تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه

تولید پنبه در میان سایر محصولات کشاورزی بسیار پر هزینه می باشد(مرعشی و وافقی، 1352) به همین جهت تداوم تولید آن مستلزم کاهش هزینه های تولید و استفاده از علوم و فنون جدید می باشد یکی از مشکلات پیش روی زراعت این محصول وجود تنشهای محیطی بویژه تنش آبی در آغاز و اواسط دوره رشد این محصول می باشد(ادمیستون، 2009) تنش آبی با تحت تاثیر قرار دادن فرآیندهای

دسته بندی	کشاورزی و زراعت
بازدید ها	1
فرمت فایل	doc
حجم فایل	238 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	169

فروشنده فایل

کد کاربری 2106

تمام فایل ها

تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه

فهرست مطالب

عنوان	صفحه
مقدمه	1
مقدمه	2
فصل اول،کلیات	4
1-1- تاریخچه	5
1-2- اهمیت پنبه	6
1-3- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد پنبه در ایران	6
1-4- طبقه بندی پنبه	7
1-5- مشخصات گیاه شناسی	9
1-6-تنش محیطی	17
1-7- تنش خشکی	18
1-8- تنش غرقابی	20
1-9- تنظیم کننده های رشدی	26
فصل دوم : بررسی منابع ( پیشینه تحقیق )	29
2-1- جوانه زنی بذر	30
2-1-1جوانه زنی بذر پنبه	32
2-2- اثرات تنش خشکی در پنبه	33
2-2-1- اثر تنش خشکی بر تنفس	36
2-2-2- توسعه و تقسیم سلول در شرایط تنفس	36
2-2-3- اثر تنش خشکی بر فرایند فتوسنتزی	37
2-3- اثر تنش خشکی بر انتقال مواد فتوسنتزی	37
2-4- اثر آب ایستادگی و برخی مواد تنظیم کننده ی گیاهی بر رشد و عملکرد گیاه پنبه	37
2-5- اندازه گیری میزان تبخیر و تعرق پتانسیل از خاک با استفاده از تشتک تبخیر	39
فصل سوم : مواد و روشها ( روش تحقیق )	41
3-1- آزمایشات تنش خشکی ( کم آبی )	42
3-1-1- ارزیابی تاثیر تنش خشکی ( کم آبی ) بر ویژگیهای جوانه زنی ارقام پنبه	42
3-1-2- آزمایش برآورد میزان جوانه زنی در شرایط تنش خشکی ( کم آبی )	42
3-2-آزمایش ارزیابی گیاهچه ای در شرایط تنش خشکی ( کم آبی )	43
3-2-1- اندازه گیری مقدار کلروفیل به روش جنسن	44
3-3- آزمایش تنش خشکی ( کم آبی ) در شرایط مزرعه ای	45
3-4- تنش غرقابی ( آب ایستایی)	46
3-5- تجزیه وتحلیل	47
فصل چهارم: نتیجه وبحث	48
4-1- بررسی خصوصیات جوانه زنی و رشدی ارقام مختلف پنبه تحت تنش خشکی (کم آبی)	49
4-1-1 تجزیه واریانس	49
4-1-2- بحث و نتیجه گیری	49
4-2- مطالعه تنش خشکی (کم آلی) در گلخانه	54
4-3- بررسی خصوصیات عملکردی ارقام مختلف پنبه تحت شرایط خشکی(کم آبی) در شرایط مزرعه	65
4-3-1- نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در مطالعه مزرعه ای	65
4-3-2- نتایج مقایسه میانگین های صفات مورد مطالعه در شرایط آزمایش مزرعه ای	66
4-3-3- بررسی ضراب همبستگی بین صفات	75
4-4- اثر تنظیم کننده رشد در تحمل به آب ایستادگی پنبه در دماهای مختلف فیتوترون	76
4-4-1 تجزیه واریانس صفات	76
4-4-2-مقایسه میانگین ها	78
4-4-3- بحث	89
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات	94
5-جمع بندی نتایج آزمایشات	95
5-1- پیشنهادات	96
فهرست منابع	97
چکیده انگلیسی	107

