ها بر حسب حساسیت به ترک، پیچیدگی، وزن قطعه در هنگام جوشکاری، نوع الکترود، مهارت جوشکار و هزینه یخ سازی انجام می گیرد. مثلاً لبه سازی به صورت لاله فلز جوش متری نسبت به لبه سازی به صورت V نیاز دارد. یا لبه سازی به شکل V به بعضی ترک خوردگی ها نسبت به شکل لاله (U) حساس تر است و یا قطعات لبه سازی شده از دو طرف نسبت به قطعات لبه سازی شده از یک طرف حساسیت کمتری به پیچیدگی دارند.
البته بعضی اوقات از شکل ظاهری قطعات می توان استفاده کرده و لبه سازی انجام نمی دهند.
لبه سازی معمولاً به کمک سنگ زنی، ماشین کاری و یا با استفاده از Totch و یا قوس انجام می گیرد که هر یک مستلزم هزینه می باشد و به هزینه جوشکاری افزوده می گردد.
3- استقرار اجزاء در کنار یکدیگر برای عملیات جوشکاری:
ترجیحاً استقرار قطعات را طوری کنار یکدیگر فراهم می سازند که راحت ترین موقعیت (Position) برای جوشکاری آنها تامین گردد. در این راستا می توان از گیره، نگهدارنده و وضعیت دهند ها استفاده نمود که اکثراً شرایط کار را خیلی ساده می کنند.
4- تک بندی (Tack Weld): قطعات در فواصل مناسب بطوریکه از پیچیدگی آنها جلوگیری به عمل آید و پیچیدگی آنها به حداقل برسد نسبت به یکدیگر با خال جوش کنار هم استقرار می یابند.
5- عملیات جوشکاری
انتخاب الکترود و تنظیم آمپر و قراردادن کار در موقعیتی که جوشکار احساس راحتی کند. تنظیم آمپر اصولاً روی تکه قراضه ای انجام می گیرد.
پس از راه اندازی قوس و تنظیم آمپر، قوس را به داخل محل اتصال جهت می دهند تا فلز جوش در محل اتصال رسوب داده می شود. لذا جوشکار حرکت های زیر را بایستی همزمان به طور یکنواخت و قابل کنترل انجام دهد این حرکت ها عبارتند از:
الف) تثبیت فاصله نوک الکترود با سطح مذاب حوضچه. در حقیقت الکترود را باید به سمت حوضچه در اثر مصرف پایین آورد.
ب) حرکت الکترود و قوس در سرتاسر مسیر جوش که در اصل تعیین کننده سرعت جوشکاری است. این حرکت توام با حرکت های زیگزاگی یاموجی شکل است که هر جوشکار بر حسب عادت یک نوع حرکت را انجام می دهد.
حرکت موجی الکترود سبب می گردد تا سرباره به کناره ها جارو گردد، البته این حرکت بایستی طوری انجام گیرد که سرباره در جوش حبس نشود و زاویه الکترود نسبت به قطعه و زاویه کاردرست انتخاب شود.
قطع قوس به منظور تعویض الکترود بایستی به آرامی انجام گیرد یعنی الکترود به آهستگی به عقب کشیده شود تا عیب دهانه آتش فشان در جوش بوجود نباید بایستی الکترود را به طرف عقب حرکت داد و همزمان فاصله قوس را زیاد کرد تا قوس خاموش شود. الکترود بعدی که مورد استفاده قرار گیرد ابتدا بایستی انتهای حوضچه سنگ بخورد و جوش از جلو شروع شود و به طرف عقب برگردد و مجدداً ادامه یابد. محل تعویض الکترود منبع جدی برای بوجود آمدن عیوب جوش از قبیل سرباره، حباب گاز و فقدان ذوب کامل می باشد.
در جوشکاری چند پاسه بایستی سرباره از روی هر پاس بطور کامل تمیز گردد و سپس جوشکاری در پاس های بعدی انجام گیرد. هر پاس حداقل 3/1 پاس زیری را می پوشاند.
زاویه کار (Work Angle)
زاویه بین الکترود با خط عمود بر جوش در صفحه عرضی را زاویه کار می گویند.
زاویه راهنما (Lead Angle
گزارش کارآموزی اصول ساخت مخازن تحت فشار
| دسته بندی | گزارش کارآموزی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 442 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 30 |
گزارش کارآموزی اصول ساخت مخازن تحت فشار در 30 صفحه ورد قابل ویرایش
« دستور العمل طراحی مخازن تحت فشار »
مقدمه :
همانطور که می دانیم مخازن تحت فشار از جمله تجهیزاتی هستند که نه تنها در شاخه نفت و پتروشیمی بلکه در اغلب صنایع اصلی نظیر نیروگاه و حمل و نقل از کاربرد ویژه و قابل توجهی برخوردار بوده و از اینرو توجه به مقوله طراحی و ساخت آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
آنچه در این مقاله بدان پرداخته شده است, بیشتر جنبه راهنمائی داشته و هدف ارائه مطالبی است که به نظر نویسنده برای طراحی و ساخت یک مخزن تحت فشار با توجه به استاندارد
ASME BOILER& PRESSURE VESSLES CODE(SEC.VIII, DIV.1)
لازم و ضروری بوده و طبعا نمی تواند تمامی نکته ها و مسائل حاشیه ای این موضوع را در بر داشته باشد . مطالب ارائه شده به ترتیب شامل آشنائی با تعاریف اولیه, انتخاب مواد, و نکات مهم در فرآیند ساخت یک مخزن تحت فشار از نگاه تولید و مسائل مربوط به آن است .
