دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 951 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 155 |
بررسی عملکرد مدیران تحصیل کرده و غیر تحصیل کرده
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول................................................................................................................... 1
مقدمه......................................................................................................................... 2
تعریف موضوع.......................................................................................................... 4
اهمیت موضوع.......................................................................................................... 7
اهداف تحقیق............................................................................................................ 10
فرضیات تحقیق........................................................................................................ 11
قلمرو تحقیق............................................................................................................. 12
تعاریف اصطلات...................................................................................................... 13
فصل دوم................................................................................................................. 15
پیشینه و ادبیات تحقیق مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق ............................. 16
فصل سوم................................................................................................................ 24
سیر تحول مدیریت................................................................................................... 25
نظریه کلاسیک مدیریت............................................................................................ 25
نظریه مدیریت علمی................................................................................................. 26
نظریه مدیریت اداری................................................................................................ 27
نظریه بوروکراسی................................................................................................... 27
مزایا و محدودیتهای عمده تئوری کلاسیک مدیریت ............................................... 28
مکتب روابط انسانی................................................................................................. 28
تئوری علم مدیریت ................................................................................................. 29
نگرش سیستمی ....................................................................................................... 29
مدیریت اقتضائی...................................................................................................... 30
تاثیر تئوریهای مدیریت بر مدیریت آموزشی........................................................... 31
تعاریف مدیریت........................................................................................................ 35
ویژگیهای منحصر به فرد مدیریت........................................................................... 37
مهارت مورد نیاز مدیران......................................................................................... 39
عوامل موثر در موفقیت مدیران............................................................................... 44
ارزشیابی اثر بخشی و کارآمدی مدیران................................................................. 45
عوامل موثر در اثر بخشی سازمان ........................................................................ 49
وظایف مدیران......................................................................................................... 51
برنامه ریزی ........................................................................................................... 53
انواع برنامه ریزی.................................................................................................... 54
مراحل عمده برنامه ریزی........................................................................................ 55
برنامه ریزی موثر.................................................................................................... 56
سازماندهی-تامین بکارگیری نیروی انسانی........................................................ 59-57
نظارت و کنترل........................................................................................................ 60
هدایت و رهبری....................................................................................................... 61
سلسله مراتب نیازها................................................................................................. 63
انگیزش و رفتار....................................................................................................... 64
بهداشت روانی......................................................................................................... 65
تئوری x و y .......................................................................................................... 66
نظریه گروهای انسانی............................................................................................. 67
مطالعات در مورد نظریه رهبری............................................................................. 68
سیستم مدیریت لیکرت............................................................................................. 71
رهبری اقتضایی....................................................................................................... 72
رهبری موفق............................................................................................................ 73
همگانی و رهبری..................................................................................................... 74
رهبری مبتنی بر عشق و محبت................................................................................ 76
مدیریت مشارکتی .................................................................................................... 79
شرایط لازم برای اثر بخش بودن مشارکت............................................................ 81
مزایای مشارکت....................................................................................................... 82
برنامه ریزی و اجرای تغییر.................................................................................... 84
فرآیند ایجاد تغییر.................................................................................................... 86
خلاقیت و نوآوری.................................................................................................... 87
فرآیند خلاقیت.......................................................................................................... 88
ویژگی افراد خلاق.................................................................................................... 89
موانع خلاقیت........................................................................................................... 90
استراتژی نوآوری................................................................................................... 91
روابط انسانی........................................................................................................... 92
روابط انسانی در مدرسه......................................................................................... 93
شاخص روابط انسانی مطلوب................................................................................. 95
عوامل موثر در ایجاد رضایت خاطر معلمان........................................................... 96
فصل چهارم
روش تحقیق............................................................................................................ 101
جامعه آماری.......................................................................................................... 102
ابزار جمع آوری اطلاعات....................................................................................... 103
نحوه جمع آوری اطلاعات....................................................................................... 104
روشهای آماری تحقیق........................................................................................... 105
فصل پنجم ............................................................................................................. 106
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه یک........................................................ 107
نمودار فرضیه 1..................................................................................................... 108
جدول شماره 2 فرضیه 1....................................................................................... 109
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه دو......................................................... 111
نمودار فرضیه 2..................................................................................................... 112
جدول شماره 2 فرضیه 2....................................................................................... 113
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه سه........................................................ 115
نمودار فرضیه 3..................................................................................................... 116
جدول شماره 2 فرضیه 3....................................................................................... 117
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه چهار..................................................... 119
نمودار فرضیه 4..................................................................................................... 120
جدول شماره 2 فرضیه 4....................................................................................... 121
جدول توزیع پاسخهای مربوط به فرضیه پنج........................................................ 123
نمودار فرضیه 5..................................................................................................... 124
جدول شماره 2 فرضیه 5....................................................................................... 125
خلاصه تحقیق و نتیجه ........................................................................................... 128
پیشنهادات .............................................................................................................. 131
محدودیتها و تنگناهای تحقیق.................................................................................. 133
پیوستها
منابع و ماخذ
پرسشنامه
حدود انتظارات مدیران
شیوه نامه انتصاب مدیران
با اینکه امروزه مدیریت در دنیای پیچیده و متحول جایگاه اساسی خود را پس از فراز و نشیب های بسیار پیدا کرده است، به نظر میرسد در کشور ما بیان فوق مصداق کامل عینی پیدا نکرده است . مدیریت آموزشی نیز از این امر مستثنی نبوده و هنوز جایگاه واقعی خود را در مفهوم علمی خود باز نیافته است. هنوز هم در موارد بسیاری ،مدیران فعلی آموزشی در نهایت مدیران آموزشی به معنی مجری قوانین و مقررات جاری هستند نه «رهبر آموزشی» و لازمه این کار توجه به مدیریت آموزشی و بها دادن به آن در مفهوم علمی آن است.
از میان انواع مدیریت آموزشی، مدیریت آموزشی در سطح مدارس یکی از با اهمیت ترین و حساس ترین وظایف محسوب میگردد. آموزش در مدرسه انجام می گیرد و کیفیت آموزش و نتایج آن نیز به مدرسه بستگی دارد. لذا نظام آموزشی باید از مدیران توانا، کار آمد و کار آزموده در سطح مدارس برخوردار باشد تا بتواند وظایف خطیر خود را به نحو موثر به انجام برساند، و این امر مستلزم آن است که نظام آموزشی از یک در جهت پرورش و جذب مدیران ماهر و تحصیل کرده گام بردار و از طرف دیگر سیستم انتخاب و انتصاب مدیران آموزشی را طوری طراحی نماید که از طریق مدیران شایسته و کاردان و تحصیل کرده به سمت های مدیریت آموزشی انتخاب کردند.
توجه به وظیفه های خطیر مدارس و تامل در مورد وظایف مدیران آموزشی مدارس بر این امر دلالت دارد که وظیفه مدیران آموزشی در برنامه ریزی آموزشی و اجرای آنها خلاصه نمی شود بلکه ایجاد محیطی مساعد که همکاری موثر افراد را برای رسیدن به اهداف موجب شود، و هدایت و رهبری آموزشی و همچنین سازماندهی و نظارت و کنترل موثر نیز از وظایف اصلی مدیران محسوب میگردد، و انجام این وظایف، مهارت ها و توانایی های خاصی را می طلبد که این مهارت ها و توانائی ها نمی توانند صرفاً از طریق تجربه حاصل شوند و آموزش و کسب آگاهی های لازم علمی در کنار تجربه برای دست یافتن به این توانایی ها و مهارتها لازم و ضروری است.
دانش مدیریت به مدیران کمک می کند تا بتوانند دشواری های کار خود را از طریق مطالعه اصول، نظریه ها و آموزش فنون و روش های سودمند و موثر از میان بردارند و بتوانند به طور موثر از عهده تحولات و پویایی های کار خود برآیند- راه حل های خلاق برای مسائل و مشکلات خود ارائه دهند- منابع مادی و انسانی سازمان آموزشی خودشان را جهت کسب اهداف تعلیم و تربیت، به خوبی بکار گیرند و به اقدامات پیشگیرانه در قلمرو کار و فعالیت خود مبادرت ورزند.
از آنجائیکه اجرا و مدیریت نظام های آموزش و پرورش در مقایسه با سایر بخشهای فعالیت، افراد و منابع مادی و مالی بیشتری را به کار می گیرد، و از سوی دیگر با توجه به اینکه مسئولیت مدارس در قبال دانش آموزان و جوامع، بیشتر و پیچیده تر از گذشته شده است، آموزش های تخصصی برای مدیران مدارس بیش از هر زمان دیگری واجد اهمیت است و ضرورت دارد مدیران مدارس مهارت های جدیدی را در جهت انجام موثر وظایف شان فرا گیرند.
از طرفی چون لازم است هم عرض سایر امور اجتماعی، آموزش و پرورش نیز متحول گردد و با توجه به اینکه اگر قرار باشد در عرصه تعلیم و تربیت تحولی به وقوع بپیوندد باید از مدیریت آموزش و پرورش آغاز گردد، ضروری است در یک تحول اساسی در تربیت و به کارگیری مدیران آموزشی کارآمد که قادر باشند در شرایط متحول و پیچیده امروزی تحولات لازم را در آموزش و پرورش به طور اثر بخش عینیت بخشند و دستیابی به اهداف عالی تعلیم و تربیت را به نحو مطلوب میسر سازند، اقدامات اساسی صورت پذیرد.
تعریف موضوع تحقیق:
سازمان ها عموماً اهداف خاصی را دنبال میکنند. نهاد آموزش و پرورش نیز در هر کشوری در پی اهداف خاصی است که از طریق سازمان های اجرایی آن، یعنی مدارس به واقعیت می پیوندند. از سوی دیگر مدیران مدارس نیز مانند هر مدیری دیگری انجام وظایف مدیریتی همچون برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و رهبری و کنترل را به نحوی به عهده دارند. به نظر می رسد مدیران تحصیل کرده در رشته های مدیریت به نیکو ترین وجه از عهده این وظایف برآیند و نقش اساسی را در اثر بخش نمودن فعالیت های سایر کارکنان داشته باشند و از سایر مدیران کارآمد تر و اثر بخش تر باشند. ولی در صحنه عمل، مشخص نیست که این مدیران تا چه حد اینگونه عمل می نمایند و یا کارآمد تر از سایر مدیران هستند. مقایسه کارآمدی مدیران تحصیل کرده در رشته های مدیریت با سایر مدیران آموزشی این امکان را فراهم می آورد که از یک طرف میزان اثر بخشی مدیران تحصیل کرده در رشته های مدیریت در صحنه عمل به وضوح روشن شود و از سوی دیگر میزان تفاوت های معنی دار موجود بین مدیران تحصیل کرده در رشته های مدیریت و سایر مدیران آموزشی مدارس راهنمایی هم از نظر میزان دستیابی به اهداف سازمانی و هم از نظر نحوه انجام وظایف مدیریتی آشکار گردد، و از این طریق نقش آموزش های مدیریتی در اثر بخش مدیران به طور عینی تر و واقعی تر مشخص شود.
از آنجائیکه در آموزش و پرورش اهداف سامانی دارای ویژگی های منحصر به فردی بوده و سنجش آنها به صورت واقعی تر و عینی تر چندان که شایسته و دقیق باشد مقدور نیست و از سوی دیگر با توجه به اینکه اثر بخشی مدیران بر اساس میزان دستیابی به اهداف ممکن است ملاک صحیح و معتبری نباشد و عوامل دیگری غیر از خود مدیر در دستیابی به اهداف، موثر بوده باشند، لذا در این تحقیق از توجه صرف به اهداف، پرهیز نموده و نحوه انجام وظایف مدیریتی به طور اثر بخش نیز مورد مقایسه قرار می گیرد که میتواند به عنوان یک روش سنجش اثر بخشی مدیران، تکمیل کننده روش ارزیابی بر مبنای دستیابی به اهداف بوده و نقایص و کاستی های آن را جبران نماید. در این صورت نتایج بدست آمده با واقعیت منطبق بوده و می تواند دارای اعتبار کافی باشد و در ضمن نقش سایر عواملی که ممکن است در موفق بودن مدیر موثر بوده و مدیر در آنها نقشی نداشته است خنثی گرد و فقط توانایی و مهارت های شخصی مدیران مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند.
بنابراین کارآمد مدیران از سه جنبه قابل تعریف و بررسی است. از نظر عملکردی، مدیر کارآمد مدیری است که سازمان را به سوی اهدافش رهنمون سازد و کسب اهداف سازمانی را میسر سازد. از نظر فرآیندی، مدیر کارآمد مدیری است که از اصول مدیریت آگاهی کافی داشته و وظایف مدیریتی را به طور موثر انجام دهد. و از جنبه خصوصیات شخصی نیز، مدیر کارآمد مدیری است که حائز شرایط احراز مدیریت باشد. بدیهی است که در این زمینه شرایط احراز باید بر حسب سطح سازمانی و نوع مهارتهای لازم برای تصدی آن شغل و براساس موازین علمی تعیین گردد.
بر اساس این چهارچوب برای مدیران آموزشی کارآمد نیز میتوان ویژگی هایی را بر شمرد. مدیران آموزشی کارآمد مدیرانی هستند که قادرند با بکارگیری صحیح و موثر منابع مادی و انسانی سازمان، و در کنار آن با برنامه ریزی هستند که قادرند با بکارگیری صحیح و موثر منابع مادی و انسانی سازمان، و در کنار آن با برنامه ریزی دقیق بر مسائل و مشکلات موجود فائق آیند و از فرصت های موجود به نحو مطلوب در جهت پیشبرد سازمان آموزشی خویش استفاده نمایند و با هدایت و رهبری موثر و استقرار روابط انسانی مطلوب در محیط آموزشی، موجبات تفاهم و همکاری معلمان و کارکنان آموزش و تلاش مشتاقانه آن را در جهت کسب اهداف تعلیم و تربیت فراهم آورند و با ایجاد محیطی مساعد برای امر خلاقیت و نو آوری، فرصت هایی برای اندیشیدن و کارکردن گروهی موثر جهت همه کارکنان به وجود آورند و فرصت ها و شرایطی را بیافرینند که از طریق آنها رضایت خاطر کارکنان از محیط آموزشی خویش فراهم آید.
اهمیت موضوع:
امروزه اهمیت و نقش مدیریت در تمام زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جلوه گر شده است. در کشور ما از یک طرف به دلیل باز سازی و اصلاح بسیاری از ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و از سوی دیگر به دلیل اجرای برنامه های سریع و پرشتاب پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اهمیت و نقش مدیریت بیش از گذشته احساس می گردد. از بین انواع مدیریت نیز، مدیریت سازمان های آموزشی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است، زیرا تمام اهداف و عوامل این سازمان ها انسانی بوده و نقش و رسالت آنها انتقال ارزش ها و فرهنگ جامعه و همچنین پرورش انسان های ماهر و رشد یافته و تامین نیازهای انسانی جامعه در بخش های مختلف است.
