تزئینات سنگ

سنگ یکی از قدیمی ترین مصالحی است که بشر از بدو زندگی بر روی زمین شناخته است و از آن برای تهیه وسائل مختلف زندگی و همین طور بنای آثار خود سود جسته است در آثار به دست آمده از جوامعی که در دوره پارینه سنگی می زیسته اند ، ابزار کار و اسلحه سنگی دیده شده است بعد از آن ، این مصالح فراوان و در دسترس در ساخت بنای ساختمان پرستشگاه ها به کار رفت که بنای م

دسته بندی	عمران
بازدید ها	0
فرمت فایل	doc
حجم فایل	13658 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	152

فروشنده فایل

کد کاربری 2106

تمام فایل ها

تزئینات سنگ

تزئینات سنگ

مقدمه :

سنگ یکی از قدیمی ترین مصالحی است که بشر از بدو زندگی بر روی زمین شناخته است و از آن برای تهیه وسائل مختلف زندگی و همین طور بنای آثار خود سود جسته است . در آثار به دست آمده از جوامعی که در دوره پارینه سنگی می زیسته اند ، ابزار کار و اسلحه سنگی دیده شده است . بعد از آن ، این مصالح فراوان و در دسترس در ساخت بنای ساختمان پرستشگاه ها به کار رفت که بنای مونولیت ها و تری لیت ها از آن جمله اند .

این بناها بعداز هزارها سال در تمام جهان به جای مانده اند تا پیام انسانهای نخستین را به ما برسانند . در دوره نوسنگی به کارگیری سنگ در ساختمان افزایش می یابد و بعدها با شناخت بیشتری که بشر از خواص به کارگیری سنگ های گوناگون و ابزار فلزی سبه دست می آورد ، آثار متنوع و به جای ماندنی از جمله تندیسها ، پرستشگاه ها ، مقابر و کاخ های عظیمی از خود به یادگار می گذارد که هر یک به عنون عجایب دنیای قدیم شناخته شده اند

این ابنیه در آغاز با قطعات تخته سنگ و بدون ملات ساخته شده اند و در بعضی از آنها از بست و قلاب و اتصالات فلزی استفاده شده است . بعدها بشر ملاتهای گوناگونی را شناخت و به کار گرفت و به این وسیله از سنگ هایی با ابعاد کوچک تر استفاده کرد .

برخی از سنگ های تزئینی را به طرف مختلف به صورت صفحاتی می برند و در کف و در نما ، پله ها ، کف پنجره و غیره مورد استفاده قرار می دهند . نباید از یاد برد که مخلوط خرده سنگ با بعضی از مواد چسنبده ، مهم ترنی مصالح را در ساختمان تشکیل می دهد . بتن ، ملات ها ، موزاییک و بعضی از قطعات پیش ساخته از آن جمله اند .

امروزه تنها در ساختمان های یادبود و مانند آنها تماماً سنگ به کار گرفته می شود . اما فراوانی و مقاومت آن در مقابل عوامل محیطی باعث شده است که در قسمت هایی که ساختمان به زمین مربوط می گردد یا نقاطی یکه تحت فشار بیشتری می باشند و به استحکام بیشتری نیاز دارد ، از آن استفاده شود.

منشا شکل گیری :

سنگ ها و خرده سنگ ها :

دو فرآیند کوه زایی و کوه سایی در زمین موجب پدید آمدن محصولات سنگی می شود . شناخت این دو پدیده ما را از شناسایی بهتر انواع سنگ ها کمک می نماید .

عوامل هوازدگی یا کوهسایی در زمین شناسی ، هر یک از چند روندی را که باعث خرد شدن و تغییر شکل مواد سخت سطح زمین و موادی که با جو در تماس هستند ، هوازدگی می نامند . به دلیل پدیده هوازدگی است که کوهستان ها خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود را از دست می دهند . عوامل فرسایش و هوازدگی به دو گروه شیمیایی و فیزیکی تقسیم می شوند .

هوازدگی شیمیایی :

محصول هیدراتاسیون ، انحلال ، هیدرولیز ، اکسیداسیون و یا عکل العمل آب های اسیدی با املاح تشکیل دهنده سنگ هاست .

هوازدگی فیزیکی : که بدون هیچگونه تغییرت شیمیایی است ، باعث خرد شدن سنگ ها و تغییر شکل آنها به دانه های ریزتر می شود . این پدیده توسط عواملی چون یخبندان ، تغییرات حرارت در جو و در نتیجه انقباض و انبساط ، قوه جاذبه زمین ، رشد گیاهان ، باد ، جریان آب و عمل جانوران و مانند اینها شکل می گیرد .

نتایج مهم ناشی از هوازدگی ، تشکیل خاک و رسوباتی همچون بوکسیت (منبع اصلی تهیه آلومینیوم ) و خاک های حاصلخیز و تغییر ماهیت دی اکسید کربن موجود در جو می باشد .

عوامل کوه زایی : اگر در واقع تاثیرات هوازدگی را بر پوسته زمین یک فعالیت تحلیل برنده برجستگی ها بدانیم و به عنوان یک پدیده خارجی بشناسیم ، فشارهای درون کره مذاب را که بر پوسته جامد زمین وارد می شوند ، می توان فرآیند کوه زایی و خشکی زایی نامید .

این فشارها تاثیرات گوناگونی بر روی پوسته زمین می گذارند و تغییر شکل پوسته زمین را که گاه در طی سالیان دراز و گاه در مدت زمان کوتاهی انجام می شوند از این نیرو سرچشمه می گیرند . عمده تغییرات عبارتند از :

چین ها : در اثر فشار ، لایه های زمین به صورت پیچ و موج هایی در می آیند که البته در همه انواع سنگ ها ممکن است این موج ها پدید آید ولی در سنگ های رسوبی بهتر مشاهده می گردند و اندازه آن از چند سانتی متر تا چندین کیلومتر متغییر است .

شکستگی ها : تجارب آزمایشگاهی علاوه بر مشاهدات عینی نشان داده اند که اغلب سنگ ها در برابر نیروی کشش ، مقاومت بسیار کمتری نسبت به نیروی فشار نشان می دهند . شکستگی ها بیشتر حاصل کشیده شدن سنگ ها هستند و در سنگ های سطح زمین رخ می دهند ، شکستگی های طبقات سنگی زمین می تواند در جهت و اندازه های مختلف از چند میلیمتر تا چند کیلومتر باشند .

از انواع شکستگی ها ، ترک با درز می باشد که بدون تغییر مکان جداره ها اتفاق می افتد . ترک ها معمولاً پس از مدتی توسط مواد رسوبی پر می شوند . درزها براساس زاویه صفحه آنها ، وضعیت درز نسبت به طبقات سنگی اطراف و نحوه تشکیل تقسیم بندی می شوند .