فهرست جداول

عنوان	صفحه
جدول 2-1- میانگین مربعات صفات مورد بررسی در آزمایش جوانه زنی.	51
جدول2-2- میانگین درصد و سرعت جوانه زنی در پتانسیلهای مختلف اسمزی.	51
جدول2-3- نتایج مقایسه میانگین درصد و سرعت جوانه زنی در ارقام مورد بررسی.	52
جدول2-4- اثر متقابل عامل های مورد تحقیق بر صفات جوانه زنی در تیمارهای مورد مطالعه*.	53
جدول 2-5- درجه آزادی و میانگین مربعات صفات مورد بررسی در مطالعه گلخانه ای.	58
جدول2-6- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در سطوح تنش خشکی در گلخانه*.	59
جدول2-7- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی ارقام پنبه در سطوح تنش خشکی در گلخانه*.	60
جدول2-8- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در تیمارهای مورد مطالعه در شرایط گلخانه ای*.	61
جدول 2-9- ضریب همبستگی ساده بین صفات مورد بررسی در مطالعه گلخانه ای.	63
جدول 3-1- نتایج تجزیة واریانس صفات مورد بررسی.	65
جدول 3- 2- نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی × رقم بر صفات مورد بررسی.	74
جدول 3- 3- جدول ضریب همبستگی بین صفات مورد مطالعه	75
جدول4-1- تجزیة واریانس صفات مورد بررسی.	77
جدول 4-2- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده در دماهای مورد مطالعه.	84
جدول 4-3- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت تاثیر تنظیم کننده های مختلف رشد.	84
جدول 4-4- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده در ارقام مورد مطالعه.	85
جدول 4-5- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل دما و تنظیم کننده رشد.	85
جدول 4-6- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل دما و رقم.	86
جدول 4-7- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل تنظیم کننده رشد و رقم.	87

فهرست شکل ها

عنوان	صفحه
شکل 1-1: مصرف و تولید پنبه از سال زراعی 2005 تا کنون[1].	7
شکل 3-1: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین تعداد شاخه های زایشی در ارقام پنبه.	66
شکل 3-2: مقایسه میانگین تعداد شاخه های زایشی در ارقام پنبه.	67
شکل 3-3: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین تعداد قوزه در بوته.	67
شکل 3-4: مقایسه میانگین تعداد قوزه در بوته در ارقام پنبه.	68
شکل 3-5: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین وزن بیست قوزه.	69
شکل 3-6: مقایسه میانگین وزن بیست قوزه در ارقام پنبه.	69
شکل 3-7: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین عملکرد چین اول.	71
شکل 3-8: مقایسه میانگین عملکرد چین اول در ارقام پنبه.	71
شکل 3-9: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین عملکرد چین دوم.	72
شکل 3-10: مقایسه میانگین عملکرد چین دوم در ارقام پنبه.	72
شکل 3-11: اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میانگین عملکرد کل وش.	73
شکل 3-12: مقایسه میانگین عملکرد کل وش در ارقام پنبه.	73

1.1. مقدمه

مقدمه:

در هنگام ورود به قرن بیستم یا بیست و یکم ، گسترش و عمق فقر در دنیای در حال توسعه، تعجب برانگیز است. در حدود 3/1 میلیارد نفر(30 درصد جمعیت جهان) با درآمد سرانه یک دلار یا کمتر جهت تأمین غذا، سرپناه و دیگر نیازها در فقر مطلق به سر می برند. بنا بر این جای تعجب نیست که گرسنگی ، سوء تغذیه و بیماریهای وابسته به آنها افزایش یافته اند. بیش از 800 میلیون نفر جهت برخورداری از زندگی سالم و فعال به غذای کافی، دسترسی ندارند. میلیون ها نفر دیگر نیز در لبة گرسنگی به سر می برند و بیش از 180 میلیون نفر از کودکان پیش دبستانی دارای وزن متناسب با سن خود نیستند که اینها نشان دهنده عدم امنیت غذائی در حال و آینده می باشد.(برزعلی و همکاران، 1379).

در ایران محدودیت منابع آبی، استفاده کامل از زمین های قابل کشت را محدود ساخته است. از مجموع 51 میلیون هکتار از اراضی قابل کشت ، فقط 7/18 میلیون هکتار با 60-50 درصد بهره‏وری در چرخه تولید بکار گرفته می‏شود. از این مقدار نیز هر ساله بیش از 5/5 میلیون هکتار به صورت آیش بوده و کشت نمی‏شود(عامل هاشمی پور، 1377). همچنین 4 میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور شور می‏باشد(بانیانی و حکیمی، 1376). در این راستا استفاده از گیاهان زراعی متناسب با شرایط اقلیمی کشور و ابداع روشهای به زراعی برای بهره برداری بیشتر از امکانات موجود، بویژه آب و خاک، ضروری بنظر می‏رسد.

