بررسی رفتارهای معلم با انگیزه در میزان یادگیری دانش آموزان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 32 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 37 |
بررسی رفتارهای معلم با انگیزه در میزان یادگیری دانش آموزان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول 4
توصیف وضع موجود 5
بیان مسئله 5
اهمیت تحقیق 6
اهداف تحقیق 7
سوال های تحقیق 7
تعریف واژه ها 9
آمادگی 10
انگیزش 10
آموزش 10
انضباط و نظم 11
روش تدریس 11
فصل دوم 12
پیشینه تحقیق 12
معلم خوب و موفق 13
معیار و شرایط دبیری 15
مدیریت و نظارت کلاس درس 17
جلسات اولیه کلاس 19
تهیه طرح درس 21
کلاس داری و انضباط 21
تشویق و تنبیه در کلاس درس و روش برخورد معلم 22
فصل سوم 24
روش تحقیق 24
روش توصیفی 25
جامعه آماری 25
حجم نمونه 25
ابزار اندازه گیری 25
سوالات پرسشنامه 26
متغیر مستقل 26
متغیر وابسته 26
فصل چهارم 27
تجزیه و تحلیل 27
نمونه پرسشنامه 28
نتایج بدست آمده و نمایش نمودار 29
فصل پنجم 33
نتیجه گیری 33
منابع 35
چکیده
در این تحقیق ابتدا به بیان مسئله و هدف و ضرورت تحقیق پرداخته، آنگاه واژه های تحقیق را توضیح داده سپس در فصل دوم به پیشینه تحقیق پرداخته و در فصل سوم مجموعه آماری خود را معرفی و پرسشنامه تهیه شده را ضمیمه نموده و به تحلیل و استنتاج پرداخته و در پایان نتیجه گیری و پیشنهادها و انتقادهای خود را از نتایج تحقیق ارائه نموده ام که انشاءا... روزنه ای در ارائه بهتر و ذخیره سازی سرمایه ملی کشور گردد.
مقدمه
در دنیای پیچیده امروز هیچکس بی نیاز از تعلیم و تربیت نیست. امروز فعالیت در مدرسه و آموختن، خود بخش عظیمی از زندگی انسانهاست، دیگر نمی توان با طرز تلقی گذشته به شاگرد و تربیت او نگریست، اگر معلمان با اصول و مبانی و هدفهای تعلیم و تربیت، ویژگیهای دانش آموزان و نیازهای آنان و روشها و فنون تدریس آشنایی نداشته باشند. هرگز قادر نیستند به عنوان سازندگان جامعه ایفای نقش کنند. مهمترین عامل توسعه پرورش ذهنی علمی در یک جامعه نظام آموزشی است، در این نظام از بدو ورود تا آخرین دوره تخصصی، اخلاق علمی، اجتماعی، شیوه برخورد با مسائل و مشکلات به طور مستقیم آموزش داده می شود.
تدریس یکی از عناصر اصلی فرآیند، آموزش و پرورش است که در کارایی نظام آموزشی نقش مؤثری دارد.
اندیشه ها، برخوردها، روشهای نو و بدیع و خلاق عمدتا از نظام آموزشی ما مایه می گیرد، تفکر استنباط و استنتاج در تمامی ابعاد زندگی وجود دارد، جامعه فرهنگی ما جامعه عقلی است که شیوه تفکر را منتقل می کند. تربیت عقلی است که فرد را برای تمامی کارزارهای حیات آماده می سازد.
مهمترین محتوای تربیت فرهنگی اتخاذ رویکرد عقل و منطق و تدبیر در نظام آموزشی و نظام اجتماعی جامعه است، با توجه به پیشرفتهای سریع علوم و تکنولوژی نمی توان به تمام دانش موجود دست یافت و نمی توان هر شخصی را به هر خصوصیتی به کار تدریس و معلمی واداشت. اگر به دانش آموزان روش یادگیری را یاد بدهیم آنان خود خواهند آموخت که چگونه یاد بگیرند.
از این رو بر آن شدم روش تدریس خود را که تلفیقی از حل مسئله با استفاده از تقویت دید دانش آموزان است و به کارگیری توان ناشناخته آنان (استعداد کار عملی) که خود به آن آگاهی نداشته و هر یک بر اساس اجبار و یا اکراه به این رشته روی آورده اند، ایجاد علاقه و انگیزه نموده به تدریس بپردازم و آنان را در درک بهتر رشته ای که، صرفا جهت اخذ دیپلم و جا نماندن از فرهنگ خانواده پذیرفته اند به صورت یک هدف در آورم و در ادامه تحصیل و یا اشتغال زایی آنها در گروههای فنی و مهندسی آماده سازم.
فصل اول
توصیف وضعیت موجود
بیان مسئله
اهمیت تحقیق
هدف تحقیق
سوالات تحقیق
توصیف وضعیت موجود
آموزشگاه در منطقه 4 آموزش و پرورش کرج واقع است. این آموزشگاه دبیرستان و پیش دانشگاهی دخترانه حضرت مریم (س) می باشد که در دو نوبت صبح و ظهر فعالیت می کند.
تعداد کل دانش آموزان دو گروه حدوداً 1500 نفر بوده که 75 نفر آنان در رشته ریاضی مشغول به تحصیل در پایه سوم می باشند.
از نظر موقعیت اجتماعی، دانش آموزان از خانواده ای متوسط نزدیک به خوب هستند که مشکلات خانوادگی در بین آنان نیز کم و بیش به چشم می خورد.
مدیریت آموزشگاه نسبت به تحقیق رضایت دارند و معتقدند: این دانش آموزان باید تحصیل خود را با توجه به سرمایه ای که دولت به آنان اختصاص داده به نحو مطلوب و کارآمد به پایان رسانند.
بیان مسئله
مسئله آموزش و نحوه آن از دیرباز مد نظر اولیاء و صاحبنظران آموزشی بوده و تاکنون ادامه دارد.
با توجه به سابقه و پیشینه آموزش و تطبیق آن، به منظور بالا بردن سواد اجتماعی و فکر پرورش کارگران ماهر، که همان افراد دیپلمه با حرفه و تخصص می باشد در بدنه آموزش و پرورش ایجاد شد و با این انگیزه رشته های مختلف در هنرستانهای کار دانش به جامعه و دانش آموزانی که با هدف کار کردن پس از فارغ التحصیلی بود، ارائه گردید تا افرادی که توان ادامه تحصیل در دروس نظری و محض ندارند، توانمندیهای عملی خود را بارور نموده تا بخشی از سرمایه های صرف شده به بدنه جامعه بازگردانده شود.
این برنامه با هدایت دانش آموزانی که نمره اکتسابی و علاقه کمی به تحصیل داشتند، روبرو شد. در اینجا نقش معلم در درمان بدن بیمار سیستم و ایجاد انگیزه و بالا بردن یادگیری دانش آموزان پر رنگ تر از دیگر سطوح آموزشی پدیدار گشت.
معلم در این راستا باید علاوه بر تدریس با هنر خود انگیزه و اعتماد به نفس دانش آموزان را بالا ببرد تا فارغ التحصیلان کارآمدی را به جامعه ارائه دهد.
اهمیت تحقیق
نوجوانان ناآگاه از هدف آموزش و یادگیری همچنین مدرسینی که به روشهای نوین تدریس در این گروه سنی و رشته های فنی کمتر آشنائی دارند، آموزش را به تعویق انداخته و کار را تا حدودی مشکل می سازد.
مدرسین در آموزش، اقدام به استفاده از روشهای از پیش تعیین شده تدریس می کنند و در این روشها از مسائل عمده که شامل برخورد خوب معلم، انضباط و نظم و روش تدریسی که همراه حل مسئله توسط دانش آموزان و همراهی آنان با دست ساختهای خود (وسایل آموزشی که توسط آنها تهیه می شود) باشند غافل می شوند و این امر پیامدی جز دلسردی و کاهش انگیزه در آنها نخواهد داشت.
در این تحقیق سعی شده است تا این سه عامل و اثرات آن مورد بررسی قرار گیرد. انشاءا... مثمرثمر باشد.
اهداف تحقیق
امروز دنیا بر پایه علم می چرخد. کلید همه حوائج علم است و بدون علم نمی توان جامعه ای غنی و مستقل، آزاد و با بنیه قوی به وجود آورد و بشر را از اسارت و مصرف زدگی رهاند.
در زمانیکه دولت و ملت با صرف هزینه گزاف و صرف وقت نیروهای متخصص در آموزش این گروه فعالیت می کند، لازم دیدم به طرح و حل بخشی از مشکل آموزشی این دانش آموزان در یادگیری بهینه پرداخته تا از اتلاف سرمایه ملی جلوگیری نموده و در صورت دستیابی به نتایج مطلوب آنان را در اختیار همکاران قرار داده تا با همکاری و استفاده از تجربیات در این راه گام برداشته و در انجام آموزش این گروه موفق گردیم.
سوال های تحقیق
1- برخورد خوب معلم با ایجاد انگیزه دانش آموزان رابطه دارد.
2- انضباط و نظم با انگیزه دانش آموزان رابطه دارد.
3- روش تدریس خوب معلم با انگیزه دانش آموزان رابطه دارد.
ریز سؤالات |
سؤالات |
|
1-1 |
1- برخورد معلم شما در جلسه اول کلاس تا چه حدی شما را جذب نمود؟ |
|
2-1 |
2- ظاهر معلم شما در جلسه اول تا چه حد شما را جذب کرد؟ |
|
3-1 |
3- لحن صحبت معلم تا چه حد در جذب شما مؤثر است؟ |
|
1-2 |
4- جدیت در کار معلم شما را تا چه حد جذب می نماید؟ |
|
2-2 |
5- مدیریت معلم را تا چه حد در دانش آموزان مؤثری می دانید؟ |
|
3-2 |
6- انضباط معلم را چه حد در رعایت نظم کلاس توسط دانش آموزان مؤثر می دانید؟ |
|
4-1 |
7- روابط خود را با معلم تا چه حدی صمیمی می دانید؟ |
|
5-1 |
8- صمیمت شما با معلم تا چه حدی در پیشرفت یادگیری مؤثر است؟ |
|
6-1 |
9- معلم شما تا چه حدی به یادگیری شما حساس است؟ |
|
7-1 |
10- معلم شما تا چه حدی به حالات روحی شما اهمیت می دهد؟ |
|
1-3 |
11- در امر تدریس معلم خود را تا چه حد هدفدار می دانید؟ |
|
2-3 |
12- علم معلم خود را در امر تدریس مواد درسی تا چه حد می دانید؟ |
|
3-3 |
13- تا چه حد در انتقال معلومات به شما موفق بوده است؟ |
|
4-3 |
14- آیا معلم شما در انتقال مطلب از وسایل آموزشی استفاده می کند؟ |
|
5-3 |
15- وسائل آموزشی تا چه حد در یادگیری شما مؤثر است؟ |
|
6-3 |
16- وسائل آموزشی دست ساخته خود را تا چه حد در یادگیری مؤثر میدانید؟ |
|
7-3 |
17- تا چه حد خود را در امر تدریس شریک می دانید؟ |
|
8-3 |
18- مشارکت در تدریس تا چه حد در یادگیری شما مؤثر است؟ |
|
8-1 |
19- تشویق معلم تا چه میزان در یادگیری شما مؤثر است؟ |
|
9-1 |
20- تنبیه معلم تا چه میزان در یادگیری شما مؤثر است؟ |
تعریف واژه ها
آمادگی
انگیزش
آموزش
انضباط و نظم
روش تدریس
تعریف واژه ها
آمادگی
برای این که یادگیرنده در تجربه های آموزشی و تحصیلی خود شرکت فعال و موفقیت آمیز داشته باشد، باید آمادگی بدنی و روانی کافی داشته باشد. [1]
انگیزش
انگیزش یا علاقه به یادگیری در حقیقت ترکیبی از چه چیز آموختن یا چرا آموختن است. بدین معنی که چه چیز بیاموزیم تا آموختن برای ما سودمند و مطلوب باشد.
