پاورپوینت (اسلاید) انواع سقف ها
پاورپوینت (اسلاید) انواع سقف ها
دانلود فایل پاورپوینت بررسی انواع سقف ها، در حجم 169 اسلاید، همراه با یک هدیه ویژه.سقف ساختمان ها را به دلایل مختلف و با توجه به نوع کاربری با چند نوع مصالح و روش های خاص، اجرا می کنند که در این پروژه به انواع آن ها و مصالح تشکیل دهنده و نحوه اجرای آن ها بطور کامل اشاره می کنیم ...
بررسی میزان ونوع استفاده ازاینترنت توسط دانشجویان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 198 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 85 |
بررسی میزان ونوع استفاده ازاینترنت توسط دانشجویان
مقدمه تعریف موضوع تحقیق
اینترنت، در ساده ترین تعریف، عبارتست از کامپیوترهایی که در سراسر دنیا به هم متصل هستند، شبکه ای که این کامپیوترها را به یکدیگر متصل می سازد، و متدهای انتقال اطلاعات روی این شبکه.
منشاء اینترنت را می توان در سالهای جنگ سرد یافت، زمانی که احتمال شروع یک جنگ هسته ای بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی کاملا وجود داشت. در آن سالها وزارت دفاع آمریکا بدنبال یک سیستم مخابراتی بود که بتواند حتی در مقابل ضربات یک جنگ اتمی دوام آورد و از هم نپاشد.
این پروژه که Arpanet نام گرفت، در سال 1968 شروع شد. این شبکه در اولین قدم (محکم) خود چهار کامپیوتر را در نقاط مختلف آمریکا به هم متصل کرد. خوب، این اقدام در آن سال ها بسیار فوق العاده بود .
بزودی معلوم شد که چنین شبکه ای بطور بالقوه دارای توانائیهای بسیار بیشتری از آنچه مسئولان وزارت دفاع در تصور داشتند، است. تبادل اطلاعات علمی و مهندسی از این نمونه بود.
همچنین معلوم شد که یک شبکه واحد هرگز نمی تواند به هدفی که برای آن در نظر گرفته شده بود (توانایی مقاومت در مقابل ضربه هسته ای) دست یابد. به جای آن تصمیم گرفته شد تا شبکه های موجود به هم متصل شوند و به عبارت دیگر شبکه ای از شبکه ها ساخت شود. نام اینترنت هم از همین جا نشات گرفت. اینترنت اولیه فقط دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی را به هم متصل می کرد و چون تحت کنترل دولت قرار داشت افراد و شرکتهای خصوصی راهی به آن نداشتند.
این وضع تا سال 1991 ادامه داشت، اما از این تاریخ اوضاع بسرعت دگرگون شد. در این سال بنیاد ملی علوم (NSF)، که بزرگترین تامین کننده مالی اینترنت بود، سرمایه خود را از آن خارج کرد و اینترنت را بر روی شرکتهای تجاری گشود. و بزودی سیل خروشانی ، که امروز آنرا می شناسیم تبدیل شد، و شروع این رشد
انفجاری با شبکه تارعنکبوتی جهانی (وب) همراه بود.
اینترنت یک چیز مستقل نیست که دیگران کامپیوترهایشان را به آن متصل کنند. بلکه اینترنت خود حاصل بهم پیوستن این کامپیوترهاست. در واقع وقتی به کامپیوترهای یک سرویس دهنده اینترنت (ISP) متصل می شوید، کامپیوتر شما هم جزئی از اینترنت می شود.
اینترنت به انواع بسیار گوناگونی از سرویس های مخابراتی ، از خطوط ساده تلفنی گرفته تا کابل های نوری پر سرعت و کانال های ماهواره ای، متکی است. اگر این کانال های مخابراتی را بزرگراه اینترنت بدانیم، مسیریاب ها (routers ) کامپیوترهایی که بر انتقال اطلاعات بین نقاط مختلف نظارت می کنند، پلیس های راهنمایی آن هستند.
حال ما میخواهیم دراین بحث به بررسی استفاده دانشجویان کشورخودمان ازاینترنت بپردازیم.اینکه میزان وهمچنین نوع استفاده ازاینترنت دربین دانشجویان مابه چه شکلی است.
اهداف کلی وآرمانی تحقیق
میزان استفاده دانشجویان دانشگاه آزادمشهدرادر استفاده ازاینترنت توصیف وبررسی کنیم.
انواع زمینه های مورداستفاده ازاینترنت راتوسط دانشجویان دانشگاه آزادمشهدتوصیف وبررسی کنیم.
هدفهایاسوالهایافرضهای ویژه تحقیق
1-استفاده ازاینترنت توسط دانشجویان دانشگاه آزادمشهدبه چه میزان است؟
2-آیاجنسیت درمیزان ونوع استفاده ازاینترنت تاثیرگذاراست؟
3-عمده استفاده دانشجویان دانشگاه آزادمشهددرچه زمینه ای است؟
4-آیااین دانشجویان ازکیفیت اینترنت درکشورراضی هستند؟
5-اهم مشکلات دانشجویان دانشگاه آزادمشهدچیست؟
روش انجام تحقیق
دراین تحقیق قصدبرآن است که ازیکی ازروشهای تحقیق توصیفی به نام تحقیق زمینه یاب(پیمایشی)استفاده شود.زیرادراصل مابه دنبال این هستیم که این پدیده:میزان ونوع استفاده ازاینترنت توسط دانشجویان راشرح وتوصیف نماییم.میخواهیم شرایط راآنگونه که درواقعیت وجودداردفقط توصیف کنیم.برای این منظورازروش تصادفی ساده بهره جسته ایم.برای آنکه نمونه هاتصویرواقعی ازجامعه موردنظر(دانشجویان دانشگاه آزادمشهد)باشندسعی شده حتی الامکان ازرشته های مختلف وسنهای مختلف وجنسیتها ی مختلف انتخاب شوند.
روش جمع آوری اطلاعات مابااستفاده ازپرسشنامه بود.همچنین برای تجزیه وتحلیل اطلاعات ازجداول فراوانی ورسم نمودارهای مختلف بهره جسته ایم.
اهمیت موضوع تحقیق
توسعه اطلاعات تحولات بنیادینی در حوزه‌های مختلف جامعه بشری اتفاق افتاده است که بعضا از آن تحت عنوان انقلاب یاد میشود یاد می شود .دستاورداین انقلاب در جامعه بشری بیشتر مربوط است به کاربردهای مختلف فناوری اطلاعات در حوزه‌های مختلف عملکرد اجتماعی نظیر اقتصاد، تجارت، بهداشت، آموزش و غیره.
سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) در تعریف فناوری اطلاعات آن را مشتمل می‌داند بر مجموع صنایع تولیدی و خدماتی که برای نگهداری، انتقال و نمایش داده‌ها و اطلاعات به صورت الکترونیکی استفاده میشود. مهمترین مشخصه این فناوری نسبت به فناوری‌های قبلی که شکل انقلابی به آن داده است، مجتمع شدن ویژگیهایی نظیر دوطرفه بودن، جهانی بودن، فراگیر بودن، چند کاناله بودن و غیره بطور همزمان در یک فناوری خاص است. تمامی فناوری‌هایی که قبلا مورد بهره‌برداری اطلاعاتی و ارتباطی قرار می‌گرفت (نظیر تلفن، تلویزیون، رادیو، ماهواره، فاکس) از دو یا چند مورد از این ویژگی‌ها محروم بود. اما فناوری اطلاعات و ارتباطات که اکنون در قالب تحول صنعت ارتباطات از آن یاد میشود تمام این ویژگی‌ها را بطور همزمان و یکجا در خود جای داده است
بررسی میزان فرسودگی بین مشاوران
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 32 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 33 |
بررسی میزان فرسودگی بین مشاوران
مقدمه
هدف هرانسانی اگر بالاتر از منافع شخصی بوده و تنها برای نجات خود نباشد وبه فکر کمک ودستگیری همنوع باشد که تکلیف وامر وجدانی وراه اولیاء الله وهادیان اهم بوده ، به انسان توانایی ومعنویت و استقامت فوق العاده می بخشد وبه حیات معنی و هدف می دهد ( بهاری – 1372 ، ص 198 )
اکثر مردم در طول زندگی دچار مشکلات و هیجانات ، تعارضها و تردید های می شوند که خود به تنهای قادر به رفع آنها نیستند بنابراین نیاز به مشورت با افراد متخصص وآگاهی دارند تا به کمک آنها اقدام به رفع موانع نمودند و از طریق شور و مشورت با این افراد به عمل مشکلات خود بپردازند روند مشاوره رابطه و مبنای ارتباطی را فراهم می کند که به واسطه آن امکانات و شناخت خود را کشف می کند در چنین شرایطی عناصری مانند دانش ، مهارت ، تجربه ، آرامش خاطر مشاور است که نتایج مثبت را ممکن می سازد و عدم یا ضعف در هر یک از عناصر مذکور نتیج منفی به بار آورده وسبب هرسودگی شغلی مشاور می شود ( ثنایی ، 1373 )
بنابراین موضوع آسودگی خاطر و آرامش فکری وسلامت جسانی مشاوران و تاثیر آن بر نحوه رفتارشان درمحیط کار و موثر واقع شدن آنها درافزایش یا کاهش نتایج بهینه مقوله ای است که اکثر متخصصان وروان شناسان بدان اشاره نموده وبر اهمیت آن اتفاق نظر داشته ومعتقدند که اگر مشاور از آرامش و رضایت خاطر برخوردارنباشد نمی تواند برای دیگران عامل اثر باشد
اگر مشاور به سبب کار مشاوره از لحظار هیجانی فرسوده شود احساس نا امیدی و درماندگی خواهد نمود و بتدریج از لحاظ عاطفی ، ذهنی و جسمی تحلیلفی رفته وخسته می شود و احساس می کند که رویه شدن با مراجع بسیار مشکل است رفته رفته اشتیاقش کم می شود و علائم خستگی جسمی ماننداختلات پوستی ، سردرد ، دل درد و عدم تعادل فشار خون و دردهایی مرموز کمر و گردن به سراغش خواهد آمد و در اثر ضعف جسمی مستعد ابتلا به بیمری های ویروسی و عفونتی مختلف خواهد شد و یبر وآن خستی روانی حادث خواهد شد و مجموعه این فرسودگی شغلی را به همراه خواهد آورد ( گلدارد – ترجمه حسینیان 1376 )
با توجه به این که مشاوره یک جایگاه حساس درجامعه و ر وند کارکردهای افراد دارد نیازمندی به وجود مشاوره و مشاوره فعال یک امر بارز است
مشاوران هم همدلانی برای دانش آموزان هستند هم راهنمایانی برای اولیا آنان تا با آشنا ساختن به نیازهای و خصوصیات فرزندانشان و همفکری و ارتباط با آنان در حل مشکلات دانش اموزان گام بردارند وبه همین جهت مناسب است نسبت به آنها توجه کافی مبذول گردد بنابراین هر نقطه نظر وحرکتی که سبب جلوگیری از فرسودگی شغلی و روانی آنها مشاوران شود اقدامی در پیشبرد جامعه بویژه جوانان و نوجوانان و استفاده بهینه از وجود این افراد می باشد
لذا این پژوهش قصد آن دارد تا به بررسی میزان فرسودگی شغلی در بین مشاوران ناحیه 4 شیراز بپردازد .
اهمیت وضرورت پژوهش
همه انسانها درزندگی روزمره در معرض انواع فشارهای روانی قرار دارند معلی که در کلاس درس به تعلیم وتعلم مشغول است دانش اموزی که ضمن یادگیری دروس ، خود را برای زندگی آینده وقبول مسئولیت و اشتغال آماده می کند وبالاخره قربانیان وقایع آسیب زا مثل : سیل ، زلزله ، وغیر همگی بارویدادهای استرس انگیزی روبه رو هستند که بهداشت روانی و جسمی آدمی را تهدید می کنند بنابراین نظریه که تجزیه جزء لاینفک زندگی بشر است لزوم آموزش افراد جامعه در سطح وسیع با هدف کاهش استرس و پیشگیری از آن مطرح می شود
وجود مشکلات عدیده شخصی ، خانوادگی ، اجتماعی ، شغلی ، مدرسه ای و غیره ایجاب می کند تا فعالیتهای حرفه تخصصی مشاوره برای تامین رفع این نیازها رشد وگسترش یابد اگرچه مشاوره حرفه ای جوانان است وارد رشد خود را ادامه می دهد اما تاثیر کلی آن بر جوامع به سرعت روبه افزایش است تعداغد زیادی از افراد جهت یاری خواستن از مشاوران در مورد رفع مشکلات زندگی خود از قلیل : مشکلات خانوادگی ، بی کاری ، اختلاف و مشکلات زناشویی ، عدم اعتماد به نفس ، ضعف در تصمیم گیری ها ، اختلاف جسمی روانی ، طلاق ، مشکلات تحصیلی ، مشکلات برقراری روابط انسانی و هزاران مشکل دیگر به مشاوران مراجعه می کنند اینجاست که نقش مشاور مشخص می وشد بنابراین حرفه مشاوره اکنون درحال سرزندگی وتوسعه و هب سرمی برد وروز به ورزجوامع مختلف بویزه در مدارس به آن احساس نیاز شده و اهمیت و ضرورت آن بیشتر نمایان می شود
حال با توجه به مقدمه فوق لزوم اهمیت مشاوره و نقش ار مشاور درجامعه مشخص و محرز می شود و با عنایت به این که صادر کشوری اسلامی زندگی می کنیم و دستورات قرآن کریم و اسلام را از جان ودل پذیرا هستمی باید ضرورت امر مشاوره که تا این حدود درمورد آن سفارش گردیده است توجه کنیم با اینکه مشاوره تنها مختص مدارس نیست و جامعه در زمینه های مختلف بدان نیاز دارد ولی بخوبی وروشن است که مشاوره بخصوص در مدارس نظام جدید متوسطه امری بسیار ضروری است واز وجود مشاوران در زمینه های مختلف از قبل امور تحصیلی ، شغلی ، تربیتی ، عاطفی و حتی خانوادگی استفاده می شود ورسالت ایشان بسیار سنگین و دقیق است بطوریکه چرخانیدن مدارس نظام جدید بدون وجود مشاوران مشکل است لذا با توجه به حساسیت کار مشاوران وبا در نظر گرفتن نتیجه کار که باید ؟ ثمر ونتیجه بخش باشد لازم است به آنها کارشان توجه شو دزیرا در صورتی به هدف هایی مستقر در نظام جدید و نتیجه بهینه رسالت این افراد دست می یابیم که آنها بتوانند با آرامش خاطر کار کنند و باید در حد امکان از فرسودگی شغلی ایشان در این حرفه پیشگیری به عمل آید ( خاکپور – 1376 )
بیان مسئله :
اگر مشاور فرسوده شود ممکن است در او نگرشی منفی نسبت به مراجعاتش ایجاد گردد بطوریکه در بعضی مواقع به بهانه مبیان مشکلات ، آنها را مورد ملامت قرار دهد و کم کم روابط مشاوره ای آزار دهنده گردیده وبه جای این که رابطه ی همدلانه و یاورانه ، شوق انگیز، صمیمی ، مسئولانه و خلاق حکمفرما باشد فضایی بسیار سرد و خسته کننده ساخته می تشود که در چنین جوی مشاور از کار خود راضی نخواهد بود ظهور چنین علائمی در مشاور روشن ترین نشانه فرسودگی شغلی خواهد بود و او غالبا خود را در کارها ناموفق می پندارد و عدم موفقیت وی در انجام کار برای مراجع و احساس ناتوانی، او را دچار سرخوردگی ، درماندگی ، دل سردی و خود ناباوری و نهایتا کاهش عزت نفس می گرداند
عدم رضایت شغلی به غیبت و کاهش کارآیی ، ترک خدمت ، بیمارهای روانی – جسمانی وکاهش عزت نفس می انجلامد با توجه به این مطالب این پژوهش به منظور بررسی میزان فرسودگی شغلی بین مشاوران ناحیه شیراز می باشد لذا با توجه به این که پژوهشهای معدودی در زمینه رابطه فرسودگی ورضایت شغلی در کشورمان انجام نشده است محقق برآن نشده تا رابطه فرسودگی و رضایت شغلی مشاوران دبیرستان های ناحیه شیرازرا بررسی نماید .