پنبه یا طلای سفید مهمترین و قدیمی ترین گیاه لیفی است(ناصری، 1374) و یکی از گیاهان مناسب برای کشت در مناطق خشک ونیمه خشک می باشد. این گیاه نسبت به شوری خاک یا آب آبیاری جزو گیاهان مقاوم طبقه بندی می‏شود(کوچکی وهمکاران، 1372). در بین گیاهان صنعتی، پنبه از موقعیت ویژه‏ای برخوردار است. این گیاه نه تنها با تولید الیاف در صدرمهمترین گیاهان لیفی جای گرفته است، بلکه با داشتن دانه های غنی از روغن و پروتئین، سهم عمده ای را در تأمین روغن خوراکی و جیره غذائی دام به عهده دارد. بدین ترتیب فرآورده های گیاه پنبه ضمن آنکه قسمت عمده ای از نیازهای اساسی مردم را برطرف می کند، مادة خام صنایع نساجی و غذائی را فراهم نموده و در هر مرحله از تولید نیز به همراه اشتغال زائی می تواند ارزش افزوده قابل ملاحظه ای را کسب نماید (خدابنده، 1372).

با توجه به نیاز روزافزون جامعه به فرآورده های گیاه پنبه، شرایط اقلیمی مناسب کشت این گیاه در کشور و اهمیت پنبه در بازار جهانی و صنایع، رفع موانع توسعه مستمر کشت این محصول استراتژیک اهمیت بسزائی دارد.

تولید پنبه در میان سایر محصولات کشاورزی بسیار پر هزینه می باشد(مرعشی و وافقی، 1352). به همین جهت تداوم تولید آن مستلزم کاهش هزینه های تولید و استفاده از علوم و فنون جدید می باشد. یکی از مشکلات پیش روی زراعت این محصول وجود تنشهای محیطی بویژه تنش آبی در آغاز و اواسط دوره رشد این محصول می باشد(ادمیستون، 2009). تنش آبی با تحت تاثیر قرار دادن فرآیندهای فیزیولوژیک بر برخی خصوصیات بوته های پنبه تاثیر می گذارد. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش شناخت ژنوتیپ ها و خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به تنش آبی می توان از اثرات مضر آن در بوته های پنبه کاست.

این تحقیق بمنظور دستیابی به اهداف ذیل طراحی و اجراء گردید:

• ارزیابی جوانه زنی ارقام مختلف پنبه در شرایط مختلف اسمزی و تعیین ارقام برتر به تنش خشکی
  ( کم آبی ) در مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای پنبه
• بررسی تنش آب ایستادگی بر ماندگاری گیاهچه های پنبه از ابعاد فیزیولوژیک
• تاثیر دماهای مختلف و اثر تنظیم کننده های رشدی بر رشد گیاهچه های پنبه تحت شرایط آب ایستادگی
• بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام تجاری، در دست معرفی و بومی پنبه تحت تنش خشکی (کم آبی) در شرایط مزرعه ای.

1-1- تاریخچه

تاریخ پنبه شاید به 10 تا 20 میلیون سال قبل بر می‏گردد. قدیمیترین آثار کاربرد آن در پوشاک قریب به 5000 سال قبل در درة سند واقع در پاکستان یافت شده است. هرودت[2] مورخ یونانی به وجود این گیاه در هند اشاره داشته است و آنرا از عجایب هندوستان به شمار آورده است(خدابنده، 1372).

عده ای از گیاه شناسان منشاء پنبه را از آفریقا و برخی از هند و چین می دانند. در هر حال مطالعات نشان می دهد که احتمالاً این گیاه از آفریقا به هندوستان آورده شده است(مرعشی و وافقی، 1352; ناصری، 1374). سابقة کشت پنبه های دنیای جدید مانند Gossypium hirsutum L. در بقایای باستانشناسی در مکزیک و قدیمیترین آن در دره تهاکان بدست آمده است که متعلق به 2300 تا 3500 سال قبل از میلاد است. پنبه های دنیای جدید از انواع وحشی که صد هزار تا یک میلیون سال قبل وجود داشته اند، منشاء گرفته اند(کوچکی و همکاران.، 1372). نام پنبه از کلمة عربی القطن گرفته شده است. در زبان لاتین کارباسوس، در هندوستان کاپاس و در ایران کرباس نام دارد. در کشور آلمان به این گیاه درخت پشم می‏گویند(خدابنده، 1372).