بسیاری از روانشناسان معتقدند که انگیزش مهم ترین عامل موثر در کارایی و یادگیری است. [2]
آموزش
مآخوذ از کلمه لاتینی Educahon به معنای تربیت کردن – توجه کردن – رشد و نمو دادن. فن پرورش دادن کودک و تبدیل او به انسانی کامل را گویند.[3]
بررسی روابط سرسختی روان شناختی با حمایت اجتماعی دانش جویان دختر وپسر
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 66 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 38 |
بررسی روابط سرسختی روان شناختی با حمایت اجتماعی دانش جویان دختر وپسر
مقدمه :
یکی از سازمانهای مهم ومؤثر جهان امروز دانشگاها می باشند، سازمان هایی که انسانهای متعهد ومتخصص را تحویل جامعه می دهد وم............اصلی آن دردرجه اول انسان سازی ودرمرحله دوم تخصص می باشد به عبارت دیگر ثمره این سازمان از یک سو تبدیل انسانهای خام ومتعهد به انسانهای سالم، خلاق ، بابنده ، متعادل ورشد یافته است واز سویی دیگر تامین کننده هستند دراین زمان گسترده وعظیم میلیونها جوان درفضای دانشگاههای به یادگیری ویادهی مشغول هستند ودرحال حاضر که تخصص وفن آوریدرصدمه ثانیه درحال پیشرفت وحرکت به سوی تعالی می باشد، مسئولیت و سلامت دانشگاه ودانشجو فوق العاده مهم وبااهمیت تر از همیشه می باشد وحال اینجا تربیت صحیح منجر به سر.سختی آن هم .............برای نگرش واقع بینانه وبلندی نظر می شوند وبه عبارتی یک احساس بنیادی از کنترل که به فرد امکان ترسیم ودسترسی به فهرستی از راهردها را می دهد ودرنهایت باعث پرورش دیی خوبینانه نسبت به استرس ورها می شود.
بیان مسأله
موضوع پژوهش دراین تحقیق عبارت است از بررسی رابط سرسختی روان شناختی با حمایت اجتماعی دربین دانش جویان دختروپسر رشته کارشناسی زبان انگلسی دانشگاه اسلامی واحد ایذه باتأملی عمیق رسخنان اسطوره ماندگاردکترعلی شریعتی انسان می تواند به مرحله ای نایل شود که حضورخداوند رادرتک تک عرصه های زندگی ودرپیچ وخم های مشکلات حس کند سرسختی ومقاوم دربرابر مشکلات بسان کوهی استوار بماند، سپرسر..............دربرابر انگیختگی های شدید فیزیولوژیکی درحوادث استرس زا ویژگی شخصیتی سرسختی.نگرشی درونی خاصی رابه وجود می آورد که شیوه رویاروی افراد با مسائل مختلف زندگی راتحت تاثیر قرار می دهد نقش واهمیت سر...........روانشناختی به عنوان یک ویژگی ................ کننده دربرابر فشارهای زندگی موصوعی است که از اهمیت و.............برخورداری می باشد ولیکن درمورد چگونگی شکل گیری این ویژگی قرص ها تصوارتی.............شده ، امااین زمینه چندان مورد مطالعه قرارنگرفته است سر...........باعث می شود که فرد استرس ورهارابه صورت واقع بینانه وبابلندنظری موردتوجه قراردهد .سر.............روانشناختی زائیده دانش است کهبرمبنای آْن شخص منابع بیشتری رابرای پاسخ گویی براسترس....ها پیدا می کند به عبارتی یک احساس بنیادی از کنترل است که به فرد سرسخت امکان ترسیم واسترس ...... می شودبه عبارت دیگر......... مبارزه جویی فردسرسخت را قادرمی سازد تاحتی حوادثناخوشایندرا پیشگیری ویاباعث کوتاه شدن مدت پیامدهای م........ حوادث استرس زا شود « آنچه راکه درهمه آفرینش نسبت وآنچه طبیعت از داشتن محروم واز ساختن عاجز، من درام آری ایمان وعشق » واین احساس وایدئولوژی سرسخت نگرها
اهمیت وضرورت تحقیق
وجود تفاوت های فردی وویژگی های شخصیتی متفاوت ، طرزبرخوردوالدین بافرزندان وهمین طور تغییر وت......صریحی که درجوامع به وجود آمده ، وجود مشغله های فکری واسترس های روانی فروان هم چنین استرس هایی که از طریق مشاغل پردردسر اجتماع واردمی شود، انتظاری که فرداز اجتماع واطرافیان دراد، افکارواستقلال اواز جمله عواملی هستند که این پرسش رابه وجود می آورند که آیا افرادی که از حمایت اجتماعی برخورددارند در........ با فشارهای روانی سعی وتلاش بیشتری از خودشان نشان می دهندیا اینکه تاثیراسترس های واردشده قرارمی گیرندوتسلیم می شوند.
اهداف
هدفهای کلی :
بررسی رابط سرسختی روانشناختی با حمایت اجتماعی بین دانش جویان رشته کارشناسی زبان انگلیسی دانشگاه آزاداسلامی واحدایذه سال تحصیلی 88-87
هدفهای جزئی :
1- بررسی وجستجو پیرامون وضعیت انسانی که دارای سرسختی روانشناختی می باشد
2- شناسایی سرسختی روانشناختی وعوامل ایجاد واختلال آن
3- بررسی اینکه آیا افرادی که سرسختی بیشتری دراند از حمایت بیشتری برخوردارند.
فرضیه های تحقیق
1-بین سرسختی روانشناختی با حمایت اجتماعی رابطه معنی داروجود دراد
2-بین سرسختی روانشناختی دانش جویان پسربا حمایت اجتماعی رابطه وجود دارد
3-بین سرسختی روانشناختی دانش جویان دختر با حمایت اجتماعی رابطه وجود دراد
4- بین سرسختی روانشناختی دانش جویانپسر ودختر تفاوت وجود دارد.
5- بین حمایت اجتماعی دانش جویان پسرودختر تفاوت وجود دارد
محدودیتهای تحقیقی
1- عواملی مانند سن، وضعیت اقتصادی ،اجتماعی ، بومی وغیربومی بودن دانش جویان کنترل نشده است .
2- تحقیق بسیارمحدود (دانش جویان کارشناسی زبانانگلیسی دانشگاه آزاداسلامی واحدایذه می باشد وت.............به سایردانش جویان دردانشگاهای دیگرمستلزم تحقیقات بیشتراست.
واژه های عملیاتی
سرسختی روان شناختی Hardniess (Hardniess) ) منظوراز سرسختی روان شناختی ،مجموعه ای از ویژگی های شخصیتی درمواجه با حوادث فشارزای زندگی به عنوان منبعی از مقاومت وسپری م..............عمل می کند (کوباسا ،1979)
ویژگی های شخصیتی تشکیل دهنده سرسختی روانشناختی عبارتنداز:
تعهد(Commitment)
مهاریا کنترل ( CONTROL )
مبارزه جویی (chailenge)
درتحقیق حاضر منظورهمان نمره ای است که آزمون ازپاسخ به مقیاس خودگزارش مداد- کاغذی سرسختی که توسط کیامرثی (1377) درچمران اهواز نتظیم واعتباریابی نشده است
حمایت اجتماعی :
حمایت اجتماعی میزان پشتیبانی ودلگرمی است کهافراداز اعضای خانواده ،بستگان ،دوستان ،همکاران ،سرپرستان ودیگرافرادمهم درزندگی خوددریافت می کنند.
احساس تعلق داشتن ،اجتماعی فیلیپس استفاده شده است.