اهداف پژوهش :
هدف کلی : پژوهش شناخت میزان فرسودگی شغلی مشاوران مشغول به کار در نظام متوسطه ، ناحیه شیراز می باشد
هدف جزئی پژوهش :
1- شناخت ر ابطه بین فرسودگی شغلی و جنسیت
2- شناخت رابطه بین فرسودگی شغلی و وضعیت تاهل
3- شناخت رابطه بین میزان تحصیل مشاوران با فرسودگی شغلی
هدف کاربردی
با توجه به نتایج حاصله امید است مربوطه مورد توجه مسئولان محترم واقع گشته و بعد از بازنگری نتیجه پژوهش ، عنایت کامل را مبذول نمایند تا درپیشبرد اهداف مقدس مشاوره و جلوگیری از فرسودگی شغلی وتحلیلی رفتگی مشاوران منشاء اثر واقع گردد .
فرضیات تحقیق :
1- بین فرسودگی شغلی وجنسیت رابطه وجود دارد
2- بین فرسودگی شغلی و وضعیت تاهل رایطه وجود دارد
3- بین فرسودگی شغلی مشاوران با فرسودگی شغلی رابطه وجود دارد
تعاریف اصطلاحات و متغییرها
الف ) تعاریف نظری
مشاوران
به افرادی اطلاق می شود که درآموزشگاههای متوسطه به صورت رسمی به امر تردیس وراهنمای اشتغال دارند ( رحمتی 1376 )
مشاوره :
مشاوره رابطه ای تخصصی است که با طیب خاطر به وسیله فردی ایجاد می شود که به کمک روانی ، احساس نیاز می کند با فردی که برای تدارک آن کمک کارآزمود است ( اردبیلی 1350 )
رضایت شغلی
از عوامل متعدی حاصل می شود رضایت شغلی که نوعی احساس مثبت فرد نسبت به شغلش می باشد زائیده عواملی نظیر شرایط محیط کار ، نظام سازمانی شغل ، روابط حاکم بر محیط کار و تاثیر عوامل فرهنگی است لذا می توان نتیجه گرفتار رضایت شغلی احساس روانی است که از عوامل اجتماعی نیز متاثر می شود ( شفیع آبادی 1375 )
بررسی علل و عوامل افت تحصیلی دانش آموزان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 377 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 149 |
بررسی علل و عوامل افت تحصیلی دانش آموزان
از مهمترین آفتهای نظامهای آموزشی جهانی و من جمله کشور ما افت تحصیلی است که همه ساله به صورت های گوناگون تعداد بسیاری از استعدادهای بالقوة انسانی و منابع اقتصادی جامعه را هدر داده و نابسامانیهای فردی و اجتماعی را بر جای می‌گذارد، هرچند پاره ای از موارد افت تحصیل در بعضی از رشته‌های خاص بیشتر مشاهده میشود ولی می‌توان علل آن راتقریباً یکسان دانست: از جمله افت بر اثر قصور در اعمال و روش های مناسب آموزشی و پرورشی توسط نظام آموزش و پرورش،معلمان، خانواده، … .
بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت و ترقی جوامع پیشرفته نشان می‌دهد که همة این کشورها از آموزش و پرورش توانمند و کارآمد برخوردار بوده‌اند. این نهاد از یک سو با کودکان و نوجوانانو جوانان خلاق، مبتکر و مستعد واز طرف دیگر با طیف
گسترده ای از مردم به عنوان خانواده یا اولیای دانش‌آموزان در ارتباط است و تعلیمات وآموزش‌های خود را چه مثبت و چه منفی به پیکرة جامعه تزریق می‌کند.
بدون تردید هیچ نظام آموزشی نمی‌تواند صددرصد به اهداف آموزشی خود برسد،ولی موفق بودن هر نظام آموزشی نزدیکتر شدن هرچه بیشتر به اهداف تعیین شده بستگی دارد برای نزدیکتر شدن به اهداف نظام آموزشی حتماً می‌بایست عوامل مؤثر بر افت تحصیلی را شناخت و اثرهای آن راکاهش داد.
چرا درس نمی خوانید؟!
یکی از مهمترین آفات نظام آموزشی جهان از جمله کشور ما «افت تحصیلی» است که همه ساله به صورتهای گوناگون بخش عمده ای از استعدادهای بالقوه انسانی و منابع اقتصادی جامعه را به هدر می دهد و نابسامانیهای فردی و اقتصادی زیادی برجای می گذارد. این پدیده به صورت مردودی یا ترک تحصیل و یا کجرویهای دیگر جلوه می نماید.
کارشناسان مسائل اجتماعی در بررسی علل و عوامل افت تحصیلی دانش آموزان به دو دسته عوامل فردی و اجتماعی اعتقاد دارند که توجه به آنها و ریشه یابی این عوامل می تواند در دست یابی به موفقیت دانش آموزان مؤثر واقع شود درحالی که عدم توجه به این عوامل و سهل انگاری در این مورد ضررها و زیان های جبران ناپذیری به نسلی وارد خواهد ساخت که آینده کشور با دستهای آنان ساخته خواهد شد.
شرایط خانوادگی
مطالعه دانش آموزانی که دارای افت تحصیلی هستند نشان می دهد یکی از عوامل مؤثر براین پدیده مسائل خانوادگی به ویژه از هم گسیختگی خانواده، کم سوادی والدین، مشکلات عاطفی، انزوا، جو اجتماعی، روانی خانواده، عدم ارتباط صمیمانه با پدر و مادر، میزان درآمد خانواده، شغل والدین، میزان تفاهم والدین، حضور یا عدم حضور والدین، وضعیت تحصیلی سایر خواهران و برادران می باشد که در سلامت روحی و جسمی دانش آموز تأثیر فراوانی می گذارد.
دانش آموزی که از شرایط خانوادگی مناسب و پشتیبانی و حمایت عاطفی والدین خود برخوردار نیست و نیازهای روحی و روانی اش تأمین نمی شود درپی ارضای احتیاجات خود دچار بی توجهی به تحصیل یا ترک آن می شود.
پاسخ گفتن به نیازها از سوی والدین لازمه موفقیت هر دانش آموز است درحالی که برخی از والدین بدون آگاهی از وظیفه خود در قبال دانش آموز فقط از او انتظار موفقیت دارند.
نتایج یک تحقیق نشان می دهد که میزان تحصیلات والدین تأثیر فراوانی در کیفیت تحصیلی دانش آموز دارد، زیرا والدین تحصیل کرده به ویژه پدران در حل مشکلات درسی فرزندان بهترین یاور آنها خواهند بود و می توانند برای فرزندان خویش الگوهای بسیار زیبایی از تعلیم و تربیت باشند.
عامل اقتصادی
عدم اشتغال سرپرست خانواده و ناتوانی او دربرآوردن کامل نیازهای افراد خانواده در افت تحصیلی فرزندان تأثیر فراوانی دارد، چرا که عدم توجه به ارضای نیازهای اولیه فرزندان موجبات بی توجهی به نیازهای روحی و عاطفی آنها نیز می شود و بچه ها برای تامین نیازهای خود مجبور به ترک تحصیل و ورود به بازار کار و اشتغال می گردند.
تحقیقات نشان می دهد که بحران های اقتصادی، کاهش درآمد و فقر و بیکاری خانواده ها نه تنها در افت تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد، بلکه انگیزه ای برای سوق دادن افراد به سوی جرایم و تخلف از مقررات اجتماعی می شود.
همچنین فراهم نکردن تسهیلات آموزشی از جمله مدارس خوب، وسایل تحریر مناسب، البسه و تغذیه کافی و مناسب از سوی والدین باعث سرخوردگی و عدم گرایش کودکان و نوجوانان به مدرسه و درس خواندن می شود.
حضور پدر در خانه از جمله عواملی است که بر روی نرفتن یا رفتن دانش آموز به مدرسه تأثیر می گذارد. مطالعه تقریباً نیمی از کودکانی که از درس خواندن محروم شده اند نشان می دهد که والدین این کودکان یا از هم جدا شده اند یا فوت کرده اند یا احیاناً دارای پدر معتاد بوده اند، چرا که الکل و دیگر مواد مخدر نیز بر زندگی نوجوانانی که والدین آنها به مصرف مواد مخدر وابسته باشند تأثیر فراوانی بر جای می گذارد. این قبیل نوجوانان نه تنها بعدها در معرض خطرات ناشی از مصرف مواد مخدر هستند بلکه از مشکلات روانی، اجتماعی نیز رنج می برند.
شیوه کنترل دانش آموزان در مدرسه
هرچه شیوه کنترل دانش آموزان در مدارس آمرانه، خشک و قیم مابانه باشد احساس از خودبیگانگی، ترک تحصیل، افت تحصیلی، بی انضباطی، رفتارهای نامتعادل و مخرب و عدم مشارکت در بین دانش آموزان مشاهده می شود.
در حالی که ارتباط صمیمانه و صادقانه بین مدیر، کادر آموزشی و دانش آموزان نشان دهنده جوی آزاد و باز در مدرسه است و کنترل دانش آموزان به سمت شیوه های انسانی، متعادل و دموکراتیک جهت گیری پیدا می کند و بازده تحصیلی دانش آموزان افزایش می یابد و زمینه های پیشرفت آنان نه تنها در درس بلکه در زندگی فراهم می یابد.
مطالعه دانش آموزانی که دارای افت تحصیلی هستند نشان می دهد که اگر این دانش آموزان با معلمان خود ارتباط صمیمانه ای برقرار کنند در کاهش مشکلات عاطفی و پیشرفت تحصیلی آنان بسیار موثر می باشد این قبیل دانش آموزان اگر در فاصله ای نزدیک از معلم در کلاس قرار بگیرند قادر خواهند بود که وقت بیشتری را صرف فعالیت های درسی کنند و از حمایت بیشتر معلم برخوردار شوند که همین مسئله در رشد تحصیلی آنان تأثیر خواهد گذاشت.
البته باید توجه داشت که کودک و نوجوان احتیاج به انضباط دارد اگرچه انضباط و آزادی بی اندازه هر دو زیان آور است، اما کودک و نوجوان احتیاج به محدودیت و کنترل منطقی و عاقلانه دارد و اگر از حد خود پا را فراتر بگذارد باید متوجه باشد که تنبیه در انتظار اوست. این تنبیه باید توأم با محبت و دلسوزی باشد و نوجوان به خوبی آن را درک کند.
تغذیه مناسب
تغذیه مناسب به ویژه وجود ذخایر غنی آهن در غذاهای دانش آموزان باعث افزایش توانایی آنان در فراگری دروس مختلف خواهد شد. دختران و پسرانی که به سن بلوغ می رسند به علت جهشی که در رشد پیش می آید به آهن بیشتری نیاز دارند و این مسئله در میان دختران بیشتر وجود دارد و اگر از تغذیه مناسب برخوردار نباشند به فقر آهن دچار می شوند. اثرات فیزیولوژیک و جسمانی ناشی از فقر آهن در دانش آموزان به کاهش بازدهی و بهره وری ذهنی و بدنی می انجامد.
شواهد مختلف نشان می دهد که کاهش ذخایر آهن بدن، حتی اگر کم خونی وجود نداشته باشد، اثرات بسیار منفی بر فرایندهای شناختی، یادگیری، قدرت توجه و تمرکز ذهنی خواهد داشت. آهن برای عملکرد صحیح مغز در تمامی سنین یک عنصر ضروری است.
از سوی دیگر کلسیم، پروتئین، فسفر، ویتامین D و سایر ویتامین های موجود در غذاها بر روی استخوان سازی، رشد جسمانی و فعالیت مغز اثر مطلوبی می گذارد؛ بنابراین توصیه های تغذیه ای بویژه خوردن لبنیات، انواع گوشت ها، سبزیجات، میوه و حبوبات برای تأمین نیازهای تغذیه ای دانش آموزان ضروری و حیاتی است.
بنابراین توجه به نیازهای تغذیه ای دانش آموزان باید در رئوس اقدامات برنامه ریزان و مسئولین آموزشی کشور قرار گیرد تا تمام دانش آموزان از این امکانات برخوردار باشند و دانش آموزانی که به دلیل درآمد پایین والدینشان از تغذیه مناسب برخوردار نیستند و متقابلاً از هوش و استعداد بالایی برخوردارند دچار افت تحصیلی نشوند.