گسلها : در صورتی که پدیده شکستگی با جابه جایی بخش های طرفین آن همراه باشد گسل به وجود می آید . اگر گسل ها در سنگ های لایه لایه واقع شود به آسانی قابل تشخیص است ، معمولاً عوامل فرسایش مانع از دیدن اختلاف سطح بین دو قطعه زمین می شوند .

آتشفشان : می دانیم که در مرکز زمین به علت وجود حرارت زیاد مواد تحت فاشر فراوان قرار دارند که در اثر فعل و انفعالات داخل زمین مواد مذاب به طرف پوسته حرکت می کنند و رفته رفته سرد می شوند ولی گاه از جایی که پوسته زمین نازکتر است به طرف خارج فوران می نمایند ، که این پدیده گاه آرام و گاه با انفجار همراه است .

زلزله : زمین لرزه از دیگر پدیده های ناشی از فعالیتهای درونی زمین است و از لرزشهایی که در اثر شکستن و حرکت تند و سریع قطعات شکسته شده در بخش های سطحی زمین رخ می دهد سرچشمه می گیرد . اگر مقدار انرژی آزاد شده زیاد باشد ، عوارض طبیعی و مصنوعی مناطق نزدیک به کانون بروز نیرو منهدم می شوند و محیط اطراف به شدت می لرزد و گسله های موجود فعال و با گسلهای جیدید پدید می آیند .

منشا ساختمانی سنگها :

سنگ ها از تجمع کانی ها حاصل می شوند . بعضی از سنگ ها از یک نوع و بعضی از چند نوع کانی تشکیل شده اند ، کانی ها مواد جامد ، طبیعی ، معمولاً متبلور ، غیرآلی و همگن هستند که ترکیب شیمیایی نسبتاً ثابتی دارند . کانی ها تشکیل شیمیایی نسبتاً ثابتی دارند . کانی های تشکیل دهنده سنگها یا به اصطلاح کانی های سنگ ساز ، برحسب انواع سنگ ها به سه گروه کافی های ماگمایی ، رسوبی و دگرگونی به شرح زیر تقسیم می شوند .

سنگهای آذرین :

سنگ های آذرین از انجماد مواد مذاب درونی از زمین به وجود می آیند . مواد مذاب که خود از ذوب سنگ های پوسته یا گوشه زمین به وجود می آیند ، ترکیب سیلیکاتی دارند و ماگما نامیده می شوند . ترکیب شیمیایی ماگما متنوع است . بعضی سیلیس زیاد ماگمای اسیدی و بعضی سیلیس کمتر و در عوض عناصر آهن ، منیزیم و کلیسم بیشتری دارند . ماگمای بازی .

دمای ماگما بیش از 700 درجه سانتیگراد است در این مذاب جوشان ، گازها ، قطعات بلور در حال رشد و قطعات سنگی کنده شده از سنگ های درون زمین وجود دارد.

ماگمایی که به سطح زمین رسیده باشد .

بیشتر گازهای خود را از دست می دهد ، در این حال به آن گدازه می گویند . از انجماد گدازه در سطح زمین سنگ های آتشفشانی به وجود می آید ، ماگما ممکن است در اعماق زمین یا در شکستگی ها و یا آشیانه های ماگمایی تدریجاً انجماد یابد . در این حال به سطح زمین نمی رسد و سنگ آذرین درونی به وجود می آید .

علت اصلی اختلاف فوران های آتشفشانی ، نوع گدازه است . گدازه های بازیک گرانروی کمتری دارند و گازها به آسانی خارج می شوند . در انواع انفجاری مقدار سیلیس ماگما زیاد و گرانروی آن نیز بیشتر از نوع قبلی است . ثابت کرده اند که هر قدر مقدار سیلیس یک ماگما بیشتر باشد اتصال اتم ها برای تشکیل کانی ها ، با ایجاد بلورهای درشت همراه است و همین امر موجب گرانروی بیشتر ماگما می شود . در حالی که در ماگمای بازیک شبکه مولکولی کانی ها کوچک تر و گرانروی کمتر است .

در ماگمای اسیدی ، گازها و بخار آب به آسانی خارج نمی شوند و تجمع آنها موجب ازدیاد فشار درونی و در نتیجه انفجار شدید می شود که در آتشفشان های اسیدی پدیده ی شناخته شده ای به شمار می آید . ( جدول رده بندی سنگ های آذرین )

یک ماده ی مذاب ممکن است در اعماق و یا در نزدیکی سطح زمین سرد شود . در این حالت دو نوع سنگ به وجود می آید که از نظر شیمیایی و کانی شناسی شبیه به هم هستند ولی از نظر بافت با یکدیگر شبیه به هم هستند ولی از نظر بافت با یکدیگر متفاوت هستند . بنابراین هر سنگ آذرین درونی یک معادل بیرونی خواهد داشت .

به این ترتیب در جدول فوق ، با ترکیب کانی شناسی و بافت هفت نوع سنگ آذرین آشنا شدیم و دانستیم فراوان ترین سنگ های آذرین کدام هستند .

سنگ های پرسیلیس به علت وفور کوارتز و فلدسپات ظاهری روشن دارند و سنگ های کم سیلیس و به اصطلاح بازیک ( و خیلی بازیک ) به علت وفور کانی های آهن و منیزیم رنگ تیره تر از خود ظاهر می سازند . به این ترتیب با توجه به رنگ سنگ ( به شرط آنکه سطح تازه شکسته ی سنگ در نظر گرفته شود ) می توان تا اندازه ای به ترکیب سنگ پی برد .

		1- سنگ های اسید	2- سنگ های حد واسط یا خنثی	3- سنگ های بازیک		4- سنگ های خیلی بازیک
کانی های عمده موجود در سنگ		کوارتز + فلدسپات + میکا	فلدسپات + آمفیبول + میکای سیاه و پیروکسن	پلاژیوکلاز + پیروکسن + کمی الیوین		الیوین + پیروکسن
نام سنگ	اقسام درونی	گرانیت	دیوریت	گابرو		پریدونیت
نام سنگ	اقسام بیرونی	بولیت	آندزیت	بازالت		-
	آتشفشانی	ابسدین	بوکه ی معدنی

بافت سنگ های آذرین :

به طور کلی ، هر قدر سرعت سرد شدن کندتر باشد ، تعداد مراکز تبلور کمتر است و یون ها فرصت کافی برای مهاجرت به سوی مراکز تبلور را خواهند داشت . این امر سبب می شود تا تعداد بلورها اندک ولی بزرگ باشند ، در عوض اگر سرعت سرد شدن سریع باشد تعداد مراکز تبلور بیشتری به وجود می آید که این امر سبب تشکیل بلورهای کوچک تر می شود . در نهایت این حالت سنگ های آذرین بیرونی پدید می آیند .