استرس ورها:
عواملتنش زاوایجادکننده استرس ونگرانی
فصل دوم
الف ؛ ادبیات (نظریه ) تحقیق
ب ؛ پیشینه تحقیق
ادبیات تحقیق:
موضوع سرسختی روانشناختی ، موضوعی کاملاً جدیداست که درکشورتا کنون در مورد آن کتابی به رشته تحریر درنیامده است. سرسختی روانشناختی به عنوان یک سازه شخصیتی مثبت برای اولین بارتوسط مدی وکوباسا دردهه هشتاد قرن بیستم براساس نظریه های وجودی شخصیت موردتوجه ویژه ای قرارگرفت
سلامت روانی در کارمندان اداره بهزیستی
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 210 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 91 |
سلامت روانی در کارمندان اداره بهزیستی
|
فهرست مطالب |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
عنوان |
|
صفحه |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فصل اول |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
کلیات و مقدمه |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-1 مقدمه |
……………………………………………………… |
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-2 بیان مسئله |
…………………………………………………… |
4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق |
………………………………………… |
5 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-4 اهداف تحقیق |
………………………………………………… |
6 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-5 فرضیه ها و سئوالات تحقیق |
……………………………………… |
6 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-6 متغیرهای تحقیق |
……………………………………………… |
7 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-7 تعریف مفهومی و عملیاتی |
………………………………………… |
8 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فصل دوم |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
پیشینه تحقیق و پایه های نظری |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1-2 پیشینه نظری تحقیق |
…………………………………………… |
11 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-1 مفهوم سلامت روان |
………………………………………… |
11 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-2 تاریخچه سلامت روان در جهان |
………………………………… |
12 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-3 تاریخچه سلامت روان در ایران |
………………………………… |
14 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-4 مفهوم سلامت روان از دیدگاه های مختلف |
……………………… |
17 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-5 سلامت روان از نظر مکاتب |
…………………………………… |
18 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-6 اصول سلامت روان |
………………………………………… |
20 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-7 هدف ایجاد سلامت روان |
……………………………………… |
23 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-8 مکانیزم های دفاعی و نقش آن در سلامت روان |
……………………… |
25 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-1-9 جمع بندی |
………………………………………………… |
28 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-2 پیشینه عملی تحقیق |
…………………………………………… |
29 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-2-1 همه گیر شناسی در ایران |
……………………………………… |
29 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2-2-2 بررسی همه گیر شناسی در جهان |
……………………………… |
31 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فصل سوم |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
روش شناسی تحقیق |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-1 روش تحقیق |
………………………………………………… |
38 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-2 جامعه آماری |
………………………………………………… |
38 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-3 نمونه تحقیق |
………………………………………………… |
39 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-4 ابزار تحقیق |
………………………………………………… |
39 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-4-1 مقیاس های چهارگانه آزمون |
…………………………………… |
40 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-4-2 موارد کاربرد و محدودیت های آزمون |
…………………………… |
40 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-4-3 نمره برش آزمون |
…………………………………………… |
41 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-5-3 پایایی آزمون |
……………………………………………… |
42 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-6 اعتبار پرسشنامه |
………………………………………………… |
42 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-7 روش جمع آوری اطلاعات و اجرا |
……………………………… |
43 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3-8 تجزیه و تحلیل آماری |
………………………………………… |
43 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فصل چهارم |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
یافته های تحقیق |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4-1 داده های آماری جامعه مورد مطالعه |
………………………………… |
45 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4-2 میانگین سلامت روانی جامعه مورد مطالعه |
…………………………… |
48 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4-3- تجریه و تحلیل فرضیه و سئوالات تحقیق |
…………………………… |
50 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فصل پنجم |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
بحث و نتیجه گیری |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5-1 بحث و نتیجه گیری |
…………………………………………… |
59 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5-2 نتیجه گیری کلی |
……………………………………………… |
61 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5-3 محدودیت های تحقیق |
………………………………………… |
61 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5-4 پیشنهادات تحقیق |
……………………………………………… |
62 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
منابع تحقیق |
……………………………………………………… |
63 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
پیوست |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
پیوست |
………………………………………………………… |
66 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فهرست جداول |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 2-1 مقایسه بررسی های انجام شده در مورد شیوع بیماریهای روانی در مناطق مختلف جهان و ایران |
|
35 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-1. داده های آماری جامعه مورد مطالعه |
………………………… |
46 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-2 میانگین و واریانس جامعه مورد مطالعه |
………………………… |
48 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-3 مقایسه نمرات زنان و مردان در آزمون |
………………………… |
50 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-4 محاسبه ضریب همبستگی سن کارمندان با نمرات سلامت روانی |
…… |
52 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-5 مقایسه میانگین ها و انحراف معیار سه گروه اشتغال |
……………… |
53 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-6 تجزیه و تحلیل واریانس ها |
………………………………… |
54 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-7 مقایسه میانگین های گروه های مختلف فعالیت |
………………… |
54 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-8 تجزیه و تحلیل واریانس های گروه های مختلف فعالیت |
…………… |
56 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
جدول 4-9 محاسبه ضریب همبستگی سنوات کاری با سلامت روانی |
………… |
56 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فهرست نمودارها |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نمودار هسیتوگرام 4-1 نمرات سلامت روانی و فراوانی آن در مردان و زنان |
…… |
46 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نمودار هیستوگرام 4-2 سن آزمودنی ها و فراوانی آن در مردان و زنان |
……… |
48 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نمودار 4-3 مقایسه میانگین های سه گروه اشتغال |
………………………… |
50 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نمودار 4-4 میانگین های سلامت روانی گروه های مختلف فعالیت |
…………… |
52 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
تحویل شده به استاد توزنده جانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان سلامت روانی در کارمندان اداره بهزیستی شهر نیشابور انجام شده است که جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارمندان زن و مرد اداره بهزیستی شهر نیشابور با حجم 36 نفر تشکیل می دهند که از این افراد تعداد 31 نفر با محقق در اجرای آزمون سلامت عومی GHQ و پرسشنامه محقق ساخته همراه آن همکاری نموده اند این تحقیق از انواع زمینه یابی و با هدف بررسی یک فرضیه و چهار سوال تحقیقی انجام گرفت که داده های آماری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS با درجه آزادی 95% مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت پس از تجزیه و تحلیل داده های آماری نتایج بدست آمده در پاسخ به فرضیه و سوالات تحقیق به این ترتیب مشخص شده است که میزان سلامت روانی در مردان بیشتر از زنان است و بین سلامت روانی و سن کارمندان رابطه معنی داری وجود ندارد همچنین نتایج گویای این مطلب است که نوع اشتغال در کارمندان در میزان سلامت روانی آنها تأثیر گذار نیست و وجود گروههای مختلف فعالیتی در اداره بهزیستی تأثیری در میزان سلامت روانی کارمندان ندارد و بالاخره این که بین سلامت روانی و سنوات کاری کارمندان بهزیستی رابطه معنی داری وجود ندارد.
فصل اول
کلیات
1-1 مقدمه
«اگر سلامتی روانی انسانها مهمتز از سلامتی جسمی آنها نباشد لااقل هم سطح آن خواهد بود» (مطهری)
از آغاز پیداش انسان همواره مسأله سلامتی او نیز مطرح بوده است.
اما عموما بعد جسمانی او نیز در نظر گرفته می شود و کمتر کسی است که به بعد روانی آن نیز اهمیت بدهد. در حالیکه به تعریف سازمان بهداشت جهانی «سلامتی تنها نبود نقص عضو یا نبود بیماری نیست بلکه حالت کامل رفاه جسمی روانی است».ت (گنجی 1376)
برای اینکه سلامت جسمی و روانی یک جامعه را بررسی کنیم نمی توانیم تمامی افراد آن جامعه را ارزیابی کنیم بلکه از نمونه گیری از جامعه مورد نظر استفاده کرده و نتایج را به جمعیت مبنا تعمیم می دهیم. به همین خاطر وارد قلمرو علمی شده ایم که «همه گیر شناسی» نام دارد. و آن علمی است که تمامی جنبه ها و رویدادها و حالات مختلف تندرستی جامعه را در بر می گیرد. متأسفانه با توجه به اهمیت بالای همه گیر شناسی بیماریهای روانی به خصوص همه گیر شناسی در ارتباط با سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی ، این نوع مطالعات در ایران کمتر انجام پذیرفته است که عوامل بسیاری از قبیل وقت گیر بودن، زحمت زیاد، داشتن هزینه های سنگین مطالعاتی، و از طرف دیگر عدم سناخت کافی نسبت به اختلالهای روانی عوارض و پیامدهای آن بر روی افراد خانواده و اجتماع در این بابت تأثیر گزار بوده است.
در بحث راجع به سلامت روانی عوامل متعددی هستند که می توانند بر میزان سلامت روانی تأثیر گذار باشند. مثلاً : عواملی همچون سن، جنس، نوع اشتغال و طبقه اجتماعی- اقتصادی را می توان نام برد. که ما در این تحقیق به بررسی بعضی از این عوامل می پردازیم.
با امید این که دست اندر کاران مسادل بهداشتی و بخش درمان و آموزش پزشکی امکانات و سرمایه ای لازم در این زمینه مبذل دارند تا شاهد انجام پژوهشهای بیشتری در مورد سلامت روانی در مرکز مختلف باشیم.
1-2 بیان مسئله
بیماری های روانی از بدو پیدایش بشر وجود داشته و هیچ فردی در مقابل آن مصونیت ندارد، و این خطری است که بشر را تهدید می کند. عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهور و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادلی زندگی می کنند.
بنابراین در مورد همه افراد اعم از کارگر، دانش پژوه ، پزشک و مهندس زارع، استاد دانشگاه و … خطر ابتلا و ناراحتی های روانی وجود دارد. به عبارت دیگر هیچ انسانی در مقابل این امراض مصونیت ندارد. (شاملو 1380)
این موضوع برای کسانی که ارتباط نزدیکی با معلولان جسمی و ذهنی دارند و یا کسانی که در مؤسسات نگهداری از بیماران روانی کار میک نند، اهمیت بیشتری پیدا می کنند.
ادارات بهزیستی از جمله مؤسساتی است که کارکنان شاغل در آن دارای یک ارتباط متقابل چه بصورت مستقیم یا غیر مستقیم با معلولان جسمی و ذهنی و حتی بیماران روانی هستند که این امر باعث ایجاد استرس و اضطراب در کارکنان بهزیستی می شود و بدین ترتیب محیط کاری در بهزیستی حالتی تنش زا پیدا می کند.
با چنین وضعیتی مقامات دولتی و مدیران ارشد چنین سازمانهایی لازم است، توجه خاصی به وضعیت بهداشت روانی کارکنان خود داشته باشند. میزان سلامت روانی کارکنان را مورد بررسی قرار دهند و به نتایج حاصله توجه خاصی داشته باشند با ارائه و تنظیم برنامه های جدیدتر و ایجاد تغییراتی در محیط ، میزان و شرایط کاری در بهزیستی در جهت بهبود سلامت روانی کارکنان خود علی الخصوص زنان داشته باشند.چرا که زنان شاغل در بهزیستی، هم در منزل و هم در محیط کاری وظیفه ای سنگین را به دوش می کشند و به دلیل دوم اینکه تمام تحقیقات گذشته خارجی همچون مطالعات نیوهاون، مانهاتان وتحقیقات داخلی که توسط باش و بهادرخان و دیگر افراد در زمینه همه گیر شناسی بیماریهای روانی انجام شده است بر این امر تأکید داشته است که سلامت روانی وابسته به جنسیت است و همواره میزان سلامت روانی در زنان کمتر از مردان بوده است.
بررسی علل پرخاشگری در نوجوانان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 47 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 79 |
بررسی علل پرخاشگری در نوجوانان
فهرست مطالب
چکیده
فصل اول «طرح تحقیق»
مقدمه
بیان مسأله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق «هدف کلی – اهداف جزئی»
سئوالات تحقیق
تعریف واژه ها – تعریف عملیاتی واژه ها
فصل دوم «پیشینه تحقیق»
مقدمه
الف) پیشینه نظری
نوجوانی
بلوغ
رابطه بلوغ و اختلالات رفتاری
رفتار بهنجار و نابهنجار
ماهیت مشکلات نوجوانان
تعریف پرخاشگری
رفتارهای پرخاشگرانه
اوهام پرخاشگرانه
علل خودکشی
علل پرخاشگری
کمبود عاطفی و پاشیده شدن نظام خانواده
بحرانهای رشد «من» و قدرت جویی
فقر اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی
عدم وجود تفریحات سالم و تأثیرپذیری از فیلم ها و دیگر رسانه های گروهی
عیوب و نقائض شخصی
بی کاری و بی ثمری
سایر عوامل
راهکارهایی جهت رفع علل پرخاشگری
توصیه هایی به والدین
توصیه هایی به کارکنان مدرسه
توصیه هایی به مسئولین رسانه های گروهی
توصیه هایی جهت کاهش مشکلات شخصیتی نوجوانان
روان درمانی اختلالات رفتاری
ب ) بیشینه تجربی (عملی)
- تحقیقات داخلی
- تحقیقات خارجی
- نتایج کلی تحقیقات داخلی و خارجی
- چگونگی فعالیت محقق
فصل سوم «روش تحقیق»
- روش تحقیق – جامعه آماری – نمونه گیری – ابزار اندازه گیری
فصل چهارم «تحلیل یافته ها»
تجزیه و تحلیل اطلاعات
فصل پنجم «خلاصه و نتیجه گیری»
مقدمه
نتایج
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادها و راهکارها
پژوهشی
اجرایی
کلام آخر
منابع و مآخذ
چکیده
این پژوهش با عنوان «بررسی علل پرخاشگری در نوجوانان» و با هدف آشنایی هر چه بیشتر با دوره نوجوانی و شناخت مسائل و مشکلات این دوره خاص از زندگی، از اهمیت و ضرورت ویژه ای برخوردار است تا به این ترتیب جامعه از زیر ساختارهای تربیتی مناسبی برخوردار شده و بالندگی و شکوفایی را در پرتو آن به دست آورد.