جهت آشنائی بیشتر با سرفصلهای مندرج در استاندارد ASME و امکان مراجعه به مباحث تکمیلی در هر زمینه در اینجا به معرفی عناوین مزبور میپردازیم :
U – Introduction
UG – General requirements for all methods of construction and all materials
UW – Requirements for pressure vessels fabricated by welding
UF - Requirements for pressure vessels fabricated by forging
UB - Requirements for pressure vessels fabricated by brazing
UCS - Requirements for pressure vessels constructed of carbon and low alloy steels
UNF - Requirements for pressure vessels constructed of nonferrous materials
UHA - Requirements for pressure vessels constructed of alloy steel
UCI - Requirements for pressure vessels constructed of cast iron
UCL - Requirements for welded pressure vessels constructed of material with corrosion resistant integral cladding , weld metal overlay cladding , or with applied lining
UHL - Requirements for pressure vessels constructed of ferritic steels with tensile properties enhanced by heat treatment
ULW - Requirements for pressure vessels constructed by layered construction
ULT – Alternative rules for pressure vessels constructed of materials having higher allowable stresses at low temperature .
تعاریف اولیه :
مخزن تحت فشار : بطور کلی هر مخزنی که اختلاف فشار داخلی و خارجی آن برابر و یا بیشتر از 15 psi ( و کمتر از 3000 psi ) بوده , قطر داخلی آن از 6 in بیشتر و دارای حجم 120 گالن باشد یک مخزن تحت فشار نامیده می شود و شامل مقررات مندرج در ASME SEC. VIII DIV.1 میگردد ( جهت کسب اطلاعات بیشتر به پاراگراف U-1 مراجعه شود ) .
در عین حال یادآور می شود که توجه به شرایط عملکردی و محیطی مخزن ( اعم از قرار گرفتن در سرویسهای خطرساز و یا آتش گیر ) میتواند در نحوه طراحی، ساخت ، آزمایشات و نهایتا کیفیت کاری مورد نیاز جهت تعیین عملکرد مخزن در سرویسهای خاص بهره برداری تاثیر به سزائی داشته باشد .
فشار و دمای کاری : فشار و دمایی است که مخزن تحت آنها به عملکرد عادی خود می پردازد .
فشار طراحی ( UG-21 ) : فشاری است که جهت تعیین حداقل ضخامت مجاز برای اجزاء مختلف مخزن تحت فشار در نظر گرفته می شود و معمولا 10% و یا 30 psi ( هر کدام که بزرگتر باشد) بیشتر از فشار عملیاتی آن می بشد . چنانچه مخزن دارای ارتفاع قابل توجهی باشد ( بیشتر از 10 متر ) لازم است که فشار استاتیکی ناشی از وزن سیال نیز به رقم مزبور اشافه گردد . در مورد مخازنی که بطور معمول در شرایط خلاء کار می کنند و یا اینکه امکان خلاء برای آنها محتمل است باید طراحی با در نظر گرفتن پدیده خلاء کامل صورت پذیرد .
درجه حرارت طراحی ( UG-20) : این پارامتر نقش مهمی در طراحی یک مخزن تحت فشار ایفا می کند چرا که مستقیما با مقدار تنش مجاز فلز بکار رفته در ساخت مخزن ارتباط دارد . به عنوان یک پیشنهاد می توان برای مخازنی که فعالیت آنها در محدوده قرار دارد بر اساس RATING فلنجهای بکار رفته در آنها اقدام به تعیین درجه حرارت طراحی نمود چرا که حداکثر تنش مجاز برای فولادهای کربنی و کم آلیاژ در محدوده فوق عمدتا ثابت است . برای مخازن با فولاد کربنی که شرایط دمائی بهره برداری از آنها نزدیک به محیط اطراف می باشد تعیین حداقل درجه حرارت شکست ترد همواره وجود خواهد داشت . یادآوری میشود که آیین نامه در هیچ حالتی اجازه استفاده از درجه حرارت بالاتر از 1000 برای فولادهای کربنی و 1200 برای فولادهای کم آلیاژ را نمی دهد .
حداکثر فشار کاری مجاز (UG-98 ) : فشاری است که تحت آن فشار ، ضعیفترین عضو مجموعه به نقطه نهائی تنش تسلیم خود می رسد و این در حالی است که مخزن در شرایط ذیل قرار داشته باشد :
خوردگی ، دمای طراحی ، وضعیت جغرافیائی طبیعی ، تاثیر بار گذارهای گوناگون از قبیل باد ، فشار خارجی و فشار هیدرواستاتیک .