در دورة هخامنشیان در ایران کشت و کار انواع مختلف پنبه بومی(G. herbaceum) که جزو پنبه های آسیائی است معمول بوده و صنعت پارچه بافی در ایران رواج داشته است. تا سال 1282 هجری قمری گونه های مختلف پنبه به نامهای بومی، رسمی، ولایتی، قره قوز، هندی، علی آبادی، خودرنگ، نرمه، شهری و شوشتری در نقاط مختلف ایران کشت می‏شد و به احتمال زیاد پنبه از طریق هندوستان به ایران آمده است. زیرا در بین انواع قدیمی پنبه ایران، نوع هندی وجود داشته است(خدابنده، 1372).

در سال 1298 اولین کارخانه پنبه پاک کنی در ایران تأسیس شد. در زمان امیرکبیر یک نوع پنبه دنیای جدید از نوع آپلند[3] به وسیله یک کشیش آمریکائی به ایران وارد و در ارومیه کشت گردید که نتایج خوبی به همراه داشت. در سال 1302 شرکت سهامی پنبه ایران و روس، تعدادی از ارقام جدید پنبه را وارد و در نواحی خراسان، گرگان و مازندران که مساعد کشت پنبه تشخیص داده شده بود، کشت نمود. از این سال به بعد کشت و کار پنبه در ایران توسعه یافت و در سراسر کشور مرسوم گردید(خدابنده، 1372).

1-2- اهمیت پنبه

پنبه به علت موارد مصرف گوناگون، از نظر اقتصادی و تجاری اهمیت بسزائی دارد. بالا رفتن تقاضا برای انواع فرآورده های این گیاه باعث می‏شود که روز به روز بر اهمیت و سطح زیر کشت پنبه افزوده گردد. محصول پنبه شامل الیاف(محلوج)، دانه و لینتر می‏باشد که به مجموع آنها وش می‏گویند(ناصری، 1374).

پنبه مهمترین گیاه لیفی جهان است که الیاف آن در ریسندگی کاربرد دارد. الیاف پنبه دارای خصوصیات انحصاری است که سایر الیاف تمام این خصوصیات را بطور یکجا ندارند. قابلیت شستشو، دوام، استحکام، قابلیت هدایت بخار آب، قابلیت انعطاف، سهولت آب رفتن یا تجمع اولیه و رنگ پذیری از خصوصیات الیاف پنبه می‏باشد(کوچکی، 1376).

دانه پنبه بعد از سویا از نظر میزان تولید روغن دومین دانه روغنی جهان محسوب می‏شود(ناصری، 1374). از مغز دانه پنبه، روغن، صابون، گلیسیرین، خوراک دام، شمع و … و از پوست دانه الکل فورفوریک، الکل اتیلیک، خوراک دام، گلوکز و … تهیه می نمایند. از لینتر در تهیه کفپوش، پلاستیک، ابریشم مصنوعی، فیلم عکاسی، رنگ، کاغذ، و از پوست قوزه در تهیه الکل، سرکه، مقوا، کاغذ صافی، چوب سه لائی و … استفاده می‏شود(بی نام، 1382).

زراعت پنبه نیاز به نیروی کار فراوان دارد. از طرفی محصول آن ماده اولیه صنایع مختلف می‏باشد. لذا تهیه محصول و تبدیل آن به فرآورده های مورد نیاز احتیاج به نیروی کار فراوان با تخصص های مختلف داشته و از نظر اشتغال زائی اهمیت بسزائی دارد(بی نام، 1382).

1-3- سطح زیر کشت، تولید و عملکرد پنبه در ایران

بررسی روند سطح زیر کشت و تولید پنبه در ایران طی نیم قرن اخیر افزایش زیادی را نشان می‏دهد. بطوریکه سطح زیر کشت در سال 1326 از 7/59 به 229 هزار هکتار در سال 1377 و 184000 هزار هکتار در سال 1383رسیده است. تولید پنبه نیز طی این سالها از 5/17 به 460 هزار تن در سال 1377 و 320 هزار تن در سال 1382 افزایش یافته است (بی نام، 1382). استان گلستان از نظر تولید با 3/32 درصد از تولیدات پنبه کشور در جایگاه نخست قرار دارد. استانهای خراسان، فارس، اردبیل، مازندران و تهران به ترتیب با 8/26، 6/8، 3/8،4/6 و 2/4 درصد از تولید پنبه کشور در رتبه های بعدی قرار گرفته اند(بی نام، 1382).