این تحقیق بر اساس روش کتابخانه ای انجام شده و جامعه آماری آن کلیه کتابهایی است که در زمینه موضوع مورد نظر نگاشته شده و جهت نمونه گیری، از کلیه کتابهای در دسترس در مورد موضوع مورد نظر استفاده شده است. انواع فیش برداری، مطالعه کتابها و کلیه منابع مکتوب و غیرمکتوب از جمله روشهای جمع آوری داده ها در این تحقیق هستند.
در بخش تجزیه و تحلیل یافته ها، به طور خلاصه، علل پرخاشگری در نوجوانان بیان گردیده است که به عنوان مثال می توان به عواملی چون؛ کمبود عاطفی و چگونگی نظام خانواده، بحرانهای رشد من و قدرت جویی، مشکلات اقتصادی* عدم فعالیت صحیح رسانه های گروهی* و نهادهای اجتماعی* و نیز ارتباط نوجوان*با الگوهای فاقد ارزش* وجود نواقص جسمی و ... اشاره نمود.
در بخش نتیجه گیری محقق در نهایت به این نتیجه دست یافته است که یک عامل یا مخرج مشترک روانی برای پرخاشگری وجود دارد و آن هم احساس ناامنی است که مانع پرورش متعادل و سازگار فرد شده و همین عدم سازگاری باعث ایجاد ناکامی می گردد و از همین نقطه پرخاشگری آغاز می شود. در ادامه محقق محدودیتهایی را که در جریان تحقیق با آن مواجه بوده را ذکر کرده و سپس پیشنهادها و راهکارهایی در زمینه پژوهشی و اجرایی ارائه نموده است. ذکر منابع و مآخذ نیز آخرین مرحله فعالیت پژوهشی در راستای انجام این تحقیق است.
فصل اول
طرح تحقیق
مقدمه:
پرواضح است که نوجوانان نقش مهم و تعیین کننده ای درس زندگی جامعه به عهده دارند. منظور از دوره نوجوانی سالهای بین 12 تا 18 سالگی است که در این سالها همه چیز در حال تغییر و دگرگونی و تحول است. رشد جسم در اوایل این دوران به سرعت افزایش می یابد تا حدی که حتی باعث نگرانی خود نوجوانان نیز می شود.
هرچه جوامع پیشرفته تر می شوند بحرانهای روانی نوجوانان نیز بیشتر و شدیدتر می گردند و مشکلات آنها به علت پیچیدگی زندگی انسانها پیچیده تر می شود. به عنوان مثال نوجوانان ساکن در شهرهای بزرگ و صنعتی دچار رفتارهای افراطی و انحرافی و حتی بزهکاری شده و به صورت مسأله ای بزرگ درآمده اند. در صورتی که نوجوانان ساکن در شهرهای کوچک و یا حتی روستاها چون گرفتار پیچیدگیهای زندگی شهری نیستند کمتر به انجام رفتارها و اعمال بزهکارانه روی می آورند.
از این رو شناخت ویژگیهای نوجوانان می تواند کمک شایانی به والدین، مربیان و مسئولان امور در نحوه برخورد با این قشر جامعه بنماید.
از جمله رفتارهای افراطی در این دوره حساس و پرخطر زندگی، پرخاشگری است که محقق بنا دارد آن را ریشه یابی کرده و به بررسی علل آن بپردازد.
امید است محقق بتواند به پاسخ پرسشهای مطرح شده به نحو مطلوب دست پیدا کرده و در نهایت مطالبی مفید و اثربخش و قابل استفاده ارائه نماید.
بیان مسأله
وجود روحیه پرخاشگری در اکثر نوجوانان به علت قرار گرفتن در موقعیت خاص سنّی، انکارناپذیر است به همین دلیل محقق بر آن است تا پرخاشگری دوره نوجوانی را مورد بررسی قرار داده و علل آن را کشف کند. در جوامع جوانی مانند ایران اگر به مسائل مربوط به دوره نوجوانی و جوانی توجه نشود، بروز مشکلات ناشی از آن دور از انتظار نخواهد بود. اما متأسفانه باید گفت هم اکنون نیز به دلیل عدم آگاهی از علل پرخاشگری نوجوانان، به این مسأله توجه خاصی نشان داده نشده است.
به نظر محقق یکی از عوامل مهم بروز پرخاشگری در نوجوانان، عدم آگاهی خانواده ها از چگونگی برخورد با نوجوانان است. اگر خانواده ها از روحیات نوجوانان آگاهی درستی داشته باشند. مطمئناً واکنش صحیح تری در مقابل پرخاشگری آنها از خود بروز داده و به آنها کمک می کنند تا علل پرخاشگری را در خود یافته و درصد رفع آنها برآیند.
در صورت ایجاد چنین رابطه ای بین خانواده ها و نوجوانان مسلماً مشکلات مربوط به دوره نوجوانی کاهش یافته و یکی از عوامل ایجاد تنش در خانواده از بین می رود. در نتیجه جامعه سالم تر و پویاتر خواهد شد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه مسأله پرخاشگری یکی از حادترین مسائلی است که اکثر خانواده ها با آن روبرو هستند و می توان گفت نوجوانان بیشتر در معرض خطر این رفتار افراطی قرار گرفته و به آن مبتلا می شوند. پرخاشگری نوجوانان به اشکال مختلفی بروز می کند. از جمله، عدم رعایت نظم، عدم رعایت قوانین و مقررات جامعه، انجام رفتارهای گستاخانه نسبت به والدین و معلمین و حتی افراد عادی و ...
اگر مشکلات این دوره مهم از زندگی مورد بررسی قرار نگرفته و برطرف نشود، برای نوجوانان خطرناک و مسأله ساز می گردد و از آنجا که مشکلی با مشکل دیگر پیوند خورده و در نهایت سبب بسیاری از انحرافات فردی و اجتماعی و حتی بزهکاری خواهد شد به همین علت ضرورت دارد تا همه نهادها و سازمانها در این حیطه وارد شده و برای برطرف کردن موانع و مشکلات نوجوانان قدم بردارند تا ریشه مشکلات نوجوانان از جمله پرخاشگری مشخص شده و تا حد امکان راه حل های مفید و قابل استفاده از در جهت تعدیل رفتار پرخاشگری و عدم بروز آن ارائه گردد.
همان طور که می دانیم باید بستر جامعه از هر گونه آفات و صدمات و انحرافات اجتماعی به دور باشد تا زمینه های لازم جهت رشد رغبتها – استعدادها و خلاقیتها و نیز رشد عاطفی و اجتماعی افراد فراهم گردد. به همین علت برای حفظ سلامت جامعه و ایجاد مصونیت برای آن به طوری که از هر گونه آلودگی و معضل و مانعی به دور باشد. باید عوامل مانع پیشرفت را شناسایی کرده و برای پیشگیری و درمان آنها چاره جویی نمود.
از این رو تحقیق و پژوهش در مورد علل بروز مشکلات دوران نوجوانی مثل پرخاشگری و چگونگی رفع آنها از نیازهای جامعه کنونی ماست.
علاوه بر این می توان با انجام این پژوهش دانسته های قبلی را تکمیل نمود تا به شکل بهتر و کاملتری در مواقع لازم از آنها استفاده شود.
اهداف تحقیق:
هدف کلّی
بررسی علل پرخاشگری در نوجوانان
اهداف جزئی
- میزان آشنایی خانواده ها با روحیات نوجوانان و چگونگی برخورد صحیح با آنها.
- میزان تأثیر مشکلات اقتصادی خانواده ها در بروز پرخاشگری در نوجوانان.
- میزان تأثیر تغییرات هورمونی در بروز پرخاشگری در نوجوانان.
- میزان تأثیر رسانه های گروهی در بروز و یا عدم بروز پرخاشگری در نوجوانان.
- میزان تأثیر نهادهای اجتماعی از جمله مدرسه در بروز یا عدم بروز پرخاشگری در نوجوانان.
- میزان تأثیر گروه دوستان و الگوهای فاقد ارزش در بروز پرخاشگری نوجوانان.
سئوالات تحقیق
1- خانواده ها تا چه میزان از روحیات نوجوانان و چگونگی برخورد صحیح با آنها آگاهی دارند؟
2- آیا مشکلات اقتصادی در خانواده ها می تواند به عنوان عاملی مهم در بروز پرخاشگری در نوجوانان به شمار آید؟
3- آیا تغییرات هورمونی در پرخاشگری نوجوانان تأثیر دارد؟
4- رسانه های گروهی در بروز و یا رفع علل پرخاشگری در نوجوانان چه نقشی دارند؟
5- نهادهای اجتماعی از جمله مدرسه چقدر می توانند در بروز یا عدم بروز پرخاشگری در نوجوانان دخیل باشند؟
6- گروه دوستان و الگوهای فاقد ارزش موجود در جامعه در بروز پرخاشگری و یا رفع عدل آن چه سهمی دارند؟
تعریف واژه ها
نوجوانی: مرحله ای است بین کودکی و جوانی که دارای ویژگیهای منحصر به همین دوره است.
پرخاشگری: رفتاری است ناهنجار که در هنگام رویارویی با برخی پیش آمدهای زندگی از فرد بروز می کند.
هورمون: مواد شیمیایی خاصی است که از غدد درونی بدن ترشح شده و وارد خون می شود و بر روی اندامی خاص به نام اندام هدف تأثیر ویژه ای می گذارد.
تعریف عملیاتی واژه ها
در تحقیق پیش رو، واژه های زیر با تعریفی که از آنها ارائه شده، مورد استفاده قرار گرفته اند:
نوجوان: به فردی اطلاق می شود که از نظر سنّی بین 12 تا 18 سال قرار دارد.
مشکلات اقتصادی: فشارهای مالی است که زندگی مادی افرادی را که میزان درآمد آنها بین 200 تا 300 هزار تومان است، به خطر می اندازد.
