بررسی ارتباط تعهد سازمانی با ویژگیهای شخصی کارکنان دانشگاه تربیت معلم سبزواردر سال87-88
| دسته بندی | مدیریت |
| بازدید ها | 11 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 181 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 142 |
بررسی ارتباط تعهد سازمانی با ویژگیهای شخصی کارکنان دانشگاه تربیت معلم سبزواردر سال87-88
1 ـ مقدمه :
در عصر پرتلاطم کنونی که سازمانها بسوی تخصصی شدن پیش می روند و در رقابت تنگاتنگ به فعالیت خود ادامه می دهند، جهت بقاء علاوه بر ابزار و تجهیزات به نیروی انسانی متعهد به عنوان اصلی ترین و ضروری ترین عامل نیازمندی باشند. هرچقدر سازمانها و مؤسسات بزرگتر و بر حجم فعالیت آنها افزوده شود احتیاج به منابع انسانی متعهد و با انگیزه افزایش می یابد. لذا هرچقدر این سرمایه از کیفیت بهتر و بیشتر برخوردار باشد، احتمال موفقیت ، بقاء و ارتقاء سازمان بیشتر خواهد بود و بالعکس در صورتی که سازمانها نتواند نیروی انسانی با کیفیت و متعهد را بکارگیرند، قادر نخواهند بود از سایر منابع از قبیل تجهیزات و مواد اولیه استفاده بهینه ببرند و با مشکلات عدیده ای از قبیل کاهش کارائی و بهره وری روبرو بوده و در نهایت سبب زوال سازمان خواهند شد.
تعهد سازمانی یک فرایند پویای تعامل بین شخص و محیطش بوده(لیو،2008،ص119). و یک ساختار چندبعدی است که می توان آن را یک حالت روانی دانست که پایبندی اشخاص را به سازمان منتقل می کند(آلن و می یر،1990،ص14).
همچنین تعهد سازمانی را می توان یک نگرش مهم شغلی و سازمانی دانست که به دلیل اهمیت بارزی که در کارکرد سازمانها دارد، به کانون توجهی جهت تمرکز میدان و گردانندگان سازمانها تبدیل شده است، این نگرش در دهه های اخیر دستخوش تغییرات عدیده ای گشته، بویژه با تحولات اخیر در حیطه کسب و کار از قبیل ادغام شرکتها در همدیگر صاحبنظران تعهد اهتمام ویژه ای به امر تعهد معطوف داشته اند و به آن به عنوان یکی از نگرشهای اساسی که باکارو سازمان مرتبط هستند اهمیت فراوان داده و راجع به آن تحقیقات متعددی انجام داده اند، که در این تحقیق با توجه به اهمیت مساله به بررسی آن می پردازیم .
2 – بیان مساله تحقیق:
یکی از شاخص ها و مولفه های برتری یک سازمان نسبت به سازمانهای دیگر نیروی انسانی متعهد و کارآمد می باشد. در تحقیقات صورت گرفته بر رروی کارمندان،تعهد سازمانی به عنوان شاخص اصلی در بیان انگیزش کارکنان در نظر گرفته شده است (اورایلی و چاتمن،1986).، تجزیه و تحلیلهای آماری نشان می دهد که تعهد نه تنها به عوامل و شاخص های رفتاری متنوعی از قبیل:جابجایی ،حضور،تاخیر،و غیبت وایسته است (ماتیو وزاجاک،1990). بلکه ارتباط قوی تری با رفتار تابعیت سازمانی(OCB). دارد. (ادوین و همکاران،2007،صص160-161).