ارائه تغذیه رایگان در مدارس به ویژه در مدارس ابتدایی و راهنمایی می تواند از جمله گام های مؤثر در این زمینه باشد.
ارتباط با دوستان
توانایی دانش آموز در دوست یابی و حفظ آن، ارتباط جتماعی و مشارکت دانش آموز در فعالیت های اجتماعی باعث می شود که ضمن ایجاد رابطه ای متقابل نیازهای روانی خود را برآورده کند و در امر تحصیلی هم با تبعیت از رقابت سالم به موفقیت نائل شود.
انتخاب دوستان مناسب و تشخیص داشتن رابطه ای سالم و سازنده تنها به وسیله نوجوان امکان پذیر نیست و باید توسط والدین در مرحله نخست و سپس مربیان آموزشی این مشاوره و راهنمایی ها صورت بگیرد تا دانش آموزان در معرض دوستی های ناباب و ناپاک قرار نگیرند. ارتباط با دوستان ناباب بخصوص جنس مخالف باعث ایجاد مشکلات رفتاری می شود، اضطراب دانش آموزان را بالا می برد و در میزان پیشرفت تحصیلی مؤثر است.
دانش آموزانی که با جنس مخالف رابطه دارند ساعات زیادی از زمانی که در مدرسه حضور دارند و ساعاتی از اوقات فراغت منزل را که باید به تحصیل و تعمق بپردازند درگیر مسائل فکری دوستی با جنس مخالف هستند و همین عدم آمادگی ذهنی و کمی وقت خود موجبات افت درسی آنان می شود.
والدین با انتخاب دوستان مناسب برای فرزندشان و فراهم کردن زمینه مساعد برای مراوده در محیط های خانوادگی و هم چنین فراهم نمودن محیط عاطفی توأم با حسن تفاهم بین افراد خانواده می توانند از گرایش جوانانشان به دوستی های نامناسب جلوگیری کنند و زمینه را برای پیشرفت تحصیلی فرزندشان فراهم آورند. ...انه لا یائس من روح الله الا القوم الکافرون- یوسف - ۸۷
نکاتی دیگر ، بلکه تکراری اما مهم از افت تحصیلی
کاربرد اصطلاح «افت تحصیلی » یا اتلاف در آموزش و پرورش، از زبان اقتصاددانان گرفته شده و آموزش و پرورش را به صنعتی تشبیه می‌کند که بخشی از سرمایه و مواد اولیه را باید به محصول نهایی تبدیل می‌شد ، تلف کرده و نتیجه مطلوب ومورد انتظار را به بار نیاورده است. شاید این تشبیه چندان خوشایند نباشد اصطلاح “قصور در تحصیل” یا واماندگی در تحصیل از آن مطلوب تر باشد.
وقتی صحبت از افت تحصیلی میشود منظور تکرار پایه تحصیلی در یک دوره و ترک تحصیل پیش از پایان دوره نیست. به عبارت دیگر افت تحصیلی شامل جنبه های مختلف تحصیل چون غیبت مطلق از مدرسه، ترک تحصیل قبل از موعد مقرر، تکرار پایة تحصیلی، نسبت میان سنوات تحصیلی دانش‌آموز و سالهای مقرر آموزش، کیفیت نازل تحصیلات دانش‌آموز در مقایسه با آنچه که باید باشد، کسب محفوظات به جای معلومات است.
به تجربه دیده شده که در دورة راهنمایی نسبت به دوره‌های ابتدایی و متوسطه عمومی افت تحصیلی بیشتری وجود دارد. این موضوع را می‌توان به وضعیت خاص این دوره که دانش آموز باید دروس متنوع تری رانسبت به دوره ابتدایی بگذراند و همچنین به بحران بلوغ و مشکلات آن که در این دوره اتفاق می‌افتد نسبت داد.
معمولاً مشاهده میشود که میزان ترک تحصیلی کرده ها و افرادی که مردود می‌شوند در مقاطع تحصیلی راهنمایی و متوسطه در پسران بیشتر از دختران است، این تفاوت را احتمالاً به عوامل زیر می‌توان نسبت داد:
• دختران اوقات فراغت خود را بیشتر درخانه می‌گذرانند و فرصت و امکان سرگرمی در بیرون از منزل راکمتر از پسران دارند و بیشتر مطالعه میکنند.
• معمولاً دختران به نمره قبول شدن بیش از پسران اهمیت می‌دهند و انگیزه قویتری دارند.
• دختران به حضور در کلاس درس بیشتر از پسران اهمیت می دهند و از مطالب کلاس بیشتر یادداشت برداری میکنند.
• تعداد دانش‌آموزان دختر در کلاس‌ها کمتر از پسران است و تراکم دانش‌آموز پسر درکلاس‌ها بخصوص در نواحی دورافتاده بیشتر است.
موضوع: تاثیر و روش تشویق در دانش آموزان
مقدمه :
یکی از روشهای بسیارموثر در تربیت ، تشویق کارهای خوب دانش آموزان است . هر انسانی طبعا خودش را دوست داشته و میل دارد شخصیت خود را کامل تر کند و دیگران به شخصیت وجودی او پی ببرند و از او قدر دانی و از کارهای خوب او تشکر نمایند ، اگر مورد تحسین قرار گرفت هر چه بیشتر به خوبی متمایل می گردد . شکی نیست که اولیا و مربیان چیزی جز خیر و صلاح و سلامت نمی خواهند ولی او آن را درک نمی کند . بدین نظر محرکی چون تشویق برای به حرکت در آوردن او به
سوی هدف مورد نظراست .
توضیح مساله :
آنچه موجب شد که در مورد آن بنویسم و در این زمینه تحقیق کنم این بود که وقتی در سال تحصیلی 85/84به موجب ابلاغ تعیی شده به مدرسه ی راهنمایی شرافت رفتم و از نزدیک با دانش آموزان و متوجه عملکرد آنها شدم بعد از گذشت دو ماه دو مسئله بسیار مرا متعجب و حیران کرده بود که می توانم اعتراف کنم که در طی 23 سال خدمت آموزشی با چنین مواردی مواجه وب خورد نکرده بودم .
1 . شاوغی و بی انضباطی بیش از حد رکثر دانش آموزان در دوره ی سال اول راهنمایی .
2 . عدم توجهو داشتن انگیزه ی درس خواندن .
نتیجه کیری :
پس از گذشت چند ماه عملکرد بسیار خوبی در پاسخ به سوالات مطرح شده در حیطه ی شناختی توسط دانش آموزان دیده می شد ونه تنها دانش آموزان از این کار لذت می برند بلکه خودم نیز تا حدودی اعتماد به نفسم زیاد شده بود . وقتی نحوهی درس خواندن دانش آموزان را با سه ماه قبل مقایسه می کردم احساس لذت و خوشحالی می کردم و به و ضوح تاثیر این راه حل جدید در عملکرد دیده می شد .
حقوق دانش آموز
نویسنده: علیرضا زکی زاده
اشاره:
حقوق در مفهوم کلی به مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر جامعه گفته می شود و از این معنا حقوق کودک را می توان این طور بیان کرد:
مجموعه قواعد ومقررات بین کودک و هر فرد یا افرادی که با وی سروکار دارند. آشنایی با حقوق کودک از این منظر که آنان در آینده نقش اصلی و اساسی را در جامعه عهده دار خواهند شد بسیار مهم است و جامعه سالم و عدالت جو و عدالتخواه در گرو تربیت و آموزش صحیح این عزیزان خواهد بود.
نتیجه اینکه به نظر می آید در کنار قوانین سطحی موجود که در جهت احقاق حقوق کودک وضع شده می بایست آموزش هایی جدی و بعضا الزام آور برای تمامی افراد و موسساتی که در ارتباط با کودکان می باشند مشخص کرد.
در این مقاله سعی شده نگاه و اشاراتی به این گونه آموزش ها در ارتباط با افراد و موسسات شود.
نقش پدر و مادر
مهمترین وظیفه در تعلیم و تربیت اولیه و آمادگی کودک جهت آموزش حق و حقوق به عهده والدین می باشد. یکی از مهمترین وظایف هر زوجی داشتن اطلاعات و آگاهی از فرزنددار شدن است. این آگاهی ها از زمان تشکیل نطفه شروع شده تا دوران بارداری و حتی بعد از تولد ادامه دارد. کسب این آگاهی ها در داشتن فرزندی سالم از لحاظ جسمی و روحی بسیار موثر خواهد بود.
کودک که به دنیا می آید تحت آموزش ها و اطلاعات پدر و مادر و دیگر افراد جامعه قرار می گیرد و این وظیفه تا آن اندازه مهم می باشد که هر قدر سرمایه گذاری در این خصوص صورت گیرد به نظر باز هم نیاز می باشد. از طرفی واقف هستیم حقوق کودک طبق قوانین جهانی مشخص است، سوالی که مطرح می شود این است که آیا برخورد همه افراد جوامع مختلف نسبت به احقاق حقوق کودک یکسان است؟
متاسفانه با واقعیت های موجود جوامع مشاهده می شود اکثرا جواب منفی است و لذا وظیفه اولیه پدر و مادر که داشتن فرزندی صالح می باشد مشخص و پررنگ تر می گردد.
نقش پدر و مادر را در ایجاد فرزندی صالح و سالم از لحاظ جسمی و روحی را به این نکته بسنده می کنیم که مهمترین وظیفه می باشد.
نقش مدرسه
بعد از مرحله تولد و نقش پدر و مادر بر روند جسمی و روحی کودک، مهمترین وظیفه در جهت آموزش و رعایت مسائل حقوقی کودک را مدارس به عهده دارند. منظور از مدارس، خدمتگزار و مدیر و کارکنان و معلمین و هر فردی است که با دانش آموز سروکار دارد.
در این قسمت سعی شده به مهمترین مسائل حقوق کودک در مدرسه و مواردی که متاسفانه در بعضی مدارس تضییع حقوق کودک می شود اشاراتی گردد:
حق بازی
اصولا روحیه بازی کردن را می توان جزء خواسته های ذاتی کودکان دانست و با توجه به این روحیه آن را حقی برای کودکان دانست خالی از گزاف نگفته ایم این حق در مدارس باید رعایت شود و باید ترتیبی اتخاذ گردد که کودکان از آن استفاده بهینه ببرند. از طرفی در بعضی کشورها از این روحیه در جهت آموزش مسائل مختلف و رشد فکری کودک استفاده می کنند و متاسفانه در بعضی کشورها و در بعضی مدارس نه تنها از این روحیه بازی کردن استفاده نمی شود بلکه این حق از کودکان به دلایل مختلف از جمله فضای کوچک حیاط گرفته می شود ویا به دلیل بازی کردن مورد مواخذه قرار می گیرد که این را می توان به نوعی پایمال کردن حقوق کودک در زمینه بازی کردن تلقی کرد.
حق توجه و محبت
اصولا تمامی انسانها به توجه و محبت نیاز دارند واین توجه و محبت در مدرسه توسط کلیه کارکنان نسبت به کودکان جهت رشد روانی آنان لازم و ضروری است. پس می توان آن را یک حق دانست.
متاسفانه بعضا در مدارس و توسط بعضی افراد نه تنها دانش آموز مورد توجه و محبت قرار نمی گیرد بلکه به اشکال مختلف این حق پایمال و حالت تخریبی به خود می گیرد. مثلا از نگاه خشم آلود و تنبیه بدنی و روانی گرفته تا اینکه یک کودک در یک سال تحصیلی حتی یک بار هم مورد ارتباط کلامی و عاطفی و توجه قرار نمی گیرد و...
حق نشاط و شادی
کودک به نشاط و شاد بودن جهت رشد روانی نیاز دارد و متولیان آموزش و پرورش در طرح ها و برنامه های خود باید بیشتر به این مورد توجه داشته باشند چون یکی از ویتامین های روانی هر انسانی بالاخص کودک محسوب می شود پس این مورد را هم می توان یک حق برای کودک دانست.
متاسفانه بعضا مشاهده می شود کودک یا دانش آموز به خاطر نشاط یا چهره خندانش که جزء ویژگی های وی محسوب می شود مورد مواخذه قرار گرفته و حتی بی انضباطی وی تلقی می شود و...
حق عدالت گری
عدالت گری نیز جزء ذاتی هر انسانی می باشد و نباید این طور تلقی شود که کودکان از این قضیه چیزی نمی دانند. با کمی توجه و با توجه به مثال زیر می توان متوجه شد که کودکان نسبت به این قضیه کاملا توجه و حتی حساسیت نشان می دهند. مثال: در اختلافی که در حیاط مدرسه بین 5 نفر دانش آموز که همه آنان مقصر هستند معاون مدرسه اگر با چهار نفر آنان برخورد کند، اولین گفته های آن چهار نفر این خواهد بود که چرا شما به نفر پنجم کاری ندارید. این نشان دهنده آن است که آنان بی عدالتی را نمی خواهند و از طرفی اگر به طور صحیح با آنان برخورد شود خواهیم دید که به راحتی عیوب خود را قبول خواهند کرد.
یا تفاوت قائل شدن بین دانش آموز درس خوان و درس نخوان اصلا مورد قبول دانش آموزان نیست و یا...
حق تحصیل
یکی از حقوق مسلم کودکان تحصیل است که خوشبختانه در اکثر کشورها شناخته شده است ولی متاسفانه در نحوه اجرا و آموزش عمدتا مشکلاتی وجود دارد. مشکلاتی از قبیل کمبود مدارس که موجبات دلسردی کودک و والدین وی از تحصیل شده و در نهایت شاید منجر به ترک تحصیل کودک شود.
بعضا نقص قوانین و آئین نامه های داخلی آموزش و پرورش و مدرسه در نهایت شاید با بی تدبیری بعضی از مدیران منجر به ترک تحصیل یا اخراج دانش آموز از مدرسه شود. به طور مثال: دانش آموز به دلایل شیطنت یا بی انضباطی مجبور است از کلاس درس اخراج موقت یا یکروزه یا... شود. یا در پایان سال تحصیلی دانش آموزی به دلایل درسی یا بی انضباطی آن قدر با بی اعتنایی و به نوعی اذیت روانی مواجه شود که درس نخواندن را ترجیح می دهد یا انگیزه لازم برای درس خواندن را از دست می دهد.