رسانه های گروهی: وسایلی هستند برای اطلاع رسانی به اقشار مختلف جامعه مانند تلویزیون، سینما و ...
نهادهای اجتماعی: جمعیتهایی هستند که با هدف یا اهداف خاصی تعریف شده و در چهارچوب قوانینی مدرن فعالیت می کنند ماند مدرسه و ...
الگوهای فاقد ارزش: گروه هایی هستند که اعمال، رفتار و یا ظاهرشان از نظر فرهنگی و اجتماعی و در بعضی موارد از نظر مذهبی پذیرفته شده نیست مانند رپ، هوی متال و ...
فصل دوم
پیشینه تحقیق
مقدمه:
«دوره نوجوانی، حساسترین و پرانرژی ترین و گرانبهاترین دوره زندگی هر فرد است. نوجوان کسی است که از کودکی بریده ولی هنوز به بزرگسالان نپیوسته است. نوجوانی، دوره ای پرتلاطم از زندگی سراسر فراز و نشیب آدمی است. سرعت رشد در این دوره بسیار زیاد می باشد. تنوع تمایلات و رغبتها، استقلال طلبی و عدم ثبات در نقش و شخصیت از دیگر ویژگیهای این دوره است. غالب توانمندیهای ذهنی و خلاقیتها در این دوره شکوفا می شود و در عین حال به لحاظ ویژگیهای حساس این دوره، بیشترین آسیب پذیریهای روانی و اجتماعی را نیز در این دوره شاهد هستیم. نوجوانی همچون شمشیر دو لبه ای است که یک لبه آن زمینه ساز خلاقیتها و آفرینشهای علمی، هنری و اجتماعی بوده و لبه دیگرش زمینه ساز از انحرافات اخلاقی و اجتماعی است.» (افروز، 1371، صص 17-16)
«البته چگونگی ارضای نیازهای متنوع نوجوانان نیز از حساسیت فوق العاده ای برخوردار است به گونه ای که علت اصلی اختلالات رفتاری و انحرافات اخلاقی نوجوانان در خانه، مدرسه و اجتماع را نیز می توان در چگونگی روابط آنها با بزرگسالان جستجو کرد. نوجوانان تمایل دارند که با جدایی از خانواده تکیه گاهی امن بیابند، تکیه گاهی که بتوانند با آرامش به آن تکیه کنند. نوجوانان دوست دارند که با روی آوردن به اجتماع حس استقلال طلبی خود را ارضا نموده، پایان دوره کودکی را رسماً اعلام کنند. آنها می خواهند تصورات و تخیلات خود را جامه عمل بپوشانند و با انرژی سرشاری که دارند، جامعه را یاری دهند.» (افروز، 1371 ، ص 58).
«بدیهی است که در کنار نیازهای زیستی یا بیولوژیک، مسأله امنیت روانی و ثبات عاطفی نیز اهمیت زیادی دارد. رشد متعادل شخصیت و شکوفایی استعدادها و خلاقیتهای نوجوانان در سایه سلامت جسم، بهداشت و امنیت روانی و ثبات عاطفی آنان امکان پذیر است. بی ثباتی عاطفی، دوگانگی احساس و تعارضات روانی، از موانع بسیار مهم در فرآیند رشد شخصیت و سازگاریهای فردی و اجتماعی است. زمانی که این نیاز طبیعی به نحو مطلوب تأمین نشود، کودکان و نوجوانان دچار تعارض و عدم امنیت روانی می گردند.» (افروز، 1371 ، ص 65)
«بنابراین عدم تأمین نیاز طبیعی و نوجوانان به امنیت خاطر نه تنها بر چگونگی رشد شخصیت آنها اثر می گذارد و عموماً موجب بروز و ظهور بسیاری از رفتارهای نامطلوب و ناخوشایند همانند خیالپردازی، گوشه گیری، انزوا طلبی، افسردگی، بیقراری، عصبانیت، پرخاشگری و رفتارهایی از این قبیل می شود، بلکه بیشترین تأثیر را بر شکوفایی توانمندیهای ذهنی، بالقوه، تفکر خلاق و پیشرفت تحصیلی آنها به جای می نهد. در حقیقت تعارض و بی ثباتی عاطفی آفت شکوفایی و خلاقیت ذهنی است. عوامل متعددی چون فشارهای اقتصادی و اجتماعی و محرومیتهای محیطی و یا کمبودهای عاطفی و بخصوص تعارضات روانی، موانع اصلی ظهور توانمندیها و استعدادهای بالقوه دانش آموزان و اندیشه های خلّاق هستند. تا زمانی که وجود فرد، مملو از ثبات عاطفی نباشد به یقین نمی توان از او تلاش ذهنی هدفمند، جهت دار و در عین حال خلّاق را انتظار داشت. بررسیهای متعدد نشان می دهد که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با آرامش روانی و ثبات عاطفی ایشان دارای همبستگی معنی داری است.» (افروز، 1371، ص68)
البته باید به این نکته مهم نیز توجه داشت که در هنگام برخورد با یک رفتار نامطلوب یا ناخوشایند در نوجوانان باید همه شرایط و عواملی را که ممکن است به گونه ای مستقیم یا غیرمستقیم در بروز چنین رفتاری دخیل باشند، مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و همواره با فکری خلّاق در اندیشه به کار بستن روشهای نو و موثر در جهت اصلاح رفتار و رشد و شکوفایی نوجوانان غریز بود. بر این اساس در طی این تحقیق سعی بر آن است تا به علل یکی از این انحرافات اخلاقی بنام پرخاشگری پرداخته و راهکارهایی جهت پیشگیری و یا درمان آن ارائه شود.
پیشینه تحقیق
الف – نظری
نوجوانی:
«دوران مهمی از زندگی انسان را شامل می شود و به دو مرحله پیش از بلوغ و بعد از بلوغ جنسی تقسیم می شود.» (بهرامی، 1358 ، ص 7). به طور کلی می توان سنین بین 12 تا 20 سالگی را به عنوان دوران نوجوانی دانست. «نوجوانی دوره ای از زندگی فرد را که حد فاصل پایان دوره میانسالی کودکی و آغاز بزرگسالی است، تشکیل می دهد. مدت این دوره در جوامع و فرهنگهای مختلف و در سطوح گوناگون اقتصادی – اجتماعی یک جامعه متغیر است. حتی طول آن در یک جامعه و در بین خانواده های مختلف برحسب شرایط اقتصادی و غیره ممکن است در نوسان باشد. بنابراین ماهیت دوره نوجوانی نه تنها بیولوژیکی (زیستی)، بلکه اجتماعی است و آغاز آن نیز تغییرات بیولوژیکی بلوغ در دختران و پسران است. نوجوانی دوره انتقال است؛ انتقال از پایان میانسالی در کودکی به آغاز بزرگسالی است.» (نوابی نژاد، 1362، ص 36).
علل فرار دختران از خانه
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 143 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 218 |
علل فرار دختران از خانه
|
فهرست مطالب |
|
|
فصل اول |
|
|
مقدمه |
1 |
|
بیان مساله |
3 |
|
اهمیت و ضرورت پژوهشی |
4 |
|
اهداف تحقیق |
7 |
|
متغیرهای تحقیق |
7 |
|
فرضیه های پژوهش |
8 |
|
تعاریف عملیاتی متغیرها |
8 |
|
فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش |
|
|
تعریف فرار |
10 |
|
عوامل موثر بر فرار |
11 |
|
اقسام فرار |
12 |
|
نظریه های مختلف شناخت رفتار |
14 |
|
فرار از نظر روانکاوی |
15 |
|
نظریه روانی تربیتی |
15 |
|
نظر بیولوژیکی |
15 |
|
فرار از نظر روانشناختی |
15 |
|
فرار از نظر جرم شناسی |
16 |
|
وضعیت فرهنگی خانواده |
17 |
|
روابط عاطفی خانواده |
20 |
|
چگونگی ارتباط و بهداشت روانی نوجوانان |
22 |
|
ویژگی های شخصیتی نوجوانان |
28 |
|
تاثیر مدرسه بر بهداشت روانی دانش آموز |
38 |
|
کثرت اولاد |
48 |
|
سطح تحصیلات والدین |
51 |
|
مهاجرت |
53 |
|
روابط دختر و پسر |
54 |
|
رشد هویت جنسی |
61 |
|
تحقیقات انجام شده |
65 |
|
فصل سوم(روش تحقیق) |
|
|
طرح تحقیق |
85 |
|
جامعه آماری |
86 |
|
روش آماری |
86 |
|
ابزار تحقیق |
86 |
|
اعتبار و روایی پرسشنامه |
87 |
|
چگونگی اجرای آزمون |
88 |
|
فصل چهارم |
|
|
مقدمه |
89 |
|
جداول و نمودارها |
|
|
الف ویژگیهای توصیفی دختران |
90 |
|
ب) یافته های |
125 |
|
فصل پنجم |
|
|
تبیین آماری یافته های |
146 |
|
بحث و نتیجه گیری |
153 |
|
مشکلات و محدودیتهای تحقیق |
154 |
|
پیشنهادات |
155 |
|
منابع فارسی |
157 |
|
منابع انگلیسی |
161 |
مقدمه
انسان در طول تاریخ از انواع انحراف ها و آسیب های اجتماعی و روانی رنج برده و همواره در جستجوی علل و عوارض آن و رهایی از این مسائل بوده است. یکی از این انحراف ها و آسیب ها فرار دختران از خانه است که امروز به عنوان یک بحران جامعه، بخصوص شهر تهران را درگیر نموده است. این معضل روز به روز گسترش بیشتری می‌یابد و سلامت و رشد افراد جامعه و بخصوص نوجوانان و جوانان را تهدید می‌نماید.
اگر کودکان و نوجوان که آینده سازان کشور هستند، در مسیر انحراف و بزهکاری قرار گیرند، به زودی جامعه خود را به ورطه فساد و تباهی می کشانند. بدون تردید جامعه‌ای قادر است در جهت ترقی گام بردارد که بتواند کودکان و نسل جوان خود را از بیراهه به راه راست و در جهت سازندگی هدایت نماید.
مسئولیت جامعه در مورد کودکان و نوجوانان فراری از خانه و در معرض خطر به مراتب سنگین تر از مجرمین بزرگسال است. براساس اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. برای جلوگیری از صرف هزینه های گزاف و اتلاف وقت به جهت بازداری افراد از آسیبهای اجتماعی و مفاسد، و رعایت اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. مطالعه در زمینه آسیب های اجتماعی به عنوان ضروری ترین اقدام محسوب می شود. بنابراین از اینگونه تحقیقات که علل فرار دختران از منزل را شناسایی می‌کند اقدام اساسی جهت پیشگیری از وقوع حوادث و بروزمشکلات روانی می باشد.