برخورداری سازمان ها از نیروی انسانی متعهد باعث می شود که افراد شاغل تمام تلاش و کوشش خود را به عنوان عضوی وفادار به سازمان و اهداف و ارزشهای آن در نیل به اهداف سازمان بکار بسته و همواره او جهت کسب موفقیت و بهبود و بهره وری سازمان خود اقدام نمایند
در این تحقیق سعی شده است که عوامل تاثیرگذار بر تعهد سازمانی پرسنل مورد شناسایی قرار گرفته و به این سوال پاسخ داده شودکه :
چه رابطه ای بین ویژگیهای شخصی (سن، جنسیت، سطح تحصیلات، نوع استخدام، میزان حقوق و مزایاو ...).ومیزان تعهد سازمانی پرسنل وجود دارد؟
3 ـ اهمیت وضرورت موضوع تحقیق:
تعهد سازمانی یکی از موضوعات بسیار مهم در تحقیقات سازمانی به شمار می آید که می تواند هم از جنبه تئوریک و هم از جنبه عملی مورد استفاده قرارگیرد،سازمانها به ایجاد محیطهایی کاری با تعهد بالا برای پرسنل خود علاقه مند هستند،زیرا تحقیقات نشان داده است که باتعهد سازمانی بالا سازمانها به نتایج ارزشمندی ازقبیل کاهش تغییر وتبدیل، بالارفتن انگیزش کارکنان،افزایش حمایت سازمانی و بهبود سطح رفتارها و... دست خواهند یافت(لابات مدین،2007،ص197).
تعهد سازمانی به عنوان یکی از اصول رفتار سازمانی، در دهه های اخیر موضوع بسیاری از متون رفتار سازمانی و مورد توجه تعداد زیادی از محققان در این زمینه بوده است که همواره سعی نموده اند مساله فوق را از ابعاد مختلف بررسی و آن را برروی عملکرد سازمان اندازه گیری نمایند، لاتعهدی و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد، کارکنانی که دارای تعهد و پایبندی هستند نظم بیشتری در کار خود دارند و مدت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کاری کنند، مدیران باید تعهد و پایبندی کارکنان را یه سازمان حفظ کنند و برای این امر باید بتوانند با استفاده از مشارکت کارکنان در تصمیم گیری و فراهم کردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی را بیشتر کنند
در تحقیقات انجام شده در خصوص تعهد :
ـ(مادوی، یورتر و دیوبین، 1974). دریافتند، کارکنان با تعهد بالا عملکرد بهتری نسبت به کارکنان باتعهد کمتر دارند. (حمیدی وکشتی دار،13،ص46).
تعهد سازمانی با تعیین هویت ارتباط دارد .اشخاص متعهد به سازمان گرایش موثری نسبت به نتایج سازمان داشته و موقعیت کاری اشان را در رابطه رابطه با پیوستن به سازمان ارزیابی می کنند.(موتاز،1998،ص468).
(برگمن و همکاران،2000،حان استون،1988).معتقدند افزایش تعهد سازمانی سبب نتایج ارزشمندی از قبیل:افزایش کارایی و عملکرد،کاهش تمایل به جستجوی مشاغل جدید وکاهش تغییر و تحولات نیروی انسانی می گردد(بولز و همکاران،2007،ص312).
مدیران می توانند از مزایای تعهد کارکنان در راستای برخورد با مشکلات سازمانی استفاده نموده و با در نظر گرفتن و شناسایی میزان تعهد سازمانی موجود از آن به عنوان عاملی در جهت بالا بردن سطح رضایت وهمچنین افزایش عملکرد شغلی استفاده نمایند(لابات مدین،2007،ص197).
شناسایی ارتباط ویژگیهای شخصی با تعهد سازمانی در این تحقیق می تواند مورد استفاده مدیران منابع انسانی و همچنین گردانندگان سازمانها و همچنین سایر افرادی که به نحوی در اداره سازمانها نقشی دارند قرارگرفته و عاملی در جهت رشد و بهبود سازمان و برطرف کردن بعضی از کاستیها باشد.
4 ـ اهداف تحقیق:
1 – سنجش میزان تعهد سازمانی واندازه گیری اثر آن بر رفتارهای شغلی کارکنان نظیر غیبت،جابجایی،و.......و ارایه اطلاعات صحیح ومناسب جهت تصمیم گیری مدیران درانجام بهتر وظایفشان.
2 – آگاهی از عوامل موثر بر تعهد سازمانی پرسنل و میزان آنها.
3 – آگاهی از رابطه تعهد سازمانی با ویژگیهای شخصی درجهت کمک به برنامه ریزی بهتر برای مدیران .