سنگ های فاقد بلور و به اصطلاح شیشه ای چون به سرعت سرد می شوند ، یون های موجود در مایع مذاب فرصت بستن ندارند و ساختمان منظم بلورین حاصل نمی شود . در واقع ، به علت انجماد سریع ،‌ یون ها بی حرکت می شوند و حالتی شبیه مایع ( فاقد نظم و ترتیب بلوری ) در آنها به وجود می آید . این همان شیشه ی طبیعی است که بعضی از سنگ های آتشفشانی از آن دسته اند به طور کلی سنگ های آذرین را به انواع درشت بلور ، ریز بلور و شیشه ای ( فاقد بلور ) طبقه بندی می کنند . البته بافتی به نام پرفیری زمینه ای فاقد بلور یا ریز بلور قرار دارند . وجود این بافت حاکی از آن است که سنگ در دو مرحله سرد شده است . مرحله ی اول در اعماق ، شروع به سرد شدن می کند و بلورهای درشت تشکیل می شوند . مرحله دوم در مسیر حرکت و نزدیک شدن به سطح زمین به علت سرد شدن نسبتاً سریع بلورهای ریز تشکیل می شوند و سرانجام در سطح زمین به علت سرد شدن سریع ماگما بلوری تشکیل نمی شود و شیشه خمیره ی سنگ را تشکیل می دهد

در بعضی از سنگ ها هیچ بلوری دیده نمی شود . مانند ابسدین که شبیه شیشه ی سیاه شکسته است و یا منظره ی قیر مانند دارد . بافت و اسفنجی نیز در سنگ پا و پوکه ی معدنی دیده می شود که به علت خروج گازها از گدازه ی در حال انجماد ، چنین سنگ های حفره داری به وجود می آید .

سنگ های رسوبی :

فرایند هوازدگی ، سنگ های قدیمی را به تدریج متلاشی و تبدیل به قطعات کوچک تر می کند . عوامل فرسایش مثل آب های جاری ، باد ، امواج و یخ هستند . نیروی جاذبه مواد حاصل از هوازدگی سنگ های بستر را حمل و آنها را خردتر می کند . این مواد را رسوبات می گویند . ذرات ماسه در تلماسه های صحرایی ، گل رس در مرداب ، ریگ در بستر رودخانه ، حتی گرد و خاک روی وسایل منزل مثال هایی در مورد این فرایند بی وقفه هستند . در نهایت رسوبات در محل هایی جدید مثل دریا ، دریاچه و صحراها ته نشین ( رسوب گذاری ) و به صورت لایه هایی روی هم جمع می شوند .

رسوبات از تجمع خرده سنگ ها ، کانی ها در سطح زمین یا در اثر رسوب شیمیایی مواد محلول در آب حاصل می شوند .

رسوبات نرم در ار عوامل مختلف سنگ سخت تبدیل می شوند ، اینها همان سنگ های رسوبی هستند که به صورت لایه هایی در طبیعت قابل رویت هستند . اهمیت سنگ های رسوبی در این است که حدود 34 سطح قاره ها را می پوشانند و محتوی فسیل اند که یکی از ابزارهای مهم در مطالعه ی گذشته ی زمین است . در سنگ های رسوبی شواهد زیادی از منشاء رسوبات و شرایط محیط رسوب زدگی آنها وجود دارد .

سنگ های رسوبی محل ذخیره و انتقال آب های زیرزمینی هستند و به علت وجود ذخایر زغال سنگ ، نفت خام ، گاز ، آب زیرزمینی ، نمک و کانی ها ی مختلف مثل آهن ، اهمیت اقتصادی دارند . بعضی از سنگ های رسوبی در ساختمان سازی ، جاده سازی و تولید سیمان ، گچ و آهک کاربرد دارند .

سنگ شدگی :

به فرایندهایی که در طی آنها رسوبات ناپیوسته به سنگ های رسوبی تبدیل می شوند ، سنگ شدگی می گویند .

- تراکم : رسوباتی که در محیط آرام مثل دریاچه ته نشین می شوند ، به ترتیبی روی هم قرار می گیرند که مقدار زیادی فضای خالی ( خلل و فرج ) بین رسوبات تشکیل می شود . رسوب های ماسه در یک محیط رسوبی آرام ممکن است حدود 40 تا 50 درصد حجم خود خلل و فرج داشته باشد . همچنانکه لایه های رسوبی بر روی لایه های اولیه ته نشین می شوند ، ذرات رسوبات لایه های اولیه ، در اثر وزن لایه های فوقانی فشرده و میزان فضاهای خالی بین آنها کم می شود . این حالت به هم فشردگی و مستحکم تر شدن رسوبات را که باعث کاهش فضای خالی بین دانه های ته نشستی می شود ،‌تراکم گویند .

این عمل باعث خارج شدن آب موجود از بین ذرات نیز می شود . تراکم مناسب ترین راه سنگ شدگی در سنگ های رسوبی دانه ریز مثل شیل است .

- چسبیدن : آب های زیرزمینی ضمن عبور از لایه های رسوبی ، مواد جامدی را که خاصیت چسبندگی دارند ، در فضاهای خالی بین دانه های رسوبی ته نشین می کنند ، که آنها را به هم می چسباند و در شبکه ای محکم نگهداری و تبدیل به سنگ سخت می کند .

این عمل را چسبیدن یا سیمان شدگی گویند . مثل ماسه سنگ ، که از به هم چسبیدن ماسه های ناپیوسته به وسیله ی مواد چسبنده ایجاد می شود .

مواد چسبنده ی عمده ی سنگ های رسوبی ، کربنات ها هستند . در آب های جاری و زیرزمینی یون های کلسیم و بی کربنات به طور شیمیایی از ترکیب این دو یون کربنات کلسیم جامد (کلسیت) به وجود می آید . سیلیس ماده ی چسبنده ی دیگر سنگ های رسوبی است . در برخی از سنگ های رسوبی این ماده از نوع اکسیدهای آهن یا کانی های رسی است .

سنگ های دگرگون :

اصولاً سنگ های دگرگون شده ، در درون زمین و دور از چشم ما و در مدت زیادی به وجود می آیند . در عمق 25 کیلومتری زمین دما برای ذوب بعضی از سنگ ها کافی است و در سطح زمین عمل هوازدگی انجام می شود . در فاصله ی این دو حد ، دامنه ی تغییرات شیمیایی ، فشار و دما ، زیاد است و ضمناً بر اثر بروز برخی از پدیده های دیگر سنگ ها دچار تغییراتی می شوند و حالتی تازه پیدا می کنند . به چنین سنگ هایی دگرگون شده و به چنین پدیده ای عمل دگرگونی ( متامورفیسم ) می گویند . البته طی عمل دگرگونی کانی ها ذوب نمی شوند ، بلکه حالت جامد خود را محفوظ نگه می دارند .

در طی دگرگونی ، بافت و ترکیب سنگ های قبلی بر اثر دخالت عوامل دگرگون ساز دستخوش تغییر می شود . عوامل دگرگون ساز شامل حرارت ، فشار و سیالاتی هستند که از نظر شیمیایی فعال باشند .