متوسط تولید پنبه اراضی آبی کشور در یک هکتار 2094 کیلوگرم و اراضی دیم 1217 کیلوگرم
می باشد. بیشترین عملکرد پنبه آبی با 3140 کیلوگرم به استان اصفهان تعلق دارد(بی نام، 1382).

1-4- طبقه ‏بندی پنبه

پنبه گیاهی دو لپه از تیره پنیرکیان^[4] و جنس Gossypium می باشد(کریمی، 1375).

تا کنون از جنس Gossypium 50 گونه شناسائی شده است و کشف گونه های جدید دائماً ادامه دارد(ادریزی و همکاران.، 1985). گونه های پنبه به دو گروه دیپلوئید و تتراپلوئید تقسیم می‏شوند.

بررسی تولید و مصرف پنبه در جهان نشان می دهد (شکل 1-1)که تولید و مصرف پنبه بعد از سال 2005 کاهش نشان می دهد (وزارت کشاورزی آمریکا، 2009).

شکل 1-1: مصرف و تولید پنبه از سال زراعی 2005 تا کنون[5].

گروه دیپلوئید

این گروه دارای 26 کروموزوم(26 =n2) بوده و به دنیای قدیم یا آسیایی معروف هستند. سطح دانه آنها پوشیده از کرک یا لینتر بوده و ساقه و شاخه های فرعی آنها نسبتاً نازک می‏باشد. قوزه ها پس از رسیدن بخوبی باز نشده و تقریباً دیر رسند. طول الیاف آنها کوتاه و بین 12 تا 24 میلیمتر است. کیفیت آنها خوب نبوده، جنبه صادراتی و تجارتی ندارند و عملکرد آنها در واحد سطح کم می‏باشد. گونه هایی از این گروه از قدیم در هندوستان کشت می‏شده و در حال حاضر فقط کمتر ازیک درصد از پنبه های دنیا دیپلوئید هستند و توسط پنبه های گروه تتراپلوئید جایگزین شده اند(عالیشاه، 1374). معروفترین گونه های این گروه عبارتند از:

G. herbaceum L.

ارتفاع بوته در این گونه حدوداً 5/1 متر، ساقه ها معمولاً کرک دار، برگها دارای 5-3 برگچه هستند. این برگچه ها عموماً تخم مرغی شکلند. قوزه ها 4-3 خانه ای و کم و بیش کروی و هنگام رسیدن کاملاً باز نمی‏شوند. بدین جهت مقاوم به ریزش و طوفان می‏باشند.

---

جهت دریافت فایل تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه لطفا آن را خریداری نمایید

تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبهطرح توجیهی تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبهدانلود تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبهتنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکاثر تنش خشکی بر تنفستوسعه و تقسیم سلول در شرایط تنفس36223 اثر تنش خشکی بر فرایند فتوس

فروش فایل بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس

ما اولین نیستیم ولی بی شک برترین هستیم
به صفحه دانلود فایل(بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس )خوش آمدید برای دانلود به توضیحات بیشتر بروید.شما پس از پرداخت هزینه ای ناچیز فایل{بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس  }را دانلود خواهید کرد

 بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس

فروش فایل تاثیرتلویزیون بر رفتار کودکان و جوانان

ما اولین نیستیم ولی بی شک برترین هستیم
به صفحه دانلود فایل(تاثیرتلویزیون بر رفتار کودکان و جوانان)خوش آمدید برای دانلود به توضیحات بیشتر بروید.شما پس از پرداخت هزینه ای ناچیز فایل{تاثیرتلویزیون بر رفتار کودکان و جوانان}را دانلود خواهید کرد

تاثیرتلویزیون بر رفتار کودکان و جوانان

تاثیر الگوی مبتنی برروش مشارکتی

یادگیری ، حیات انسان را در بر میگیرد و می تواند بر این چهار بعد استوار باشد یادگیری برای داشتن یادگیری برای انجام دادن – یادگیری برای بودن یادگیری برای با هم زیستن و همزیستی مسالمت آمیز – در این گزارش تاکید بر این است که یادگیری برای با هم زیستن و هم زیستی مسالمت آمیز باید از طریق راهبردهای یادگیری مبتنی بر تعامل و همکاری به وسیله دونهاد خانواد