مدیریت آموزشی در نظام آموزشی کشور از سطح مدارس تا سطوح عالی، نقش اول را در استفاده بهینه از منابع مادی و انسانی و دستیابی به اهداف آموزشی ایفا میکند و با توجه به پیچیدگی روز افزون سازمان های آموزشی و محدودیت منابع مادی و انسانی در کنار افزایش کمی موسسات آموزشی نقش آن بیشتر آشکار میگردد.
متاسفانه در جامعه ما به امر مدیریت سازمان های آموزشی علی الخصوص مدارس، از نظر تربیت مدیران آموزشی کارآمد و ایجاد آمادگی های لازم در آنها توجه در خورد وشایسته ای نشده است و این امر مشکلات زیادی را در اجرای موثر و صحیح برنامه های آموزشی به وجود آورده است. با اینکه اهمیت نقش معلمان و ضرورت تربیت معلمان متخصص سالیان درازی است که شناخته شده است و امروزه بیشتر معلمان دارای تحصیلات تخصصی و حرفه ای هستند، اما در مقابل اهمیت و ضرورت تربیت مدیران متخصص و آشنا به فنون مدیریت هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است و اقدامات جدی در این زمینه کمتر اتفاق افتاده است. در بهترین شرایط مدیران مدارس و حتی بخش های ادارات آموزش و پرورش به افرادی سپرده میشود که سابقه و تجربه معلمی طولانی داشته ولی از مدیریت و رهبری آموزشی دانش و مهارت کافی ندارند و اگر توجهی نیز شده است بیشتر در سطح کلان و سطوح عالی تشکیلات و حرفه های تخصصی توجه شده است و به مدیریت در سطح مدارس چندان توجهی صورت نگرفته است.
از سوی دیگر در موسسات آموزشی، اعتماد و اعتقادی به مدیریت آموزشی در مفهوم علمی و مدیران تحصیل کرده، دست کم به عنوان تسهیل کننده چرخش امور نیز وجود ندارد. برخی ها هنوز معتقدند که علمای مدیریت آموزشی و طالبان آنها نمی توانند عملاً به اندازه کسانی که دارای تجربه مدیریتی هستند و یا ذاتاً دارای استعدادهای درخشان برای مدیریت دارند مفید واقع شوند. به همین خاطر به مدیریت آموزشی در مفهوم فوق نیز اعتقاد ندارند.
از آنجائیکه اینجانب چند سالی است که در آموزش و پرورش مشغول انجام وظیفه بوده و از نزدیک اثرات سو مدیریت ها و گاهاً مدیریت های مفید را مشاهده نموده ام، بر این باورم که انجام این تحقیق و تحقیقاتی مشابه این تحقیق و نتایج حاصل از آنها میتواند نقش بسزایی در تصحیح نگرش مدیران سطوح میانی و عالی آموزش و پرورش در مورد بها دادن به اهمیت مدیریت در آموزش و پرورش و انتخاب صحیح مدیران و همچنین گسترش آموز های مدیریت داشته باشد.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 90 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 119 |
بررسی کارآمدی بازی درمانی رفتاری
فصل اول
1-1 بیان مسأله
1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
1-3 اهداف تحقیق
1-4 فرضیه تحقیق
1-5 تعریف نظری مفاهیم تحقیق
1-6 تعریف عملیاتی مفاهیم تحقیق
فصل دوم
2-1بازی
2-2 مسأله بازی
2-3 اهمیت بازی
2-4 تبیین بازی
2-5 بازی درمانی
2-6 انواع بازی درمانی
2-7 تحول نظریه های بازی درمانی
2-7-1 بازی درمانی روان پویایی
2-7-2 بازی درمانی تخلیه ای3
2-7-3 بازی درمانی رابطه ای4
2-7-4 بازی درمانی غیر مستقیم
2-7-5 بازی درمانی رفتاری – شناختی
2-8 اختلال سلوک
2-9 علت شناسی
2-9-1 عوامل مربوط به والدین
2-9-2 فرضیه فرهنگی – اجتماعی
2-9-3 عوامل روانشناختی
2-9-4 عوامل عصبی – زیست شناختی
جدول 2-1 عوامل مؤثر در تداوم و تحول اختلال سلوک (اقتباس از گوردون واسکرودر، 2002)
2-10 پرخاشگری
2-11 پیشینه تأثیر بازی درمانی بر پرخاشگری و روابط اجتماعی نامناسب کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری
فصل سوم
3-1 طرح پژوهش
3-2 جامعه آماری
3-3 نمونه آماری
3-4 شیوه نمونه برداری
3-5
3-5-1 پرسشنامه CSI-4
3-5-1-1 چک لیست والدین (سرپرستان کودک)
3-5-1-2 چک لیست معلمان
3-5-1-3 روایی و اعتبار CSI-4
3-5-1-4 محدودیت پرسشنامه CSI-4
3-5-1-5 نمره گذاری CSI-4
3-5-2 سیاهه پرخاشگری
3-6 شیوه انجام تحقیق
جلسه اولارزیابی
جلسه دومشناسایی احساسات اصلی
جلسه سومشناسایی احساسات اصلی
جلسه چهارمآموزش مهارتهای ارتباطی
جلسه پنجم «آموزش مهارتهای ارتباطی»
جلسه ششمآموزش حل مسأله بین فردی
جلسه هفتم و هشتم«آموزش مراحل حل مسأله بین فردی»
جلسه 9ارزیابی
جلسه 10
فصل چهارم
مقدمه
4-1 نتایج مرحله اول تحقیق
جدول 4-1ویژگی های روان شناختی آزمودنی ها بر اساس پرسشنامه CSI-4 بعلاوه وضعیت سنی آنها
4-2 نتایج مرحله دوم تحقیق
الف) مقایسه سن آزمودنی های گروه کنترل و آزمایشی
جدول 4-2شاخصهای توصیفی مربوط به سن آزمودنیهای گروه کنترل و آزمایشی به علاوه میانگین های سنی دو گروه یاد شده
ب) بررسی فرضیه تحقیق
جدول 4-3شاخصهای توصیفی مربوط به پیش آزمون و پس آزمون پرخاشگری در آزمودنی های تحقیق به علاوه مقایسه میانگینهای پرخاشگری گروه کنترل و آزمایشی
4-3 پیوست نتایج
جدول 4-4 شاخصهای توصیفی مر بوط به پیش آزمون و پس آزمون پرخاشگری بر اساس روزهای هفتهدر آزمودنیهای تحقیق به علاوه مقایسه میانگینهای پرخاشگری گروه کنترل و آزمایشی
جدول 4-5شاخص های توصیفی میزان نشانه های مربوط به سیاهه پرخاشگری در گروه کنترل و آزمایش قبل و بعد از مداخله و نیز مقایسه میانگین های تفاضل پیش و پس آزمون گروه های یاد شده
فصل پنجم
1-5 مقدمه
2-5 خلاصه نتایج
3-5 بحث نتایج
محدودیت های تحقیق
پیشنهادات تحقیق
فهرست منابع
الف) فارسی
ب) انگلیسی
1-1 بیان مسأله
بازی وسیله ای طبیعی برای بیان و اظهار خود است، آدلر1 روانشناس معروف در سال 1937 می گوید: هرگز نباید به بازیها به عنوان روشی برای وقت کشی نگاه کرد. لندرث2 در سال 1995 اظهار می دارد که بازی برای کودک مساوی با صحبت کردن برای یک بزرگسال است، بازی و اسباب بازی کلمات کودکان هستند. ابتدا مکاتب مختلف روشهای یکسانی را در درمان کودکان و بزرگسالان در پیش می گرفتند، اما به تدریج دریافتند که نه تنها نمی توان روشهای درمانی مخصوص بزرگسالان را در مورد کودکان اعمال کرد بلکه باید تکنیکهای درمانی را نیز به گونه ای با شرایط کودکان تطبیق داد. از این رو بازی درمانی به عنوان تکنیک درمان مشکلات کودکان در دنیای امروز تجلی پیدا کرده و به طور روزافزونی در دنیای پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد (آرین، 1378).
|
بازی درمانی3، روشی است که به یاری کودکان پرمشکل می شتابد تا آنها بتوانند مسائلشان را حل کنند و در عین حال، نشان دهنده این واقعیت است که بازی برای کودک، همانند یک وسیله طبیعی است، با این هدف که او بتواند، خویشتن و همچنین ویژگیهای درون خود را بشناسد و به آن عمل کند. در این نوع درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز دهد و آنها را به نمایش بگذارد، همانند آن گونه از درمانهایی که افراد بزرگسال از طریق آن با «سخن گفتن» مشکلات خود را بیان می کنند (حجاران، 1375).
بازی درمانی از نقطه نظر روش شناختی موضوع بر دو گونه است: روش مستقیم و غیر مستقیم (حجاران، 1375). بازی درمانی غیر مستقیم1 یا کودک محور در حکم فلسفه ای است که به ایجاد نگرش ها و رفتارهایی برای بقاء و احساس لذت در زندگی فرد در رابطه با کودکان منجر می گردد. بازی درمانی کودک محوراز سویی مبتنی بر استعداد فطری کودک برای کوشش در جهت رشد و بلوغ و از سویی دیگر نگرشی در جهت اعتماد عمیق و پایدار برای توانایی کودک به منظور «خود فرمان بودن» وی به گونه ای سازنده است. بازی درمانگری که بر اساس رویکرد کودک محور به فعالیت می پردازد، دارای باوری عمیق و اعتمادی روشن و آشکار به شخص درونی کودک است. بنابراین هدف او برقراری ارتباط با کودک به شیوه ای است که قدرت کارگردانی، هدایت درونی، سازندگی، حرکت به جلو، خلاقیت و خودشفابخشی او را آزاد سازد تا کودک قادر به آزاد کردن قابلیت های رشدی خود برای خودیابی و شکل گیری شخصیتش شود، که منجر به تغییری سازنده می گردد (محمد اسماعیل، 1383).
|
بازی درمانی رفتاری – شناختی2 که جزء روشهای مستقیم بازی درمانی است، تکنیکهای سنتی بازی درمانی را با تکنیکهای رفتاری – شناختی ترکیب کرده است. ثابت شده است که چنین رویکردهایی در رشد مهارتهای حل مسأله و مهارتهای اجتماعی کودکان و دیگر راهکارهای انطباقی و سازگارانه رفتاری – شناختی مفید و مؤثرند (جرالد، 1999).
به علاوه چنانکه کازدین1 (2000) اشاره کرده است یکی از مهمترین مزایای بازی درمانی شناختی – رفتاری این است که اهداف و روشهای درمانی کاملاً اختصاص یافته دارد. چنین رویکردهایی امکان تعیین اهداف درمانی روشن و واضحی را فراهم می سازد و روشهای خاص دستیابی به این اهداف را پیش بینی می کند.
نل (1999) بر این باور است که تلفیق مداخلات رفتاری و شناختی از روشهای تلفیقی انواع دیگر رویکردها مناسبتر است و نتایج حاصل از این ترکیب را به هیچ طریق دیگری نمی توان بدست آورد.
اکانر (1997، به نقل از جرالد، 1999) بازی درمانی رفتاری – شناختی را بر نظریه های رفتاری – شناختی رشد هیجانی2 و آسیب شناسی روانی3 و مداخلاتی که از این نظریه ها نشأت گرفته است مبتنی می داند. این درمان دارای محدودیت زمانی4، ساختاریافته5، منسجم و مسأله مدار6 است و به برقراری یک رابطه درمانی خوب که نقش اساسی در فرایند درمان دارد منجر می شود.
بر اساس یک مطالعه زمینه یابی که توسط فیلیپس7 و لندرث (1998، به نقل از جرالد، 1999) صورت گرفت، بازی درمانی مناسبترین روش درمان برای کودکان 3 – 11 ساله شناخته شده است. درمانگران زن و مرد مراجعانی از هردو جنس را می توانند درمان کنند. در زمینه موفقیت بازی درمانی رفتاری – شناختی بدون توجه به رویکرد درمانگر، اکثر بازی درمانگران معتقدند که درمانهای آنها در 80 درصد مواقع کاملاً موفقیت آمیزند.
|
برای اینکه بازی درمانی رفتاری – شناختی، مؤثر واقع شود، باید فعالیتهای معطوف به هدف و سازمان یافته، فراهم شود و این در حالیست که به کودک اجازه داده می شود که فعالیتهای خودکار و خودبخودی هم داشته باشد. تعادل بین فعالیتهای ساختار یافته و خودبخودی یکی از انعطاف پذیریهای بازی درمانی رفتاری – شناختی است. درمانگر باید به اطلاعاتی که از فعالیتهای خودکار و سازمان یافته بدست می آید حساس باشد در غیر اینصورت، منبعی غنی از اطلاعات بالینی را از دست می دهد. از سوی دیگر وقتی درمان کاملاً ساختاریافته یا غیر مستقیم باشد آموزش فعالیتهایی مثل حل مسأله امکان ندارد.
تحقیقات تحولی و بالینی مؤید این نظر است که پاسخهای مناسب به رفتارهای کودک عاملی کلیدی در تحول و تظاهر رفتارهای مثبت کودک است. آموزش مهارتهای اجتماعی به کودک مبتنی بر فرض یادگیری رفتارهای ضد اجتماعی است و این یادگیری اشتباه منجر به نقص مهارتهای اجتماعی می شود که برای تعامل مؤثر و مناسب با دیگران لازم است (کازدین، 2000).
|
تحقیق انجام شده بوسیله کازدین، واسیل1، استریتون2، وبستر3 و هاموند4 (1997، به نقل از کازدین، (2000) مشخص کرد که ترکیب آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان با آموزش والدین موفقتراز آموزش مهارتهای رفتاری – شناختی به تنهایی است. آموزش رفتاری مبتنی بر تعامل والد – کودک، شایعترین و موفقترین رویکرد درمانی برای بچه های مبتلا به اختلالات رفتاری است و بیشتر والدین نسبت به برنامه های مذکور اظهار رضایت کردند. همانطور که ولر5 و همکاران (1999) اشاره کرده اند رفتارهای پرخاشگرانه به وفور در مبتلایان به اختلال سلوک، اختلال بیش فعالی توأم با کمبود
توجه، اختلال نافرمانی مقابله ای و اختلالات نافذ رشد دیده می شود، نظریه های متعددی مدعی شده اند که سبب شناسی پرخاشگری در این اختلالات را تبیین کرده اند، اما تاکنون هیچ نظریه ای نتوانسته است انواع مختلف رفتارهای پرخاشگرانه را تفکیک نماید. از آنجا که رفتارهای پرخاشگرانه، مشخصه اختلال سلوک و از جمله خصوصیات محوری آن محسوب می شود، می توانند تشدید گردند و به رفتارهای ضد اجتماعی شدیدتر تبدیل شوند، شناسایی و درمان به موقع و زودهنگام آن می تواند در پیشگیری از اختلال سلوک مؤثر باشد.