اقسام سنگ های دگرگون شده

سنگ های دگرگون شده به دو گروه عمده زیر تقسیم بندی می شوند :

- انواعی که دارای فولیاسیون یا متورق اند که از این گروه می توان ، سنگ شیست و گنیس را نام برد .

- انواعی که فاقد جهت یافتگی اندکه از این گروه می توان سنگ مرمر و کوارتزیت را نام برد .

ساختمان شیمیایی سنگ ها :

می دانیم که سنگ ها خود از قسمت های ساده تری به نام کانی تشکیل شده اند . کانی ها مواد جامد ، طبیعی ، معمولاً متبلور ، غیرآلی ، همگن و با ترکیبات شیمیایی مشخص اند . هر کانی دارای نام خاص و فرمول شیمیایی ویژه کانی دارای نام خاص و فرمول شیمیایی ویژه می باشد . تاکنون بیش از 3000 کانی در طبیعت شناخته شده است که تنها حدود 24 کانی در سنگ های پوسته ی زمین فراوان هستند و آنها را کانی های سنگ ساز می نامند . چون کانی های تشکیل دهنده ی سنگ ها متنوع هستند ، بسته به کثرت وجود ترکیبات خاصی که در آنهاست ، سنگ ها را با چهار دسته تقسیم می کنند .

کربنات ها :

املاح اسید کربنیک هستند و معمولاً از گروه ته نشستی ها هستند ، مانند تراورتن . کربنات هایی که در تشکیل سنگ ها نقش به سزایی دارند دو دسته اند :

- کلسیت (CaCO₃) که دارای ظاهری براق و شیشه ای است و از سنگ هایی که این ترکیب در آنها شدت دارد برای تهیه شیشه ، سیمان و آهک بهره می گیرند .

- دولومیت (Ca , Mg(CO₃)₂) که از کلسیت به مراتب کدرتر می باشد ولی از نظر خصوصیات با آن شباهت دارد .

سولفات ها :

یکی از عناصر تشکیل دهنده ی سنگ با نمک های اسید سولفوریک هستند .

- سنگ گچ : CaSO₄ . 2H₂O

- انیدریت : CaSO₄

اکسیدها :

از عناصر مهم مواد معدنی تشکیل دهنده ی سنگ ها می باشند .

- سیلیس ها Sio₂ مانند کوارتز و کراندم

- اکسیدهای آهن (FeO , Fe₂O₃ , Fe₃O₄)

سیلیکات ها : که به دو دسته تقسیم می گردند :

- سیلیکات های هیدراته مانند پادزهر .

- سیلیکات های غیر هیدراته مانند میکا .

خواص شیمیایی سنگ ها و تاثیر عناصر شیمیایی بر روی مصالح ، بستگی به مکانی که از آنها استفاده می کنیم دارد و نقش اساسی در انتخاب مود را دارا می باشد . لذا آزمایش های مربوطه بر روی سنگ ها به منظور پی بردن به مقاومت های شیمیایی در مقابل اسیدها ، بازها ، نمک ها ، آب و غیره و همچنین استخراج مواد جانبی از سنگ ها صورت می گیرد .

انواع سنگ ها :

تنوع سنگ ها موجب می شود که دسته بندی آنها پیچیده تر باشد . از نظر کاربردی سنگ ها در گروه های زیر تقسیم بندی می شوند :

- سنگ ها از نظر شکل شامل : طبیعی ( سنگ های خام ) و ساختگی ( سنگ های کارشده ) .

- سنگ ها از نظر نوع ( تجمع کانی ها و نحوه ی پیدایش ) .

شکل طبیعی سنگ ها :

سنگ ها از نظر شکل طبیعی به گروه های زیر تقسیم می شوند :

- سنگ های رودخانه ای : در جریان غلطیدن سنگ ها در مسیر رودخانه و برخورد آنها با یکدیگر و بر اثر عمل فرسایش ، گوشه های تیز و لبه دارشان را از دست می دهند و سطح آنها تقریباً صاف و صیقلی می شود . سنگ قلوه رودخانه ای از این دسته است که حداقل قطری برابر 5 سانتی متر دارد . کوچک ترین سنگ قلوه ای که در دیوارسازی سنگی به کار می رود قطری در حدود 15 سانتی متر دارد و از اندازه های کوچک تر به عنوان پرکننده استفاده می شود .

- سنگ های کوهی : این سنگ ها بیشتر لبه تیز هستند و مستقیماً از معدن سنگ استخراج می شوند . در روند عملیات استخراج به شیوه های گوناگون قطعات بزرگ سنگ را از کوه جدا و برای آماده سازی به ی کارخانه حمل می نمایند . اصطلاحاً به این قطعات سنگ قله می گویند . باید توجه داشت سنگ هایی که به طور طبیعی از کوه جدا و در دامنه انباشته می شوند ، دربیشتر موارد به دلیل تاثیر عوامل هوازدگی در عملیات ساختمانی به کار برده نمی شوند .

- سنگ های لاشه : حاصل عمل انفجار هستند و یا پس از خرد کردن قطعات بزرگتر سنگ به دست می آیند . این سنگ ها شکل خاص و سطوح مشخصی ندارند . استفاده از سنگ لاشه بدون اینکه گوشه های تیز و لبه دار آن گرفته شود مجاز نیست مگر با ابعاد کوچکتر از 15 سانتی متر که به عنوان پرکننده از آن استفاده می شود .

- سنگ لایه لایه یا تخته ای : این سنگ ها استحکام چندانی ندارند و حداقل ضخامت آنها در کارهای بنایی نباید کمتر از 8 سانتی متر باشد .

شکل های ساختگی سنگ ها

در ساختمان اغلب قبل از استفاده از سنگ بر روی آن عملیاتی انجام می شود که کارآیی و زیبایی آن را افزایش می دهد . به این علت این دسته از سنگ ها را ، سنگ های کارشده می گوییم . از سنگ های کارشده ، صورت های زیر ساخته می شود .

- سنگ قواره : که با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه به دست می آید . کوچک ترین ابعاد آن نباید کمتر از 15 سانتی متر باشد .

- سنگ بادبر یا رگه ای : این نوع سنگ ها به صورت تقریباً مکعبی در می آیند . سطح نمای آنها را تقریباً مربع یا مستطیل شکل می سازند . حداکثر برجستگی (بار) سطح نمای آنها 4 سانتی متر است و حداقل عرض و ارتفاع آن به ترتیب 20 و 15 سانتی متر است . اگر به منظور ایجاد درزهای ملات خور ظریف تر ، قسمت های ملات خور این نوع سنگ ها را به کمک کلنگ مخصوص بتراشند به آن سنگ سرتراش می گویند و اگر چهار وجه ملات خور را کاملاً و با دقت گونیا نمایند به آن سنگ سرتراش گونیا شده می گویند .

- سنگ بادکوبه ای : این سنگ در حقیقت سنگ سرتراشی می باشد که دور تا دور وجه نمای آن را به عرض 5/1 تا 3 سانتی متر با قلم تراش داده اند و بقیه سطح نما را تیشه داری می کنند .