هرگاه والدین، مربیان و مسئولین امور با عوامل بوجود آورنده مشکل آشنا باشند راحت تر می توانند نسبت به پیشگیری از بروز حوادث اقدام نمایند. داشتن اطلاعات پایه و اساسی پیرامون مشکل برای تصمیم گیری در مورد استفاده از روش های پیشگیری و درمان، بسیار ضروری می باشد و با انجام پژوهش های مختلف پیرامون مشکل فرار دختران از خانه حقایقی روشن می گردد که براساس آن می توان در این رابطه اقدام اساسی بعمل آورد.
بیان مسأله
در مطالعات علمی، میزان کجرفتاری ها و آسیب های اجتماعی با شاخص های متعددی مثل، شاخص های فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی مقایسه شده است و به این نتیجه رسیده اند که آسیب های اجتماعی باستثناء خودکشی تنها با بحران های اقتصادی رابطه نداشته و جریان زندگی ماشینی و بهزیستی و تعارض هنجارها در پیدایش کج رفتاری ها و بیماری های اجتماعی تاثیر بیشتری داشته است.
مسائل اجتماعی مثل بیکاری، تراکم جمعیت، محل زندگی نامناست، عدم مراقبت های بهداشتی مشکلات آموزشی، بزهکاری جوانان، اختلافات روانی، تعارضات اخلاقی، هزینه جنگ ها وتخریب آنها هر یک زمینه مساعدی برای ناسازگاری های اجتماعی است.
در عصر جدید، با پیشرفت تکنولوژی توجه به ارزش های مادی و بی توجهی نسبت به امور معنوی، اخلاقی، اعتقادی و اختلاف بین دو نسل (والدین و فرزندان) بیشتر می شود. در نتیجه تعاملات و روابط انسانی در خانواده و سپس در جامعه، خدشه وارد می‌شود. پرورش محیط نامساعد، به بیکاری و ولگردی افراد کمک می‌کند و ولگردی نیز به نوبه خود به ازدیاد ارتکاب جرایم منجر می شود.
دوران نوجوانی، دوره بحرانی است که فرد باغلیان احساسات و تغییر حالت های آنی روبروست، معمولا دارای خلقی سرکش است در زمینه تغییر عقاید و ایدئولوژی کنجکاوی به خرج می دهد و انتظاراتش از زندگی بیشتر می شود. نوجوان معمولا بدنبال استقلال فکری است و سعی می‌کند خود را با معیارهای جدید و دلخواهش هماهنگ سازد و به همین خاطر با اولیاء مدرسه و والدین خودش، اختلاف عقیده پیدا می‌کند.
معمولا والدین خواستار ارزش های سنتی هستند ولی نوجوانان پذیرای این ارزش ها نیستد و معیارهای جدید فرهنگی را بیشتر می پسندند. جوانان استقلال فکری و استقلال در تصمیم گیری را حق مسلم خود می دانند، در حالی که والدین فرزندان و نوجوانان خود را به عنوان کودکانی فرض می کنند که قدرت تصمیم گیری درست را ندارند. با عمیق شدن این اختلافات رابطه عاطفی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد و نوجوان احساس خلا وتهی بودن می‌کند و فضای منزل و مدرسه را برای خود غیر قابل تحمل می داند و چون در این دوره قدرت خطرپذیری فرد فوق العاده بالاست، ممکن است برای اثبات حقانیت خود، دست به کارهای مخاطره آمیز بزند و محیط خانواده را ترک کند.
اهمیت ضرورت پژوهشی
انسان به عنوان موجودی منحصر به فرد و اشرف مخلوقات، مسائل و مشکلات پیچیده ای دارد که تحلیل و حل و فصل آنها نیاز به تعمق و دید همه جانبه دارد. هر فرد ظرفیت روانی خاصی دارد که غفلت از آن جامعه بشری را با تهدید و خطر روبرو می سازد. امروزه بسیاری کودکان و نوجوانان بدون آینده مشخص و امیدوار کننده همراه با احساس اضطراب، بی هویتی، سرگردانی در معرض خطر هستند. بر طبق آمار 55% از بزه‌کارانی که در کانون های اصلاح و تربیت نگهداری می شوند نوجوانانی هستند که به نحوی فرار از مدرسه و یا فرار از خانه داشته اند. به ویژه در چند سال اخیر آمار فراریان از خانواده رو به فزونی است و متاسفانه تعداد زیادی از این آمار را دختران تشکیل می‌دهند که از نظر جسمی و روانی نسبت به پسران آسیب پذیرتر هستند.
برای مطالعه و بررسی علمی رفتارهای انسانی، بخصوص در زمینه کجروی، هم از لحاظ ذهنی به صورت شناخت مفاهیم خاص، و هم به کمک ابزار و وسایل تحقیق عینی برای گسترش پژوهش های علمی در این زمینه نیازمندیم (فرجاد، 1375).
در هر جامعه برای شناخت چگونگی ماهیت کجروی، ابتدا باید اطلاعاتی در مورد آن جامعه و هنجارهای فرهنگیش، یعنی آنچه که به وسیله خود مردم خلق شده و از آن پیروی می کنند داشته باشیم (همان منبع).
در فرهنگ جامعه ایرانی، نوجوانانی که خود مدار هستند و کمتر حاضر به اطاعت و تسلیم در برابر اولیا هستند، خاطی به شمار می روند و همین مسئله باعث تضاد و تعارض بین نوجوان و خانواده می گردد. فرزند این خانواده ها، اکثراً به علت فقدان آگاهی لازم، ناپختگی و عدم بلوغ اجتماعی و فکری چاره مشکلش را در فرار می بینند. بدیهی است پس از اقدام به فرار، خطرات زیادی این فرزندان را که به راستی سرمایه های عظیم این مملکت هستند تهدید می‌کند. از یک طرف سلامتی جسمی، روانی و امنیت فرد در معرض خطر قرار می گیرد و از طرف دیگر سلامتی جامعه تحت تاثیر قرار می گیرد. فرار دختران در مقایسه با فرار پسران به دلیل مسائل فرهنگی جامعه و نیز آسیب های جدی که دختران در معرض آن هستند و خصوصیات فردی و جنسی این گروه، مشکلات بیشتری را برای آنها و خانواده‌هایشان ایجاد می‌کند. به طوری که بازگشت مجدد آنها پس از خروج از خانه حتی برای چند روز قابل پذیرش نیست.
این افراد معمولا برای رفع نیازهای اولیه خود مثل گرسنگی و داشتن سرپناه مجبورند به سرقت وهمکاری با باندهای قاچاق و … می شود و معمولا پس از دستگیری، مدتی را در زندان یا کانون های اصلاح تربیت به سر می برند. در این مراکز نوجوانان راه های بیشتری برای اقدام به بزهکاری یاد می گیرند و متاسفانه بدون هیچگونه اصلاحی و بدون هیچتگونه توضیحی به علت و ریشه اصلی فرار، به جامعه و خانواه باز گردانده می‌شود و از آنجا که مُهر فرزند بد و دانش آموز بد به پیشانی آنها خورده است ایندفعه بیش از پیش تحت فشار روانی قرار می گیرند و معمولا مجدداً اقدام به فرار می کنند و مرتکب جرائمی مثل سرقت، فحشا و یا فروش مواد مخدر می گردند.
تحقیق حاضر در صدد است با جمع آوری اطلاعات، پیرامون علل بروز مشکل فرار دختران از خانه راهگشای اقدامات موثر در زمینه پیشگیری و درمان مشکل مذکور باشد.
اهداف تحقیق:
اهداف اصلی این تحقیق عبارت است از:
نشان دادن درستی این مطلب است که نامساعد بودن و جو عاطفی خانواده، وجود ارتباط بین دختر و پسر و فشار روانی ناشی از محدودیت های ایجاد شده از جانب مدرسه احتمال فرار دختران از خانه را افزایش می دهد.
متغیر های تحقیق:
متغیر مستقل: در این تحقیق متغیر مستقل عبارت است از 1- نامساعد بودن جو عاطفی خانواده 2- ارتباط بین دختر و پسر 3- فشار روانی و عاطفی از جانب مدرسه و مشکلات تحصیلی 4- فقر اقتصادی 5- فقر فرهنگی
متغیر وابسته:
در این تحقیق متغیر وابسته عبارت است از «فرار دختران از خانه»
متغیر تعدیل کننده:
در این تحقیق متغیر تعدیل کننده جنسیت و سن می باشد که به همین منظور جهت کنترل این متغیرها از دختران سنین 15 تا 18 سال استفاده شده است.
فرضیه های پژوهش
1- نامساعد بودن جو عاطفی خانواده، احتمال فرار دختران را از خانه افزایش می دهد.
2- ارتباط بین دختر و پسر، احتمال فرار دختران را از خانه افزایش می دهد.
3- فقر اقتصادی، احتمال فرار دختران را از خانه را افزایش می دهد.
4- فقر فرهنگی، خانواده (جمعیت زیاد، بیسوادی والدین، مهاجرت) احتمال فرار دختران را از خانه افزایش می دهد.
5- احساس فشار روانی از جانب مدرسه و مشکلات تحصیلی، سبب فرار دختران از خانه می شود.
تعاریف عملیاتی متغیرها:
- خانواده: واحد اساسی جامعه است که شامل دو نسل است که با ازدواج، خون و فرزندخواندگی با هم عهده دار مسئولیت، رشد، ثبات و حفظ خود هستند می باشد (ثنایی، 1375).
- نامساعد بودن جو عاطفی خانواده: عبارت است از حالتی است که خانواده را دچار مشکل می‌کند از جمله ناتوانی در کارکرد های خانوادگی، عدم ارضاء نیازهای اعضاء خانواده، روشن نبودن نقش‌ها و انتظارات و روابط نابسامان در بین اعضاء خانواده.
- ارتباط بین دختر و پسر: برقراری روابط پنهانی بین دو جنس مخالف پیش از ازدواج.
- فقر اقتصادی: عبارت است از ناتوانی برآورده شدن نیاز های مالی فرد
- فقر فرهنگی: عبارت است از تفاوت هنجارهای خانواده با هنجارهای موجود در جامعه و از جمله مهارجت و اسکان در محله های فقیر نشین، پایین بودن سطح تحصیلات والدین و کثرت فرزندان در خانواده ها (خانواده هایی با بیش از 3 فرزند)
- فشار روانی: احساس تنش و ناراحتی که در اثر یک رخداد برای فرد پیش می آید و موجب ایجاد اختلال در کارکردهای بدنی و روانی فرد می شود.
- مشکلات تحصیلی: هرگونه مسئله ای که از روند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان جلوگیری می‌کند مثل برخورد منفی معلمین، مقررات محدود کننده مدرسه
- فرار دختران از خانه: خروج از خانه توسط دختران 18-15 ساله، بدون اجازه والدین و به قصد عدم مراجعت به منزل.
- فشار روانی ناشی از محدودیت های ایجاد شده از جانب مدرسه: شامل ضوابط و قوانین محدود کننده ای است که در مدرسه وجود دارد مثل محدودیت در تاخیر ورود به مدرسه و غیبت، محدودیت در پوشش و اونیفورم مدرسه، محدودیت در آرایش، ضعف درسی و ….