نتیجه اینکه در تعلیم و تربیت نباید با روشهای نامناسب موجبات عدم تحصیل کودک یا دانش آموز را فراهم کرد. در نتیجه حصول چنین اعمالی می توان این طور استنتاج کرد که حقوق کودک را سهوا پایمال کرده ایم.
حق بیان و اظهار نظر
اکثر جوامع دنیا اظهار می دارند افراد جامعه با آزادی بیان و حق اظهار نظر وانتقاد و پیشنهاد روبرو هستند در حالی که گاهی در مدارس با عکس این قضیه مواجه هستیم. به طور مثال: دانش آموز اگر انتقاد یا پیشنهادی از عملکرد معلم خود یا مدرسه دارد به شکل های مختلف سرکوب می شود.
یا در فرم هایی که به دانش آموز یا اولیای وی در خصوص “لطفا پیشنهاد یا انتقاد خود را بیان فرمایید” گاهی اوقات این فرم علیه خود افراد استفاده می شود.
آیا برخوردهای دوگانه ای که در خصوص آزادی بیان و اظهار نظر و... نسبت به کودکان می شود این تصور را در ذهن آنها ایجاد نمی کند که حقی در این خصوص وجود ندارد؟
حق احترام
یک مورد از رشد شخصیت و بالندگی تمامی افراد جامعه خصوصا کودکان احترام گذاشتن به آنها می باشد در برخی مدارس این حق به شکلهای مختلف از جمله با کلمات تخریبی که بیشتر روان کودک را مورد آزار و لطمه قرار می دهد، صورت می گیرد.
متاسفانه می توان اظهار داشت عده ای از کارکنان مدرسه آگاهی چندانی به نقش روانی کلمات ندارند. یکی از مواردی که بعضا توسط بعضی کارکنان مدرسه رعایت نمی شود شوخی کردن با دانش آموز می باشد مثلا مربی جهت ایجاد نشاط و خنده در کلاس با شوخی کردن، شخصیت و احترام دانش آموز را نزد دیگران تخریب می نماید.
متاسفانه اینکه اگر آن مربی محترم مورد اعتراض دانش آموز قرار گیرد شاید به کسر انضباط و احضار ولی و حتی اخراج دانش آموز از مدرسه منجر گردد.
حق بهداشت
بهداشت و رعایت آن در مدرسه بسیار مهم و قابل توجه است. فضای بهداشت مدارس از بوفه و سرویس های آبخوری و دستشویی و... می بایست طوری مجهز و آماده گردد که دانش آموز دچار مشکل یا بیماری و... نگردد.
به نظر می رسد با رفع کمبود اعتبار و در بعضی مواقع رفع عدم توجه مسئولان و مدیران مدرسه تا حد زیادی مشکلات بهداشتی مدارس رفع گردد تا یکی دیگر از حقوق اولیه دانش آموزان پایمال نگردد.
حق داشتن وسایل و امکانات تحصیل
در دنیای امروز جهت تعلیم دانش آموزان، دیگر وسایل ابتدایی (میز و نیمکت و بعضا وسایل کمک آموزشی ناقص و اولیه) جوابگوی نیاز دانش آموزان باشد نیست (ناگفته نماند متاسفانه نقاط محروم جامعه ما از همین نیازهای اولیه و ابتدایی نیز برخوردار نیستند.)
اگر با علم امروز خواهان آموزش اصولی ومنطقی باشیم نیاز به تجهیز مدارس با امکانات روز هستیم در غیر این صورت بازدهی و کیفیت آموزش مسلما افت خواهد کرد و متاسفانه این مورد را هم می توان از موارد پایمال شدن حقوق دانش آموز تلقی کرد.
حق داشتن مربیان کارآزموده
مربی و معلم و یا هر فردی که با دانش آموز سروکار دارد باید از آموزش های علمی و روانشناسی برخوردار باشد زیرا لازمه رشد و آموزش دانش آموز وجود افرادی است که توانایی علمی و از آن مهم تر توانایی و مهارت های آشنایی با مسائل روحی و روانی دانش آموز را داشته باشند. اگر چنین افرادی در آموزش و پرورش مشغول به انجام وظیفه نباشند دچار مشکلات خواهیم شد که بارزترین آنها عدم ارتباط صحیح ومنطقی بین دانش آموز و مربی وعدم نشاط و شادابی دانش آموزان و عدم روحیه لازم می باشد. اگر واقع بینانه این قضیه را بررسی کنیم نداشتن یا کمبود چنین مربیان قوی و کارآزموده یکی دیگر از موارد پایمال شدن حقوق دانش آموزی است.
حق امنیت روانی
مسئله ای که در این بعد مطرح است این است که تحصیل یا آموزش دانش آموز در مدارس چگونه و توسط چه افرادی باید صورت بگیرد؟ به عبارتی شیوه آموزش به صورتی نباید باشد که امنیت روحی دانش آموز لطمه ببیند و حتی به خطر بیفتد مثلا بعضا در مدارس دیده می شود از تهدید، اخراج موقت و دائم و یا ترساندن از تجدیدی و مردودی و یا جمله معروف “به ولی ات تمام چیزها را خواهم گفت” توهین و شوخی های مربی در جمع نسبت به دانش آموز و یا... استفاده شود.
در نتیجه اگر دانش آموز به هر شکلی امنیت را در مدرسه احساس نکند آموزش لازم را نخواهد داشت و یکی از عوامل افت تحصیلی و یا به عبارت حقوقی آن پایمال شدن حق دانش آموز در این موضوع می باشد.
جامعه
بعد از نقش پدر ومادر وعوامل مدرسه در رعایت و آموزش حقوق کودک نقش جامعه مطرح می باشد. وظیفه جامعه در شکل گیری و میزان اثرگذاری در آموزش و حقوق کودک در زمینه های مختلف می باشد که به قسمت هایی از آن اشاره می گردد؛
1- حق داشتن واستفاده از اماکن ورزشی و تفریحی (به تعداد لازم و کافی در هر منطقه)
2- حق داشتن و استفاده از اماکن هنری مثل فرهنگسراهای هنری
3- حق داشتن و استفاده از اماکن فرهنگی شامل کتابخانه های عمومی
4- حق داشتن احساس امنیت، منع کودک آزاری، گروگان گیری کودکان، استثمار کودکان، به کارگیری شغل های سخت و سنگین از کودکان با حداقل دستمزد و...
5- حق استفاده از امکانات تامین اجتماعی در صورت بروز محرومیت ها و...
در خصوص مسائل جامعه و میزان اثرگذاری آن بر افراد جامعه و خصوصا کودکان، مطالب زیاد و بسیار مهم می باشد. مسائل جامعه و اثرات آن را به عبارتی می توان مدارس نامریی تلقی نمود و امیدوار هستیم تمامی قسمت های جامعه و مسئولان مربوطه در جهت بهینه کردن عملکرد خود تجدید نظر نمایند.
نتیجه گیری:
اگر مدرسه و جامعه دنباله رو تربیت صحیح والدین نباشند حقوق و تربیت کودک در نهایت پایمال خواهد شد. در خصوص مدرسه با توجه به طرح گوشه ای از مسائل ذکر شده به نظر می آید می بایست در قوانین موجود آموزش و پرورش و بعضا نیروهای انسانی موجود تجدیدنظر یا به هر شکل دیگر مشکلات موجود رفع گردد تا انشاءالله به زمانی برسیم که تمامی مدارس ایران با عملکرد خوب خود پیوند بین مدارس و دانش آموز را محکم و استوار نمایند و عزیزان دانش آموز واقعا مدرسه را خانه دوم خود تلقی نمایند.
نکته دیگری که باید مطرح کرد این است که اگر قوانین مدونی تهیه و تنظیم گردد و به مورد اجرا گذاشته شود وضعیت نظام آموزش و پرورش حداقل از منظر دانش آموز تا حد زیادی مرتفع خواهد شد. مثلا طبق قوانین حقوقی هر فرد نسبت به دیگری دچار تضرر گردد اگر عمدی باشد ضمن جزای کیفری می بایست جبران خسارت نیز کند و اگر غیرعمد باشد یعنی سهوا مسبب ضرر دیگری شود، مستوجب جبران خسارت نسبت به آن فرد می گردد (بستگی به نوع و خطا دارد) نسبت به این قانون استدلالی که می توان کرد این است که ما کارکنان آموزش و پرورش اگر سهوا مرتکب توهین، تنبیه بدنی یا باعث بیماری های روحی مانند اضطراب و نگرانی، استرس، شب ادراری و... نسبت به دانش آموز شویم مستوجب جبران خسارت هستیم و از طرفی شرعا در برابر خداوند متعال مسئول می باشیم. نبود چنین قوانین مدونی باعث گردیده است که یک کودک دانش آموز یا یک نوجوان دانش آموز به شکلها و عناوین مختلف حقوقش پایمال گردد و خیلی راحت در برابر این قضایا عده ای از کارکنان و معلمان و متولیان آموزش و پرورش با جملاتی نظیر این که “چون هدف ما آموزش است و یا عمدی در کار نبوده است و یا جمله “چوب معلم گله هرکی نخوره خله” و یا... از کنار این حقوق پایمال شده به راحتی بگذرند.
بررسی علل و عوامل موثر بر ازدواج موفق دانشجویان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 132 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 82 |
بررسی علل و عوامل موثر بر ازدواج موفق دانشجویان
چکیده :
بررسی علل و عوامل موثر بر ازدواج موفق دانشجویان عنوان پژوهشی است که پیش رو دارید . هدف از پژوهش حاضر شناخت علل و عوامل موثر بر ازدواج موفق دانشجویان بوده وسعی شده بعضی از معیار ها از نظر دانشجویان مورد بررسی قرار گیرد تا نمتایج حاصل از آن برای سایر دانشجویان مفید واقع شود . جامعه آماری تحقیق دانشجویان مجتمع علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و نمونه آماری 50 نفر از دانشجویان می باشند . روش تحقیق نیز توصیفی و جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته و در آخر داده ها از طریق روش آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .
فصل اول :
طرح نظری مسئله پژوهش
مقدمه پژوهش :
یکی از نماد های مهم اجتماعی که به لحاظ اهمیت نقش و کارکردهای مختلف مورد توجه علمای مذهبی ، اخلاقی و صاحبنظران تعلیم و تربیت ، جامعه شناسی و روانشناسی قرار گرفته است . نهاد خانواده می باشد نهادی که بر اثر ازدواج یک زن و مرد پدید می آید و وجود فرزندان آن را تکمیل می کند .
خانواده عبارت است از کوچکترین مسئله اجتماعی که از زن و مرد و فرزندان آنها تشکیل میشود . خانواده هسته کوچکی از اجتماع در همه جوامع بشری بوده و در انتقال مواریث اجتماعی تاثیر زیادی داشته است .
خانواده اولین پایگاه انتقال عناصر فرهنگی به نسل جدید است و عاملی موثر در رشد و شکوفایی استعداد های آدمی و گسترش فرهنگ بشری به شمار می رود .
در فرآیند زندگی مواردی است که فرد باید از بین چند راه یک راه را انتخاب نماید گزینش یک راه از بین چند راه چنانچه با مطالعه و بصیرت انجام نگیرد ، ممکن استا نتایج مطلوبی در بر نداشته باشد. لذا کمک گرفتن از مشاور در انتخاب مناسب می تواند در توفیقات بعدی اثرات مفیدی داشته باشد .
عدم تعادل جنسی ، فشارهای اقتصادی و معیشتی تامین یک زندگی خانوادگی ، شرایط فرهنگی جامعه و سنت هایی که کاکرد مطلوب خود را از دست داده و بلکه کارکرد منفی پیدا کرده اند و امکان ازدواج درست و تشکیل زندگی خانوادگی پ=ایدار را برای خیل عظیمی از جوانان کشور دشوار کرده است . و بالاخره گروهی نیز با هنجار شکنی و بی وفایی ، ازدواج نا خواسته و نا مطلوب را در ظاهر ادامه می دهند اما با نوعی طلاق عاطفی ، دل گروهی دیگری دارند و آشیانه ای دیگر بنا می کنند .
نظریه ها :
1 – از نظر دورکیم علل و عوامل اصلی مربوط به ازدواج جوانان افزایش سطح توقعات و انتظارات جوانان ازدواج می باشد . { بررسی تطبیقی تغییرات ازدواج – مهدوی ص 46 }
2 – کنیزی : معتقد است در ساخت اجتماعی امریکا و انگلیس در واقع999999 هیچ چیز به اندازه مذهب بر الگوهای کنونی رفتار زوجیت موثر است . { جامعه شناسی خانواده – ساروخانی ص 46 )
3 – به عقیده لوگال تا پیش از ازدواج ، مذهب بر رفتار جوانان موثر است لیکن پس از زناشویی نا باوریهای دینی یکی از طرفین دشواری های فراوانی برای آنها فراهم می کند .