- سنگ اندازه یا حکمی : اگر سنگ به اندازه مشخصی که در نقشه منظور شده است در آید به آن « سنگ اندازه » می گویند .

- سنگ های چند نما یا تمام تراش : اگر کلیه سطوح قائم و افقی سنگ را دست تراش نمایند به آن سنگ « دست تراش » می گویند .

- سنگ چند وجهی : این سنگ ها به صورت چندوجهی نامنظم درآمده و در نما کنار یکدیگر قفل و بست می شوند . در این نوع سنگ ها ابعاد وجوه نباید کمتر از ده سانتی متر باشد .

- سنگ پلاک : در کارخانه سنگ های قله را به ضخامت های مورد نظر می برند و به ابعاد مورد نیاز در می آورند . به این دسته از سنگ ها که معمولاً چهارگوش و دارای لبه های قائم هستند سنگ « پلاک » می گویند . سنگ های پلاک برحسب پرداخت سطح نمای آنها به نام های کلنگی ، چکشی ، تیشه ای ( یک تیشه و یا دو تیشه ) ، سوخته و پرداخته یا ساب خورده نام گذاری می شوند . ضخامت سنگ های پلاک برحسب نوع و کاربرد آنها انتخاب می شوند . برای نمونه سنگ های گرانیت مرغوب را تا 3 میلیمتر ضخامت برش می دهند و پرداخت می کنند .

انتخاب سطح نهایی سنگ علاوه بر مسایل زیباشناسی و محل کاربرد سنگ بستگی تمام به جنس سنگ و بافت آن دارد . برخی از سنگ ها جلاپذیرنیستند . لذا از روش های دیگر برای ایجاد جلوه ی آنها استفاده می شود .

انواع سنگ های ساختمانی

سنگ ها در دسته های گوناگون و متنوعی نام گذاری می شوند که بعضاً نام معدن سنگ به عنوان اسم آن استفاده می شود . رایج ترین سنگ های ساختمانی عبارتند از :

گرانیت :

بیشتر گرانیت ها سخت و چگال هستند و به این ترتیب جزو مصالح بادوام ساختمانی قرار می گیرند . در برابر نفوذ آب و اثر ضربه مقاوم هستند و محیط های صنعتی را تحمل می نماید . ظاهر گرانیت متاثیر از کار انجام شده بر روی سطح نهایی آن است که ممکن است چکشی ، کلنگی ، تیشه ای یا صیقلی باشد . بهترین نمای سنگ گرانیت حالت صیقلی آن است که زیبایی رنگ و انعکاس کریستال های آن را نمایش می دهد . به علاوه سطح گرانیت بر اثر حرارت به صورت سوخته درآمده که به علت تفاوت ضریب انبساط و انقباض بین اجزای کریستالی مختلف آن پدید می آید و استفاده ی تلفیقی از گرانیت صیقلی ول سوخته در ساختمان به علت تضاد ، زیبایی به وجود می آورند که بسیار جالب است . در ایران معادن بسیاری وجود دارد که سنگ های گرانیت با رنگ های مختلف از آنها استخراج می شوند .

به علت هزینه ی سنگین استخراج ، برش و صیقل ، این سنگ نسبتاً گران و به این دلیل در نمای ساختمان های مهم بیشتر به کار برده می شود . از این سنگ برای کف سازی ، پیاده رو سازی و راه سازی نیز استفاده می شود .

ماسه سنگ ها :

ته نشست های ماسه ای را که به یکدیگر به کمک کربنات کلسیم ، سیلیس ، اکسید آهن و دولومیت چسبیده اند به ترتیب ماسه سنگ ، آهکی ، سیلیسی ، اکسید آهن و دولومیتی می نامند . براساس طبیعت ماسه ی رسوبی اولیه ، ماسه سنگ ها ممکن است دارای بافت نرم یا خشن باشند . از نظر رنگ محدوده ی سفید رنگ ، نخودی و خاکستری تا قهوه ای و قرمز را براساس ماده چسبنده در بر می گیرند . عموماً در برابر یخبندان مقاوم هستند . سطح نهایی آنها به صورت چکش ، کلنگی و تیشه ای قابل مصرف هستند و برای نصب آنها از ابزار غیر آهنی استفاده می شود .

- ماسه سنگ آهکی : این نوع ماسه سنگ ها در محیط های اسیدی مقاوم نیستند . این شرایط کربنات کلسیم موجود در آنها را تحلیل برده و سنگ متلاشی می شود . کلسیت خالص سفید است لذا ماسه سنگ آهکی نیز به رنگ سفید می باشد .

- ماسه سنگ سیلیسی : ماسه سنگ ها اغلب از دانه های سیلیسی تشکیل شده اند که به کمک نمک های سیلیسی به یکدیگر چسبیده اند . بنابراین بسیار مقاوم هستند حتی در محیط های اسیدی پایدار می باشند . این نوع ماسه سنگ ها اکثراً خاکستری رنگ هستند .

- ماسه سنگ اکسید آهن : این نوع ماسه سنگ که به کمک اکسیدهای قهوه ای تا قرمز یافت می شوند و اغلب بادوام هستند .

- ماسه سنگ دولومیتی : ماسه سنگ های دولومیتی که با کربنات منیزیم و کلسیم به هم چسبیده اند . لذا در محیط شهری چندان مقاوم نیستند . این نوع سنگ ها به رنگ نخودی یافت می شوند .

سنگ های آهکی :

سنگ های آهکی از کربنات کلسیم تشکیل شده اند که یا به صورت کریستالی از آب های معدنی شکل گرفته اند و یا در تراکم توده ی غلاف فسیل ها به همراه ارگانیزم های دریایی ته نشین شده اند . این سنگ ها معمولاً از طریق ساختمان قالب شیمیایی طبقه بندی شده و به رنگ های گوناگونی از سفید ، نخودی و خاکستری تا قرمز و آبی یافت می شوند . سطح نهایی سنگ های آهکی در انواع صیقلی ، تیشه ای و کلنگی قابل تهیه است . در خارج از بنا استفاده از سنگ آهکی در کنار و یا روی ماسه سنگ مجاز نیست چرا که موجب بروز تخریب فوری در ماسه سنگ می شوند .

- سنگ آهک استخوانی : این سنگ از تراکمم غلاف شکسته و استخوان های باقی مانده از انواع آبزیان و مرجان ها تشکیل می شود . بیشتر اوقات خاک ریز نیز در تشکیل ماسه سنگ استخوانی شرکت می نماید و این موضوع اثر معکوس در حالت صیقلی سنگ بریده خواهد داشت .

- سنگ آهک متبلور : زمانی که آب حاوی بی کربنات کلسیم تبخیر شود از خود کربنات کلسیم به جای می گذارد . در این حالت در چشمه های گرم ، سنگ تشکیل یافه تراورتن و در غارها چکنده و چکیده ( اسلاکتیت و استلاکمیت ) تشکیل می شود . سنگ تراورتن متخلخل ولی دارای مقاومت مطلوب است و به رنگ های سفید ، لیمویی ،گردویی و قرمز یافت می شود .