للاند1، والکر2 و تابادا3 (1959، به نقل از اتلاس وسیلورن، 1981) تأثیر مثبت بازی درمانی را روی یک گروه از کودکان 5 – 5/3 ساله بررسی کردند، این گروه از چهار کودک پرخاشگر و متخاصم و چهار کودک کناره جو و عدم مشارکت کننده در فعالیتهای مدرسه تشکیل شده بود.
در تحقیقی که توسط اکسلاین4 (1949، به نقل از برناردت ومکلر، 2001) انجام شد، با سه گروه کودک کار کرد که در دو گروه کودکانی با بهره هوشی پایینتر از متوسط و دارای مشکلات رفتاری قرار داشتند و در گروه سوم کودکانی با بهره هوشی برتر و مشکلات رفتاری وجود داشتند. در پایان درمان و پس از مطالعات پیگیری در گروه یک و دو بهبود اختلالات رفتاری ملاحظه شد.
|
بررسی مطالعاتی از این دست نشان می دهد بازی درمانی رفتاری – شناختی و بازی درمانی سنتی یا غیر مستقیم در درمان اختلالات رفتاری کودکان مثل اختلالات لالی انتخابی، پرخاشگری و سایر اختلالات کودکان مؤثر واقع شده است (لندرث،2002). تحقیقات انجام شده در ایران نیز حاکی از مفید واقع شدن این روش درمانی در مورد کودکان مبتلا به پرخاشگری است. تحقیقات داخلی متمرکز بر رفتارهای پرخاشگرانه است که با توجه به شرایط بومی کشورمان و تعداد کثیر کودکان 11 – 8 ساله انجام شده است (باعدی 1379، قدیری 1375، احمدی 1376، آرزومانیان 1379)، و با توجه به اینکه آمارها نشان می دهد که حدود یک سوم تا نیمی از مراجعین کودک و نوجوان به مراکز روانشناسی و روانپزشکی مشکلات رفتاری و پرخاشگری دارند در صدد بررسی تأثیر بازی درمانی رفتاری – شناختی روی این کودکان برآمده ایم. بدین خاطر و با توجه به تمهیدات یاد شده مسأله اساسی تحقیق حاضر این است که آیا بکارگیری بازی درمانی رفتاری – شناختی باعث کاهش نشانه های پرخاشگری در کودکان 11 – 8 ساله مبتلا به اختلال سلوک می شود.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 38 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 47 |
بررسی مقایسه ای شاخص (Berg ) در بیماران سکته مغزی وافراد سالم
1-1 بیان مسئله
«بررسی مقایسه ای شاخص (Berg ) در بیماران سکته مغزی وافراد سالم »
سکته مغزی یا حوادث عروقی مغزی ، شایعترین بیماری ناتوان کننده نورولوژیک در بزرگسالان می باشد ( Hildick Smith، 2000 ) . این بیماری حداقل نیمی از بیماران را دربخش نورولوژی بیمارستانها شامل می شود . سکته مغزی باعث آسیب سیستمهای حرکتی ، حسی ، ادراکی ،بینایی ، شناختی ، گویایی و .... شده ومهارتهای حرکتی وتعادلی آنهارا دچار اختلال می کند ، بنابراین ارزیابی حرکتی وتعادلی بیماران وکسب مهارتهای حرکتی وتعادلی آنها دارای اهمیت فراوانی می باشد.
از طرفی مهارتهای حرکتی و تعادلی در سالمندان نیز دچار تغییراتی می شود که درفعالیتهای روزمره زندگی آنها تاُثیر گذار خواهد بود . بررسی وارزیابی تعادل از راههای گوناگون امکانپذیر است . دراین پژوهش یک بررسی مقایسه ای بین یکی از شاخصهای تعادل ( Berg ) در بیماران سکته مغزی وافراد سالم انجام شده است .
2-1 : اهمیــــت موضوع
اگرچه شیوع بیماریهای عروقی مغزی همچون سکته مغزی در 25 سال گذشته کاهش یافته است ، سکته مغزی هنوز هم به عنوان سومین عامل مرگ ومیر درجهان محسوب می شود . در طی سه دهه گذشته ، همرا با پیشرفت در عرصه های مهم پزشکی زمینه های پیشگیری ، تشخیص ودرمان به موقع بیماریها مهیا شده است وبه دنبال این جریان شاهد سیر نزولی در مرگ ومیر بیماریهای مختلف در سالهای گذشته بوده ایم که از آن جمله سکته
مغزی را می توان مثال زد که آمار مرگ ومیر این بیماران به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته است ومتعاقباً برمیزان بازماندگان آن به دلیل ناتوانیها ومعلولیتهای به جا مانده افزوده شده است ( Chang ، 1998 ) . میزان بروز سکته مغزی با افزایش سن ، به میزان قابل ملاحظه ای بالا می رود . از نظر آماری ، حدود 4400000 بیمارسکته مغزی در سرتاسردنیا زندگی می کنند ( AHA ، 1998 ) . تعداد موارد سکته مغزی در ایالات متحده آمریکا سالانه حدود 500000 مورد است که میزان مرگ ومیر آنها 23 % می باشد و50 % از بیماران نیز ناتوانیهای نورولوژیک را در سر تاسر زندگی متحــــمل می شوند ( Pedretti ، 2001 ، Chang ، 1998 ) . درایالات متحده شیوع سکته مغزی درمردان بیشتر از زنان بوده ودرمیان سیاه پوستان بیش از سفید پوستان دیده می شود (Neurological Reha. ،2000 ) .
ناتوانیها ومعلولیتهای ناشی از سکته مغزی را از جنبه های مختلفی همچون اجتماعی ، اقتصادی می توان مورد بررسی قرار داد . از نظراجتماعی ، بروزسکته مغزی ومعلولیت- های مورد انتظار ناشی از آن باعث ایجاد اختلال درنقش های اجتماعی که بیمار در جامعه ، خانواده و .... دارد می شود و از نظر اقتصادی از یک طرف به واسطه این که بیماران اغلب قادر به برگشت به شغل قبلی خود نیستند موجب بروز مشکل می شود وازطرفی دیگر نیز باید اشاره کرد که درمان پزشکی وتوانبخشی ونگهداری این بیماران هزینه سنگین را بر خانواده وجامعه وارد می کند به طوریکه 83 درصد ازبیماران زیر 65 سال حتی پس از چهارسال نیز به سطح فعالیت خود نرسیده اند ودرصد بالایی از آنان قادر به شرکت در فعالیتهای تفریحی واوقات فراغت نمی باشند (Jonghloed ، 1991 )
عوامل متعددی همچون همی پارزی ، اختلال تعادل ، اختلال درکارکرد اندام بالایی و.... با استقلال در فعالیتهای روزمره بیماران سکته مغزی در ارتباط است .
در مورد نقش تعادل حرکتی باید اضافه کرد از آن جایی که بسیاری از فعالیتهای روزمره زندگی چه دربخش تحرک وچه دربخش مراقبت از خود دروضعیت خاص انجام می گیرد تعادل حرکتی رابطه نزدیکی با استقلال بیماران سکته مغزی دارد.
از طرفی درمورد افراد سالم باید ذکرکرد که با افزایش سن ثبات پوستچرال کاهش پیدا می کند . درواقع یکی از نگرانیهای مرتبط با سلامتی افراد بالای 60 سال ، افتادنهای مکرر آنها می باشد . به طوریکه بین 20 – 40 درصد از افراد بالاتر از 65 سال خانه نشین ، درهرسال افتادن را تجربه می کنند . تعداد افراد سالمندی که درطول یک سال به دلیل شگستگی ران می میرند 13 -67 درصد نقل شده است ، درنتیجه تلاشهای زیادی درجهت تعیین علل افتادنهای افراد سالمند به منظور تلاش برای کنترل یا حذف این وقایع صورت گرفته است ( charltte L. shupert , ph.D ، 2003) .
طبق مطالعه ای که در سال 1997 در ژورنال American medical association انجام شد ، تقریباً نیمی از جمعیت 7/1 میلیون نفری که در مراکز نگهداری به سر می برند ، در هرسال افتادن را تجربه می کنند و 11 % از این جمعیت به دنبال افتادن دچار صدمات جدی می شوند . ( Lauren Robetson ، 2003).
در ایالات متحده 2 میلیون نفر به دلیل اختلالات تعادلی حرکتی از نظر ADL ناتوان و وابسته شده اند ( Schenkman ، 1996 ) .
این اطلاعات نشان می دهد افرادی که ازنظر تعادل حرکتی مشکل دارند باید مشخص شده وسپس ارزیابی ودرمان مناسب برای این مساُله به طور ویژه درنظر گرفت . بنابراین با این هدف دراین پژوهش بررسی مقایسه ای شاخص برگ ( Berg ) ، بین بیماران سکته مغزی وافراد سالم صورت گرفته است .
2-1 : بررسی متون
1-2-1 : تعادل در افراد سالمند سالم
Rosemary c Isles وهمکارانش (2004 ) ، تستهای تعادلی را برای افراد 80 - 20 ساله ودردهه های متوالی بکار بردند . آنها اعلام کردند که داده هایی که ازهریک از تستها بدست آوردند ، کاهش تدریجی تعادل را با افزایش سن نشان می دهد.
Lajoie Y وهمکارانش ( 2004 ) اعلام کردند ، افراد non – faller دارای نمره تعادل بالاتری درمقیاس تعادلی برگ ( BBS ) و Activities – specific Balance confidence ( ABC) بوده ودارای زمان عکس العمل ( reaction time ) سریعتری نیز بوده اند.
Sc(Watson) وهمکارانش ( 2004 ) اعلام کردند که تعادل وترس از افتادن با نوع وسیله کمکی که بیمار برای راه رفتن استفاده می کند ، مرتبط است و تست تعادلی برگ ومقیاس falls efficacy می تواند ابزار کمٌی مفیدی برای سنجش این امرباشد.
Chiu AY وهمکارانش ( 2004 ) چهار تست فانکشنال رادردوگروه fallers و non – fallers درافرادسالمند انجام دادند . آنها اعلام کردند که افرادی که یکبار افتادن راتجربه می کنند نسبت به افرادی که چندین بار افتادن را تجربه می کنند ، درهرچهار تست فانکشنـــــال ( TUG,TMS,EMS,BBS ) بهتر عمل کرده ولی نسبت به افراد non – fallers درTUG, BBT,TMS بدتر بوده اند . از بین این تستها تست برگ را دارای حساسیت بیشتری نسبت به بقیه تستها دانسته اند واز بین تمامی موارد مورد آزمون درتست برگ ، بلند کردن یک جسم از روی زمین را بهترین مورد برای تشخیص faller ها دانسته اند.
Daubney ME وهمکارانش (2000 ) اعلام کردند که با اندازه گیری قدرت عضلات دیستال ممکن است بتوان نمره تعادل فانکشنال را پیشگویی کرد.
Zwich D و همکارانش ( 2000 ) ، مقیاس تعادلی برگ را بـــــــین افراد faller و non-faller سالمند ، باهم مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که بین آن دو تفاوتهای زیادی وجود داشت . گروه faller دارای انحراف معیار بزرگی بودند که نشان می داد که افراد این گروه نیز دارای خصوصیت متنوعی بوده اند . براساس این نتایج آنها اعلام کردند که افرادی که نمره تست برگ آنها بالا بوده است ، نیاز به مداخلات درمانی بیشتر ندارند درحالیکه افرادی که نمره تست برگ آنها 40 یا کمتر از آن بوده است ، احتمال افتادن آنها بیشتر بوده و نیاز به مداخلات درمانی مناسب دارند . BBS حساسیت نسبتاً خوبی داشته که می توان توسط آن ریسک افتادن را درافراد سالمند ، پیش بینی کرد .
Iulie, chandler (1996) درمورد اینکه آیا BBS می تواند برای پیش بینی ریسک افتادن درافراد سالمند بکار رود ، تحقیق کردند . آنها اعلام کردند که تفاوتی بین افرادی که تمایل به افتادن دارند و آنها که تمایل به افتادن ندارند ، وجود دارد ولی این تست درپیش بینی اینکه چه کسی خواهد افتاد ، دارای حساسیت کمی بود.
Bogle Therbahn LD ( 1996) وهمکارانش درمورد اینکه آیا شاخص برگ می تواند برای پیش بینی ریسک افتادن درافراد سالمند استفاده شود ، تحقیق کردند . آنها اعلام کردند که افراد سالمندی که نمره تست آنها بالاتراز 45 ( از 56 ) بود ریسک افتادن آنها کمتر از افراد ی بود که نمره BBS آنان کمتراز45 بود . همچنین با وجود این نمرات کم ، افزایش فرکانس افتادنهای آنان را پیش بینی نکرد .
Smith M.D , Ian Maclean ( 1994) اعلام کردند که با افزایش سن فرد سعی می کند در هنگام ایستادن ، فاصله پاهایش را از هم بیشتر کند وعدم تعادل درافراد زیر 70 سال 12% ، درافراد بالای 70 سال 30% ودرافراد بالای 85 سال 46 % می باشد که درنهایت منجر به افتادن فرد می شود .
Pyykko I وهمکارانش (1994) ثبات پوستچرال23 نفر از افراد بالای 85 سال را توسط یک force plateform بررسی کردند . با مقایسه نتایج بدست آمده با افراد60 -50 ساله نشان دادند که سرعت نوسان افراد بالای 85 سال به طورقابل ملاحظه ای بیشتراست ، حتی زمانی که هیچ اغتشاشی به آنها وارد نمی شود.
2-2-1 : تعادل در افـــــراد مبتلا به سکته مغزی
Mirjam de Heart (2004 ) و همکارانش اعلام کردند تعادل در بیماران سکته مغزی با کاهش نوسان پوستچرال ،بی ثباتی وعدم وابستگی به سیستم بینایی ( visual dependency) بخصوص درصفحه فرونتال ، بهبود پیدا می کند . این اصلاحات فاکتورهای مهمی برای یادگیری ایستادن وراه رفتن به صورت مستقل هستند.
Brown LA وهمکارانش (2003 ) اعلام کردند افرادی که مبتلا به CVA هستند ، نیازهای توجهی بیشتری برای کنترل استاتیک پوستچرال درمقایسه با افراد سالم وهمسن دارند.
Kligyte I وهمکارانش ( 2003 ) پس از بررسیهای متعدد نشان دادند که فقدان قدرت کافی عضلات اندام تحتانی درنتیجه CVA ، دارای تاُثیر ضعیفی روی تعادل دینامیک دربیماران پس از سکته مغزی می باشد .
Weejy وهمکارانش (2003 ) نشان دادند که مقیاس تعادلی برگ (BBS ) درکمک به تخمین تقریبی میزان اقامت بیماران در بیمارستان (LOS) وترخیص نهایی ، اعتبار دارد.