4 – به عقیده هالینگشد یکی از مهمترین عواملی که هنگام انتخاب همسر بر تصمیم فرد و جامعه اثر می گذارد اعتقاد دینی است . { ساروخانی ص 65 }
5 – بوساروبل معتقد است زناشویی میان زن و مردی که مذاهب مختلف دارند به دشواریهای شخصی و خانوادگی گوناگون می انجامد . { ساروخانی ص64 }
6 – آلن ژایرار معتقد است آگاهیهای جمعیت شناسانه درباره سن همسران به هنگام زناشویی آموزنده است و می دانیم که بیشتر اوقات ، افرادی با هم پیوند زناشویی می بندند که از لحاظ سنی به هم نردیک باشند . { ساروخانی ص 49 }
7 – کرونولد می گوید نظریه همجواری می پذیرد که ازدواج در میان اشخاصی که از نظر مکان به یکدیگر نزدیک هستند به مقیاس گسترده تری انجام می شود تا ازدواجی که کعلول تصادف باشد { ساروخانی ص 46 }
8 – لسلی : تحقیقات جامعه شناسان امریکایی نشان داده است که بیش از نیمی از ازدواجهایی که در شهر ها انجام شده بین کسانی بوده که در همسایگی و نزدیکی یکدیگر زندگی می کنند . { مهدوی ص 38 }
9 – نوک ورسی : اگر دو شریک ازدواج ، همسن باشند از نو ساختن سر نوشت بر مبنای خاطره مشترک پیوسته ، آسانتر انجام می گیرد . { مهدوی ص 41 }
10 – هر چه ارتباط اجتماعی اعضا به یکدیگر نزدیک تر باشد کنش متقابل بین آنها متواتر تر است { مهدوی ص 41 }
11 – به تمایل افراد هم قد برای ازدواج با یکدیگر تکیه می کرد ( پیر سون ) { ساروخانی ص 19 }
12 –کارسون : چون انتقادات شیوه نگرش اشخاص در سنین مختلف فرق می کند و افرادی که دارای سن متفاوت هستند در فرهنگ و اندیشه ایشان نیز متفاوت وجود دارد . لذا تفاوت وسیع سنی با خود تفاوتهای وسیع فرهنگ و جهان بینی را به همراه خواهد آورد و بر بقای زوجیت و سعادت زناشویی تاثیر خواهد گزارد . { ساروخانی ص53}
13 – هامیلیتون معتقد است میان سعادت خانوادگی و همگونی تحصیلات بستگی مستقیماً وجود دارد . { اعزاری ص98 }
14 – میشل ازدواج همسایگان نیز بسیار متداول است نیمی از ازدواجهای شهری ازدواج میان افراد یک محله است . { عزاداری ص 97 }
15 – لیچتر علاوه بر کلیه معیارهای هر جامعه ای ، معمولاً زیبایی ظاهر و صورت معیار مهم در انتخاب زن و نان آوری در انتخاب مرد است . { اعراز99 }
16 – کونیگ تنها افراد ممتاز طبقه پایین تر می توانند بر طبقه بالا راه بیابند یعنی از ویژگیهایی خاص بر خور دارند این ویژگی ها برای دختر ها زیبایی و محبوبیت عمومی آنها و برای پسر ها ورزشکار خوب بودن ، یا محصل نمونه بودن بود { اعرازی ص 97 }
اهمیت و ضرورت تحقیق :
علمای تربیتی و روانشناسی یکی از مهمترین نهاد های موثر در شد ، تربیت و رفتار آدمی را نهاد خانواده می دانند .
این سازمان اجتماعی اولین و با وام ترین عامل در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان است و تاثیر قابل ملاحظه ای در رشد جسمانی ، اجتماعی ، اخلاقی ، عاطفی ، عقلانی آنان داشته و دارد . در حقیقت فرد خانواده متولد می شود ، در سازمان خانواده زندگی می کند ، در مواقع نیاز به خانواده روی می آورد و در پرتو زندگی خانوادگی سکوت و آرامش می یابد .
خانواده هسته کوچکی از اجتماع در همه جوامع بشری بوده و در انتقال مواریث اجتماعی تاثیر زیادی داشته است . خانواده اولین پایگاه انتقال عناصر فرهنگی به نسل جدید است و عاملی موثر در رشد و شکوفایی استعداد های آدمی و گسترش فرهنگ بشری به شمار می رود.
بنابراین نهاد خانواده به لحاظ کارکردهای مختلف نظیر :
- انتقال عقاید ، آداب و سنن و تجاری بشری به نسل جدید .
- ایجاد کانون آسایش و خوشبختی برای زن و مرد
- ارضای غریزه جنسی و رفع پاره ای از نیاز های اعضای خانواده
- لذت بردن از زندگی
- بهرمندی از محبت
- مددکاری و تعاون بین افراد
- بقاء و تداوم نسل
- رشد و شکوفایی استعداد ها و خلاقیت های هر فرد
از اهمیت زیادی بر خوردار بوده ، تشکیل آن مورد نیاز و تاکید است در مکتب اسلام نیز ازدواج و تشکیل خانواده همواره و مورد تاکید قرار گرفته است . پیامبر اکرم (ص) فرموده اند که : « هیچ بنایی در اسلام محبوبتر از بنای ازدواج در پیشگاه خداوند متعال نیست »
اهداف تحقیق :
الف – اهداف کلی :
بررسی علل و عوامل موثر در ازدواج دانشجویان متاهل .
ب – اهداف جزئی :
1 – بررسی و تحلیل تاثیر عوامل در ازدواج .
2 – بررسی و تحلیل تاثیر عوامل اجتماعی .
3 – بررسی و تحلیل تاثیر عوامل اقتصادی .
4 – بررسی و تحلیل تاثیر عوامل جغرافیایی در ازدواج .
فرضیه های پژوهش :
1 – هرچه افزایش سطح توقعات و انتظارات جوانا بیشتر ، مشکلات ازدواج جوانان هم بیشتر .
2 – هر چه افراد مذهبی تر وقوع ازدواج زودتر
3 – هر چه شباهتهای جسمی دو طرف بیشتر ، تمایل افراد برای ازدواج بیشتر .
4 – هر چه تفاوتهای سنی کمتر ، بقای زوجیت بیشتر
5 – هر چه زن و مرد از نظر مکانی به هم نزدیک تر ازدواج موفق تر
6 – هر چه همگونی نحصیلات بین زن و مرد بیشتر ، سعادت خانوادگی بیشتر
7 – هر چه تمایل اشخاص به مادیات کنتر ، ازدواج ها با دوام تر
8 – تشریفات زیاد در مراسم عقد و عروسی مانعی است بر سر ازدواج جوانان .
9 – مشکل نداشتن سر پناه و مسکن از موانع دیگر در امر ازدواج می تواند باشد .
سوالات پژوهش :
1 – آیای سرح توقعات و انتظارات جوانان در امر ازدواج تاثیری دارد ؟
2 – آیا اعتقاد مذهبی جزء ملاک های اصلی برای ازدواج به حساب می آید ؟
3 – آیا شباهتهای جسمی در تمایل افراد به ازدواج نقش دارد ؟
4 – آیا سن از عوامل موثر در تاخیر ازدواج است ؟
5 – آیا نزدیکی مکانی در ازدواج نقش مهمی دارد ؟
6 – تفاوت سطح تحصیلات زن و مرد چه تاثیری در امر ازدواج دارد ؟
7 – آیا مادیات زیاد یکی از شاخصهای مهم در ازدواج است ؟
8 – آیا نداشتن سر پنا و مسکن یکی از موانع ازدواج است ؟
9- آیا تشریفات زیاد در مراسم عقد و عروسی و موانع ازدواج رابطه دارد .
مفاهیم :
متغییر وابسته : ازدواج
مستقل : توقعات و انتظارات ، مذهبی ، سن ، شباهتهای جسمی ، طبقه اجتماعی ، مکان جغرافیایی ، تحصیلات ، تجملات .
تعاریف نظری :
ازدواج : پایه گذار زن و شوهری است و آن به رابطه قانونی ، عرضی ، دینی ، گفته می شود که زن و شوهر را برای شرکت دایم یا موقت در زندگی با هم پیوند می دهد . ( نعمت ا... تقوی / پاییز83 )
ازدواج فرآیندی است از کنش متقابل بین زن و مرد که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود بر پاداشته و بطور کلی عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته و بدان ازدواج اطلاق شده است . ساروخانی صفحه 23
سن ازدواج : منظور از سن ازدواج سن زن یا مرد در نخستین ازدواج آنهاست . { نعمت ا... تقوی / پاییز 83 / صفحه 65}
طبقه اجتماعی : به موقعیت اجتماعی و جایکاهی اطلاق می شود که فرد در گروه و مرتبه اجتماعی یک گروه در مقایسه با گروه های دیگر احراز می کند . { توسلی : فاضل / پاییز 76 / صفحه 240}
اعتقادات مذهبی : میزان عقیده و باورهایی که فرد نسبت به موضوعات دینی دارد . { علیرضا شایان مهر / 1377 / صفحه 127 }
فصل دوم :
بررسی پیشینه پژوهش
یا ادبیات موضوع
منشأ خانواده و تحولات تاریخی آن :
خانواده از مهمترین واحدهای اجتماعی است که در همه جوامع بشری وجود داشته است – موضوع ازدواج و چگونگی تشکیل خانواده مورد بحث علمای مذهبی ، جامعه شناسان ، فلاسفه ، روانشناسان ، علمای تعلیم و تربیت ، ، شعرا ، نویسندگان و هنرمندان در دوره های مختلف تاریخی و در جوامع گوناگون قرار گرفته است .
برخی از جامعه شناسان ، خانواده را یک سازمان اجتماعی می گویند . برخی از روابط خویشاوندی را که بر اساس همخونی متکی است مبدأ تشکیل خانواده دانند و آن را هسته اولیه تشکیل جامعه میپندارند . برخی عوامل اقتصادی را در پدیدآیی خانواده موثر دانسته اند و گروهی عوامل جنسی و روانی را در شکل گیری این سازمان ذکر کرده اند . مطالعات انجام گرفته توسط جامعه شناسان نشان می دهد که در برخی از جانوران عالی ، خانواده زیستی وجود داشته است ، ولی پایدارترین شکل خانواده مربوط به خانواده انسانی است که از آغاز تاکنون ، گذشته از وظیفه کودک زایی و کودک پروری ، کارکردهای دیگری مانند تولید اقتصادی و آموزش و پرورش را بر عهده داشته است . در طول تاریخ ، خانواده اشکال مختلف داشته است و در هر دوره با تحولات اجتماعی و اقتصادی ، دگرگونی پذیرفته است ، در روزگار کهن ، خانواده ابتدا وسیع بوده و همسران ، فرزندان ، نوه ها ، نبیره ها و بستگاه نسبی وسیعی را در برداشته است . ساختار خانواده نیز در دوره های مختلف تاریخی به صورت تک همسری ، چند همسری ، مادر سالاری ، پدر سالاری ، خانواده گسترده و خانواده هسته ای مطرح بوده است .
عوامل متعددی نظیر ، تحولات صنعتی ، تولید ماشینی ، بسط تخصص ها ، توسعه کارگاهها و کارخانه های جدید موجب شده است که خانواده گسترده به خانواده مستقل و محدود تبدیل شود و از نظر شمار اعضاء اختیارات افراد و مسئولیت تربیتی خانواده هم تغییراتی پدید آید .
ضرورت در نظر گرفتن ملاک ها و معیارها در انتخاب همسر :
جامعه مترقی و تعالی آن نیست که از جمعیت فراوان و یا منابع سرشار برخوردار باشد . بلکه جامعه مطلوب و خوب جامعه ای است که در آن خانواده های متعادل و مستحکم وجود داشته باشد .
واضح است که وقتی جامعه ای از خانواده های سالم استرار و متعادل برخوردار باشد به طور طبیعی فرزندان سالم و برونمندی در آن خانواده ها پرورده می شوند و در بزرگسالی از ارزشمای واقعی اجتماعی محسوب می گردند و همین نیروهای ارزنده هستند .
که جامعه را متحول می کنند پس ثروت واقعی و غذای جامعه در برخورداری از انسان های شایسته است و افراد شایسته در خانواده های مستحکمی پرورده می شوند .
معیارها باید از مکتب اسلام منبعث شده باشد .
پیامبر بزرگوار اسلام فرمود من به همه عواملی که در خوشبختی انسان ها موثر است . اشاره کرده ام و در مورد همه عواملی که به نوعی رکود و توقف انسان را موجب می شود ، هشدار داده ام .
همه می دانیم که خوشبختی و بدبختی زن و مرد از ابتدای زندگی مشترک آن 2با یکدیگر آغاز میشود در روایات اسلامی پیشوایان دینی به نکات بسیار دقیق و برجسته ای که عامل پیوند و استحکام و یا موجب تزلزل و شکست خانواده است به طور جدی اشاره کرده اند ، یعنی همچنان که عالم شدن و یا به دست آوردن مال ثروت احتیاج به سعی و فعالیت دارد تشکیل خانواده متعادل و مستحکم نیز نیازمند تلاش و کوشش است . خداوند در قرآن می فرماید : لیس للانسان الا ما سعی برای وصل به خانواده استوار و مستحکم ابتدا باید بررسیهای لازم از سوی دختر و پسر انجام شود و بدون مطالعه و دقت به تشکیل خانواده نپردازند ، بلکه بر اساس معیارهای منطقی و عقلی همه آینده را به طور کامل شناسایی کنند و سپس به انجام پیوند از دواج اقدام نماید .
معیارهای باید بر حفظ نظام خانواده موثر باشد . زن و مرد از صفا و صمیمت است . به همین مناسبت زن و مرد باید انگیزه ازدواج را بر محور امور معنوی قرار دهند ، نه امور مادی همانند زیبایی : زیرا اگر چه زیبایی زن خود یکی از عوامل است که هر انسانی به طور طبیعی جذب آن می شود
اسلام نیز زیبایی زن را مورد توجه قرار داده است ، ولی این به آن معنی نیست که انگیزه ازدواج تنها بر محور جمال و زیبایی دور بزند و امور اخلاقی و معنوی نادیده گرفته شود .
باید توجه داشته باشیم که معیار زندگی مشترک تنها زیبایی ظاهری نیست ، بلکه اخلاق و عفت و سازگاری نیز لازمه زندگی است .
پس اگر به همراه زیبایی روحیات انسانی نباشد ، این زیبایی نیکو و پسندیده نخواهد بود و ازدواج با چنین زنی سعادت و خوشبختی به بار نخواهد آورد . لذا یکی از عوامل خوشبختی این است که ازدواج دختر و پسر تنها بر مبنای زیبایی چهره زن و مرد صورت نگیرد .
معیار و ملاک های مشترک :
1- اصالت خانوادگی : اولین و اساسی ترین معیار برای انتخاب همسر اعم از زن و مرد ، اصالت خانوادگی است . کلمه ی اصالت از اصل گرفته شده و اصل به معنای ریشه آمده است . یعنی دختر و پسر از خانواده هایی باشند که دارای اصل و ریشه هستند . دختر و پسر باید در خانواده هایی رشد یافته باشند که در آن ها پدر و مادری عاقل و دلسوز با همه ی وجود در رشد و تعالی فرزند کوشیده باشند . برخلاف خانواده هایی که زن و مرد خانه کودکان را به حال خود رها کرده و به دنبال گردش و تفریح خود بوده اند و یا مردانی که بدون دلیل موجهی به تعدد زوجات پرداخته ، فرزندان خود را به حال خود رها کرده اند .