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید ها	0
فرمت فایل	doc
حجم فایل	144 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	164

فروشنده فایل

کد کاربری 2106

تمام فایل ها

تاثیر الگوی مبتنی برروش مشارکتی

چکیده :

هدف از انجام این پژوهش مقایسه تاثیر الگوی مبتنی بر روش مشارکتی و الگوی مبتنی بر روش یادگیری انفرادی بر میزان یادگیری و یاد داری در درس علوم دانش آموزان دختر پایه‌ی پنجم منطقه 5 تهران بوده است .

دراین پژوهش فرضیه‌ها به این نکته اشاره دارند که بین دو الگوی مشارکتی و انفرادی تفاوت وجود دارد .

جامعه آماری را کلیه دانش آمزان دختری که در منطقه 5 درسال تحصیلی 87- 86 در شهر تهران به تحصیل مشغول بوده را شامل شده است .

جهت نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای استفاده شده به این صورت که 40 نفر به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و در دو گروه 20 نفری آزمایش و گواه تقسیم شده‌اند .

ابزار جمع آوری اطلاعات آزمون محقق ساخته بود که قبل و بعد از اعمال متغیرهای مستقل بر روی دانش آموزان اجرا شد بعد از 20 روز از اجرای متغیرها نیز آزمون یادداری اجرا گردید که این آزمون موازی آزمون یادگیری بوده . برای محاسبه معنی‌داری نتایج در بین گروهها از آزمون T مستقل استفاده شد .

نتایج این پژوهش به این شرح است :

الگوی مبتنی بر روش یادگیری مشارکتی نسبت به الگوی مبتنی بر روش یادگیری انفرادی در یادگیری و یادداری تفاوت معنی داری را نتشان می دهد .

فصل اول

مقدمه

درگذشته اعتقاد بر این بود در کلاسها یادگیری واقعی صورت می‌گیرد که دانش آموزان ساکت و آرام در گوشه‌ای نشسته و به صحبتهای معلم گوش فرا دهد . امروزه با توجه به تغییرات روز افزون فناوری از معلمان نیز خواسته می‌شود از روشها و برنامه‌هایی استفاده کنند که دانش آموزان را به فعالیت وادار کند .

تغییر در شیوه‌های یاددهی – یادگیری و استراتژیهای تدریس و ابداع و نوآوری فراوان و مستمر در این زمینه ، راهبردهای یاددهی - یادگیری جدید کاربردی و اثر بخش را فراروی معلمان قرار داده که در صورت آموزش آنها توسط معلمان امکان آموزشی خوبی در اختیار آنها قرار می گیرد که می‌تواند به فراخور شرایط ، ویژگیها و مشکلات هر یک از کلاسهای خود از آنها که بالاترین بهره و استفاده را ببرند . به عنوان مثال راهبردهایی همچون ،‌حل مسئله ،‌شبیه سازی ، ایفای نقش و بارش مغزی که هم اکنون در کشورهای توسعه یافته به عنوان راهبردهای مشارکتی و تعاملی در امر یاددهی – یادگیری فراگیران کاربرد فراوانی یافته است ولی در حال حاضر در نزد اکثر معلمان مهجور و ناشناخته مانده است کاربرد این روشها درحین تدریس توسط معلمان ، در تعمیق یادگیری فراگیران و نهادینه شدن اطلاعات و کاربردی شدن آنها نقش بسزایی دارد و در واقع با این روشها ،‌می‌توان به جای انتقال صرف مفاهیم ، در نزد دانش آموزان مفهوم سازی کرد ( فضلی خانی ، 1380)

یکی از اهداف عمده آموزش و پرورش ، توانایی حل مسئله ، آفرینندگی ، خلاقیت و ابتکار در دانش آموزان است . با این توانائیها دانش آموزان می‌توانند با شرایط گوناگون زندگی و موقعیتهای جدید سازگار شوند و رشد این توانائیها از طریق روشهای تدریس فعال میسر می‌باشد .