معمولا سازندگان مخازن تحت فشار مقدار M.A.W.P را با توجه به مقاومت عدسی و یا پوسته مخزن تخمین می زنند و اجزاء کوچک مثل فلنج یا دریچه ها را مبنای محاسبه قرار نمی دهند .
عبارت MAWP (new & cold) یکی از رایج ترین اصطلاحات در این زمینه بوده و اشاره به شرایط ذیل دارد :
New ( بدون خوردگی )
Cold ( فاقد شرایط دمای طراحی – در دمای اتاق )
بنابراین با توجه به تعریف اصلی MAWP خواهیم داشت :
MAWP < MAWP
فشار تست هیدرواستاتیک ( UG-99) : فشار این تست 5/1 برابر فشار طراحی و یا مساوی با MAWP در نظر گرفته میشود . البته با احراز شرایط Addenda 99 میتوان فشار مورد نظر را 3/1 برابر فشار طراحی نیز در نظر گرفت :
ماکزیمم تنش مجاز ( UG-23) : مقدار این کمیت بستگی به جنس ماده بکار رفته در ساخت مخزن داشته و مستقیما با خواص مکانیکی ماده تشکیل دهنده مخزن در ارتباط است . به عنوان مثال ، کمیت مورد نظر برای ماده SA 516 Gr. 70 بابر با 17500 psi ( psi 20000 با توجه به شرایط Addenda 99 ) می باشد .
استحکام اتصالات ( UW-12) : مقداراین پارامتر (E) بستگی به نحوه اتصالات و درصد رادیوگرافی آنها دارد . در مورد مخزنی که قرار است بطور کامل رادیوگرافی شود ( فشار طراحی بالاتر از 50 psi برای بویلر بخار، حاوی مواد سمی و یا ضخامت بیشتر از برای C.S و برای S.S) ، لازم است تا کلیه خطوط A و D بصورت صد در صد و خطوط C و B ( به شرط اینکه از لوله 10in و یا ضخامت فراتر رفته باشد ) رادیوگرافی شوند . اما اگر قرار باشد که مخزنی بصورت موضعی رادیوگرافی شود ، آنگاه محلهای اتصال خطوط B و C با خطوط دسته A ( شامل نازلهای با قطر بیش از از 10 in و ضخامت 1in ) و محل تماس مقاطع بدون درز مخزن یا عدسی ها وقتیکه طراحی جوشهای A و D بر مبنای استحکام 1.00 یا 0.9 صورت میپذیرد ، باید بطور موضعی رادیوگرافی شوند . ( شکل 1)
چنانچه مخزنی فاقد هرگونه رادیوگرافی طراحی شده باشد آنگاه باید حائز یکی از شرایط زیر باشد :
الف – تنها فشار خارجی وجود داشته باشد .
ب- طراحی اتصالات بدون در نظر گرفتن تست رادیوگرافی صورت پذیرفته باشد .
شکل ( 1) نام گذاری انواع جوشهای طولی و عرضی بر روی یک مخزن
در اینجا لازم است تا با انواع بارگذاریهای ممکن بر روی یک مخزن تحت فشار آشنا شده و از این راه اهداف طراحی و چگونگی آن جهت نیل به مقاصد اصلی را شناسائی کنیم . خلاصه ای از انواع بارگذاریهائی که میتواند بر مخزن تحت فشار اعمال شود در زیر مشاهده میگردد :
1- فشار داخلی ( یا خارجی )
2- وزن مخزن
3- بارهای استاتیکی ناشی از لوله های اتصال ، تجهیزات متصل به مخزن ، ادوات داخلی و ...
4- بارهای دینامیکی مربوط به تغییرات فشار یا دمای مخزن
5- نیروهای ناشی از اثرات باد و زمین لرزه
6- بارهای ضربه ای ناشی از پدیده ضربه قوچ
7- تنش ناشی از گرادیان دمائی وابسته به زمان (اثر خزش )
معمولا در فرآیند طراحی یک مخزن تحت فشار ، چنانچه مخزن درشرایط خاصی قرار نداشته باشد میتوان برای راحتی کار ، اثرات بارهای استاتیکی ، دینامیکی، ضربه ای و همچنین پدیده خزش را نادیده گرفته و بدین ترتیب فقط تنش ناشی از فشار داخلی ( یا خارجی و نیز وزن مخزن به همراه اثرات باد و زمین لرزه در طراحی یک مخزن تحت فشار نقش اساسی ایفا می کنند .
با توجه به گوناگونی شرایط بارگذاری و همچنین فرآیندهای تولید ورق و دیگر اجزاء مورد نیاز یک مخزن تحت فشار ، تنشهای ایجاد شده را میتوان به 3 گروه عمده دسته بندی نمود :
1- تنش کششی
2- تنش فشاری
3- تنش پوسته ای اولیه ( تنش پسماند )