در خانواده های اصیل پدران و مادران می کوشند از نظر اخلاقی و رفتاری برای فرزندان خود نمونه و الگو باشند و بدون تردید پدر و مادر صالح از نظر ارثی نیز سرمایه های بس گرانبهایی را به فرزندان خود انتقال می دهند . دختر و پسری که در یک خانواده ی اصیل رشد می یابند ، سجایای اخلاقی را از پدر و مادر خود ارث می برند و در برخورد با دشواریها و سختی های زندگی هرگز از جاده ی درستی و راستی خارج نمی شوند . به عبارت دیگر پای بند به آبرو و حیثیت آنان از انحراف باز می دارد .
2 – ایمان و دین داری : پای بندی به اصول آیین اسلام یکی از عوامل خوشبختی خانواده است . دختر و پسری که دیندار واقعی باشند از انجام بسیاری از اعمال خلاف خودداری می کنند ، زیرا پای بندی به دین آنان را از انجام اعمال حرام و خلاف باز می دارد . دین عاملی درونی است که همیشه همراه افراد است و آنان را از اتکاب اعمال خلاف انسانی باز می دارد ، درحالی که قانون یک عامل بیرونی است و طبعاً تاثیرات عامل بیرونی در حد ایمان نیست . به همین مناسبت وقتی از پیشوایان دینی سوال می شد که با چه گروهی باید ازدواج کرد ؟ در پاسخ فرمودند : علیک بذوات الدین ؛ بر تو باد ازدواج با افراد متدین . یعنی سعی کن با همسری ازدواج کنی که دیندار باشد ، زیرا دینداری عامل قوی و استواری است که در بسیاری از موارد انسان ها را از لغزش ها و ارتکاب اعمال خلاف باز می دارد .
3 – اخلاق نیکو : نا گفته نماند که زندگی زنو مرد در محیط خانوادگی احتیاج به اخلاق دارد ، زیرا تنها در پرتو قانونی نمی توان زندگی کرد و همه ی انبیاء نیز به خاطر زنده کردن اصول اخلاقی مبعوث شده اند .
رسول اکرم (ص) می فرمود : انما بعثت لا نعم مکارم الاخلاق ؛ همانا بر انگیخته شدم تا مکارم اخلاق را بین مردم زنده کنم .
در محیط خانوادگی زن و مرد هر دو باید اصول اخلاقی از قبیل نرمی و ملایمت ، گذشت و سازگاری و عفو و اعماض را رعایت کنند . و هر گاه یکی از آن دو دچار لغزش و اشتباه شود ، بلافاصله به عذرخواهی پرداخته ، از مراء و جدال جداً خودداری کند ، زیرا مراء و جدال صمیمیت ها را از بین برده ، دشمنی و نفاق را جایگزین آن ها می کند . بدیهی است که طرف مقابل هم باید عذر و پوزش شخصی خطاکار را پذیرا شود .
علی علیه السلام می فرماید : بدترین مردم کسانی هستند که عذر دیگران را پذیرا نمی شوند . شد الناس من لا یقبل عذر المعتذر .
وقتی سئوال می شود که دختران خود را به ازدواج چه افرادی در آوردند ؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند : من ترضون خلقه و دینه – کسی که اخلاقش نیکوو دیندار باشد نکته ی جالب آنکه حسن خلق بر دینداری مقدم داشته شده است .
لازم به یادآوری است که با مطالعه و بررسی روحیات پدر و مادر تا حدودی می توان به خوش اخلاقی پسر و دختر پی برد .
5 – رعایت اصول کفویت : در ترکیبات شیمیایی در عنصری که با یکدیگر ترکیب می شوند هر قدر از نظر هویت وجودی به دیکدیگر نزدیکتر باشند ترکیب آن دو استوار تر و عمیق تر انجام خواهد شد و اگر بین دو عنصر تقاون و پیوندی وجود نداشته باشد ترکیب سست ولرزان است و پس از زمان کوتاهی از بین خواهد رفت .
ازدواج نیز یک نوع ترکیب است و هر قدر روحیات دختر و پسر به یکدیگر نزدیک تر باشد پیوند ازدواج آن دو از استحکام بیشتری برخوردار خواهد بود . بنابراین برای این که پسرو دختر به ازدواج استواری دست یابند هر دو باید اصول کفویت و همانندی را در ابعاد سنی ، جسمی ، روحی و روانی ، فرهنگ و علمی رعایت کنند . به عبارت دیگر دختر دیندار باید به شخص دیندار ازدواج کند ، زیرا دیندار و بی دین به طور طبیعی در مواردی با یکدیگر اصطکاک و درگیری خواهند داشت . فرد تحصیل کرده هم باید با شخص درس خوانده ازدواج کند تا یکدیگر را درک کنند .
همچنین تجربه نشان داده است که وقتی اختلاف سن بین دختر و پسر زیاد باشد پس از گذشت سالیانی چند استحکام خانواده دچار تزلزل می شود . البته بدیهی است که همانندی کامل به صورت تطابق امکان پذیر نیست ، ولی این عدم امکان نمی تواند از رعایت همانندی نسبی ممانعت به عمل آورد . بنابراین یکی از عواملی که خوشبختی زن و شوهر را پس از ازدواج تضمین می کند ، رعایت اصول کفویت در حد همانندی نسبی است .
در مکتب اسلام : خانواده متشکل از افراد است و دارای شخصیت مدنی ، حقوقی و معنوی است که بر اساس نکاح ( عقدی که ارتباط طن و مرد را معین می سازد ) پدید می آید ..
دقت در تعاریف فوق نشان می دهد که خانواده یک نوع اجتماع یا سازمانی است که معمولاً مشخصه های زیر در آن دیده می شود :
1- خانواده یک نهاد اجتماعی است که دوام و پایداری نسبی در این نهاد وجود دارد .
2- در این سازمان افراد متفاوتی حضور دارد .
3- افراد این سازمان وظایف مشترک و گوناگونی را برعهده دارند
4- حقوق متقابلی نسبت به هم دارند .
5- منافع مشترکی را دنبال می کنند .
6- تحقق اهداف معینی را مدنظر دارند .
7- روابط مشخص و منظمی بین آنان برقرار می گردد و این روابط غالباً صمیمی و همه جانبه است .
8- تماس مستمر و مناسبات رویارویی بین اعضاء وجود دارد .
9- تشکل این سازمان بر اساس قراردادهای اجتماعی و در مکاتب الهی بر طبق مبانی مذهبی صورت می گیرد .
اشکال مختلف خانواده و خصوصیات آن ها به اختصار :
1- خانواده پدر سالاری : در این خانواده مرد حاکم مطلق بود و همه اعضای خانواده برتری پدر را قبول داشتند .
2- خانواده مادر سالاری : در این شکل ، تسلط در خانواده از آن زنان بوده و حتی در بعضی مواقع سلطنت نیز بر عهده زن ها و دخترها گذاشته می شده است .
3- خانواده گسترده : نمونه ی خانوده گسترده بیش تر در جوامع شرقی وجود داشته است و در این نظام خانواده ، فرزندان پس از ازدواج در خانه ی والدین می ماندند و به اتفاق همسران و فرزندان خود در خانواده پدر و مادر زندگی می کردند . در حال حاضر نیز نمونه هایی از این نوع خانواده در برخی جوامع مشاهده می شود .
4- خانواده ی هسته ای : خانواده هسته ای از زن و شوهر و چند بچه تشکیل می شود . در این نظام فرزندان به محض بزرگ شدن و پس از ازدواج و یا برخورداری از امکانات اشتغال ، خانواده ی جداگانه ای را تشکیل می دهند .
امروزه عوامل متعددی نظیر تحرک جغرافیایی و اجتماعی و در نتیجه جداشدن فرزندان از خانواده برای تحصیل و اشتغال در سازمان های اداری ، صنعتی و آموزشی ، همچنین خودگرایی و نوعی استقلال طلبی موجب رواج و گسترش خانواده های هسته ای شده است .
هدف ازدواج :
ازدواج از ضروریات زندگی انسان به شمار می آید و هدفها و نیازهای بی شماری را تامین می کند . از جمله مهم ترین هدف های ازدواج می توان نیل به آرامش و سکون ، تامین نیازهای جنسی ،بقای نسل ، تکمیل و تکامل – سلامت و امنیت اجتماعی و سرانجام تامین نیازهای روانی – اجتماعی فرد را نام برد .
1- نیل به آرامش و سکون :
مهم ترین نیازی که بر اثر ازدواج تامین می شود ، نیاز به آرامش و امنیت و آسودگی است . این نیاز که در سرشت آدمی ریشه دارد به حدی حائز اهمیت است مه خداوند متعال در بیان فلسفه ی ازدواج در سوره روم ، آیه 21 چنین می فرماید : (( یکی از آیات الهی این است که برای شما از جنس خودتان جفتی را بیافرید تا با او انس بگیرید و آرامش بیابید و در بین شما دوستی و مهربانی قرارداد و در این امر برای افرادی که اهل تفکر باشند ، آیات و نشانه هایی وجود دارد ))
بنابراین قراردادن زوج ( همسر ) برای هر فرد موجب آرامش و امنیت خاطر است و ایجاد محبت و الفت بین زن و مرد در زندگی خانوادگی نیز از نشانه های حکمت و رحمت پروردگار است و علی الاصول محیط خانه وسیله ی آرامش روحی زن و مرد قرار داده شده است .
2- تامین نیازهای جنسی :
انسان دارای مجموعه ای از نیازها و غرایز است که عدم ارضاء و یا نقص در ارضای هر کدام از این غرایز ایجاد تزلزل در شخصیت را موجب می گردد . یکی از نیرومندترین غرایز انسان عریزه ی جنسی است که بر اثر ازدواج تامین این نیاز در مسیر طبیعی و سالم قرار می گیرد و زن و مرد را از انحراف و گناه مصون می دارد . بنابراین تنها وسیله طبیعی و مشروع ارضای این غریزه ی ازدواج و تشکیل خانواده است .
شاید به همین علت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید : « هرکس که ازدواج کرد نصف دینش را حفظ کرد » و یا « هر کس که می خواهد پاک و پاکیزه خدا را ملاقات کند باید ازدواج کند » ضرورت تامین نیاز جنسی تنها از بعد مادی و جسمانی نباید مطرح شود بلکه در نتیجه ی تامین این نیاز جسمانی ، فرد از لحاظ روانی ، ذهنی و اخلاقی نیز به آرامش می رسد . بنابراین فرد پس از ازدواج می توانند این غریزه ی مهم حیاتی را با شیوه ای مطلوب و معقول و اجتماع پسند ارضاء کند و در سایه آن به آرامش دست یابد .
یکی از موضوعات مهم که در ازدواج دختر و پسر است و از ثمرات بزرگ ازدواج شمرده می شود مساله تولید مثل و بقای نسل است که از اهداف اساسی ازدواج محسوب می شود به بیان دیگر تولد انسان هایی که نیازمند تربیت و پرورش صحیح هستند . وجود فرزندان باعث گرمی ، پویایی و صفای کانون خانوادگی و انگیزه ای برای دوام زندگی و احتمالاً تخفیف در درگیریهای زن و شوهر است .
از دیدگاه اسلام وجود فرزتد صالح برای پدر و مادر یک عمل نیک محسوب می شود که در سعادت دنیا و آخرت آنان موثر است .
رسول خدا می فرماید : « تزویج کنید تا صاحب فرزند شوید و بر شمار شما افزوده شود ، زیرا من در قیامت با امتهای دیگر به وسیله کثرت شما مباهات می کنم » در حقیقت زوج ها هستند که رشته ی پیوند بین اعضای یک نسل را از طریق فرزندان خود به وجود می آورند .
4- تکمیل و تکامل :
هیچ انسانی به تنهایی کامی نیست ، به همین جهت پیوسته در جهت جبران نقص و کمبود خویش تلاش می کند . دختران و پسران جوان پس از دوران بلوغ و جوانی صحن آن که در صدد رسیدن به استقلال فکری هستند برای جبران نواقص خود و تامین نیازهای بی شمار خویش به سوی ازدواج سوق داده می شوند و با گزینش همسری شایسته موجبات رشد و تکامل خویش را فراهم می کنند .
هنگامی که فرد در کانون یک زندگی مشترک قرار می گیرد ، در سایه انس و الفت و محبت و روابط نزدیک و صمیمانه ، بیشتر احساس مسئولیت می کند ، استقلال می یابد ، زندگی خویش را هدفدار می کند و از ثمرات کسب و کار و تلاش خود در واحد خانوده ی بنیاد خویش بهره می گیرد .
دز زندگی زناشویی زن و مرد از تشویق ها ، حمایت ها ، رهنمودها و کمک های یکدیگر بهره مند می گردند و دربرخورد با مسائل و مشکلات زندگی از تعاون و همکاری های همسر خویش استمداد می جویند به همین دلیل برخورداری از وجود همسری مومن و شایسته یکی از بزرگترین نعمت های الهی است که برای دنیا و آخرت سودمند خواهد بود
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 169 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 231 |
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
-1- مقدمه
آموزش و پرورش یکی از قدیمی‌ترین نهادهای اجتماعی است که از بدو تشکیل زندگی گروهی انسان و در پاسخ به نیاز انسانها در روابط متقابل به شکل ابتدایی خود وجود داشته‌است. آموزش و پرورش رسمی از اوایل قرن حاضر به صورت یک نظام فراگیر، ابتدا جوامع پیشرفته و متعاقب آن سراسر جوامع در حال پیشرفت را فرا گرفته است و امروز جامعه‌ای نیست که این نظام نقشی در تحول و پیشرفت آن نداشته باشد. (فومنی، 1382، 13)
قلمرو رشد و فعال شدن استعدادها و توانائیهای آدمی را زمان- مکان(جایگاه) یا شرایط زمانی- مکانی(موقعیت) تعیین می‌کند و جهت می‌دهد. بنابراین تربیتی سودمند و اثربخش خواهد شد که آن شرایط را در نظر بگیرد و با آنها هماهنگ باشد و یا بتواند شرایط نامطلوب را به شرایط مطلوب تغییر دهد. به عبارت دیگر رشد و تکامل و فعال شدن استعدادها و توانائیهای هر شخص، مستلزم وجود سالم: خانواده سالم، جامعه سالم و موقعیت (مجموع شرایط زمانی-مکانی موثر) سالم است و توأم بودن آنها از ضرورتهای آموزش و پرورش موثر و موفق است. (شعاری نژاد،1381، 21).