- سنگ آهک دولومیتی : سنگ های آهکی دولومیتی حاوی مقداری کربنات منیزیم نیز می باشند . معمولاً این پدیده موجب به وجود آمدن سنگ آهک مقاوم تری می شود . گرچه در برابر هوای آلوده چندان مقاوم نمی باشد .

مرمر :

مرمر سنگ آهگ دگرگون شده است که در آن کربنات کلسیم به صورت ذرات کلسی کریستالی با اندازه ی مساوی متبلور شده است . اگر روند دگرگونی تکمیل شود هر نشانی از کلیه ی فسیل ها از بین می رود و اندازه کریستال ها بستگی به طول روند تغییر شکل دگرگونی دارد . بنابراین مرمر کوچک ترین اثری از فسیل ها در خود نخواهد داشت .

کلسیت خالص سفید است بنابراین مرمر خالص سفید و شفاف است . رنگ ها و رگه های همراه با مرمر نشان از ناخالصی های همراه سنگ آهک اولیه دارد . سنگ مرمر به رنگ های قرمز ، صورتی ، قهوه ای ، سبز و نخودی ، کرم و سفید تا خاکستری و سیاه یافت می شود .

اسیدها موجب تخریب مرمر می شوند بنابراین برای سطوح خارجی سطح غیر صیقلی آن توصیه می شود . عموم سنگ های مرمر چگال و سخت هستند گرچه برای استحکام رگه ها گاهی از رزین اپوکسی استفاده می گردد .

برای استفاده در نماسازی با ضخامت 40 میلیمتر و استفاده از گیره های فولاد زنگ نزن ، برنز یا مس توصیه می شود . در معماری داخل و کف حمام از سنگ پلاک 10 تا 7 میلیمتری میتوان استفاده نمود . برای کف سازی ضخامت 30 میلیمتر مناسب است .

کوارتزیت :

کوارتزیت ماسه سنگ دگرگون شده است . دانه های کوارتز به صورت یک مجموعه از کوارتز دوباره متبلور می شوند . این سنگ بسیار بادوام و دارای سطحی سخت می باشد و بیشتر برای کف سازی از آن استفاده می شود . در این سنگ که به رنگ های سفید ، خاکستری ، خاکستری – سبز ، آبی – خاکستری و اخرایی یافت می شود ، وجود میکا موجب لایه لایه شدن این نوع سنگ می گردد .

سنگ های رسی :

از دگرگون شدن خاک رس در طول زمان به دست می آید که متورق بوده و به طور نامنظم در نماسازی و پوشش سقف به جای سفال زیبایی خاصی به دیوار نمای ساختمان می دهند . رنگ آن سیاه تیره است و به نام شیست خوانده می شود . ( معدن آن در میگون می باشد . )

مشخصات کلی انتخاب :

سنگ برای مصارف ساختمانی :

سنگ در طبیعت به فراوانی یافت می شود . برخی از انواع آن دارای دوام بسیار زیاد هستند . سنگ طبیعی در رنگ ها و مشخصات گوناگون وجود دارد و به همین دلیل در نقاط مختلف ساختمان به کارا می رود . سنگ های مورد مصرف در کارهای بنایی باید دارای مشخصات زیر باشند :

- بافت سنگ ، باید ساختمانی سالم داشته باشد یعنی :

- بدون شیار ، ترک و رگه های سست باشد (کرمو نباشد)

- بدون هر گونه خلل و فرج باشد .

- پوسیدگی نداشته باشد .

- یکدست (یکنواخت و همگن) باشد .

- جذب آب : سنگ ساختمانی نباید آب زیاد جذب کند لذا نباید :

- در آب متلاشی و حل شود .

- تمام یا قسمتی از آن بیش از 8% وزن خود ، آب بمکد .

- پاکیزگی : سنگ ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشد .

- پایداری در برابر عوامل محیطی : سنگ طبیعی باید شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط را تحمل نماید لذا باید :

- در برابر باد ، یخبندان ، تغییرات دما و در صورت وجود جریان آب و کلیه عوامل فرسایش مقاومت کند .

- در برابر محیط های شیمیایی اسیدی و قلیایی و همچنین عمل هیدرولیز و اکسیداسیون مقاومت کند .

- پایداری مکانیکی :

- تاب فشاری برای قطعات باربر نباید کمتر از 150 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد .

- در برابر سایش در مکان های پر رفت و آمد مقاوم باشد .

خصوصیات اصلی

عملیات ساختمانی یا سنگ

این مبانی که ضامن ساخت بنا با کیفیت بهتر خواهند بود عبارتند از :

- مشخصات سنگ باید برابر مراتب مندرج در بخش قبل باشد.

- در هنگام بنایی باید سنگ را ابتدا مرطوب کرد و سپس از آن استفاده نمود .

- قرارگیری سنگ ها به صورت کله و راسته باید به نحوی صورت پذیرد که قطعات به خوبی در یکدیگر قفل و بست شوند . نباید بندهایی بین سنگ ها روی یکدیگر قرار گیرند .

- قرارگیری ملات در بین سنگها باید به نحوی باشد که مانع از تماس لبه های سنگ فوقانی و تحتانی با یکدیگر بشود .

- قطعات سنگ چیده شده در رج اول باید بزرگتر از رج های فوقانی باشد .

- قرارگیری سنگ باید در جهت خواب و جهت اولیه و طبیعی آن باشد . به این ترتیب ، راستای نیروهای وارده بر روی هر قطعه از سنگ ساختمانی ، باید عمود بر رگه یا خواب طبیعی آن باشد . این مساله در مورد سنگ های لایه لایه از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

- قطعه سنگ باید در محل مورد نظر به نحوی قرار داده شود که پس از تماس با ملات حرکت نکند . (تصویر شماره ی 9)

- عملیات بنایی با سنگ در هوای زیر 5 درجه ی سانتی گراد مجاز نیست و پس از عملیات ساختمانی باید به نحو مطلوب آنها را در برابر ضربه و عوامل جوی حفظ نمود .

- بسته به نوع و مقاومت سنگ و شرایط اقلیمی و مصالح طرح ، باید بندکشی مناسب دیوارهای سنگی انجام شود . ( تصویر شماره ی 10 )

- برای نصب سنگ های پلاک قطعاً باید قلاب های مناسب فلزی از آهن زنگ نزن و یا سایر فلزات مناسب مانند برنز جهت اتصال بهتر سنگ به ملات و یا به صورت نصب خشک پیش بینی شود . (تصویر شماره ی 12)

فساد در سنگ :

عامل اصلی فاسد در سنگ ها اثر نمک های محلول برآنها می باشد . آلودگی محیط ، یخبندان و پوسیدگی در قطعات فلزی و وجود رگه های ضعیف وهمچنین عملیات اجرایی ضعیف نیز موجب تخریب سنگ ها می شوند .