5 - مدل تحلیلی تحقیق:
تعهد سازمانی از مقولاتی است که در طی سالهای اخیر توجه پژوهشگران زیادی را به خود معطوف نموده است . شاید یکی از دلایل آن تاثیر ات بالقوه ای است که که تعهد بر بازدهی پرسنل دارد. در این تحقیق تعهد سازمانی به عنوان متغیری وابسته در رابطه با ویژگیهای شخصی که به عنوان متغیر مستقل تعریف شده است ، در نظر گرفته شده و مورد بررسی و تجزیه وتحلیل واقع می شوند. در رابطه با تعهد سازمانی می توان گفت:فردی که به شدت به سازمان متعهد است، هویت خود را از سازمان گرفته در سازمان مشارکت دارد و با آن در می آید و از عضویت در آن لذت می برد (ساروقی، 1375،ص65). و با رضایت و تمایل به فعالیت خود ادامه می دهد که این نگرش سبب کاهش غیبت، نرخ جابجائی، عدم رضایت، و...می گردد
در بررسی و تحلیل ویژگیهای فردی و شخصی موثر بر تعهد سازمانی پرسنل مطالعات متعدد و مدلهایی ارایه شده است.مودی و همکاران (1982). در مدل نظری خود بیان داشته اند ویژگی های شخصی و فردی ، هم چون سن ، جنس ، میزان تحصیلات ، نژاد، سابقه خدمت، تاثیر قابل توجه‌ای در میزان تعهد فرد به سازمان متبوعش دارد. همچنین ماتیووزاجاک (1990). یافته های قریب به 200 پژوهش در زمینه تعهد سازمانی را بوسیله فرا تحلیل مورد بررسی قرار داده و ویژگی های شخصی و فردی (هم چون سن ، جنس ، تحصیلات وضع تأهل ، سابقه شغلی ، سابقه در سازمان، توانایی هاو …). را به عنوان عوامل تاثیر گذار بر تعهد سازمانی تعریف نموده اند(زکی،1383،صص50-52).
برخی تحقیقات به عدم رابطه معنی داری بین سن و تعهد سازمانی دلالت دارد (معین فر،1381،ص15 ). و( بارونی ، 1386).و.( حمیدی وکشتی دار،1382،ص48). ودر مقابل برخی تحقیقات نشان داده است که:
سن کارمندان با تعهد سازمانی رابطه ای مثبت دارد. (ماتیو وزاجاک،1990). با بررسی 10335 نفردر 41 نمونه این رابطه را گزارش داده اند.و(آلن ومی یر،1993). ضمن بررسی رایطه سن و تعهد سازمانی ،در کارکنان آزمایشگاهی دانشگاه وکارکنان بیمارستان در سطوح عملیاتی،سرپرستی و مدیریتی به رابطه ای مثبت (r=.36 ، p<.05 ).دست یافتند. (هاوکینز،1998، ص13).
.به هر حال طبق تحقیقات انجام شده ،سن رابطه ای مثبت ولی هرچند اندک با تعهد سازمانی دارد که این امر توسط(برایس و آلدگ،1980).،(درن استین و ماتالن،1989).،(کوشمان،1992).،(مورو و ویرس،1989). نیز به اثبات رسیده است. (هاوکینز،1998، ص17).
اگرچه تحقیقات بسیاری در زمینه ارتباط جنسیت با تعهد سازمانی صورت پذیرفته، ولی همواره ابهاماتی در این زمینه وجود داشته است. براساس نظریه جنسیت که به مطالعه زنان وتعهد سازمانی پرداخته است، می توان گفت زنان به نقش خانوادگی اشان اهمیت بیشتری داده و آن را بطورکامل انجام می دهندکه این امر به یک گرایش کاملا متفاوت با مردان در زمینه تعهد سازمانی منجر می شود .( کوک لو،1990،ص155).
همچنین در تحقیقی دیگر (آران یا ،کاشمیر و والنسی،1986). با موضوع بررسی سطح تعهد زنان در یک حرفه مردانه، اطلاعات بدست آمده از 1040نفر از حسابداران کانادایی وانجمن حسابداران کالیفرنیا که متشکل از 1000نفر مرد و40 نفر زن بودند،نشان داد که زنان نسبت به مردان از تعهد کمتری به سازمانشان برخوردار هستند.(هاوکینز،1998،صص20-21).
آون وهمکاران(1993).در مطالعاتی که بر روی14081 نفر انجام دادندبه رابطه ای هم مثبت وهم منفی در رنج همبستگی37- تا 29 دست یافتند(هاوکینز،1998،ص19).
در مقابل برخی از صاحبنظران معتقد هستند که هیچ رابطه ای بین جنسیت و تعد سازمانی وجود ندارد( کوک لو،2006،ص211).