از بین بردن بی‌سوادی، بیکاری، محرومیت و بسیاری از مشکلات و نارسائی‌های دیگر اجتماعی را باید در کارکرد مدرسه جستجو کرد. مدرسه مکانی است که در آن بهتر از هر جای دیگر میراث فرهنگی هر قوم میتواند منتقل شود و استعدادهای بالقوه دانش‌آموزان پرورش یابد و آنان را برای شرکت فعال در جامعه آماده سازد. همچنین مدرسه با پرورش رفتارها و توانائیهایی که مردم برای شرکت در تغییرات و رویارویی با آنها بدان نیاز دارند، راه را برای تجدید حیات اجتماعی هموارتر می‌کند. عدم موفقیت نظامهای آموزش در انجام این رسالت در بسیاری از مواقع به صورت افت یا شکست تحصیلی بروز می‌کند که شامل کیفیت ضعیف یادگیری دانش‌آموزان، تکرار پایه و ترک تحصیل است. افت تحصیلی در کشور ما از پدیده‌های مهم سازمان آموزش و پرورش است که به صورت یک مسأله‌ای مهم درآمده که نظر غالب جامعه‌شناسان و روانشناسان و مربیان تربیتی را به خود جلب کرده است. پدیده‌ای که هرساله مقادیر قابل توجهی از منابع و سرمایه‌های انسانی و اقتصادی جامعه را تلف نموده و آثار مخرب و ناگواری را نیز در حیات فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد مردود به جای می‌گذارد. باید به مسأله افت تحصیلی اندیشید، زیرا خسارت ناشی از این پدیده که باعث پژمردگی حیات و سرخوردگی یک انسان و داغ شکستی که برای یک عمر بر روان فرد نقش بسته، با تکرار یک سال یا بیشتر، بهبود نمی‌‌یابد (اظهار ندامت دانش‌آموزان مدارس بزرگسال یا شبانه اعم از دختر و پسر گویای این امر است). ارائه آموزش و پرورش یکسان هم برای همه دانش‌آموزان به رغم تفاوتهای فردی، مسائل و مشکلات عاطفی در خانواده و تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی و به خصوص فرهنگی خانوادهها میتواند از عوامل ایجادکننده افت تحصیلی محسوب شود. از آنجا که تفاوت فرهنگی خانوادهها به ویژه مناطق مختلف کشورهای در حال توسعه، غالبا بارز و آشکار است، نظام آموزش و پرورش نمی‌تواند برای همه طبقات اجتماعی کارآیی لازم را داشته باشد.از این رو بسیاری از کودکان و نوجوانان، بخصوص در مناطق محروم به رغم هوش و استعداد از ادامه تحصیل باز می‌مانند.
در این تحقیق سعی شده است تا ریشه‌های جامعه شناختی «افت تحصیلی» در مقاطع متوسطه را در شهرستان آمل تا حد امکان شناخته و همجنین مقایسهای از جهت میزان افت در بین دانش‌آموزان دختر و پسر از سال 1375تا 1383 به عمل بیاید. چرا که شناخت این عوامل و برخورد مدبرانه با آن میتواند کارآیی نظام مزبور را افزایش داده و جاده علم دانش را برای پیمودن نسلهای جوان هموارتر سازد.
1-2- بیان مسأله
تعاریف گوناگونی از مسأله اجتماعی توسط جامعه شناسان ارائه شده است و مسأله مورد نظر ما در اینجا «افت تحصیلی» است.
دکتر سیف‌اللهی درباره مسائل اجتماعی می‌گوید:
«در رابطه با مسائل اجتماعی[1] می‌توان گفت امور و پدیده‌هایی که موجب تنش‌ها و ناسازگاریهای اجتماعی گردیده و به نحوی جامعه یا زندگی افراد را مورد تهدید و تضعیف قرار دهد» (سیف‌اللهی ، 1381،40)
هر سازمانی استراتژی و راهکارهایی را براساس اهداف سازمانی خود پیش می‌گیرد که خواهان وضعیتی است که بتواند به آن سو هدایت شود و اگر شرایط حاضر سازمانی به بن بستهای شدیدی دچار شود، به فکر راه‌حلهای اساسی برآمده، چرا که مشکل بزرگی برای رسیدن به هدف بر سر راهش نمایان می شود که برای رفع آن باید هزینه‌های زیادی را بپردازد. امّا اگر بخواهیم مسأله اجتماعی را اینگونه تعریف کنیم:
«هر وضعیتی که به عنوان فاصله بین واقعیت و وضعیت مطلوب پدیدار شود» (خاکی، 1382، 14) و غالب افراد جامعه باور داشته باشند که می‌توان آن فاصله را رفع کرد. سازمان بزرگ آموزش و پرورش در ایران به یک مشکل آموزشی به نام «افت تحصیلی» دانش‌آموزان در مقاطع مختلف روبرست. این پدیده نامطلوب برای کل جامعه مسأله جدی ایجاد کرده که در مواردی ریشه در کیفیت نظام آموزشی ما داشته و اذهان متفکران اجتماعی، برنامه‌ریزان کتابهای دولتی، مربیان آموزشی، جامعه‌شناسان، روانشناسان، خانوادهها، سیاستمداران و … را به خود مشغول داشته است.
مجددا اگر در مورد «مسایل اجتماعی» بگوییم که
«مسایل اجتماعی جامعه پدیده‌هایی اجتماعی اعم از شرایط ساختاری و الگوهای کنشی است که در مسیر تحولات اجتماعی بر سر راه توسعه یعنی بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب قرار می‌گیرند و مانع تحقق اهداف و تهدید کننده ارزشها و کمال مطلوبها می‌شوند. این مسایل اجتماعی به عنوان پدیده هایی نامطلوب اذهان نخبگان و افکار عمومی مردم را به خود مشغول می‌دارند، به طوریکه نوعی وفاق و آمادگی جمعی برای مهار آنها پدید می‌آید.»(عبدالهی، 1383 : 12)
این پدیده که به یک مسأله فراگیر و گسترده در جامعه تبدیل شده است، مانعی جدی برای رسیدن به اهداف عالی آموزش و پرورش می‌باشد که مقامات رسمی کشور را به چاره جویی و اقدام عملی در جهت اصلاح و رفع و یا پیشگیری آن وا می‌دارد « افت تحصیلی» مسأله‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت، چرا که از سالها قبل این پدیده در نظام آموزشی ما وجود داشته و تا الان ادامه دارد. این میزان ظاهراً در دوره متوسطه بیش از سایر مقاطع تحصیلی می باشد و عوامل بسیاری درآن دخالت دارد و همین امر باعث شده است تا عده زیادی از دانش آموزان، اصطلاح ریزشی و ریزشی مضاعف[2] را به خود بگیرند و برخی هم به علت عدم کشش درسی دچار ترک تحصیل بشوند.
موضوع و سوال کلی این تحقیق آن است که :
« کدام عوامل اجتماعی در افت تحصیلی دانش‌آموزان کشور ما تأثیر دارند»
این یک موضوع کلی و گسترده است که برای کشف عوامل آن، گروهی بزرگ از محققان لازم است که با هزینه بسیار زیاد و همچنین با صرف زمانی طولانی به تحقیق مشغول شوند و چه بسا مشکلات بسیاری هم از جنبه‌های مختلف باعث کندی حرکت آنها شده و به علل متفاوت بودن شرایط و موقعیت مکانی و اجتماعی و فرهنگی و غیره نمی‌توان به دلایل ثابتی که همه کشور را در برمیگیرد رسید،اگر چه برخی از دلایل مشترک هم وجود داشته باشد. به همین دلیل سعی شده است تا موضوع تحقیق را هم از جنبه مکانی و هم از جنبه بررسی علل و عوامل آن محدودتر ساخت و روشن‌‌تر و واضح‌تر بیان کرد. بنابراین موضوع بالا که کلی و گسترده بود به عنوان زیر تغییر پیدا کرد.
سوال اصلی تحقیق
« علل اجتماعی افت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه در شهر آمل کدام است؟ »
پرسش بالا، پرسش اصلی و آغازین تحقیق است که سعی میشود، عوامل جامعه‌شناختی آن، مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. عنوان بالا مشخص می‌کند که این تحقیق در مقطع متوسطه که شامل دانش‌آموزان دختر و پسر می‌باشد، در شهرستان آمل صورت می‌پذیرد. در این تحقیق سعی میشود که میزان افت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه را بررسی و در ضمن مقایسهای بین دختران و پسران از جهت میزان و چگونگی روند آن صورت پذیرد. چرا که گفته‌های مدیران، دبیران، خود دانش‌آموزان و شواهد دیگر از جمله نتایج امتحانات (کارنامه) دانش‌آموزان در این زمینه بیانگر این است که سالانه صدها نفر در همین مقطع دچار افت تحصیلی و در نهایت، ترک تحصیل می‌شوند و این موضوع در یک شهر نسبتا کوچک،مشکل بزرگی را برای جامعه و نظام اجتماعی کل به وجود آورده و پیامدهای زیادی از جنبه‌های مختلف ببار می‌‌آورد. خصوصا از جنبه‌های مختلف رفتاری که باعث انواع انحرافات، کجرویها، ناهنجاریها و جرمها شده و یا تن دادن به انواع کارهای ساده با مزد ناچیز و توهین‌های زیاد از عوارض دیگر این بیکاری است بنابراین می‌توان مفهوم « افت تحصیلی» را که از متن نظام بزرگی به نام نظام آموزش و پرورش بر می‌خیزد،یک مشکل، درد اجتماعی و در نهایت یک مسأله اجتماعی دانست که باید در مورد آن بررسی عمیق صورت گرفته و راه‌حلهای ممکن را برای رفع این معضل ارائه داد.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
در عصری که اطلاعات فراگیر شده است، افراد لاجرم در صحنه ارتباط متقابل اجتماعی و زیستن در حال و رفتن به آینده، ضروری می‌بینند که بخشی از آن اطلاعات را در حد نیاز کسب نمایند. و در جهان تکنولوژی نوین با فرهنگهای متنوع و متفاوت، دانش و اطلاعات، آگاهیها و اندیشه‌های زآینده و مولد، فرهنگ خوب زیستن و ارزشهای ملی و انسانی و جامعه پذیری سالم، یعنی نوعی تطابق مثبت و سازنده باید به نسلهای بعد منتقل شود و همچنین آماده سازی نسلهای آتی برای ساختن آینده‌ای ایده‌آل، که سرنوشت چنین جامعه‌ای را خود در دست داشته باشند پس کدام نهاد و سازمان بهتر از آموزش و پرورش خصوصاً در عصر جدید میتواند این نقشها و وظایف مهم را عهده‌دار شود.
آموزش و پرورش کشور ما میلیونها دانش آموز از مقطع ابتدایی تا متوسطه را در زیر چتر خود جمع کرده و با صرف هزینه‌های زیاد و بکارگیری مربیان، معلمان و امکانات آموزشی و غیره اجرای وظایف مهم و خطیر ذکر شده را عهده دار شده‌اند تا بتوانند کودکان و نوجوانان امروز را سالم، کارآمد و موفق از متن نظام به جامعه کشیده و آنها را قادر نمایند تا در سطح جهانی پابه‌پای پیشرفت علم و تکنولوژی و برای رفع نیازهای واقعی انسانها چه در سطح ملی و فراملی حرکت نمایند و جامعه کشور خود را در عرصه جهانی پایدار و سرافراز سازند.
ولی می‌بینیم که چگونه پس از گذشت یک سال در مقطع مختلف تحصیلی، عده‌ای از دانش آموزان به علل مختلف در تحصیل علم و دانش از حد متوسط کل دانش آموزان تنزل کرده، در جا می‌زنند، یا مجبور به تکرار پایه می‌شوند یا مردود شده و در نهایت از ادامه تحصیل در کلاس درس خودداری میکنند و دچار تحصیل می‌شوند. دانش آموزان بخش وسیعی از عناصر تشکیل دهنده نظام آموزش و پرورش می‌باشند.
یکی از مهمترین مسائل اجتماعی در میان دانش آموزان در نظام آموزشی و پرورش، بحث «تکرار پایه» است که مستلزم سرمایه گذاریهای اضافی زیادی است. بحث تکرار پایه در نظام آموزش و پرورش بحث جدیدی نیست. پدیده‌ای است که از دهها سال قبل در نظامهای آموزشی وجود داشته است، روندی که ما از آن به عنوان «افت تحصیلی» یاد می‌کنیم.
وظیفه اصلی آموزش و پرورش تعلیم و تربیت است و تعلیم و تربیت از دیدگاه اقتصادی نوعی سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. لذا باید در صدد بود تا چنین سرمایه‌گذاری عظیمی که بخش عمده‌ای از سرمایه‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد. صحیح برنامه ریزی گردد تا ضایعات آن به حد اقل برسد. بدین جهت هر گونه ضایعه‌ای که موجب تلف شدن سرمایه شود و نتیجه مطلوب از آن به دست نیاید «افت» نامیده میشود. چرا که هر ساله دهها میلیاردها ریال بودجه کشور را به هدر می‌دهد و نیروهای بالقوه انسان جامعه را از آموزش و پرورش خارج می‌کند و به این ترتیب عظیم ترین سرمایه‌های جامعه که همان نیروهای انسانی بی‌ثمر می‌ماند.
ریشه‌های این مشکل و مساله بزرگ و حاد از کجاست؟ آیا این یک مشکل درون سازمانی است یعنی از متن و درون نظام آموزش برخواسته است، یعنی نظام آموزش نمی‌تواند با برنامه‌ها، اصول و قواعد داخلی خود، چگونه این دانش آموزان را بر اساس نیازهای روز جامعه تربیت کند یا مشکل برون سازمانی است، یعنی از سطح علمی و معرفتی کل جامعه و نهادینه نشدن تحصیل علم. وضع نابهنجار و نامطلوب سیستم اقتصادی و طبقاتی جامعه‌ها و یا ترکیبی از آنها ناشی میشود؟
می‌بینیم مشکلات آموزش و پرورش از جمله مساله «افت تحصیلی» به حدی بغرنج شده است که هر ساله دهها و صدها کتاب و مجله و نشریه در جهان، خصوصاً در ایران در این مورد چاپ شده است و سمینار‌های مختلف که غالباً جامعه‌شناسان و روانشناسان را به بررسی و تجریه و تحلیل و ارائه راه‌حل دعوت می‌نمایند برگزار میشود، پس به نظر محقق، انتخاب موضوع آنقدر اهمیت داشته است که به بررسی علل و عوامل عمده آن که موجب عدم کارایی نظام آموزشی و پرورش کشور شده و سبب اتلاف و هدر رفتن سرمایه‌های مادی و معنوی یک ملت میشود، پرداخته شود و با ارائه راه‌حل برخواسته از متن فرهنگ و ارزشهای ملی و دینی کشورمان هشداری برای مسئولین و دست‌اندرکاران سازمان تعلیم و تربیت و دولت مجری قوانین باشد تا بتوانند با تصحیح و تقویت برنامه‌های آموزشی جدید، چنین بحرانی را از جامعه ما بزدایند و با تقویت انگیزه تحصیل علم در اندیشه‌های نسل جوان، جامعه را به سوی پیشرفت واقعی و تمدن حقیقی سوق دهند.