تعریف فرار
فرار به فرانسه Evasion و به انگلیسی Runaway گفته می شود، عبارت است از شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت و شرایط نامطلوب و یافتن اوقات فراغت بیشتر، این فرار گاهی به این علت است که شرایط سخت زندگی اجازه اطلاق موجود انسانی را به کسی نمی دهد و براساس طبقه بندی DSMIII، فرار جز اختلالات رفتاری شدید محسوب می شود نه به دلیل ماهیت آن، بلکه به دلیل فراهم آوردن مسائل و مشکلات فراوانی که برای فرد و اجتماع به دنبال دارد، قابل توجه می گردد (فرجاد، 1370). لوئلاکول اظهار می دارد که: میل به رهایی از قید و بند خانواده که نوجوان در طلب آن است، ممکن است به فرار از قیود سرپرستی و نظارت پدر و مادر منجر گردید. ژاک پورساک فرار را مکانیسمی در جهت یافتن محل اثبات وجود می داند که در خانه چنین فرصتی را نیافته است. (سعیدی به نقل از رضوی، 1365). پاره ای از افراد در مواجهه با موقعیت های ناراحت کننده و شکست زا آسانترین راه را که عقب نشینی یا فرار است انتخاب می کنند (نوابی نژاد، 1371).
فرار بخشی از رفتارهای ناسازگارانه است که کودکان ونوجوانان مرتکب می شوند و فرد به دلایلی از مدرسه یا محیط زندگی طبیعی خود فرار می‌کند. چنین رفتارهایی مقدمه اقدام به رفتارهای بزهکارانه بعدی محسوب می شود. کودکان فراری گروهی از کودکان هستند که به دلیل سوء استفاده بدنی و روانی پدر و یا نامادری از خانه فرار می کنند. و فرار آنان غالباً در پی طلاق، مرگ و ازدواج یکی از والدین است. این کودکان ارتباط خود را به طور کامل با خانواده خویش قطع می کنند.
بررسی علل و عوامل جذب دانش آموزان دختر به نماز
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 170 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 38 |
بررسی علل و عوامل جذب دانش آموزان دختربه نماز
مقدمه
فاقم وجهک للذین حنیفاً فطرهٔ الله التی فطر الناس علیها پس تو ای رسول( با همه پیروانت مستقیم رو به جانب آیین پاک اسلام آور و پیوسته از طریق دین خدا که فطرت دین خدا که فطرت خلق را بر آن آفریده است پیروی کن (سوره روم- ۳۰).
پرستش یکی از ابعاد روح آدمی است. انسان فطرتاً موجودی است خداخواه و خداجوی. موجودی در عالم وجود نیست که پرستنده و پرستشگر نباشد. از نظر قرآن نه تنها انسان، بلکه همه موجودات عالم ثناگوی خدایند و در طریق محبت الهی در حرکتند. «و بعثهم فی سبیل محبته» آن گیاه که حرکت می کند، جز عشق او هیچ در سر ندارد، آن سنگ هم که با قوه جاذبه حرکت می کند در واقع غیر از این که حق و ذات حق را جست وجو می کند و محبت خدا در ذات اوست، چیز دیگری نیست. قرآن می فرماید: «و ان من شیئ الا یسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم» (سوره اسرا-۴۴).در این فرآیند دانش آموزان در تعامل مستقیم با اطرافیان، خانواده ، دوستان، مدیران حکومتی، تربیتی، معلم و مربی، مسجد و روحانیت، تحت تاثیر رفتارها و پیام های آنان است و منش های آنان را تحت نظر دارد و رفتارهای تعبدی و اخلاقی ایشان را پی گیری می نماید. شکل گیری شخصیت معنوی و اجتماعی دانش آموز از همان ابتدا در خانواده بعد در مدرسه و در مراتب بعدی از طریق دیگران صورت می گیرد. بنا براین هر کدام از الگوهای رفتاری مورد توجه دانش آموز است و تحت تاثیر آن رفتارها می باشد.یکایک ارزشهای موجود در جامعه و خانواده چه در جنبه های مثبت و چه در جنبه های منفی، شخصیت نوجوان و جوان را پی ریزی نموده، در نگرش مثبت و یا منفی او نسبت به محیط اطراف خود نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.تربیت و پرورش فرزندان سالم از حیث اعتقادی و منش های پسندیده در گرو توجه کافی به مسائل محیطی و رفتاری است.چنانچه پدر و مادر خانواده به نقش الگویی خود توجه داشته باشندو در تنظیم روابط خویش با فرزندان همت گمارند و تقید به اصول اخلاقی و انسانی و بالاخره مذهبی را پیشه خود سازند، بی تردید احساس خوب و ارزشمند، پای بند به مسائل معنوی را به فرزندان خود تقدیم نموده اند.تجربه خوشایند و احساس رضایتمندی از رفتارهای بروز داده شده کودک و نوجوان را به سوی اهداف و آرمانهای تربیتی جامعه هدایت خواهد کرد و در نتیجه جهت یابی وی را به درک هویت معنوی و انسانی میسر خواهد نمود.پس به همان میزانی که رفتارهای سنجیده، الگوها و مسئولان تربیتی در شکل گیری شخصیت معنوی و سجایای انسانی کودک و نوجوانان موثر است پدیداری رفتارهای متضاد با آرمانهای اجتماعی، اخلاقی و مذهبی نیز در تخریب این شخصیت و هویت واقعی او موثر است
چکیده :
فارابی فیلسوف معروف اسلامی می گوید: آسمان که گردش می کند، آن گردش نماز و عبادت و پرستش آسمان است. زمین که تکان می خورد همین جور، باران که ریزش می کند آن ریزش پرستش اوست، آب که جریان پیدا می کند آن جریان پرستش و عبادت اوست. اوج عبادت خدا برای فرد مسلمان از طریق نماز متجلی می گردد. نماز سیمای مکتب است. «الصلوهٔ وجه دینکم» نماز ستون دین است. «الصلوهٔ عمود الدین».
این پژوهش به بررسی شیوه های تشویق و ترغیب نوجوانان و کودکان جوانان به نماز جماعت از دیدگاه احادیث و سیره معصومین علیهم السلام می پردازد.
با استفاده از شیوه های تعلیم و تربیت اسلامی روشهای تشویق و ترغیب مشخص گردید.
یافته های پژوهش به این قرار است که در احادیث و سیره معصومین (ع)از روش بینش دادن در مورد ماهیت و اهمیت نماز و نماز جماعت و بیان نقش آن در زندگی دنیا و آخرت، روش تعلیم و آموزش نماز و آموزش مناسب نماز جماعت.
روشهای خیرخواهانه شامل موعظه، نصیحت بیان فلسفه و حکمت نماز جماعت امر به معروف، پیشروو اندازه و روش الگویی اسوه سازی روش محبت (تأیید و تحسین، همراهی و انظباط)شیوه تکریم شخصیت (پذیرش و احترام، برخورداری از پایگاه اجتماعی)روش زمینه سازی (مکان، زمان و شرایط نماز جماعت)و بالاخره از شیوه تنبیه استفاده شده است.اما از شیوه فریضه سازی یعنی اجبار کردن نماز جماعت استفاده شده است.
نقل شده از امام صادق (ع)عرض کردیم نماز خواندن در جماعت فریضه شده است؟
فرمودند:نماز فریضه است در تمام نمازها جمع شدن فریضه نیست، و لکن سنت است.
فصل اول
مقدمات و کلیات تحقیق
بیان مساله
نماز میراث تمامی انبیاء است هر پیامبری که مبعوث به رسالت شد.انسانها را به نماز دعوت کرد و به آن سفارش نمود.
قرآن کریم در «سوره مریم آیه 31 از دعوت به نماز حضرت عیسی (ع)و درآیات بعد از دعوت، به نماز حضرت اسماعیل (ع) یاد کرده است.در سوره طه خداوند به پیامبری (ص) می فرماید:
«خانواده و پیروان خود را به نماز امر کن و در این دعوت شکیبا باش.»
نماز کشتی نجات است که همه افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ها و جوان ها را از طوفانها و خیزابها عبور می دهد و به ساحل آرامش و رستگاری می رساند.
بر پایی نماز در مدارس وظیفه ای خطیر و بسیار حساس است، زیرا مدارس جدای از ویژگیهای منحصر به فرد، محل تشویق، اضطراب، رقابت های نگران کننده توأم با شکست و پدیده های ناخوشایند دیگری است که هر کدام از آن ها به تنهایی قادر به تبدیل محرکهای خنثی به محرکهای شرطی نیرومند فراخوان اضطراب و حالات ناخوشایند روانی می باشند.بنابراین ایجاد اصلاحات بنیادی به منظور تغییر در نگرش دانش آموزان نسبت به مناسک جاری به ویژه نماز جماعت می تواند زمینه ساز تحولات اساسی در شخصیت دانش آموزان شود و نه تنها نگرش آنها را نسبت به صورت ظاهری عبادات بهبود بخشد.بلکه در جهت گیری اصولی به سوی ارزشهای انسانی آنها را هدایت نماید. بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی کاهش یافته و تهاجم فرهنگی بیگانه به نسل نو چندان کاری از پیش نخواهد برد و در زمینه فکری و اخلاقی از انحراف مصون خواهند ماند.این پژوهش بر آن است تا با فرا راه قرار دادن احادیث، سیره معصومین (ع)شیوه های تشویق و ترغیب نوجوانان و کودکان و جوانان به نماز جماعت را بیابد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
تشویق بر خلاف تنبیه که از عوامل بازدارنده است از عوامل وادار کننده است و به انسان نیرو و انرژی می دهد.فردی که تشویق می شود از کار خود احساس رضایت می کند و همین احساس رضایت جلو خستگی و بی میلی او را می گیرد البته بعضی افراد آنقدر به هدفهای خود مؤمن هستند که نیازی نیست کسی آنها را تشویق کند و خود مشوق خویش هستند اما همه افراد این طور نیستند بخصوص کودکان و نوجوانان برای رسیدن به هدفهای خود نیاز به تشویق دارند.به طور کلی بشارت یکی از دو جنبه وظایف پیامبران است.یک رهبر دینی بوسیله تشویق می تواند افراد در تمامی جنبه های دینی به حرکت و تکاپو وادار نماید.قرآن کریم در «آیه 65 سوره انفال» و «آیه 84 سوره نساء»گوشزد می نماید که تشویق انسان را بزرگ می کند و به او نیرو می دهد.