Hyndman وهمکارانش (2002 ) درتحقیقات خود با تقسیم بیماران به دو گروه 21 نفره ، گروه اول را faller و دوم را nonfaller نام نهادند. آنها تفاوت معنی داری را بین گروه اول وگروه دوم مشاهده نکردند ، اگرچه آنهایی که 2 بار یابیشتر افتادن را تجربه کرده بودند ، دارای عملکرد اندام فوقانی وتوانایی ADL کمتر ، درمقایسه با آنهایی که درگروه دوم بودند ، داشتند . فقدان ویا اشکال درتعادل ، قضاوت صحیح ، چرخیدن و از حالت نشسته ایستادن وگیر کردن پا به عنوان علتهای افتادن درنظر گرفته شده بود.
Teasell R وهمکارانش (2002 ) نشان دادند که اگرچه بیمارانی که تحت درمان توانبخشی سکته مغزی قراردارند افتادنهای مکرری را تجربه کرده اند ، اما میزان آسیبهای جدی بسیار کم بوده است . بیمارانی که حداقل یکبار افتادن را تجربه کرده اند ، به طور مشخصی ازنمره مقیاس تعادل برگ ( BBS ) پایین تری برخورداربوده اند .اطلاعات بدست آمده پیشنهاد می- کند که بیمارانی که درخطر افتادن درسرویس توانبخشی هستند راباید مشخص کرد وسپس ارزیابی ودرمان مناسب را برای این مساُله به طور ویژه درنظر گرفت .
Hsieh CL وهمکارانش ( 2002 ) مشخص کردند که کنترل تنه روی عملکرد ( ADL ) دربیماران سکته مغزی دارای ارزش پیش بینی کننده بهبودی است . همچنین عنوان شده است که ارزیابی ودرمان اولیه کنترل تنه پس از سکته مغزی باید مورد تاُکید قرار گیرد.
Weiss وهمکارانش ( 2000) قدرت عضلات اندام تحتانی 7 بیمار را پس از اجرای برنامهُ تمرینات پیش رونده مورد بررسی قرار دادند . آنها طی اجرای این برنامه ( 12 هفته ) گزارش دادند که با افزایش قدرت عضلات اندام تحتانی ، درکیفیت راه رفتن وتعادل ، بهبودی حاصل شده است و علت آن را کاهش احتمال خطر افتادن وتعادل وبهبود توانایی بالا وپایین رفتن از پله ذکر کرده اند.
دسته بندی | عمران |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 43 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 48 |
تاًثیرات تقویت تراکمی بر روی استحکام برشی تیرهای پل بتن مسلح
ظرفیت برشی پیش بینی شده از تیرهای بتن مسلح موجود یک موضوع مهمی است که لازم است به تفصیل بیشتری ذکر شود. توجه در خصوص اینکه آیا کد ارزیابی پل جاری برای انگلستان خیلی محافظه کارانه است هنگامی که مقاومت برش تیرهای بتن موجود ارزیابی می گردد که حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای از فولاد می باشد در طی ارزیابی نا دیده گرفته می شود. این مقاله به تاثیرات سودمند چنین فولاد تراکمی ای بر روی استحکام برش تیرهای بتن مسلح توجه دارد. نتایج بررسی آزمایشگاهی با پیش بینی های کد جاری برای استحکام برش تیرهایی مقایسه می شوند که فرض می شوند صرفاً حاوی فولاد کشش می باشد. فشردگی های بعدی با یک راه حل پلاستیسیتة حدّ بالایی انجام می شوند که قادر است تمام تقویت فولاد را در یک تیر بتن در نظر بگیرد. دلایل متعددی وجود دارند که چرا پل ها مخازن پنهان استحکام را، نشان می دهند و عمل غشاء فشاری احتمالاً از همه مهمتر است. با این حال، دلایلی از قبیل حضور فولاد فشاری به استحکام پنهان کمک می کند طوری که تحقیق از این نوع، برای ارزیابی درست و انجام پیش بینی های استحکام لازم است. و نشان داده می شود که حضور فولاد با فشردگی زیاد دارای تأثیر چشمگیری بر روی ظرفیت تیرهای پل بتن مسلح است که دارای تقویت نهایی برش می باشد.
نمادها(نمادگذاری):
Abs مساحت فولاد تحتانی در تیر d عمق مؤثر تیر
Ats مساحت فولاد فوقانی در تیر a طول دهانه برش
D نرخ پراکندگی یا پراکنش انرژی در واحد حجم
bs d فاصله از نقطة دوران تا فولاد کف(تحتانی)
ts d فاصله از نقطه دوران تا فولاد سر(فوقانی)
ED نرخ پراکنش انرژی کل در سیستم
EDc پراکنش انرژی ناشی از بتن (صرفاً)
EDci پراکنش انرژی ناشی از بتن در هر نقطه در امتداد خط ناپیوستگی
EDs پراکنش انرژی ناشی از فولاد (صرفاً)
fc استحکام فشاری مؤثر بتن ( ( fc=yfcu fcn استحکام مکعب فشاری بتن
ft استحکام کشش بتن
fy استحکام تسلیم فولاد
Pهر بار بکار رفته (N )
aزاویة بین جهت Si و خط ناپیوستگی
Sبردار جابجایی نسبی در عرض یک خط ناپیوستگی
Siبردار جابجایی نسبی در هر نقطه در امتداد یک خط از ناپیوستگی
IPفاصله از خط دوران تا بار نقطة اول(mm)
Lstirrap طول دهانة برش که بر روی آن رکاب ها(Stirrups) بطور مؤثر لنگر می شوند.
nتعداد رکاب هایی که ناپیوستگی مفروض را قطع می کند
Uجابجایی افقی نمادی از بخش صلب
WDکار خارجی کل انجام شده بر روی سیستم
Xعمق تا محور خنثی بصورت یک تناسب از d
aزاویةبین S و خط ناپیوستگی
¦دوران بفش صلب
Æزاویة داخلی اصطحکاک برای بتن
Vضریب تأثیر برای بتن
PS درصد فولاد طولی در تیر
Psv درصد فولاد رکاب (Stirrup)در تیر
مقدّمه:
به دلیل افزایش ترافیک و وزن بالاتر کامیونها،هر پل ای در انگلستان از لحاظ استحکام برش و انعطاف پذیری اش ،بصورت بخشی از برنامة ارزیابی پل انگلستان مورد ارزیابی قرار می گیرد. مؤسسةبزرگراه ها،ناحیه(مساحت) ای از بتن را تعریف کرده است. موسوم به ارزیابی استحکام برش تیرهای پل بتن، که حاوی مقادیر قابل توجهی از فولاد (متراکم) است. راهنمای ارزیابی پل انگلیسی BD 44/95 حضور فولاد(متراکم) فوقانی را نادیده می گیرد هنگامی که استحکام برشی یک تیر بتن مسلح را پیش بینی می نماید این موارد در طی یک فرآیند طراحی قابل بررسی می باشند.با این حال، ارزیابی فعلی با استفاده از نظریة الاستیک یک درک محافظه کارانه از استحکام یک پل بتن موجود را ارائه می کند اکثر پل های بتنی موجود دارای مقادیر کافی از فولاد برای ایجاد یک قفسه برای ساختمان Stirrup هستند. اما این فولاد(ثانویه)در طی ارزیابی نادیده گرفته میشود.این امر منجر به ترمیز غیرضروری شده و از لحاظ بالقوه برای جامعه در طی ارزیابی یک پل موجود،گران قیمت است.
کار زیادی برای چندین دهه به صورت ضرایب گوناگون انجام شده است که بر روی استحکام برشی تیرهای بتن تأثیر می گذارد(استحکام بتن،درصد تقویت کششی،درصد تقویت Itirrup ).
با این حال، کار کمی برای تعیین تأثیرات فولاد بر استحکام برشی تیرهای بتن انجام شده است کانینر و گروه محققان تمام فولاد را در تحلیل های خودشان با توسعة نظریة میدان فشرده انجام داده اند.
آنها متوجه شده انداستحکام فشار بتن در ارتباط با پهنا و تعداد ترک های کششی از بین میرود که موازی با تنش فشاری می باشد . Kemp وalsafi استفاده از راه حل پلاستیک ـ صلب مرز بالایی را پیشنهاد کردند که توسط نیلسن و براستروپ بدست آمد. امّا از یک روش دیگر استفاده کرد که پیشنهاد می کند که: دوران های بلوک های صلب در نقص برشی رخ می دهد شبیه به روش توسعه یافته توسط Ibell I .
روش پلاستیسیته مرز بالایی ، ارتباط خوب با نتایج آزمایش را فراهم می کند، هنگامی که ضریب تأثیر صحیح برای بتن انتخاب می شود .
Hamadi وRegan بیان کرده اند که منطقة فشردگی در تیر های بتن تا 40 % مقاومت برش کل را فراهم می نماید. بنابراین:شخص انتظار دارد که از تأثیرات سودمند بهره ببرد. با این حال،این امر در تحلیل آنها نادیده گرفته شد. تایلور انتقال نیرو را در ترک ها مطالعه کرد و پیشنهاد کرد که مقاومت برشی یک تیر توسط سه مؤلفه شکل گرفت:
عمل (dowel )،اصطحکاک ترک و برش منطقة فشاری. برش منطقة فشاری 20 الی %40 مقاومت برشی است. Anderson و Ramiret نشان دادند که فولاد top بالایی در معرض خمیدگی (buckling ) در غیاب رکاب (stirrups ) می باشد اما مجدداً این امر در تحلیل نادیده گرفته شد. Wilby نتیجه گرفت که وقتی میله های تقویت کننده در مناطق فشردگی از تیر های مستطیلی لحاظ شدند که بطور ناکافی با stirrup ها دوباره کرنش دار شدند، خمیدگی تمایل دارد تا رخ دهد.
Regan یک بررسی جامع انجام داد که نشان می دهد که آنالوژی فرپای Morsch 45 چگونه توسط محققان گوناگون در بررسی رفتار برشی در بتن توسعه یافته و تمام تأثیرات فولاد بالایی نادیده گرفته شد. روشهای تحلیلی بکار رفته برای ارزیابی برش پله های بتن باید واقع بینانه و دقیق باشد شاید استفاده از یک روش پلاستیسیتة ارزیابی مناسب باشد نظریه توسط Ibell توسعه می یابد و رفتار واقعی پل را در هنگام فروریزش با نتایج خوب نشان می دهد. یک مدل پلاستیسیته مرز بالایی در اینجا پذیرفته می شود و سعی دارد نشان دهد که حضور تقویت در تیرهای بتن تأثیر چشمگیر بر روی استحکام برش تیر دارد. با بررسی انواع فولاد و برش ها، اعتبار پیش بینی های نظریة پلاستیسیته شرح داده شد.
یافته های مفیدی بدست آمدندو تأثیرات فولاد بررسی شد،و پل ها ارزیابی شدند.
نظریة پلاستیسیته مرز بالایی ـ مفروضات تحلیلی مقدماتی:
فرض شد که a در مدل ازکارافتادگی برخورد پلاستیک رخ دهد و استحکام کامل موجود باشد، فقط ناحیة پلاستیک از رفتار تغییر شکل در نظر است. تغییر شکل الاستیک کم می باشد و نادیده گرفته می شود
(b) معیار کرامب ـ موهر اصلاح شده با برش کششی غیر صفر برای بتن در نظر می باشد.زاویة داخلی اصطحکاک Æ برای تمام ترکیبات تنشی°37 است.
(C) میله های فولاد نیروهای تنش محوری دارند و هر تأثیر dowel نادیده گرفته میشود.
(d) به ضریب V برای استحکام فشردگی بتن بکار می رود.
برنامةآزمایش:
چهار تیر بررسی گردید هر کدام دارای کمیت های گوناگون تقویت کف،پایین و برش بودند. یک آزمایش چهار نقطه ای بر روی هر کدام از تیر ها انجام گرفت . شکل 5 ابعاد نمونه های تیر را نشان می دهد. حداکثر بار مورد نیاز برای تمام آزمایشات با استفاده از یک سیستم بار گذاری کف افقی بدست آمد ( شکل 6 ) .
دو بلوک الوار نمونه را پشتیبانی ( تکیه گاه ) کردند و دو ورق P T FE ( برای حداقل سازی اصطکاک ) ، برای رابط های فصل مشترک ها ، تکیه گاه استفاده شدند. بیست های تکیه گاه در داخل ریل ها بر روی کف ،ثابت شدند که یک متر فاصله داشتند بار بکار رفته توسط دیوار قوی مقاوم شد.
یک جک هیدرولیک برای بکارگیری بار به ( تیر انتقال) استفاده شد که دو بار نقطه ای مورد نیاز برای تیر را انتقال داد. بارهای ( نقطه ای ) و تکیه گاه ها از طریق یاتاقان های صفحة فولادی به ابعاد100* 100 * 25 mm بدست آمدند بالشتک های لاستیکی نیز بین یاتاقان های صفحه و بتن قرار گرفتند، تا بار را به طور یکنواخت در سطح تیر توزیع کنند. زیرا بطور کامل هموار نبود . همچنین، این بالشتک های لاستیکی اجازة حرکت جانبی ، و جلوگیری از تأثیرات غشاء را داد. شکل 7 یک راه اندازی دستگاه آزمایش را نشان می دهد .
نمونه های آزمایش:
تمام تیرها دارای سطح مقطع کلی یکسان بودند. تقویت فولاد کشش طولی در تیرهای دو نمونة اول شامل، میله های با استحکام زیاد T16 بودند اولین تیر حاوی فولاد کف و دومین تیر حاوی،فولاد بالا و پایین برابر (2 . 30 % ) بود. سومین نمونه حاوی دو میله T16 برای فولاد پایین با سیم های فولاد ملایم 3 mm برای فولاد فشاری بود . این امر برای ایجاد یک قفسه برای فولاد S tirrup برش بود و حضور فولاد بالایی در این نمونه می تواند ناچیز فرض شود . Stirrup ها شامل سیم فولادی ملایم 3 mm بودند و در فاصله 75 mm مرکز تا مرکز در سراسر طول تیر ،با Stirrup های اضافی بود که در هر سر تیر قرار داشت تا از خرابی احتمالی جلوگیری کند.
نمونه چهارم حاوی دو میله T16 با تسلیم زیاد برای فولاد کف و دو میله T16 با تسلیم زیاد برای فولاد بالایی بود. Stirrup ها حاوی سیم فولاد ملایم 3 mm بود و در فاصلة 75 mm مرکز تا مرکز در سراسر طول تیر قرار داشت . مجدداً ،Stirrup های اضافی در انتهای هر تیر قرار داشت تا از خرابی جلوگیری گردد. شکل 8 جزئیات تقویت را برای چهار آزمایش نشان می دهد. دامنة لازم برای استحکام فشاری مکعب بتن 4 0 _ 5 0
mpa بود که بطور ایده آل به Sompa نزدیکتر است زیرا اکثریت پل های موجود دارای استحکام بتن در این محدوده است . مخلوط طراحی شده و بکار رفته به شرح زیر بود: ( بصورت تناسبی از مقدار سیمان به ازای وزن ): نتایج و بحث آزمایش
آزمایش 1 :
ترک های انعطافی آغاز شد تا در امتداد کف تیر در بار بکار رفتة کلی از I SKN ظاهر گردد. تحت بار KN 45 ، ترک های برشی آغاز شد تا در دهانه های برش شکل بگیرد. بار تا KN 53 ، افزایش یافت، تا اینکه خرابی برش رخ داد. هشدار خیلی کوچک قبل از فروپاشی کل، داده شد که خیلی بود و یک صدای بلند و تیز تولید گردید. نمونه های از کار افتاده علائم حرکت جسم صلب را نشان داد. همانطور که در شکل 9 می توان ملاحظه کرد خرابی سنگر کردن نهایی نیز پس از رسیدن به بار اوج رخ داد، که به سبب ترک در امتداد خط تقویت تا انتهای تیر بود. بار پس مانده توسط تیر ، هنگامی که تیر شکسته شد رخ داد که فقدان چکش خواری را نشان می دهد. این بار باقیمانده KN 9.8 بود بنابراین ،بار باقیمانده در از کارافتادگی فقط 20 % بار اوج بود . طرح خمیدگی بار برای آزمایش 1 در شکل 10 دیده می شود.