تردیدی نیست که پرورش استعدادها و توانائیهای بالقوه دانش آموزان به عنوان یک ضرورت و مسئولیت اجتماعی از اهم وظایف وظایف کارگزاران جامعه ودست اندرکاران نظام آموزشی به ویژه معلمان است ، بنابراین در نظام آموزشی هر کشور معلمان بیشترین وبرترین نقش را بر عهده دارند و می‌توانند با به کارگیری روشهای تدریس فعال چهره آموزش را دگرگون کرده و فضای مدرسه را به فضای محبت ، ،‌رشد و بالندگی مبدل نمایند . وجود منابع لازم و داشتن استقلال‌های کافی در محیط آموزشی باعث می‌شود که دانش آموزان بتوانند ابتکار عمل به خرج دهند و با دیدی تازه موقعیتها را درک کنند و به موضوعات اطراف علاقه نشان دهند .(‌ قاضی ، 1383)

متخصصین تعلیم وتربیت ، در تلاش برای ارائه روشهای مناسب و مفید جهت استفاده از فرصت ها و امکانات آموزشی در راستای یادگیری بهتر ، عمیق‌تر و سریع‌تر ، ضمن مخالفت با تعاریف قبلی تدریس که آنرا انتقال معلومات می دانستند ، تدریس را کمک به یادگیرنده برای تفهیم و درک مطالب می دانند .

(‌سیف ، 1374) عنوان می دارد : همان طور که در روان درمانی ، ران شناس صرفاً به بیمار کمک می‌کند تا مشکلات خودش را بشناسد و به چگونگی رفع آن مشکل بپردازد . در تدریس نیز دانش آموز خودش مطالب را فرا گیرد ومعلم فقط به او کمک می‌کند تا به هدفهای آموزش نزدیک گردیده و آنها را فراگیرد .

همانطور که روش مناسب تدریس مهم است مشارکت دانش آموزان در کلاس نیز امری مهم تلقی شده . مشارکت دانش آموزان در فرایند یادگیری آنقدر مهم است که بعضی از متخصصین تعلیم و تربیت آن را ملاکی برای ارزیابی معلمین مطرح نموده‌اند .

شعاری نژاد ( 1366) می‌گوید : اگر بخواهیم معلم یا کلاس خوب را با یک عبارت معرفی و توصیف کنیم باید گفت : معلمی خوب است که دانش آموزان را به کنجکاوی و پرسش بیشتر برانگیزد .

بنجامین بلوم نیز پس از مطالعات و تحقیقات گسترده در این زمینه ، به این نتیجه رسیده است که میزان مشارکت دانش آموزان در کلاس روشنترین شاخص اثر بخشی آموزش است ( سیف 1374)

همانطور که در گزارش کمیسیون بین‌المللی درباره یادگیری و راهبردهای آموزشی آن برای قرن بیست و یکم با عنوان یادگیری : گنج درون[1]( دلورز ، 1996) تشریح شده است .

یادگیری ، حیات انسان را در بر میگیرد و می تواند بر این چهار بعد استوار باشد . یادگیری برای داشتن - یادگیری برای انجام دادن – یادگیری برای بودن - یادگیری برای با هم زیستن و همزیستی مسالمت آمیز – در این گزارش تاکید بر این است که یادگیری برای با هم زیستن و هم زیستی مسالمت آمیز باید از طریق راهبردهای یادگیری مبتنی بر تعامل و همکاری به وسیله دونهاد خانواده و مدرسه آموزش داده می‌شود ( مشایخ ، 1381، ص .1) .

علاوه بر اهمیت به کار گیری راهبردهای یاددهی و یادگیری مشارکتی به منظور افزایش تعامل و همکاری میان دانش آموزان و تحقق هدف همزیستی مسالمت آمیز این راهبردها باید به دانشجویان و دانش آموزان بیاموزند که به جای انباشت حقایقی علمی در ذهن ، چگونه بیندیشند ، تصمیم بگیرند و درباره امور به درستی قضاوت کنند ( ماتیوز[2] ، 1994، به نقل از شعبانی ، 1383 ص 17) آنها باید یاد بگیرند که چگونه فرایند یادگیری خود را هدایت و کنترل کرده و مسئولیت یادگیری خود را به عهده بگیرند . در واقع آنها باید یاد بگیرند که چگونه یاد بگیرند و اساتید نیز باشد به این باور برسند که موقعیت تفکر و فرصیت خلاقیت را نمی‌توان با دستور دادن ، موعظه کردن ،‌القا و ترغیب به تقلید و اطاعت از دیگران به وجود آورد ، زیرا محدود ساختن فرآیند آموزش و یادگیری به انتقال و حفظ حقایق علمی ، رشد طبیعی اندیشه را محدود خواهد ساخت .( شعبانی ،‌ 1383)