حقوق ودستمزد نیز موجب عزت نفس برای فرد شده ونوعی فرصت برای فرد محسوب می شود که دراثر ترک سازمان ازدست خواهد داد. نتایج تحقیقات متعدد همبستگی مثبت اما ضعیفی را بین این دو متغیر نشان می دهند. .(اسماعیلی،1380،ص68).
بر اساس برخی تحقیقات صورت گرفته(انگل و پری1981، کوک و استیرز1978،موریس و شرمان1981).اثبات شده است که سطح تحصیلات با تعهد سازمانی رابطه منفی دارد.. (روودن،2000،ص30).
همچنین رابطه بین تعهدسازمانی با سطح تحصیلات رابطه ضعیف ومنفی است و دلیل این رابطه منفی انتظارات بیشتر افراد تحصیلکرده و فرصتهای شغلی بیشتر برای آنان می باشد.(اسماعیلی،1380،ص68).
وضعیت تاهل نیز می تواند با تعهد رابطه داشته وتاثیرگذار باشد ،در برسی انجام شده بر روی زنان متاهل در مقابل زنان مجرد ،(هو ای،2003).مشاهده شده است زنان متاهل به خاطر یکسری مسوولیتهایی که در زنگی مشترک متوجه آنها می باشد وبه خاطراحتمال ازدست دادن موقعیتشان و ریسک از دست دادن شغلشان خود را به مخاطره نمی اندازند واز تعهد بالاتری نسبت به مجردها برخوردارند. (پالا وهمکاران،2008،ص60).
در مدل تحلیلی این تحقیق ضمن پایه قراردادن مدل مودی و همکارانش (1982 )، با عنایت به مفروضات واستدلالهای بیان شده در خصوص ویژگیهای شخصی و رابطه آن با تعهد سازمانی ،دو متغیر وضعیت تاهل و میزان حقوق و دستمزد نیز بدان اضافه نموده ایم که مدل مذکور به شرح نمودار زیر می باشد.
|
ویژگیهای شخصی |
سن |
|
تعهد سازمانی |
|
جنسیت |
|||
|
سطح تحصیلات |
|||
|
وضعیت تاهل |
|||
|
سابقه خدمت |
|||
|
حقوق و دستمزد |
|||
|
متغیر مستقل |
|
متغیر وابسته |
|
نمودارشماره 1- 1 مدل تحلیلی تحقیق
6 ـ فرضیه های تحقیق:
- بین سن و تعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین جنسیت و تعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد
- بین سطح تحصیلات وتعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد
- بین وضعیت تاهل و تعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد
- بین سابقه خدمت و تعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد
- بین حقوق ودستمزد و تعهد سازمانی کارمندان رابطه معنا داری وجود دارد
7 - قلمرو تحقیق:
الف). مکانی: دانشگاه تربیت معلم سبزوار
ب). زمانی: ازبهمن ماه 1386 لغایت آذر ماه 1387
8 ـ تعاریف و مفاهیم واژه ها
الف).مفاهیم نظری
تعهد: عبارت است از وفای به عهد به چیزی یافردی(فرهنگ لغت و بستر).
تعهد : عبارت است از میزان برآورده نمودن انتظارات دیگران توسط افرادی که در موقعیتهای مختلف قرار می گیرند.(کریم زاده،1378،ص11).
تعهد سازمانی: عبارت است از التزام برای انجام کامل یک وظیفه یا عمل برای شخص و یا چیزی در آینده(زنگرر،2001،ص14).
تعهد سازمانی: عبارت است از وابستگی و پیوستن فرد به سازمان به نحوی که ارزشهای آن سازمان را پذیرا بوده وبه عضویت و باقی ماندن در آن سازمان تمایل دارد.(سامرز،1995،ص 16).
ب).مفاهیم عملیاتی
میزان تعهد سازمانی: عبارت است از امتیازی که فرد از پرسشنامه تعهد سازمانی (ocq). ابداع شده توسط پورتر،مودای و استیرز کسب می کند.
ویژگیهای شخصی: خصوصیات و معیارهای سنجش افراد که از شخصی به شخص دیگر فرق می کند که عبارتنداز سن، جنس، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، سابقه خدمت، حقوق و دستمزد.