اثر نمک های محلول : چنانچه رطوبتی که به همراه خود نمک های محلول دارد از سطح سنگ تبخیر شود مقداری نمک در سطح آن به صورت شوره و لایه ای هم در خلل و فرج سنگ باقی می گذارد . تداوم رطوبت و تبخیر ، موجب افزایش حجم بلورها و پوسته شدن سطح سنگ می گردد . لذا سنگ هایی که متخلخل ترند در برابر نمک های محلول حساس تر می باشند .

آلودگی محیط : سنگ های دارای کافی کربنات کلسیم به خصوص در برابر محیطهای اسیدی حساس هستند . اکسید گوگرد در محیط مرطوب و اکسیژن موجود در هوا تولید اسید سولفوریک می نماید که بر سنگ های آهکی اثر می گذارد و تولید سولفات کلسیم می نماید .

سنگ های آهکی و ماسه سنگ های آهکی در این مورد حساس ترند . در مورد سنگ های آهکی ، سولفات کلسیم حاصل شده در سطح در اثر آب شسته می شوند . ولی در سطوحی که قابل شست و شو نیستند ، سطح به وسیله دوده سیاه می شود و مبدل به پوسته های سخت و برآمدگی هایی می شوند که گرد آهکی در اطراف آن می باشد . در انواع سنگ های آهکی منیزیم دار ، ایجاد سولفات منیزیم روند فساد را تسریع می کند . در ماسه سنگ ها خلل و فرج توسط گچ پر می شوند ، پوسته های سخت ایجاد شده اغلب به علت تفاوت انبساط حرارتی فرو می ریزند . ماسه سنگ های سیلیسی گرچه مستقیماً بر اثر تهاجم اسیدهای موجود در هوا صدمه نمی بینند ولی سنگ گچ تولید شده توسط سنگ آهک موجب خرابی در آنها می شود که به علت تخریب حاصل از تبلور در سطح ماسه سنگ به وجود می آید .

مرمر که اساساً کربنات کلسیم است مورد هجوم اسیدهای موجود در هوا قرار می گیرد و سطح صیقلی آن به مرور زمان زیر می شود . ولی به علت بافت متراکم و چگال آن کمتر تحت تاثیر عمل تبلور قرار می گیرد .

اثر یخبندان : تخریب بر اثر یخبندان در قسمتی از ساختمان رخ می دهد که در شرایطی که بسیار مرطوب است یخ می زند همچون محل در پوشها ، سایه بان ها ، کرسی بنا و کف پنجره این پدیده بیشتر دیده یم شود . یخبندان موجب جدا شدن قطعات می شود ولی آنچنان که در تبلور مشاهده شد تولید شوره نمی کند . عموماً سنگ آهک و دولومیت بیش از ماسه سنگ در معرض تهاجم اثر یخبندان هستند . مرمر ، شیت و گرانیت مورد مصرف در ساختمان به علت تخلخل اندک تحت تاثیر اثر یخبندان واقع نمی شوند.

پوسیدگی فلزات : آب بارانی که از سطوح مسی و آلیاژهای آن به سطح سنگ آهکی می ریزد موجب بروز لکه های سبز رنگی می نماید . زنگ زدگی حاصل از سبز رنگی می نماید . زنگ زدگی حاصل از سطوح آهنی و فولادی بسیار سخت و مشکل از روی سطوح متخلخل سنگ ها پاک می شوند . بیشترین آسیب دیدگی به علت انبساط ناشی از زنگ زدن قطعات آهنی و فولادی داخل سنگ کاری نما رخ می دهد . کلیه قطعات فلزی نصب سنگ باید از فولاد ضد زنگ و یا فلزات غیر آهنی انتخاب شوند .

سنگ ساختمانی :

سنگ جسمی است طبیعی که از اجتماع یک یا چند کانی تشکیل شده است . سنگ یکی از مصالح اصلی در ساخت و ساز می باشد که در اثر کارهایی که در مهندسی عمران ، راه ، راه آهن و بندر انجام می شود مورد استفاده قرار می گیرد . مهمترین موارد استفاده سنگ را می توان به شرح زیر گروه بندی کرد :

الف – سنگهایی که به شکل بلوک در ساختمان سازی ، سدها ، باراندازها ، دیوارهای جان پناه ، و از این قبیل استفاده می شوند .

ب – سنگ هایی که برای مصارف تزئینی و نمای ساختمان استفاده می شوند .

ج – سنگهایی که برای سنگفرش ، کف و سقف ساختمانها استفاده می شوند .

عوامل موثر برای انتخاب سنگ ساختمانی :

در ابتدای طرح باید کاربرد مورد نظر مشخص باشد و سایر عوامل با توجه به آن تعیین شوند . به طور کلی عوامل مهم در انتخاب سنگ ساختمانی مناسب عبارتند از : قیمت ، رنگ ، دوام و مشخصات فنی .

قیمت – قیمت سنگ ساختمانی به طور اهم به موارد زیر بستگی دارد :

الف – نوع سنگ و قابلیت کار روی آن ،خصوصاً به لحاظ هزینه های استخراج و فرآوری

ب – قابلیت دسترسی به کانسار و نزدیکی آن به مسیرهای حمل و نقل

ج- تغییرات رنگ و بافت در سنگ و فراوانی آن

د- شرایط محلی

هر یک از عوامل فوق ممکن است بسته به شرایط حاکم بر بازار ، سایر عوامل را تحت الشعاع قرار دهد .

رنگ : این عامل بیشتر از دید معماران مهم است ، اگر چه مهندسان نیز حتماً روی رنگ سنگ نظر دارند معمولاً رنگهای روشن نسبت به رنگهای تیره ترجیح داده می شوند . این موضوع خصوصاً در سنگهای آهکی مهمتر است زیرا اکثر رنگهای تیره سنگهای آهکی در نمای بیرون ساختمان بر اثر نور خورشید و آلودگی هوا دوام ندارد ، رنگ سنگ از ویژگیهایی است که از نظر اقتصادی نیز بسیار مهم است . سنگهایی با رنگ سبز ، لاجوردی و قرمز که کمیاب هستند داری ارزش بیشتری می باشند گاهی فاصله دید در تشخیص رنگ سنگ اهمیت دارد . یک گرانیت با دانه بندی متوسط که دارای فلدسپاتهای صورتی است ، در فاصله دور با این ویژگی دیده نخواهد شد . همچنین یک قطعه چند رنگ از آن ، در فاصله دور به صورت تک رنگ در خواهد آمد . بنابراین باید تک رنگ یا چند رنگ بودن سنگ را در فاصله ای حدود 20 تا 50 سانتی متر از چشم مورد نظر قرار داد .

رنگ سنگهای آذرین و دگرگونی سیلیکاتی در ارتباط با رنگ فلدسپاتهای تشکیل دهنده است که برحسب نوع آن می تواند رنگهای صورتی ، کرم ، قرمز ، سبز و سفید را به خود بگیرد .