آزمایش 2:
ترک های انعطافی مجدداً در امتداد کف تیر تحت بار بکار رفتة ISKN ظاهر گردید. جهت ترک ها مشابه با جهت آنها در آزمایش 1 بود. ترک های برشی، که شبیه به موارد پیش آمده در آزمایش 1 بود. تحت بار KN 40 مشهود گردید ( شکل 1 ). خرابی، که در بار KN 50 رخ داد، تردی کمتری داشت و بیش از مورد در آزمایش 1 کنترل شد. یک ناپیوستگی برشی سوم و دوم در محدوده دهانة برشی در طی خرابی نهایی طبق شکل 11 ملاحظه گردید. چون فولاد بالایی در تحت فشردگی قرار گرفت، تمایل به خمیدگی تحت بار از کارافتادگی بکار رفته قرار گرفت که به سبب فقدان Stirrup ها بود. این امر توسط آندرسن و رامیرز بحث شده است. لذا، یک تمایل برای بتن برای فشرده شدن به طرف خارج و بالا در سر تیر وجود دارد، که باعث تشکیل ترک در امتداد خط تقویت ( فشردگی) بالایی تیر می شود این مکانیزم فروپاشی مقداری چکش خواری را به آزمایش 2 اضافه کرد و الگوی ناپیوستگی را تا حدی تغییر داد.
( شکل 9 و 11 ) .
آزمایش 3:
ترک های انعطاف پذیر در کف تیر در یک نیروی KN 20 ظاهر گردید. ترک ها بطور قابل توجهی عمیق تر از آزمایش های قبلی بود که به دلیل حضور تقویت Stirrup است . این ترک ها بطرف بالای نمونه تحت بار گذاری زیاد، منتشر گردید و در سراسر تیر نسبتاً متقارن بودند. ( شکل 12 ) که نشان دهندة رفتار چکش خوار است. ترک های برشی پس از یک بار KN 55 ظاهر گردید و از تکیه گاه ها تا بارهای نقطه ظاهر شد هنگامی که بار تا KN 60 زیاد شد ( شکل 12 )، تیر تا خرابی در KN 95 بارگذاری گردید . تیر چکش خواری زیادی را نمایش داد ( در طرح خمیدگی برای این آزمایش در شکل 13 ملاحظه می شود ). با بار به تدریج به یک KN 84 کاهش می یابد. یک ترک برشی بزرگ تحت یک بار KN 60 و ناپیوستگی در امتداد این ترک
در بار شکستگی KN 95 رخ داد. حضور Stirrup ها بتن را محدود کرد و اجازه داد که یک خرابی کنترل شده و چکش خوار از نمونه پیش آید. خمیدگی ها از نوع متقارن بود.
آزمایش 4 :
استحکام بتن برای چهار نمونه کمتر از نمونة 3 بود این تیر همان ویژگی در آزمایش 3 را نشان داد. و ترک های انعطاف پذیر پس از یک نیروی KN 20 ظاهر گردید. مجدداً این ترک ها تیز بودند . تیر، ترک خوردن متقارن را بار دیگر نشان داد. ترک های برشی پس از KN 45 در هر دو انتهای نمونه ظاهر گردید و این امر تحت بارگذاری زیاد انتشار یافت ( شکل 14 ).
تیر سپس تا از کارافتادگی در KN 96 بارگیری شد. تیر رفتار چکش خوار را نمایش داد که مشابه با نمونة 3 بود . از جدول 1 ، مقایسة نمونه های 1 و 2 بنظر می رسد که هیچ استفاده ای از حضور فولاد بالایی بدون Stirrup های برشی بدست نیامد. با این حال، از مقایسة 3 و 4 ، فواید بسیاری بنظر می رسد که از حضور فولاد بالایی ، با حضور Stirrup ها بدست آید. این امر ممکن است لحاظ شود زیرا، اگر چه توانایی های شکست تا حدّی مشابه هستند، استحکام های بتن نمونه ها بطور فاحشی تفاوت دارند.
مقایسة بین پیش بینی های پلاستیسیته و نتایج آزمایش :
جدول 2 یک سری نتایج را برای هر نمونه نشان می دهد. مقدار در پرانتز تفاوت درصد بین نتایج آزمایش واقعی و پیش بینی شده را نشان می دهد.
آزمایش 1 :
B D 44 / 95 و نظریة پلاستیسیته حدّ بالایی با دقت ظرفیت بار شکست آزمایش 1 را نشان می دهد. پیش بینی از کد کمی دقیق تر از نظریة پلاستیسیته است . اما، آنها هر ارزیابی خوبی از ظرفیت بارگذاری از یک تیر حاوی فولاد کششی را می دهند. یک دلیل احتمالی برای پیش بینی کمتر، از نظریة پلاستیسیته آن است : که متکی بر چکش خواری کامل است. در حالیکه یک تیر بدون تقویت S tirrup ، مانند مورد در آزمایش 1 ، که مستعد به خرابی ترد است.
آزمایش 2 :
پیش بینی کد بسیار دقیق است و یک برآورد عدد 2 . 5 % از بازار خرابی واقعی را می دهد. نظریة پلاستیسیته حدّ بالایی، یک بار خرابی پیش بینی شدة 2 4 % را بالاتر از نتیجة آزمایش واقعی را می دهد. دلیل اصلی برای این امر آن است که فولاد فوقانی مستعد به خمیدگی در غیاب تقویت Stirrup می باشد.
نظریة پلاستیسیته برای این امر در نظر گرفته شده و ظرفیت تیر را برآورد بیش از حدّ می کند، کد تیر برای خمیدگی در فولاد بالابب به حساب نمی آید، زیرا حضور آن را بطور کامل نادیده می گیرد هنگامی که استحکام برشی تیر ارزیابی می گردد.
آزمایش 3 :
BD 44 / 95 ظرفیت بار را به اندازة 15 % نظریة پلاستیسیته حدّ پایینی برآورد می کند که یک مقدار قابل قبول و دقیق تری از ظرفیت تیر را با یک مقدار برآورد شدة 5% فراهم می کند.
آزمایش 4 :
ظرفیت پیش بینی شدة آزمایش 4 توسط کد ( 22 % ) برآورد می شود و نظریة پلاستیسیتة حدّ پایینی یک مقدار دقیق از بار نهایی، تیر را در شکست برشی ارائه می کند ( برآورد 3 % ) . اگر فولاد بالایی به حساب آید، پراکندگی انرژی افزایش می یابد. که ناشی از فولاد طولی است و نظریة پلاستیسیتة یک بار شکست برشی پیش بینی شده را برای نمونه می دهد. اگر چه نتایج برای آزمایش های 3 و 4 خیلی مشابه هستند ، استحکام بتن برای هر نمونه متفاوت است. ( شکل در پرانتزها در جدول 2 ).
بحث پیش بینی های نظریة پلاستیسیتة حدّ بالایی:
از نتایج حاصل در جدول 2 ، نظریة پلاستیسیته یک ارزیابی دقیق از یک بار خرابی برشی تیر را با حضور S tirrup ها ، می دهد و اعتماد را به پیش بینی های شکل 4 اضافه می کند. برعکس، در غیاب S tirrup ها، پیش بینی های واقع در شکل 4 گمراه کننده هستند. در حقیقت، هیچ ظرفیت برشی اضافی ای از حضور تقویت فشردگی بدست نمی آید. هنگامی که هیچ S tirrup ای موجود نباشد.
این امر ناشی از خمیدگی ( خم شدن، تا شدن ) بارهای فشاری است . و معلوم نمی باشد که آیا این امر در لوح ( شمش ) ها ، درست باشد یا خیر. جایی که تقویت مورب و طبیعت کرنش ساده از لوح ها ممکن است به جلوگیری از خم شدن این میله ها کمک کند و اجازة توانایی های برشی افزایش یافته را میدهد.( حتی در غیاب Stirrup ها). تحقیق در داخل این امر برای لوح ها ضروری است. با این حال، در حضور Stirrup ها، در یک تیر ، خمیدگی جلوگیری می شود و پیش بینی های طرح شده در شکل 4 برای این مورد بنظر می رسد. برای فولاد Stirrup برشی 0.19% تأیید شده باشد. بنابراین، یک افزایش در ظرفیت برشی تا حدود 1 5 % ممکن است در تیرهای بتن درجه C 50 انتظار برود که حاوی حداقل Stirrup ها، ( 0.20 % ) و کمیت های ضروری تقویت فشردگی بالایی می باشد. به دلیل تفاوت در استحکام بتن در نمونه های 3 و 4 ، نتیجه گرفته می شود که نظریة پلاستیسیته بتواند برای برون یابی نتایج، برای استحکام های بتن متفاوت، برای نمونه ها با فولاد بالا و پایین و تقویت Stirrup ، استفاده می شود. جدول 3 نتایج برون یابی شده را برای دو استحکام بتن متفاوت، و دو نوع تیر آنها را نشان می دهد. ملاحظه می شود که فولاد بالایی ، برای افزایش ظرفیت یک تیر با تقویت Stirrup ، توسط درصد قابل ملاحظه ای پیش بینی می شود. هنگامی که نظریة پلاستیسیته بصورت ابزار ارزیابی پذیرفته می شود این افزایش درصد، برای تبدیل یک خرابی ارزیابی برشی از پل های بسیار در داخل یک مسیر ارزیابی برشی کافی است .
دسته بندی | عمران |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 97 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 71 |
مزایا و معایب استفاده از روش قالب لغزنده عمودی
مزایا و معایب استفاده از روش قالب لغزنده عمودی
در مورد مزایای و معایب این روش اجرائی مباحث مختلفی وجود دارد. عده ای بطور کلی استفاده از قالب لغزنده عمودی را نامناسب می دانند یکی از معایب عمده ای که این عده از نسبت به قالب لغزنده مطرح می کنند مسئله ایجاد تنش های مکانیکی است که در اثر بکارگیری این روش اجرائی در سطح بتن بوجود می آید. این ا فراد ادعا دارند که نیروی اصطحکاک ایجاد شده بین سطح قالب و بتن میتواند از مقاومت کششی بتن تازه ریخته شده بیشتر باشد و در نتیجه سطح بتن ترک خورده و باعث کاهش میزان دوام و مقاومت فشاری بتن میشود. در مقابل دست اندرکاران و طرفداران قالب لغزنده ادعا دارند که فقط زمانی که بین بیش از حد در داخل قالب بماند و سفت شود، چنین شرایطی اتفاق می افتد و در صورت به کارگیری روش های صحیح در اجرای عملیات قالب لغزنده و استفاده از یک مخلوط مناسب بتن، کیفیت سازه اجرا شده توسط قالب لغزنده از کیفیت سازه مشابهی که توسط روش های معمولی قالب بندی اجرا شده نبایستی کمتر باشد افزودنی های بتن به بالا بردن کیفیت کار قالب لغزنده کمک شایان توجهی نموده استفاده از میکروسیلیکا روان کننده و دیر گیر باعث شده بتوان حتی با شن و ماسه شکسته شده نیز بتن های خوبی توسط قالب لغزنده ارائه داد. می توان مزایای استفاده از قالب لغزنده عمودی به شرح زیر بر شمرد:
1- سرعت اجرای سازه بسیار بالاست
2- اقتصادی است
3- سازه اجرا شده کاملاً یکپارچه بوده و عاری از وجود درسهای ساختمانی عمودی و افقی است.
4- گرچه در صورت دقت در اجرای عملیات نمای بتن بسیار خوب و قابل قبول خواهد بود، معذالک امکان انجام عملیات نما کاری بر روی سازه بلافاصله بعد از بتن ریزی وجود دارد که باعث می وشد ملات نما بابتن تازه ریخته شده چسباندگی بهتری داشته باشد.
5- نیازی به اجرای داربست نما به روشهای کلاسیک نیست.
6- امکان پیش ساخته کردن قطعات قالب در کارخانه وجود دارد و لذا عملیات درون کارگاه ساختمانی از لحاظ آهنگری و نجاری به حداقل می رسد.
7- امکان اجرای قسمت های دیگری از کار اجرای سازه ازقبیل بالا کشیدن خرپاهای سقف و غیره به طور همزمان با اجرای قالب لغزنده وجود دارد.
در اینجا لازم است نکته ای را یاد آور شویم و آن اینکه قالب لغزنده تنها برای اجرای سازه های مرتفع به صرفه خواهد بود (شکل 4).
همانطور که در شکل 4 مشخص است انجام عملیات قالب لغزنده برای ارتفاعات بالای بیست متر کاملاً به صرفه خواهد بود. در مقابل برای ارتفاعات کمتر از 10 متر اجرای سازه توسط قالب لغزند چندان مناسب نیست.
و اما معایب استفاده از قالب لغزنده را می توان به شرح زیر نام برد:
1- قیمت اولیه قالب گرانتر از قالب های معمولی است
2- اجرای باز شوها، برآمدگی ها و همچنین آرماتورهای انتظار مشکل است. اصولاً قالب لغزنده برای اجرای سازه هایی که مقطع ثابت داشته باشند مناسب تر است. نظیر سیلوهای گندم و امثال آن.
3- برای اجرای سازه هایی که مقطع متغییر دارند، مانند دودکش های بالاتر از 100 متر، اجرای قالب لغزنده با مشکلات بیشتر همراه است. در پایان این کتاب قالب لغزنده مقطع متغیر صحبت خواهیم کرد.
4- تدارکات اجرائی مشکل است. چون قالب لغزنده معمولاً 24 ساعته و به طور سه شیفت اجرا می شود، در نتیجه تأمین بتن و آرماتور و سایر تدارکات مورد نیاز آن حساس تر از کارهای معمولی است. در صورت قطع برق، وجود موتور ژنراتور ضروری است. همچنین بایستی پیش بینی های لازم در مورد خراب شدن ساز، دستگاه انتقال دهنده بتن مانند پمپ و یا جرثقیل و یا سایر وسایل کار را به عمل آورد.
5- در گرما و یا در سرمای شدید اجرای قالب لغزنده نسبت به روش های دیگر مشکلات بیشتری را به همراه دارد.