9 ـ متغیرهای تحقیق:
دراین تحقیق ویژگیهای شخصی به عنوان متغیر مستقل و تعهد سازمانی به عنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم :بررسی پیشینه تحقیق
ویژگیهای شخصی
1) سن
مراحل تکاملی سن
با وجود تفاوت های وسیع در فرآیند تکاملی افراد، وجوه مشترک مشخصی در اکثر موارد در مراحل زندگی وجود دارد و لذا این مراحل به 6 دوره طبقه بندی می شود .
- : شیرخوارگی و کودکی،
- بلوغ و نوجوانی،
- جوانی
- میانسالی،
- از کارافتادگی
- پیری
این تصور که تکامل بعد از مرحله نوجوانی متوقف می شود مبنای علمی ندارد زیراهر مرحله ای از زندگی از نوزادی تا پایان عمر، با ویژگی ها و مهارت های تکاملی خاصی همراه می باشد.
تکامل موفقیت آمیز، فرد را برای زندگی و ورود به مراحل بعدی آماده می سازد . مشکلات موجود در کسب این مهارت ها خطر اختلالات روانی، اجتماعی و حتی مشکلا ت پزشکی را می تواند افزایش دهد . ممکن است تصور
شود که تکامل، مراحل مختلف پیشرفت خطی است اما بعضی از محققین معتقدند که تکامل، پیشرفت خطی دارد
اما تأثیر آن از نوع مارپیچی است و به این جهت باید به خانواده به عنوان یک واحد مراقبت توجه شود. (خسروی،1385،صص1522-1523)
دوران شیرخوارگی و کودکی(Infancy and Childhood)
ویژگی های تکاملی این مرحله به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است . فرآیند تکاملی در این مرحله در مقایسه با دیگر مراحل زندگی (مرحله استراحت ) بسیار سریع است و به همین دلیل انحراف از آن بسرعت قابل تشخیص می باشد . یادآور می شود که ر وش های استاندارد ارزیابی مانند تست غربالگری تکاملی در سال های اول زندگی قابل استفاده هستند . شاید مهمترین ویژگی های دوران شیرخوارگی و کودکی نیاز به پرورش است حتی قبل از تولد، رشد جنین باید از لحاظ تغذیه ایو محافظت از خطرات، مورد توجه قرار گیرد . فعالیت واقعی والدین از بدو تولد شروع می شود . شروع ارتباط بین مادر و کودک، اغلب از لحظه تولد می باشد که تأثیر بسزایی بر تکامل روحی، عاطفی، اجتماعی و حتی هوش او دارد.کودکان به دلیل نیازهای دائمی با والدین تماس زیادی دارند بو یژه وقتی که هر دو زوج در رشد کودک مشارکت داشته و فرزند اول آنها نیز باشد . نیازهای تغذیه ای کودک، مشخص نمودن محل خواب او، ارتباط او باکودکان دیگر خانواده از مسائلی است که در این مرحله مطرح می باشد.
2 سالگی کودکان شروع به تجربه فعالیت های مستقل می نمایند، مانند استقلال در پوشیدن - در سن 3سالگی لباس و یا دستشویی رفتن که والدین باید در یاددهی این فعالیت ها همراه با صبوری تلاش نمایند . مشکلاتی مانند بروز خشم و قهر، انکار و منفی گرایی، مکیدن انگشت، مشکلات دستشویی رفتن و ... شایع هستند . کودک برای داشتن رفتار مناسب، نی ازمند استانداردهای ثابت از طرف والدین در مقابله با آنها می باشد، بویژه توافق والدین در اصول تربیتی بسیار مناسب است.