در سنگهای رسوبی ، کانیهای اصلی معمولاً بیرنگ هستند (مانند کوارتز و کلسیت ) اما وجود مقدار اندکی از ناخالصی ها باعث رنگی شدن این سنگها می شود که از مهمترین آنها کربن و اکسیدهای آهن است . رنگهای سیاه و آبی بر اثر وجود کربن آلی و رنگهای سبز و قرمز و زرد می تواند بر اثر وجود اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن به شرح زیر به وجود آید .

ثابت رنگ سنگها یکی از ویژگیهای مهم و کاربردی آنهاست . رنگ بعضی از سنگها تغییر می کند و آنهایی که از مواد آلی (خاکستری و سیاه ) تشکیل یافته اند ، تغییرات بیشتری خواهند داشت . رنگ سیاه یک گابرو با وجود کانیهای پیروکسن با دوام است ، اما رنگ سیاه سنگ آهک که دارای مواد هیدروکربور می باشد با دوام نیست . رنگ صورتی یک گرانیت حاصل از فلدسپاتها با دوام است ، ا ما رنگ سبز ماسه سنگ اگر بر اثر وجود ترکیبات آهن باشد دوام نخواهد بود .

ثبات رنگ سنگ بستگی به مکانی که سنگ در آن به کار می رود دارد . سنگ آهک سیاه اگر در داخل ساختمان به کار رود ، رنگ آن برای مدت زیادی تغییر نمی کند اما اگر در بیرون در معرض شرایط جوی خاص مخصوصاً با رطوبت زیاد قرار گیرد ، تغییر رنگ آن بسیار سریع رخ می دهد . رنگ بعضی از سنگها وقتی که در معرض شرایط جوی قرار گیرند تغییر می کند و یا حتی از بین می رود . سنگ آهکهای خاکستری به مرور زمان سفید می شوند ، آهکهای سیاه به خاکستری یا خاکستری زرد کم رنگ میل می کند . در ماسه سنگها و رس ها رنگ لاجوردی و سبز که بر اثر سولفور آهن به وجود می آید ، به وسیله اکسیداسیون ابتدا به زرد مایل به سبز و سپس به زرد یا قرمز تبدیل می شود .

یکی از علل دیگر در تغییرات رنگ که کمتر مورد توجه قرار می گیرد وجود کانیهای ناپایدار است که به سهولت به کانیهای دیگر تبدیل می شوند . این موضوع در بخش مورد بحث قرار گرفته و نمونه هایی از این کانیها در جدول ذکر شده است تغییرات رنگ در سنگهای سفید نیز رخ می دهد . معمولاً این سنگها کدر می شوند و بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی در مجاورت رطوبت لکه هایی در سطح آنها به وجود می آید . فرسودگی این نوع سنگها بیشتر در شهرهای صنعتی و اقلیم های گرم و مرطوب پدید می آید ، در صورتی که در هوای خشک و تمیز دوام این نوع سنگها بیشتر خواهد بود . کدر شدن سنگ در سطح آن یکنواخت نیست و در محل درزه ها و حفره ها بیشتر است .

از علل دیگر تغییر رنگ در سنگها شوره زدگی است که به صورت لکه های سفید رنگ سطح آن را می پوشاند . این لکه ها معمولاً از ذرات کربنات کلسیم یا سولفات کلسیم تشکیل شده و گاهی با کلرورها و نیتراتها نیز همراه اند . شوره زندگی پیش از آنکه به نوع سنگ مورد استفاده مربوط باشد ، به بی توجهی در نصب آن بر می گردد . نمکها در صورتی که بتخیر سطحی پیش آید روی سطح تشکیل بلور می دهند و چنانکه تبخیر در سطح زیرین پیش آید نمک در درون سنگ انباشته می شود

تغییر رنگ سنگ به اهداف طرح و زیبایی آن آسیب می زند . بنابراین باید در انتخاب سنگ به این نکات توجه کرد :

الف – به هنگام انتخاب سنگ مورد نظر ، به کارکرد آن در ساختمانهای موجود با شرایط اقلیمی مشابه دقت شود . معدنکاران و شرکتهای سنگبری که با سنگ مورد نظر سرو کار دارند می توانند مشاوران خوبی در این زمینه باشند .

ب – اغلب سنگهای آهکی سیاه در بیرون ساختمان در معرض شرایط جوی و نور آفتاب تغییر رنگ می دهند .

ج- کانیهای ناپایدار حتی به میزان کم باعث تغییر رنگ سنگ می شوند . پیش از انتخاب سنگ ، این موضوع را می توان به وسیله مطالعه پتروگرافی بررسی کرد .

د – صیقلی بودن سنگ به دوام رنگ آن کمک خواهد کرد .

دوام :

دوام سنگ ساختمانی پایداری آن در مقابل تهاجم شیمیایی و عوامل هوازدگی است . متاسفانه دوام سنگ که باید مهمترین عامل در انتخاب سنگ باشد ، اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد . بسیاری از ساختمانهای گران قیمت وجود دارد که در انتخاب سنگ آنها به این موضوع توجه نشده و از این ناحیه متضرر شده اند . از عوامل طبیعی که روی این موضوع اثر می گذارند ، ساخت ، بافت و ترکیب کانی شناسی را می توان نام برد . موقعیت نصب سنگ در ساختمان و کاربرد آن نیز عامل دیگری است که روی دوام سنگ موثر است . علاوه بر این شرایط آب و هوایی نیز بسیار مهم است . در آب و هوای گرم و مرطوب ، هوازدگی شیمیایی و در آب و هوای سرد و خشک ، هوازدگی فیزیکی موثرتر است .

ساخت : هر ضعفی در ساختار سنگ اثر تهاجم عوامل هوازدگی را سرعت می بخشد . بنابراین سطوح درزه ها ، سطوح لایه بندی ، سطوح گسل یا هر نوع شکاف ناشی از گسل یا چین خوردگی (شامل ترکهای برشی ) همگی شرایط مناسب را برای تاثیر عوامل هوازدگی و یخبندان به وجود می آورند .

بافت : سنگ ممکن است دارای دانه های هم اندازه از نوع درشت دانه یا ریزدانه ، یا دارای بافت پرفیری (دانه های نامساوی ) باشد . سنگهای درشت دانه زودتر از سنگهای ریزدانه گسیخته می شوند ، بخصوص به تغییرات دما حساس اند . این نوع گسیختگی حداقل تا حدودی به علت تفاوت ضرایب انبساطی کانیهای سازنده سنگ مربوط می باشد .

تزئینات سنگطرح توجیهی تزئینات سنگدانلود تزئینات سنگعمرانسنگسنگ ها و خرده سنگ هاسنگ های رسوبیمحصول هیدراتاسیونمنشا ساختمانی سنگهادانلود طرح توجیهیپروژه دانشجوییدانلود پژوهشدانلود تحقیقپایان نامهدانلود پروژه