1-4- اهداف تحقیق
هر پژوهش و تحقیقی برای رسیدن به هدف و مقصود خاصی صورت می گیرد. این هدف غالباً خود را در قالب پرسش آغازین نمودار می‌سازد و از طریق بیان آن آشکار میشود. در مراحل قبل این تحقیق موضوع کلی و سوال کلی آشکار شده و این موضوع کلی به صورت یک عنوان مشخص و روشن بیان شده است. سوال اصلی و آغازین تحقیق که همان عنوان تحقیق بود، در مورد «افت تحصیلی» دانش آموزان ذکر شده است. با بررسی دقیق موضوع و عنوان تحقیق دریافتن اهمیت و ضرورت آن اهداف مهمی را می‌توان از درون آن تشخیص داد. نظر به اینکه خود محقق از دبیران سازمان بزرگ آموزش و پرورش کشور بوده، طی سالها تدریس در مدارس روستایی و شهری با مشکلات و نیازهای دانش‌آموزان، مدرسان و دیگر کارکنان اداری آن سازمان تا حدی آشنا شده با انتخاب چنین موضوعی و تحقیق درباره آن مسلماً اهدافی چند را به شرح زیر در نظر داشته است.
گر چه اهداف زیادی را می‌توان جهت تحقیق در پدیده افت تحصیلی برشمرد، ولی می‌توان این اهداف را به دو صورت کلی و ویژه تقسیم کرد:
1- اهداف کلی 2- اهداف ویژه
«اهداف کلی مستقیماً از مساله پژوهش مشتق میشود، در واقع یکی از اهداف کلی، خود موضوع تحقیق است که معلوم می‌دارد پژوهش چه چیزی را دنبال می‌کند و یا قصد تعیین آن را دارد. اهداف ویژه تحقیق هم اصولاً از مساله پژوهش و اهداف کلی آن نشأت می‌گیرد و می‌توان آن را «خرده مساله پژوهش» نامید. محقق، با بیان این اهداف دقیقاً تصریح می‌کند که در این تحقیق چه انجام میشود و چه انجام نمی‌شود.»(خاکی، 1382، 29)
این تحقیق صرفاً در شهرستان آمل در استان مازنداران انجام میشود. سپس اهداف آن چه کلی و چه جزئی هماهنگ با این شهرستان می‌باشد.
اهداف کلی
1- کشف رابطه بین عوامل جامعه شناختی با پدیده افت تحصیلی در دوره متوسطه
2- شناخت میزان تاثیر عوامل جامعه شناختی در تاثیر گذاری بر افت تحصیلی
3- آگاهی بر روند و جریان پدیده افت تحصیلی از سال 1375 تا 1383 به صورت کلی
4- مقایسه تطبیقی جریان و روند افت تحصیلی بین دختران و پسران در مقطع متوسطه از سال 75 تا 83
5- ارائه راهکارهای صحیح بر اساس ارزشها و هنجارهای ملی و دینی کشور ما برای بهبود این وضعیت
اهداف ویژه تحقیق
1- آشنا ساختن مدیران، دبیران و مربیان آموزشی و تربیتی با عوامل اجتماعی کشف شده در رابطه با «افت تحصیلی» دانش‌آموزان.
2- برخورد قاطعانه و اصولی مسئولین نظام با عوامل شناخته شده افت تحصیلی به ترتیب اهمیت و اولویت در حد امکان.
3- شناخت عوامل اجتماعی مشترک در افت تحصیلی دختران و پسران دوره متوسطه.
4- ارائه یک مدل تحلیلی متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه ما را در رابطه با افت تحصیلی.
5- آشنا ساختن دانش‌آموز دختر دوره متوسطه با عوامل اجتماعی افت تحصیلی برای بهبود وضعیت درسی آنها.
6- آشنا ساختن دانش‌آموز پسر مقطع متوسطه با عوامل اجتماعی افت تحصیلی جهت بهبود وضعیت درسی آنان.
7- ارائه راه حلهایی به مسؤولین نظام آمورش پرورش بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه ما.
8- ارائه پیشنهاد و راهنمایی‌های لازم به والدین جهت کمک به وضعیت درسی دانش‌آموزان.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
|
2-1- پیشینه تحقیق
بررسی پیشینه پژوهش، نه تنها پژوهشگر را از نظر تشخیص و تعریف متغیرها و عملیاتی کردن آنها، بلکه در تشخیص و چگونگی ارتباط متغیرهایی که هم از لحاظ مفهومی و هم از لحاظ علمی مهم است را یاد می‌دهد.
هدف از گنجاندن بخش پیشینه تحقیق عبارتست از:
1- برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهشهای قبلی با مساله تحقیق
2- آشنایی با چارچوب نظری و یا تجربی مساله تحقیق
3- آشنایی با روشهای تحقیق مورد استفاده در پژوهشهای گذشته.
(خاکی، 1382، 168، 27)
2-1-1- پیشینه تحقیق در سطح جهان
افت تحصیلی یکی از مشکلاتی است که معمولاً نظامهای آموزشی و پرورشی جهانی با آن دست به گریبانند و در حقیقت آفتی است که به محصول آموزشی و پرورشی کشورها لطمه می‌زند و کارایی و بهره وری[3] نظامها را با نقصان روبرو می‌سازد.
یک بررسی انجام شده در ایالات متحده امریکا نشان می‌دهد که سه دسته از عوامل مهم در ترک تحصیل دانش آموزان دخالت داشته است.
1- عوامل مربوط به درون مدرسه شامل ضعیف بودن در درس، عدم سازگاری معلم با پسران، اخراج شده، مردود شدن و به درد نخوردن مدرسه برای دانش‌آموزان
2- حاملگی زودرس برای دختران ( که البته مشخص نشده است در درون مدرسه بوده است یا خانواده یا در جامعه) و ازدواج و تشکیل خانواده برای دختران و زندگی با یکی از والدین
3- مسائل اقتصادی شامل اشتغال به کار دانش‌آموزان، تعهدات اقتصادی در خانواده برای دانش‌آموز خصوصا برای پسران. (صفوی 1365 ،45)
هافمن در سال 1989 با تحقیقی در مورد اشتغال مادران و وضعیت فرزندان، خاطر نشان می‌سازد که دختران مادران شاغل از پیشرفت تحصیلی و سازگاری اجتماعی و استقلال بیشتری برخوردارند.
همچنین پسران مادران شاغل در مقایسه با پسران مادران غیرشاغل از سازگاری اجتماعی و استقلال بالاتری بهره‌مندند.در خانواده‌های بسیار فقیر پسران مادران شاغل در آزمونهای شناختی و هوشی نمرات بالاتر از پسران مادران غیرشاغل دارند در ضمن مادران طبقه متوسط نسبت به مادران طبقات پایین‌تر، می‌توانند معلم بهتری برای فرزندان خود باشند و تحریک ذهنی گسترده‌‌تری برای آنها فراهم سازند. در مورد اثرات تلویزیون در وضعیت تحصیلی فرزندان، دو محقق به نام فیلیپ نیومن و باربارانیومن با فرا تحلیل یا تحلیل نتایج 23 تحقیق، عنوان میکنند که پیشرفت تحصیلی در میان کودکانی که در هفته، 10تا15 ساعت تلویزیون تماشا میکنند در بالاترین حد است (در مقایسه با کودکانی که کمتر از 10 ساعت تماشا میکنند) و سپس با افزایش تماشا از 20 تا 40 ساعت در هفته، میزان پیشرفت تحصیلی به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. در هندوستان هم بر اساس گزارش گروه مشاوران یونسکو( 1369، ترجمه مشایخ) دانش‌آموزان بیشتر به علت کمبود لباس و عدم امکانات و شهریه ترک تحصیل میکنند. بر اساس آمار منتشره، 30 درصد ترک تحصیل زنان یا دختران بر اثر عدم علاقه والدین به تحصیل آنها بوده است. در مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز(پاییز سال 72-71) آمده که : در پژوهشی که در انگلستان صورت گرفته است، نشان داده شده که شغل پدر به عنوان شاخص طبقه اجتماعی، بالاترین همبستگی را با پیشرفت تحصیلی در تمام سطوح پیش دانشگاهی داشته است.(حاجی‌زاد،1382، 71 الی 68)
البته برخی از راهبردهای موفقیت‌آمیز در کشورهای آسیا و اقیانوس آرام ظهور جنبش‌هایی برای مبارزه با «افت تحصیلی» بیان خواهد شد.
2-1-2- پیشینه تحقیق در ایران
در ایران در زمینه افت تحصیلی تحقیقات و پژوهشهای زیادی در استانها و شهرهای مختلف صورت گرفته است و این نشانگر جدی بودن مسأله فوق است که اذهان غالب اندیشمندان، خصوصا مسئولین آموزش و پرورش را به خود جلب کرده است. در این قسمت به عنوان نمونه، چند مورد از پژوهشهای انجام شده که در پایان‌نامه‌ها آمده است آورده خواهد شد:
مرضیه وفادار مرادی در سال 1377 تحقیق به نام بررسی نگرش دبیران و دانش‌آموزان نسبت به عوامل موثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان در نظام جدید آموزش متوسطه در دبیرستانهای دخترانه مشهد انجام داده است این پژوهش در پی شناخت عوامل مربوط به ساختار و محتوای نظام جدید آموزش متوسطه بوده که زمینه لازم را برای افت تحصیلی دانش‌آموزان فراهم کرده است. فرضیه‌هایی که بدین منظور تدوین شده، عبارتند از:
1- بین شیوه‌های برنامه‌ریزی دروس در نظام جدید آموزش متوسطه و افت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه وجود دارد.
2- بین تغییرات مکرر آیین نامه‌ها و دستورالعملهای اجرایی نظام جدید آموزش متوسطه با افت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه وجود دارد.
3- بین حجم زیاد و سنگین دروس با افت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه وجود دارد.
4- بین شیوه‌های سنتی تدریس و افت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه وجود دارد.
5- بین عدم تمایل دانش‌آموزان ضعیف نسبت به ادامه تحصیل در شاخه کارودانش و فنی‌وحرفه‌ای با افت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه وجود دارد.
نتایج این تحقیق نشان داده است که غیر از فرضیه دوم، بقیه فرضیه‌ها تأیید شده است.
نمونه‌گیری در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیر تصادفی خوشه ای انجام شده و روش به کار رفته در این تحقیق از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه دبیران شاغل در دبیرستانهای دخترانه نظام جدید و کلیه دانش‌آموزان دختر مشغول به تحصیل در این دبیرستانها که حداقل ترم چهارم و بیشتر بوده و در یک یا چند درس افتاده‌اند و همچنین برای مستند‌سازی فرضیه‌های تحقیق از آزمون مجذور کا (خی دو) استفاده شده است.(وفادار مرادی، 1377، 67)
پژوهش دیگری توسط بهرام مجیدی در سال 1375 در شهرستان میانه صورت گرفته که موضوع آن، بررسی رابطه بین برخی از ویژگیهای اجتماعی- اقتصادی خانواده با موفقیت و افت تحصیلی دانش‌آموزان سوم راهنمایی شهرستان میانه است. پژوهش حاضر که به روش پیمایشی انجام شده، از روش همبستگی برای بررسی رابطه میان متغیرها استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان سوم راهنمایی شهرستان میانه در سال تحصیلی 75-74 بوده است و از بین جامعه آماری، تعداد 360 نفر از دانش‌آموزان(180 دانش آموز موفق و 180 دانش‌آموز ناموفق) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. تعداد 174 نفر در گروه موفق و تعداد 164 نفر در گروه ناموفق به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. اطلاعات گردآوری شده به صورت جداول متعدد ارائه و از آزمون همبستگی مجذور‌کای و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که : بین سواد پدر، سواد مادر، درآمد خانواده، شغل پدر، تعداد اعضاء خانواده با افت تحصیلی فرزندان رابطه وجود دارد. امّا بین محل سکونت والدین، اشتغال مادر، چندمین فرزند خانواده بودن با افت تحصیلی فرزندان رابطه معنی‌داری وجود ندارد. (مجیدی، 1375 ،68)
حسن دلاکه در سال 1380 تحقیقی تحت عنوان «تحلیل عوامل موثر بر دانش‌آموزان در معرض افت تحصیلی از دیدگاه معلمان مدارس ابتدایی تهران» انجام داده است در این تحقیق 7 عامل مهم یعنی، آموزشی، رفتاری، اجتماعی، اقتصادی، خانواده، حضور تکرار پایه در یک سال که بر دانش‌آموزان در معرض خطر افت تحصیلی موثر هستند تحلیل شده است. در این تحقیق آمده است: به نظر معلمان بهترین راهبردهای جلوگیری از شکست تحصیلی راهبردهای آموزشی است. با بررسی تحقیقات اخیر موثرترین ویژگیهای دانش‌آموزان در معرض خطر افت تحصیلی شناسایی شد. (دلاکه، 1380 ،84)
تذکر: با مراجعه نگارنده به بخش تحقیقات و کتابخانه شهرستان ساری که مرکز استان مازندران است و با بررسی بیش از 20 پایان‌‌نامه در مورد افت تحصیلی، مشخص شده است که غالب آنها جنبه روان‌شناختی داشته و در حد کارشناسی است و محققان آنها غالبا از رشته مشاوره و علوم تربیتی بوده‌اند و پایان‌نامه‌ای که بادیدگاه جامعه‌شناختی نوشته شده باشد به چشم نخورد.