6- مقاومت نهایی ومشخصات مکانیکی بتن ریخته شده توسط سیستم لغزنده پائین تر از بتن ریخته شده توسط روشهای معمولی قالب بندی است. کمی جلوتر در مبحث سرعت بالا کشیدن قالب به این موضوع خواهیم پرداخت.
7- به طور کلی اجرای قالب لغزنده نیاز به نیروی متخصص بیشتری داشته و بایستی در جمیع جهات آن دقت لازم را به عمل آورد. به عنوان نمونه ای از این بی دقتی ها میتوان سیلوی کارخانه سیمان بهبهان را نام برد. سیلوی مزکور که در سال 1356 توسط قالب لغزنده اجرا شده بود. در مهرماه 1370 به یکباره فرو ریخت و خسارت فراوانی به بار آورد.
دستگاه قدرت هیدرولیکی
در عملیات قالب لغزنده نیروی لازم برای بالا بردن جک توسط دستگاه قدرت هیدرولیک تأمین میشود. در کارگاههای ایران دستگاه قدرت هیدرولیک را پمپ هیدرولیک می نامند. البته پمپ یکی از اجزای دستگاه قدرت است. ما نیز در جاهایی از این نوشته دستگاه قدرت را پمپ نامیده ایم.
وظیفه دستگاه قدرت هیدرولیکی آن است که روغن را با فشار بسیار زیاد به سمت جکها روانه کند. جکها در اثر فشار روغن شروع به بالا رفتن از میل جک می کنند. عملکرد دستگاه قدرت هیدرولیک در سیستم قالب لغزنده درست مانند عملکرد قلب دربدن انسان می باشد. به شکل 27 دقت کنید در این شکل یک نمای بسیار کلی از مسیر جریان روغن را مشاهده می کنید.
بایستی دقت داشته باشید که دستگاه قدرت در سیستم لغزنده دائماً روشن نمی باشد، بلکه در در فواصل زمانی مثلاً هر ده دقیقه یکبار دستگاه را روشن می کنند و در نتیجه قالب به اندازه یک کورس جک به بالا کشیده میشود. سپس سیستم را تا فاصله زمانی بعدی خاموش می کنند. این عمل را میتوان با قرار دادن تایمر به یک مدار اتوماتیک تبدیل نمود که البته اتوماتیک نمودن این سیستم چندان تأثیر قابل توجهی و مثبتی بر روی عملیات نخواهد گذاشت.
بر خلاف دستگاههای پیچیده صنعتی که بعضاً مدارات هیدرولیک مفصلی دارند، خوشبختانه قالب لغزنده از لحاظ سیستم هیدرولیکی بسیار ساده است. علت عمده ای که باعث شده سیستم هیدرولیک قالب لغزنده دائماً روشن نیست. اگر دستگاه قدرت دائماً روشن می بود و وظیفه سنگین بعهده داشت مسائلی از قبیل: گرم شدن روغن، کف کردن روغن، وپیچ و خمهای لوله ها و شیلنگها، افت فشار در طول مسیر، تغییر مقطع عبور روغن و غیره میتوانستند هر یک به تنهایی مشکلات فراوانی بیافرینند. درشکل 28 تصویر یک دستگاه قدرت هیدرولیکی قالب لغزنده را که ساخت کشور روسیه می باشد، ملاحظه می کنید.
در کارهای کوچک لغزنده حتماً لازم نیست که دستگاه قدرت هیدرولیکی مفصلی رد اختیار باشد. اگر حجم کار کم باشد میتوان از دستگاه قدرت هیدرولیکی تاورکرین موجود در کارگاه برای بالا بردن قالب لغزنده استفاده نمود. تاورکرین دارای یک دستگاه قدرت هیدرولیکی است که در زمان نصب قطعات ارتفاعی از آن استفاده می کنند.
گاهی اتفاق می افتد که دستگاه قدرت هیدرولیکی در حین اجرای عملیات با مشکلی مواجه شود. لذا پیشنهاد میشود که حتماً یک دستگاه قدرت یدکی و یا پمپ دستی درکارگاه داشته باشید که اگر اشکالی پیش آید بتوان به اجرای عملیات ادامه داد و یا لااقل اینکه توسط پمپ دستی قالب را مقداری بالا کشید تا بتن درون آن سفت نشود. علاوه بر این در زمانیکه یکی از جکهای لغزنده ر ا تعویض می کنند از پمپ دستی برای هماهنگ نمودن محل جک لغزنده با سایر جکها استفاده می کنند. 29 نمونه یک پمپ دستی را نشان می دهد.
در شکل 30 نمای کلی یک دستگاه قدرت هیدرولیک نشان داده شده است:
دستگاه قدرت هیدرولیکی دارای اجزاء مختلفی بشرح زیر است:
الف - پمپ
ب – دستگاه محرک پمپ
ج- شیرهای کنترل
د- فیلترها
ه – مخزن هیدرولیک
و- تجهیزات کمکی
ز- مدار برقی
ذیلاً به توضیحات مختصری در باره هر یک از اجزاء می پردازیم:
الف – پمپ
پمپهای هیدرولیکی دارای سیستمهای مختلفی هستند. از جمله پمپهای دانده ای، پره ای پیستونی و غیره که که هر کدام از اینها هم انواع و اقسام دارند. بسته به نظر طراح هیدرولیک صنعتی و وضعیت پمپهای در دسترسی، معمولاً نوع پمپ انتخاب می شود. پمپهای پیستونی برای دست یابی به فشارهای بالاتر از 200 اتمسفر مورد استفاده قرار می گیرند و قمیت آنها نیز گرانتر است. در دستگاه هیدرولیک قالب لغزنده اغلب از پمپهای پره ای و یا دنده ای استفاده می کنند. شکل 31 یک پمپ دنده ای را نشان میدهد.
مهمترین مشخصه ای که برای پمپ بایستی توسط سازنده معرفی شود، دبی فشار نهایی است که پمپ اعمال می کند و این اطلاعات در برورشور کارخانه سازنده پمپ وجود دارد. هر چه پمپ با سرعت بیشتری به گردش درآید مقدار دبی خروجی آن بیشتر خواهد بود. برای اطلاع دقیق تر از مشخصات هر پمپ کارخانه های سازنده بروشور، منحنی بنام منحنی مشخصات پمپ (Characteristice Curves) ارائه می دهند. شکل 32 منحنی مشخصات یک پمپ دنده ای را نشان می دهد.
بسته به اینکه پمپ مورد استفاده دارای چه مشخصات فنی باشد، قدرت و سرعت الکتروموتور مورد نیاز آن محاسبه می گردد. قاعدتاً الکتروموتورهای با سرعت 1400 دور در دقیقه به این منظور مورد استفاده قرار می گیرند. الکتروموتورهای با سرعت بالاتر گرچه دارای قیمت ارزانتری هستند ولی استهلاک آنها بیشتر است. همچنین سرعتهای کمتر از 700 دور در دقیقه در کار مکش پمپ مشکلاتی ایجاد می نماید.
قدرت الکتروموتور را بر مبنای کیلو وات KW و یا اسب بخار hp می سنجند. روی هر الکتروموتور پلاک فلزی وجود دارد که کلیه مشخصات آنرا ذکر کرده است. اتصال پمپ و الکتروموتور بایستی از نوع کوپله مستقیم بوده و با دقت صورت گیرد، و حتی المقدور از اجرای اتصالات بلند و لنگی پرهیز شود. در بازار کوپلینگ های آماده برای اتصال الکتروموتور وپمپ وجود دارد ولی بایستی در نصب آنها دقت نمود تا کاملاً با یکدیگر متقارن و هم محور کوپله گردند. در بعضی موارد به منظور اطمینان از ایجاد یک اتصال دقیق و جلوگیری از لزش، از اتصال کاسه زنگی استفاده میکنند. شکل 33 یک پمپ و الکتروموتور که توسط اتصال کاسه زنگی به یکدیگر کوپله شده اند را نشان می دهد.
ب- دستگاه محرک پمپ
برای اینکه هیدرولیک بتواند روغن کم فشار را به روغن با فشار زیاد تبدیل کند، بایستی به گردش درآید و لذا دستگاه محرکی مورد نیاز است، قادتاً دستگاه محرک یک الکتروموتور سه فازا ست.
ج- شیرهای کنترل
قاعدتاً در مدارهای هیدرولیکی از سه نوع شیر استفاده می شود:
- شیرهای کنترل فشار یا شیرهای فشار شکن PRESSURE CONTROL VALVES
- شیرهای کنترل جریان یا حجم روغن VOLUME CONTROL VALVES
- شیرهای کنترل جهت یا مسیر روغن DIRECTIONAL CONTROL VALVES
ذیلاً به توضیح مختصری درباره هر یک می پردازیم:
شیرهای کنترل فشار
درمدارهای هیدرولیکی به منظور جلوگیری از ایجاد فشارهای بالا و صدمه خوردن به قسمتهای مختلف مانند جکهای قالب لغزنده و لوله کشی و غیر برای سیستم یک نقطه ضعف عملی تعیین می کنند که به لفظ لاتین آنرا PREDETERMINED BREAKING POINT می نامند. به این منظور از شیرهای کنترل فشار استفاده می کنند که عملکردهای مختلفی دارند.
درشیرهای ساده تر عمل فشار شکن توسط یک فنر و ساچمه انجام میشود. شکل 34 همانطور که درشکل 34 می بینید، در صورتیکه فشار روغن در مسیر پر فشار از یک حدی بالاتر رود. فنر جمع شده و اضافی روغن به مخزن می ریزد. بدیهی است چنانچه این فشار شکن در مسیر نباشد احتمال دارد که جکهای قالب لغزنده تحت فشار بیشتری نسبت به فشار مجاز خود قرار گیرند و صدمه ببینند. البته درشیرهای فشار شکن مفصل تر، عمل باز و بسته شدن مجرای تخلیه روغن فقط توسط نیروی فنر انجام نمیشود، بلکه فقط توسط نیروی فنر انجام نمیشود، بلکه علاوه بر فنر یک راه اندازه هم وجود دارد که توسط آن فشار روغن به پشت فنر اعمال می گردد و در نتیجه فنر با نیروی کمتری کار میکند. این نوع فشار شکن ها به نرمی و آرامی میکنند. در شکل 35 نمونه ای از آنها را ملاحظه می کنید.
شیرهای کنترل جریان یا حجم روغن
سرعت عمل جکهای قالب لغزنده بستگی به میزان دبی روغن موجود در سیستم دارد. هر چه دبی روغن بیشتر باشد جکهای قالب لغزنده سریع تر عمل می کنند. باید توجه داشت که میزان فشار روغن تأثیری در سرعت عمل جکها ندارد بلکه دبی نقش اساسی را بازی می کند. مبنای کار نوع شیرها عبور روغن از یک سوراخ یا تنگنای خاصی است که باعث کنترل مقدار جریان عبوری میشود.
شکل 36 سه نمونه از شیرهای کنترل جریان را نشان می دهد.
حتی نصب یک لوله کم قطر درمدار میتواند نقش شیر کنترل جریان را ایفا نماید. البته در چنین حالتی فشار و ویسکوزیته روغن نحوه عملکرد این لوله اثر می گذارد. بهرحال بایستی اشاره نمود که طراحان هیدرولیک قالب لغزنده از این شیرها استفاده نمی کنند.
شیرهای کنترل جهت یا مسیر روغن
وظیفه این شیرها همانطوریکه از نام آنها پیداست جهت دادن و یا قطع و وصل جریان روغن می باشد. این شیرها انواع مختلفی دارند. یک سری از آنها شبیه شیر فلکه های معمولی هستند که برای قطع و وصل بکار میروند. در سیستم هیدرولیک قالب لغزنده معمولاً روی هر یک از جکهای قالب لغزنده یکی از این شیرها لازم است. زیرا چنانچه یکی از جکهای قالب لغزنده در حین اجرای عملیات با اشکالی مواجه شود و لازم باشد که آن جک را باز کنیم، در محل جک به منظور جلوگیری از خروج روغن نیاز به یک شیر داریم. این شیرها میتواند از نوع فلکه ای و یا شیرهای سماوری باشد که معمولاً برای لوله کشی گاز مورد استفاده قرار می گیرند.
شیرهای متدوال دیگری که در مدار هیدرولیک نصب می شوند شیرهای اسپول دار می باشند (SPOOL VALVES)
انواع شیرهای کنترل جهت
اسپول دار SPOOL VALVES
البته شیرهای یکطرفه هم جزء شیرهای کنترل جهت محسوب می گردند ولی نه اهرم دستی دارند و نه اینکه دارای سلونوئید میباشد. شیرهای یکطرفه درمدار قالب لغزنده مورداستفاده قرار می گیرند. در شکل 37 و 38 و 39 به ترتیب شیر یکطرفه، شیر اهرم دستی و شیر سلونوئیدی را می بینید.
در مدار هیدرولیک قالب لغزنده قاعدتاً شیر یطرفه ای بعد از خروجی پمپ نصب می کنند. وظیفه شیر یکطرفه این است که اجازه ندهد روغن برگشت شده از جکها و یا سایر قسمتها وارد پمپ شده و باعث شود پمپ در جهت عکس به گردش درآید. شیرهای اهرم دستی و یا سلونوئیدی وظیفه تغییر مسیر حرکت روغن را بعهده دارند. شیرهای اهرم دستی را به دو نوع ساچمه دار و بدون ساچمه تقسیم بندی کرده ایم. آنهایی که ساچمه دارند زمانی که دست را برمیداریم در همان حالت باقی می مانند ولی شیرهای اهرم دستی بدون ساچمه به گونه ای هستند که در هر وضعیتی باشند در صورتیکه دست را برداریم بلافاصله به حالت وسط بر می گردند. وقتی که اهرم شیر دستی در حالت وسط قرار می گیرد، باز می تواند دو نوع باشد: وسط کور وسط باز
منظور از شیر اهرم دستی وسط کور آن است که زمانیکه شیر در حالت وسط قرار دارد اجازه بازگشت روغن پرفشار را از جکها نمی دهد، و این شرایط برای قالب لغزنده بسیار مناسبتر از شیرهای وسط باز می باشد. لذا توصیه این است که چنانچه از شیرهای اهرم دستی استفاده می کنید، حتماً از نوع وسط کور باشد.
نوع دیگر شیرهای کنترل جهت، شیرهای سلونوئیدی هستند. عملکرد این شیرها با نوع اهرم دستی تفاوت ندارد، فقط وجه تمایز آنها این است که بجای قطع و وصل جریان بوسیله دست، یک سلونوئید یا سیم پیچ حالت آهن ربایی به خود گرفته و باعث قطع و وصل جریان میشود. این سلونوئیدها از کنتاکت های فرعی کنتاکتورها فرمان میگیرند. در سیستم مدار قدرت هیدرولیک قالب لغزنده روسی دو دستگاه شیر سلونوئید نصب است.