6 سالگی ) وقوع حوادث، شایع است با وجود شیوع بالای حوادث خفیف، - در اواخر دوران کودکی ( 10
مرگ به علت حادثه از علل مرگ و میر این گروه می باشد . در این مرحله موضوع هویت جنسی و نمایش رفتارهای متناسب با جنس نیز مطرح است.(خسروی،1385،ص1524)
بلوغ(Adolescence)
مرحله بلوغ در بین مراحل تکاملی، شاید بحرانی ترین و پرتغییرترین دوران می باشد و بدن متحمل یک متامورفیسم واقعی می گردد . رشد سریع و تغییرات همه جانبه، فرد جوان را ب ه طور سریع و اساسی متأثر می سازد. از جهتی برای بکار بردن اصطلاح مرحله بلوغ با توجه به تغییرات وسیع بهتر است از انفجار استفاده شود . ازنظرروانی اجتماعی،1524) ویژگی های این دوره بطور واضح شامل جدا شدن از خانواده، تکامل هویت فردی، تکامل هویت جنسی، شروع وابستگی به دوستان (بجای خانواده) و شروع طراحی روش هایی برای جلب حمایت دوستان است. فرآیند تکامل خودشناسی اغلب یکی از تظاهرات استرس زا برای نوجوان می باشد . نکته جالب این است
که دقیقا وقتی والدین تلاش می نمایند که نوجوان مستقل از خانواده شود، نوجوان بیشتر به دوستانش وابسته
می شود. تکامل جنسی در این دوران مطرح می گردد .
در نوجوانان نیز مانند کود کان بزرگتر مشخص نمودن محدودیت ها و استانداردها مورد نیاز است و شرکت آنها در کارهای جمعی و مشارکت های اجتماعی افزایش می یابد و باید آموزش های لازم در مورد عوامل خطرآفرین مانند حوادث و ... به آنان ارائه گردد. .(خسروی،1385،ص1524)
دوران جوانی(Young Adulthood)
گاهی اوقات تکامل از این مرحله به بعد بسیار کند می گردد اما واضح است که در مراحل بعدی زندگی مهارت های مهم تکاملی اتفاق می افتد اریکسون این مرحله را کسب مهارت و توانایی ایجاد ارتباط و دوستی عمیق می داند . پیدا کردن یک شریک زند گی، ارتباط با زندگی او و انتظارات او و صحبت کردن (intimacy) یا مودت
در مورد زمان داشتن فرزند از جنبه های بسیار مهم این مرحله می باشد و در این زمان است که فرد برای تشکیل
خانواده و تطابق با اعضای خانواده همسر آماده می گردد.
در دوران جوانی تفکرات در مورد نحوه زندگی شخصی عمیق می شود و با ازدواج و یا ایجاد یک رابطه حمایتی (در خانواده های غیرسنتی ) این مرحله کامل می گردد . امروزه بطور معمول هم زن و هم مرد روش های کسب درآمدهای اقتصادی را در این مرحله به دست می آورند . خانم ها اغلب ترجیح می دهند که وقت خودشان را صرف فرزندان، همسرانشان یا وابستگان نمایند. تفاوت های بسیار وسیعی در انتخاب نوع خانواده و روابط افراد وجود دارد . 25 % همه خانوارها را خانواده های سنتی تشکیل می دهند و هنوز در جوامع، این حالت، طبیعی (نُرم) و معمول محسوب می شود . در حالیکه خانواده هایی هستند که فقط روابط آن ها حما یتی است یا مسئولیت فرزند با یکی از والدین است که به معروفند. (Single parents) خانواده های تک والد.(خسروی،1385،ص1524)
میانسالی(Middle Age)
اریکسون این دوره را تضاد بین رکود وتولید می داند . در این دوران نقش های شغلی و اجتماعی شخص تثبیت می گردد . خط مشی کلی خانواده ثابت می گردد و زمانی است که وضعیت اقتصادی و شخصیتی کامل می شود و فرد به اهداف زندگی خود می رسد . مهمترین حالت تطابق فرد با مسئولیت های جدید، بویژه نقش های مدیریتی در شغل یا ارتقاء شغلی پیش می آید . با برنامه های ورزشی، مذهبی یا اجتماعی بیشتر درگیر می شود . وقتی که فرزندان خانه را ترک می کنند والدین احساس خالی بودن خانه را دارند (بخصوص خانم ه 1524، در این مرحله 40 سالگی فرد خود را با - وقایعی مانند یائسگی، تجربه داشتن نوه، تغییرات بدن و ... مطرح است . در سنین 50 سالگی تغییرات بدنی این سال ها تطابق می دهد . افزایش وزن، تغییرات فیزیکی بیم اری ها، از بین رفتن حالت جوانی و ... را می توان نام برد. مهمترین مراقبت ها در این مرحله بیماریابی می باشد.
جهت دریافت فایل بررسی ارتباط تعهد سازمانی با ویژگیهای شخصی کارکنان دانشگاه تربیت معلم سبزواردر سال87-88 لطفا آن را خریداری نمایید