با توجه به اهمیت و تأثیر نماز جماعت در بهداشت روانی روحی فردی و اجتماعی و تأثیر تشویق در برانگیختن افراد به فضایل اخلاقی بخصوص اقامه نماز به صورت جماعت و اینکه در احادیث و سیره پیامبر اکرم (ص)و ائمه اطهار (ع)این شیوه به کار گرفته شده است لازم است تا پژوهشی در احادیث و سیره معصومین در زمینه تشویق و ترغیب کودکان و نوجوانان و جوانان به نماز جماعت انجام شده است و نتایج این پژوهش مورد استفاده برنامه ریزان آموزش و پرورش، رسانه های جمعی، مسئولان آموزش خانواده، و انجمن اولیاء و مربیان، مربیان پرورشی و مجریان نمازهای جماعت خواهد بود.
اهداف پژوهش
الف- هدف کلی این پژوهش عبارتست ازیافتن شیوه های تشویق و ترغیب دانش اموزان و نماز جماعت در در مدارس
ب- اهداف جزئی پژوهش عبارت است از:
1- بررسی اهمیت نماز و نمازجماعت
2- بررسی تأثیر بینش و آگاهی دادن در گرایش دانش آموزان دختر به نماز جماعت.
3- بررسی تأثیر روش اسوه سازی در گرایش دانش آموزان دختر به نماز جماعت.
4- بررسی تأثیر زمینه سازی در گرایش دانش آموزان دختر جوانان به نماز جماعت.
5- بررسی تأثیر روش های خیرخواهانه در گرایش دانش آموزان دختر مقطع متوسطه به نماز جماعت.
6- بررسی تأثیر روش محبت در گرایش دانش آموزن دختر مقطع متوسطه به نماز جماعت.
7- بررسی تأثیر روش فریضه سازی در گرایش دانش اموزان دختر مقطع متوسطه به نماز جماعت.
8- بررسی تأثیر شیوه تعلیمی (آموزش نماز و مناسک آن)در گرایش دانش اموزان دختر مقطع متوسطه به نماز جماعت.
فرضیه های تحقیق :
1- بین ارزشیابی دانش آموزان دختر از لحاظ عوامل موثر درون مدرسه ای در جذب آنها به نماز تفاوت معنای داری وجود دارد .
2- بین ارزشیابی دانش آموزان دختر وضعیت اقتصادی - اجتمایی بالا، پایین و متوسط از لحاظ عوامل موثر درون مدرسه ایی در جذب آنها به نماز تفاوا معنی داری وجود دارد.
3- بین ارزشیابی دانش آموزان دختر دوره اول ، دوم ، سوم متوسطه (دبیرستان) از لحاظ امل موثر درون مدرسه ایی در جذب آنها به نماز تفاوت معنی داری وجود دارد .
4- بین ارزشیابی دانش آموزان دختر پایه های اول، دوم، سوم، مقطع متوسطه از لحاظ عوامل موثر درون مدرسه ایی در جذب آنها به نماز تفاوت معنی داری وجود دارد .
5- بین ارزشیابی دانش آموزان دختر پایه های اول، دوم، سوم، مقطع متوسطه از لحاظ عوامل موثر درون مدرسه ایی در جذب آنها به نماز تفاوت معنی داری وجود دارد
محدودیت های تحقیق :
محدودیت های تحقیق به دو دسته تقسیم می شوند:
1- محدودیت هایی که کنترل آنها از عهدة محقق خارج است.
2- محدودیت هایی که کنترل آنها بر عهدة محقق است.
از محدودیت های انجام این تحقیق می توان عدم تمایل دانش آموزان به پاسخ گویی سوالات ، عدم همکاری مسئولان و معلمین مدارس و همکاری کاری نکردن خانواده های دانش آموزان در بیان واقعیت ها . که دانش آموز نماز نماز خود را بجای می آورد یا نه. در آخر عدم آشنایی لازم با برنامه spss و نرم افزار های مشابه و چارت را می توان یکی از محدودیت ها را تایپ و مقایسه آماری و جمع داده ها با برنامه SPSS نام برد .
تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی :
تشویق:
این کلمه از ریشه شوق گرفته شده و شوق در فرهنگ واژه های متفاوت به شرح زیر معنا شده است. (عمید، 1379). برانگیختن به عشق و محبت، به آرزو در آوردن، برانگیخته شدن عشق، آرزومندی، میل خاطر، رغبت (عمید 1379).
پر زدن و کنده شدن دل در هوای کسی یا چیزی، دوستی چیزی فرد را به سمت خود بکشد، دوست داشتن چیزی (بندریگی، محمد، 1358).در واژه نامه روان شناسی (براهنی و همکاران، 1369) تشویق را هم معنی با تقویت و ترجمه کلمه[1] reinforcement آورده است.
ترغیب:
این واژه از ریشه رغبت گرفته شده و واژه رغبت در فرهنگ واژه های متفاوت چنین معنا شده است، دوست داشتنی، مایل بودن و حریص بودن (قریشی، علی اکبر، 1353). اراده کردن چیزی، دوست داشتن (المنجد، دارالمشرق، لبنان).
نماز:
این کلمه ترجمه عربی صلوة است.
صلوة ممکن است به معنای زیارت است چنانچه حضرت علی (ع) فرمودند: «قد قامت الصلوة» یعنی وقت زیارت و دیدار رسید.و یا اینکه به معنای رحمت است(ملکی تبریزی، 1363).
روایت:
خبری است که به طریق نقل به معصوم ختم شود. (مدیر شانه چی، 1362).
سؤالات تحقیق:
1- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع)برای تشویق و ترغیب کودکان ونوجوانان و جوانان به نماز جماعت از روش تکریم شخصیت (پذیرش و احترام برخورداری از پایگاه اجتماعی)استفاده شده است؟
2- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) برای تشویق و ترغیب نوجوانان و جوانان و کودکان به نماز جماعت روش بینش در مورد ماهیت و اهمیت نماز، نقش نماز در زندگی دنیایی، یادآوری نقش نماز در حیات اخروی، یاد آوری نعمتها به کار گرفته شده است؟
3- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) ارزش الگویی و اسوه سازی برای ترغیب و تشویق کودکان و نوجوانان و جوانان به نماز جماعت استفاده شده است؟
4- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) برای تشویق و ترغیب و تشویق نوجوانان و جوانان وکودکان به نماز جماعت شیوه صحبت (تایید و تحسین، همراهی و ارتباط) بکار گرفته شده است؟
5- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) شیوه زمینه سازی (مکان و زمان) برای تشویق وترغیب کودکان و نوجوانان و جوانان به نماز جماعت استفاده شده است؟
6- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) برای تشویق وترغیب نوجوانان وکودکان و جوانان به نماز جماعت روش های خیرخواهانه (موعظه و نصیحت، امر به معروف، تبشیر و انذار) به کار برده شده است؟
7- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) ازروش تعلیمی (آموزش نماز و مناسک آن) برای تشویق وترغیب کودکان و نوجوانان به نماز جماعت استفاده شده است؟
8- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) برای تشویق وترغیب نوجوانان وکودکان به نماز جماعت شیوه فرضیه سازی به کار برده شده است؟
9- آیا در احادیث و سیره معصومین (ع) برای تشویق وترغیب نوجوانان وکودکان و جوانان به نماز جماعت از روش مواجهه با نتایج اعمال (پاداش و تقویت مثبت تقویت منفی، تنبیه)استفاده شده است؟
چنانچه مدیران، معلمان و مربیان همراه دانش آموز در نماز جماعت مدرسه شرکت فعال داشته باشند و در اجرای فرامین الهی و مواظبت در رفتار و گفتار خود کوشش نمایند، دانش آموز رغبت پیدا خواهد کرد که با علاقه مندی بیشتر در نماز حضور یابد، بایستی متوجه این معنا بود که (الگو بودن رهبران دینی، علمی و مذهبی نقش اساسی را در تکوین شخصیت دانش آموزان ایفا می کند).یک تحقیق نشان می دهد که %48 کل دانش آموزان نوجوان «اعتقاد والدین خود را به خداوند و عمل به دستورات او را در جذب فرزندان به نماز موثر دانسته اند.»اگر چه صحبت ما بر سر ارایه الگوهای صحیح برای نوجوانان و جوان است تا آنان را نسبت به اقامه فریضه نماز تشوی و ترغیب نماید توجه به این نکته نیز قابل تامل است که حتما بزرگسالان نیز از این امر مستثنی نبوده و نیستند آنان نیز به نحوی متاثر از الگوهای جامعه و رفتارهای الگوها هستند.یک بررسی نشان می دهد که: فقدان فضای تشویق مناسب و گاهی برخوردهای نامناسب از سوی برخی از مسئولان و نیروهای مذهبی و احتمالا برخی از اوقات برخوردهای شدید در زمینه عدم حضور برخی از مربیان و دبیران به نماز جماعت موثر واقع شده است. لذا شایسته است مسئولان اداری و الگوهای اجتماعی شرط حسن برخورد و اعتدال را در رفتارهای انسانی خود مراعات نمایند.اگر بخواهیم یک حرکت مطلوب در روند جذب دانش آموزان نوجوان و جوان نسبت به نماز ایجاد کنیم ناچاریم به اصل روش های برخورد خود و الگوهای رفتاری جامعه بپردازیم و با معرفی الگوهای شایسته در جهت تقویت باورهای اعتقادی و مذهبی آنان گام برداریم.امام علی(ع) نیز در معرفی الگوهای صحیح و شناخت آن با جامعه چنین می فرماید: «می خواهید که فقیه و دانشمند واقعی را به شما معرفی کنم؟ او عبارت از کسی است که مردم را از مهر و رافت خداوند نومید نمی سازد و در عین حال آنان را به گونه ای ارشاد می کند که نسبت به عذاب خداود احساس ایمنی نکنند و به مردم در ارتکاب گناه، آزادی عمل نمی دهد و قرآن را به خاطر رغبت به غیر قرآن رها نمی کند.پس محبت و التفات و گشاده رویی، حسن خلق و فروتنی و کوشش در تکمیل نفس از مولفه ها و معیارهای تشخیص یک الگوی خوب و صالح است.
فصل دوم
مرور مطالعاتی
رسول گرامی اسلام(ص) در هنگام اذان به بلال می فرمود: «ارحنا یا بلال» ای بلال ما را از غم و تلخی نجات بخش و بلال اذان گویان نشاط عبادت را به ذائقه نمازگزاران می چشاند.
همانگونه که در دعای هفتم مناجات خمسه عشر آمده: «واجعل نشاطی فی عبادتک» خداوندا: نشاط مرا در عبادت خودت قرار بده. چگونه می شود کودکان و نوجوانان ما نشاط و شادی خود را در عبادت و پرستش حق تعالی جست وجو نمایند؟ این مطلب بر این کوشش است تا شیوه های کاربردی علم روانشناسی را در جذب کودکان و نوجوانان به نماز ارایه نماید. امروزه اغلب صاحبنظران و متخصصان علوم رفتاری بر این عقیده اند که توارث و محیط، هر دو مشترکاً خصوصیات جسمانی و روانی فرد را شکل می دهند. حتی در تکوین و ظهور رفتارهای اعتقادی مثمرثمرند