د- فیلترها
تمیز بودن سیستم هیدرولیکی مسئله بسیار مهمی است. ذرات آشغال و گرد و غبار و ذرات براده آهن باعث ایجاد لجن وهمچنین سائیدگی تدریجی قطعات مختلف سیستم میگردند. بایستی بوسیله این فیلترها دائماً زائد از مدار خارج شوند.
ساده ترین نوع این فیلترها، فیلتری است که به شکل یک توری با دهانه های بسیار ریز بوده و در سر راه ورودی روغن به مخزن نصب شده است. وقتی در پوش درمخزن باز می شود، این توری قابل رویت است. بعضاً روی پوش در مخزن یک سوراخ بسیار کوچک نیز مشاهده می شود. این سوراخ را به جهت تنفس مخزن و تصفیه هوای داخل آن تعبیه نموده اند. گاهی در انتهای توری، فیلتر مگنت نیز نصب میکنند تا توسط نیروی آهن ربای ذرات آهن را جذب کند. شکل 40
فیلترهای یاد دشده، فیلترهای مکانیکی هستند، بعضی از فیلترهای مکانیکی بجای توری دارای یک سری بشقابک های فلزی بسیار نازک هستند که روی یکدیگر قرار گرفته اند. در روی مدار هیدرولیکی قالب لغزنده روسی از فیلترهای مکانیکی دارای بشقاب استفاده نموده اند. شکل 41
بجز فیلترهای مکانیکی، فیلترهایی نیز وجود دارد که از طریق جذب ذرات، روغن هیدرولیک را تصفیه می کنند. جنس فیلترها از پارچه کاغذ و پنبه ساخته شده و قابل شستشو نیز نمی باشد. یک سری از فیلترها نیز شیمیایی هستند و با ناخالصی های موجود در روغن وارد واکنش شیمیایی می شوند.
ه- مخزن هیدرولیک
دسته بندی | عمران |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 14689 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 252 |
زمین لرزه
-1-پیشگفتار:
زمین لرزه پدیده ای طبیعی است که با شدت های گوناگون ودر نقاط مختلف کره زمین اتفاق می افتد و به دلیل عدم شناخت لایه های زیرین نمی توان زمان وشدت آن را پیش بینی نمود.
گستره زلزله های واقع شده در نقاط مختلف کره زمین، ارتباطی را بین این نقاط نمایان می نماید. امروزه مشخص شده است که اکثر زلزله های دنیا بر روی نوارهایی به نام کمربند زلزله خیزی واقع شده اند.با توجه به تکتونیک صفحه ای موجود، ایران در حال فشرده شدن بین صفحه اروپا،آسیا وصفحه عربستان است. بهترین نشانه این عمل نیز رشته کوه های زاگرس والبرز می باشدکه در فصل مشترک این صفحات واقع شده اند. اکثر زلزله های مهم ایران نیز در حوالی این فصل مشترک ها رخ داده است.
نقشه پهنه بندی لرزه خیزی ایران نشان دهنده این است که هیچ نقطه ای از کشورمان را نمی توان در مقابل اثر زلزله مصون پنداشت.در شکل( 1-1)نقشه پهنه بندی لرزه خیزی ایران طبق آیین نامه 2800 را مشاهده می نمایید.]8[
بنابراین طراحی وساخت سازه هایی که بطور مناسب بتوانند در مقابل زلزله ها پایدار باشد الزامی است،این موضوع درک وشناخت رفتار سیستم های سازهای را آشکار می سازد.
برای طراحی یک سازه مقاوم در برابر زلزله رکورد شتاب و مشخصات زمین لرزه نیز نیاز میباشد، تا اثرات زمین لرزه بر سازه شناسایی گردد اثرات زمین لرزه بر سازه های طراحی شده از موضوعات جالب توجه میباشد، زیرا نتیجه آزمایش واقعی روی سازه های طراحی شده براساس آخرین آیین نامه های تدوین شده هستند.
معمولا هر چاپ جدید از آیین نامه ساختمانی بازتابی از نتایج حاصل از آخرین زمین لرزه های ثبت شده و تجزیه وتحلیل آنها میباشد.
به طور کلی دو روش برای ساخت سازه ای مقاوم در برابر زلزله موجود است:]18[
1-سازه صلب
2-سازه نرم
سازه صلب: در اینگونه سازه ها، پارامتر طراحی تغییر شکلهای جانبی سازه تحت اثرات زلزله است بطوریکه سازه به قدری صلب ساخته می شود که کلیه انرژی را جذب می نماید و بایستی با انتخاب اجزا بسیار مقاوم، توانایی جذب انرژی را به سازه داد.
سازه نرم: در اینگونه سازها، پارامتر انعطاف پذیری سازه در برابر حرکات رفت وبرگشتی که ناشی از خاصیت خمیری آن است مورد استفاده قرار می گیرد. بدین صورت که سازه، انرژی را با حرکات نوسانی و درصد میرایی آزاد میکند.
با توجه به مطالب گفته شده تعیین سیستم مقاوم(این سیستم مقاوم شامل ترکیبی از عناصر سازه ای افقی وعناصر مهاربندی عمودی میباشد) در برابر نیروهای جانبی یک موضوع اساسی در طراحی سازه ها می باشد، که در اینجا روی سیستم های مهاربندی عمودی بحث خواهد شد.
شکل (1-1)- نقشه پهنه بندی خطر نسبی زمین لرزه در ایران
فصل دوم
رفتار سازه ها تحت بار زلزله
2-1-فلسفه طراحی سازه های مقاوم تحت بار زلزله ]13[و]9[
برای دست یافتن به سازه ای ایمن واقتصادی ،سازه های طراحی شده در نواحی زلزله خیز با خطر نسبی بالا باید دو معیار عمده طراحی را تامین کنند:
الف)باید در برابر زلزله های خفیف که در طول عمر سازه اتفاق می افتد سختی کافی به منظور کنترل تغییر مکان نسبی بین طبقات و جلوگیری از هر گونه خسا رت سازه ای و غیرسازه ای را داشته و در ضمن باید سختی کافی برای انتقال نیروهای زلزله به فونداسیون را دارا باشند
ب) در برابر زلزله های شدید باید شکل پذیری و مقاومت کافی برای جلوگیری از خرابی کامل و فروریزی سازه را داشته باشند.
بنابراین طراحی در برابر زلزله به هیچ وجه به این معنی نمی باشد که در برابر هر زلزله ای سازه اصلا خسارت ندیده ووارد مرحله پلاستیک نشود،بلکه به منظور اقتصادی کردن طرح باید در برابر زلزله های شدید به سازه اجازه داده شود که وارد مرحله غیرخطی شده وبا تغییر شکل های پلاستیک به جذب واستهلاک انرژی پردازد و به همین منظور هم در آیین نامه های تحلیل نیروی زلزله، نیروی بدست آمده از تحلیل طیف الاستیک را به یک ضریب کاهش تقسیم کرده و سازه را برای برش پایه کمتری طرح می کنند.
این فلسفه ایجاب میکند که در طراحی سازه های مقاوم در مقابل زلزله به دو مطلب اساسی زیر توجه شود:
الف) ایجاد سختی و مقاومت کافی در سازه جهت کنترل تغییر مکان جانبی، تا از تخریب اعضا سازه ای تحت زلزله های خفیف، جلوگیری به عمل آید.
ب)ایجاد قابلیت شکل پذیری واتلاف انرژی مناسب در سازه تا در یک زلزله شدید از فرو ریزش سازه جلوگیری گردد.
تامین سختی مناسب و بخصوص سختی جانبی سازه از عوامل اساسی طراحی ساختمانها میباشد. در حد نهایی مقاومت، تغییر شکل های جانبی باید طریقی محدود گردند که اثرات ثانویه ناشی از بارگذاری قائم باعث شکست وانهدام سازه نگردند.
در حد بهره برداری ،اولا تغییر شکل ها باید به مقادیری محدود شوند که اعضای غیرسازه ای نظیر درها و آسانسورها، بخوبی عمل نمایند.ثانیا باید برای جلوگیری از ترک خوردگی وافت سختی، از ازدیاد و تشدید تنش در سازه جلوگیری نمود و از توزیع بار بر روی اعضای غیرسازه ای نظیر میانقابها ونماها خودداری کرد. ثالثا سختی سازه باید در اندازه ای باشدکه حرکتهای دینامیکی آن محدود شده و باعث اختلال ایمنی وآرامش استفاده کنندگان وایجاد مشکل در تاسیسات حساس ساختمان نگردد.
کنترل تغییر مکانهای جانبی ازاهمیت بسیاری برخوردار است. لازم به تاکید است که گرچه برای شاخص جابجایی مقادیری نظیر پیشنهاد شده واستفاده از آن هم متداول است، ولی این مقدار الزاما شرایط ایمنی وآسایش دینامیکی را تامین نمی کند چنانچه جابجایی سازه بیش از حد باشد میتوان با اعمال تغییراتی در شکل هندسی سازه، افزایش سختی خمشی اعضاء افقی یا سخت ترکردن گره ها و یا حتی با شیب دادن ستونهای خارجی، جابجایی را کاهش داد.
گاهی در شرایط بحرانی از میراگرهای مختلف نیز استفاده میشود. در هر صورت باید جابجایی کاملا کنترل گردد، در غیر اینصورت ساختمانی که از نظر سازه ای بدون نقض است غیرقابل بهره برداری میگردد.
زمانیکه سازه تحت بارگذاری شتابنگاشت های زمین، به صورت ارتجاعی تحلیل می شود نیروهای وارد بر سازه خیلی بیشتر از آن است که آیین نامه ها مقرر می دارند.بنابراین سازه هایی که با آیین نامه های متداول زلزله محاسبه شده اند، تحت یک زلزله شدید و یاحتی متوسط تغییر شکل های زیادی خواهند داد. این تغییر شکل های زیاد با تسلیم شدن بسیاری از اعضا سازه همراه خواهد بود. به عبارت دیگر، برای اکثر ساختمانها از نظر اقتصادی قابل قبول نیست که اندازه اعضا آنها به حدی بزرگ باشند که در یک زلزله شدید بطور ارتجاعی عمل نمایند لذا شکل پذیر بودن یک خاصیت اساسی برای سازه های مقاوم در برابر زلزله میباشد. شکل پذیری مناسب در ناحیه غیرارتجاعی نیروهای وارده از زلزله را می راند واعضا میتوانند قبل از فروریختن تغییر شکل های غیرارتجاعی یا خمیری قابل ملاحظه ای را تحمل نمایند.
همچنین سازه در بارگذاری های تکراری (رفت وبرگشتی) نباید رفتار نامناسب از خود نشان دهد و مقاومت آن در برابر بارهای تکراری زوال نیابد و در مرحله غیرخطی نیز عملکرد خوبی داشته باشد. به عنوان مثال، قابهای مهاربندی هم مرکز دارای سختی مناسبی هستند ولی به دلیل کمانش بادبندها تحت اثر نیروی فشاری دارای رفتار غیرخطی بسیار نامناسبی هستند و ظرفیت استهلاک انرژی بسیار پایینی دارد و انرژی جذب شده در مرحله حلقه های مختلف بر روی هم انباشته شده وباعث گسیختگی بادبند می شود.
علاوه بر شکل پذیری سازه، باید از مصالح شکل پذیر نیز استفاده گردد. به عنوان نمونه شکل (2-1)نمودار نیرو- تغییر شکل مصالح شکننده مانند بتن وآجر ومصالح شکل پذیر مانند فولاد وآلومینیوم را نشان میدهد.]15[
2-2-رفتار مناسب سازه تحت بارگذاری متناوب
سطح زیرمنحنی تنش –کرنش، متناسب با انرژی جذب شده توسط جسم میباشد. هر قدر سطح زیرمنحنی بزرگتر باشد قابلیت جذب انرژی جسم بیشتر میباشد، بنابراین مقاومت جسم در مقابل گسیختگی بیشتر خواهد شد.
از تمام انرژی که به جسم وارد می شود فقط بخشی مربوط به ناحیه ارتجاعی باز پس گرفته میشود و باقی انرژی به صورت فرم های خمیری در جسم تلف شده وعملا غیرقابل برگشت میباشد
اگر جسم ارتجاعی نباشد ویا بارگذاری از حد ارتجاعی گذشته باشد، تغییر فرم بصورت داخلی در جسم باقی می ماند. در چنین حالتی پس از باربرداری کاملا به نقطه شروع برنگشته وبه نقطه دیگری مانند نقطه O1 در شکل (2-2) می رسد و اگر نیروی فشار به کششی تبدیل شود به نقطه B می رسد و پس از باربرداری نیز به نقطه O2 می رسد.
سطح داخلی منحنی حلقه ای شکل (هیسترزیس) عبارت از مقدار انرژی تلف شده میباشد وهر قدر هسیترزیس چاق تر باشد این انرژی تلف شده بیشتر خواهد بود.]15[
رفتارمنحنی هیسترزیس به دو دسته تقسیم بندی می شود که عبارت است از:
الف) هیسترزیس ثابت(خوب)
ب)هیسترزیس کاهنده(بد)
شکل (2-3) رفتار خوب یا ثابت را در برابر زلزله نشان میدهد،که نشان دهنده شکل پذیری زیاد، ظرفیت اتلاف انرژی زیاد وچرخه های پسماند پایدار میباشد. همچنین عدم کاهش مقاومت وعدم کاهش سختی در اثر تناوب بارگذاری وجابجایی های زیاد از خصوصیت های این رفتار میباشد.
شکل (2-4) رفتار کاهنده یا بد را در برابر زلزله نشان میدهد. ظرفیت اتلاف انرژی کوچک بوده ومقاومت قاب براثر تکرار بارگذاری کاهش پیدا میکند. در این حالت بعد از اینکه جابجایی از مقدار متناظر با مقاومت حداکثر افزایش می یابد، مقاومت رو به زوال رفته وشکل پذیری سازه نیز کم می شود.
2-3-ضریب رفتار سازه ها
طراحی در برابر زلزله به هیچ عنوان به این معنی نیست که سازه در برابر زلزله هیچ خسارتی ندیده ویا وارد مرحله پلاستیکی نشود، بلکه به منظور اقتصادی بودن طرح باید در برابر زلزله های شدید به سازه اجازه وارد شدن به مرحله غیرخطی داده شود و با تغییر شکل های پلاستیک به جذب واستهلاک انرژی پردازد و به همین منظور هم در آیین نامه های تحلیل نیروی زلزله، نیروی بدست آمده از تحلیل طیف الاستیک را به یک ضریب کاهش تقسیم نموده و سازه را برای برش پایه کمتری طرح می کنند. ]25[و]18[
این ضریب عبارت است از:
(2-1)
که:
:مقاومت الاستیک مورد نیاز زلزله
:مقاومت طراحی شده سازه
میباشد.
با توجه به روشهای طراحی بارنهایی وبار مجاز به ترتیب برابر خواهد
بود وداریم:
(2-2) =روی بار نهایی
(2-3) =روش بار مجاز
حال با توجه به شکل (2-5) تعاریف زیر را خواهیم داشت:
الف)ضریب شکل پذیری کل سازه عبارت است از نسبت تغییر شکل حداکثر به تغییر شکل جانبی نسبی
(2-4)
ب)ضریب کاهش در اثر شکل پذیری عبارت است از نسبت نیروی نهایی وارده به سازه در صورتیکه سازه کاملا الاستیک بماند به نیروی متناظر با حد تسلیم کلی سازه در هنگام تشکیل مکانیزم خرابی
(2-5)
ج)ضریب کاهش در اثر اضافه مقاومت عبارت است از نسبت نیروی متناظر با حد تسلیم کلی سازه در هنگام تشکیل مکانیزم خرابی )( به نیروی متناظر با تشکیل اولین مفصل خمیری در سازه
(2-6)
د)ضریب تنش مجاز (Y)عبارت است از نسبت نیرو متناظر با تشکیل اولین مفصل پلاستیک در سازه به نیرو در حد تنشهای مجاز
(2-7)
شکل (2-1)-نمودار نیرو- تغییر شکل مصالح
شکل (2-2)-نمودار پسماند
شکل (2-3)-رفتار ثابت سازه ها تحت بار افقی تکراری
شکل (2-4)-رفتار کاهنده سازه ها تحت بار افقی تکراری
شکل (2-5)-رفتارسازه الاستیک و غیر الاستیک
فصل سوم
ملاحظات طراحی سازه ها
3-1-مقدمه
خواص شکل پذیری زیاد فولاد ونسبت بالای مقاومت به وزن آن، فولاد را به عنوان یکی از مصالح ساختمانی مقاوم در برابر زلزله معرفی کرده است واستفاده از آن به عنوان مصالحی اقتصادی و مقاوم در حالی افزایش میباشد که هر روزه محدوده وسیعتری ازاشکال سازه ای با استفاده از فولاد قابل دستیابی است.
علی رغم رفتار نسبتا خوب سازه های فولادی وشکل پذیری مناسب، فولاد عمدتا به علت ناپایداری موضعی وترکهای ترد همیشه رفتاری نرم نشان نمی دهد. پدیده هایی همچون کمانش موضعی اجزا ورق با نسبت پهنا به ضخامت بالا، کمانش مهاربندی ها و ستونهای با طول زیاد، کمانش جانبی وپیچشی تیرها وتیرستونها وهچنین اثرات در قابهای تحت بارهای قائم زیاد، باعث ناپایداری هایی در این نوع قابها می گردند]19[
یک مهندس سازه باید این مسائل را در سازه های فولای حل نماید تا شاهد شکل پذیری کافی وظرفیت اتلاف انرژی مناسب سازه باشیم.
3-2-اهمیت سیستم سازه ای
بهترین سیستم سازه ای، انتخابی است که در آن اعضای اصلی، ترکیبهای مختلف بارهای قائم وافقی را به صورت بهینه تحمل نمایند. ولی درعمل معمولا ملاحظات غیرسازه ای تاثیرات بسیاری مهمی بر انتخاب فرم سازه دارند وممکن است تعیین کننده باشند.]1[
تعدادی از مسائلی که در سیستم سازه ای دخالت می کنند عبارتند از پلان: داخلی،معماری وشکل خارجی ساختمان، موقعیت سیستم های تاسیساتی، بارجانبی وارتفاع ساختمان وغیره.
هر چه ساختمان بلندتر ولاغرتر باشد ،عوامل سازه ای از درجه اهمیت بیشتری برخوردار می گردند و نیاز به انتخاب سیستم مناسب سازه ای نیز بیشتر می شود]1 [
3-3-عوامل موثر در مقاومت سازه
3-3-1-پلان ساختمان ونسبت ابعاد
درساختمانها اشکال متفاوتی ایجاد میگردد که برای مقاومت در برابر نیروهای جانبی موثر خواهند بود، از جمله: پیش آمدگی وفرورفتگی ها در پلان، ترازهای نامساوی در طبقات، بام های شیبدار وقوسی،بازشوها وغیره.
به طور مثال ایجاد جرم های متفاوت که به یکدیگر پیوسته می باشند مشکلاتی را ایجاد می نماید، که در شکل (3-1) نمونه هایی از آن ها قابل مشاهده میباشد. لذا به طور کلی در طرح پلان ساختمان مهندس معمار باید مسائل بسیاری را در نظر داشته باشد، به همین خاطر مهندس معمار باید اطلاعات کلی درباره سیستم های مقاومت دربرابر بارهای جانبی داشته باشد تا طرح های غیر عملی ونامناسبی برای سازه ایجاد ننماید.]17[
3-3-2-ارتفاع ساختمان ونسبت ارتفاع به ابعاد
علاوه بر طرح پلان ساختمان، توزیع جرم درارتفاع ساختمان در پاسخ نیروی زلزله موثر است.شکل (3-2) نشان میدهد که پاسخ ساختمان دربرابر زلزله می تواند با توجه به ارتفاع ساختمان وپریدطبیعی ارتعاش سازه متفاوت باشد.
در هنگام زلزله ساختمانهای کوتاه انرژی بیشتری جذب می نمایند واز طرفی ساختمانهای بلند و لاغر در ضمن ارتعاش که انجام می دهند انرژی لرزه ای را جذب نموده واینگونه ساختمانها ممکن است در مدهای مختلف مرتعش شده وتغییر مکان های جانبی متفاوتی ایجاد نمایند. چگونگی توزیع جرم در طبقات و نسبت ارتفاع به ابعاد ساختمان در پایداری ساختمان اثرات بسیاری زیادی دارد.
هر چه نسبت ارتفاع به ابعاد ساختمان زیادتر باشد مشکلات واژگونی ساختمان افزایش یافته و باید در طرح سازه توجهات بیشتری مبذول داشت.
3-3-3-طبقه نرم
هر نوع گسیختگی که باعث یک تغییر ناگهانی درسازه شود معمولا از نوع تغییر حالت غیرعادی در سازه تلقی می گردد. این موضوع در مورد نیروهای دینامیکی بحرانی تر می گردد.
هر گونه افزایش یا کاهش سختی ناگهانی در سازه باعث تغییرات در تغییر شکل ونیروهای وارده به سازه میشود. یک نمونه از این تغییرات را وجود طبقه نرم در سازه می توان نام برد که در شکل (3-3) مشاهده می نمایید.
اکثرا این وضعیت در ساختمانهایی اتفاق می افتد که در طبقه همکف نیاز به پارکینگ دارند ویا مکانهایی که در طبقه همکف آنها نیاز به ارتفاع بلند و بازشوهای زیاد دارند. می توان این مشکل را با سخت کردن آن طبقه به روشهای مختلف از جمله افزایش تعداد یا سختی ستونها در آن طبقه و یا با استفاده از مهاربند در آن طبقه جبران نمود.
3-3-4-طبقه ضعیف
طبقه ضعیف در واقع ناپیوستگی در مقاومت سازه میباشد. طبق تعریف UBC طبقه ضعیف به طبقه ای از سازه استناد می گردد که در آن مقاومت طبقه کمتر از 80 درصد مقاومت طبقه بالایی آن باشد.
لازم به ذکر است نرم بودن طبقه بر مبنای سختی و یا مقاومت طبقه در برابر تغییر شکل جانبی میباشد وضعیف بودن طبقه بر مبنای مقاومت آن در برابر نیروهای استاتیکی و یا دینامیکی میباشد.
3-3-5-اثرات نامتقارنی ساختمان
اثرات پیچش وچرخش بر روی ساختمان در هنگام زلزله بحرانی بوده ومشکلات بسیاری را ایجاد می نماید. مساله مهم فاصله بین مرکز جرم(نقطه ای که نیروی زلزله در آن اثر میکند) ومرکز سختی(نقطه ای که برآیند سختی در آن نقطه قراردارد) میباشد،که البته هنگامی مرکز جرم بر مرکز سختی منطبق میباشد که شکل ساختمان و سیستم مقاوم نیروهای جانبی آن کاملا متقارن باشد. بنابراین می توان گفت چنانچه پلان سازه متقارن باشد برآیند نیروهای جانبی به مرکز سختی سیستم مقاومت جانبی اثر میکند.چنانچه شکل سازه متقارن باشد آنالیز نیروهای وارده بر آن ساده تر خواهد بود و اگر نیروهای وارده بر سازه و شکل سیستم مقاوم جانبی پیچیده باشد،آنالیز وطراحی سازه پیچیده می گردد و منجر به ارائه نقشه ها وجزئیات پیچیده تری خواهد شد.
در صورتی طرح سیستم های پیچیده سازه قابل قبول است که ضرایب اطمینان کافی رعایت شده و زمان طراحی و هزینه های آن در نظر گرفته شده باشد.
3-3-6-تاثیر اعضاء غیر سازه ای
به طور کلی استفاده از اعضاء غیر سازه ای در ساختمان در طرح سازه ها موثر می باشندکه باید در نظر گرفته شوند. اعضای غیرسازه ای با توجه به سختی کمی که دارند نیروهای جانبی بر آنها منتقل شده وبه علت پایین بودن مقاومت آنها تحمل نیروهای وارده را نداشته و آسیب می بینند،لذا برای جلوگیری از آسیب اعضای غیرسازه ای بایداز اعمال نیروهای جانبی بر روی اینگونه اعضا جلوگیری نمود و با تقویت سیستم های مهاربندی وایجاد درزهای کنترل، اندرکنش اعضا غیرسازه ای باسازه اصلی را به حداقل رساند.
از جمله اعضاء غیرسازه ای درساختمان، نصب موتوربرق و سیستم های آبرسانی وتهویه و.. میباشد که حفاظت از اینگونه اعضا غیرسازه ای در هنگام حادثه ای اضطراری از اهمیت بالایی برخوردار است. سازه اینگونه تجهیزات علاوه بر اینکه باید بطور مستقل مهاربندی شده باشند،باید از سیستم مهاربندی جانبی کل ساختمان نیز جد اشده باشند.
3-4-بارگذاری
3-4-1-بارهای قائم
بارهای قائم توسط تیرها و تاوه های سازه ها تحمل می شوند ودر سازه های کوتاه وبلند تفاوتی نمی کنند، ولی مجموع بارهای اعمالی بر ستونها و دیوارهای سازه های بلند بسیار بیشتر از بارهای نظیر در سازه های کوتاه میباشد.
بارزنده براساس نوع بهره برداری از فضاها به صورت بارگسترده یکنواخت روی کفها تعریف می شود، بارهای زنده پیشنهادی آیین نامه با استفاده از آزمایش ونتایج مطالعات تجربی محل تخمین زده شده اند.]10[ و]11[
3-4-2-بارهای اجرایی
معمولا بارهای اجرایی بحرانی ترین بارهایی هستندکه سازه تحمل می کند، آمار نشان میدهد ساختمانهای منهدم شده بسیاری در مرحله اجرا اتفاق افتاده اند.
بارهای اجرایی که شامل وزن قالبها و بتن تازه کفها می باشند، معمولا حدود دوبرابر بار مرده کف خواهند شد.این بارها توسط شمع ها به سه یا چهار طبقه زیرین منتقل می گردند. در حال حاضر با فراهم آمدن امکانات ساخت، هر طبقه جدید به فاصله زمانی دو یا سه روز واستفاده از بتن رقیق برای پمپ کردن آن، توجه بیشتر به موضوع ضروری به نظر می رسد، زیرا کفهای ساخته شده قبلی به جای اینکه بارهای اجرایی طبقات بالاتر را تحمل کنند، خود احتیاج به تکیه گاه خواهند داشت.بالابرها نیز از جمله بارهای اجرایی می باشند که معمولا بار خود را به تعدادی از طبقات زیرین منتقل می کنند.]10[و]11[
3-4-3-بارهای ضربه ای قائم
بارهای ضربه ای قائم بارهای زنده قائمی هستند که در هنگام شتاب گیری آسانسور به طرف بالا و یا ترمز آن در حرکت به طرف پایین ظاهر می گردند. معمولا در طراحی افزایش باری معادل 100 درصد باراستاتیکی آسانسور برای اطمینان از رفتار مناسب اعضای باربر مربوط به آن در نظرگرفته می شود.]10[
3-4-4-بارهای زلزله
بار زلزله عبارت است از نیروهای داخلی جرم ساختمان که در اثر لرزش پی ایجاد می شود. در طراحی برای زلزله ،تاکید بر نیروهای اینرسی انتقالی که اثرات آنها بر ساختمان بیش از مولفه های لرزشی قائم و پیچشی است میباشد.
نیروهای ناشی از لغزش ویا نشست زمین،فعال بردن گسلهای زیر پی یا خمیری شدن موضعی زیر پی در اثر ارتعاش نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.
در مناطق زلزله خیز شدت زلزله رابطه معکوس یا دفعات آن دارد، زلزله های شدید به ندرت وزلزله های ملایم به دفعات بیشتر و زلزله های ضعیف تقریبا همیشه اتفاق می افتند اگر چه ممکن است بتوان ساختمانی را برای مقابله در برابر شدید ترین زلزله ها بدون هیچگونه خسارت مهمی طراحی کرد ولی احتمال عدم نیاز به این مقاومت در طول عمر سازه طراحی را از نظر اقتصادی توجیه ناپذیر می سازد.]10[و]18[
کمیت بار زلزله، حاصل پاسخ دینامیکی ساختمان به ارتعاش زمین است. برای تخمین بارلرزه ای، دو روش که در آنها ویژگیهای سازه وآمار واطلاعات زلزله های گذشته منطقه در نظر گرفته میشود، وجود داردکه در ادامه به آنها اشاره می شود.
3-4-4-1-بارجانبی معادل
در روش اول که روش بارجانبی معادل نامیده می شود از یک تخمین ساده برای پرید اولیه سازه و حداکثر شتاب و یا سرعت پیش بینی شده ای همراه با عوامل موثر دیگر برای تخمین حداکثر برش پایه استفاده می گردد. سپس بار جانبی معادل این برش با روش های مشخصی در ارتفاع ساختمان توزیع شده وآنالیز استاتیکی سازه انجام می شود.
این روش بسیارساده وسریع میباشد وبرای ساختمانهای با ارتفاع وشکل هندسی متعارف پیشنهاد شده است. ضمنا از روش فوق می توان برای طرح اولیه ساختمانهای بلندتر وبا ترکیبهای سازه ای غیرمتعارف استفاده کرد تا در مراحل بعد آنالیز بارهای جانبی لرزه ای با روشهای مناسب تر انجام پذیرد.]8[ و]11[
3-4-4-2-آنالیز مودال
روش دوم که روش جامع تری میباشد، روش آنالیز مودال است. در این روش
فرکانس مدهای سازه آنالیز شده وسپس آنها را همراه با طیف طراحی زلزله برای تخمین حداکثر پاسخ های مدی استفاده می کنیم. از ترکیب این نتایج حداکثر کمیت های پاسخها به دست می آید. این روش بسیار طولانی تر وپیچیده تر از روش بار جانبی معادل بوده ولی بسیار دقیقتر است و در ضمن قابلیت اعمال تقریبی رفتار غیرخطی سازه را نیز دارد.]16[