الگوی یادگیری مشارکتی در طول دو دهه‌ی اخیر با استفاده از یافته‌های تحقیقات مختلف و درجهت بهبود و توسعه ، دستخوش تغییراتی گردیده و به شعب مختلفی که هر کدام در خصوص ویژه‌ای کاربرد دارند تقسیم شده است . درالگوی مشارکتی معلم به جای اینکه مطالب درسی را به دانش آموزان ارائه دهد ،‌صرفاً به عنوان یک منبع تسهیل کننده می‌باشد و در فرآیند یادگیری و آموزش با دانش آموزان همکاری می کند و هر دانش آموز به جای اینکه به صورت منفعل به معلم به عنوان یک منبع مرکزی انسانی وابسته باشد ، مجبور است که یک مشارکت فعال داشته و نسبت به آنچه یاد می‌گیرد مسئول باشد یادگیری از طریق همیاری راهبردی است که دانش آموزان را در غالب گروههای منسجم و پایدار برای کار و تعامل با یکدیگر بر می‌انگیزد . یادگیری از طریق همیاری مسئولیت پذیری شخصی را در میان تعاملات گروهی پرورش می‌دهد دانش آموزان اگر چه به صورت گروهی با یکدیگر اقدام می کنند ولی پیشرفت آنان در یادگیری بصورت انفرادی سنجیده می‌شود . در این صورت بین مسئولیت شخصی و گروهی یادگیرندگان ایجاد توازن می‌کند .( آقا زاده ، 1384 ، ص 90 تا 91 )

بیان مسئله

عوامل مختلفی باعث می گردند برنامه‌های درسی مقبولیت خود را بتدریج از دست بدهند. برای جلوگیری از این زوال برنامه ، لازم است عناصر آن به طور مرتب مورد ارزیابی قرار گیرد و عوامل تهدید کننده آن شناخته شد و برنامه اصلاح گردد .( ملکی ، 1382)

در پروژه ملی آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی نیاز است اهداف ،‌محتوا ، روش‌های تدریس ، و روشهای ارزیابی آن مورد پژوهش قرار گیرند تا نارسائیهای آن شناخته و به اصلاح آن پرداخته شود . گر چه پیشرفت تحصیلی تحت تاثیر عواملی از قبیل هوش ، انگیزه ، نحوه ارزشیابی و خانواده قرار می‌گیرد ، از جهت دیگر یادگیری دانش آموزان و شیوه تدریس مهم است .

در اکثر مدارس روش سخنرانی و انفرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کمتر به روشهای فعال و گروهی توجه می شود . نظریه‌های جدید یادگیری عنوان می دارند که یادگیری وقتی موثر است که یادگیرنده نقش اصلی را داشته باشد . معلم باید راهنما و جهت دهنده باشد و تلاش نماید تا به طرق مختلف دانش آموزان را هر چه بیشتر در فعالیت‌های کلاسی مشارکت دهد . در روشهای سنتی و انفرادی که امروزه از آنها به عنوان روشهای غیر فعال یاد می شود. معلم نقش فعالی در جریان تدریس داشته مطالب را به طور شفاهی در کلاس بیان نمود و دانش آموزان فقط به صحبتهای او گوش داده و مطالب مورد نظر را حفظ می نمایند .

در چنین شرایطی زمینه‌های لازم برای رشد اجتماعی شاگردان فراهم نمی‌شود و حتی پیشرفت تحصیلی و رشد فکری شاگردان نیز از تاثیرات نامطلوب این شرایط بی‌نصیب نمی‌ماند . به همین دلیل امروزه موضوع روشهای آموزشی فعال ،‌ یادگیری فعال و یادگیرنده فعال جایگاه ویژه‌ای در مباحث تربیتی پیدا کرده است . البته عوامل متعددی مانند رشد اجتماعی و یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می‌شود که روشهای آموزشی غیر فعالی یکی از این عوامل است . این روشها و راهبرد یاددهی سنتی در عصر حاضر جوابگوی نیاز جامعه نبوده و هر ساله تعداد قابل توجهی از دانش آموزان و دانشجویان کشور به دلیل ارائه شیوه‌های نامناسب‌ تدریس با افت تحصیلی مواجه شده و خسارت‌های زیادی بر جامعه تحمیل می‌‌گردد . با توجه به این که روشهای تدریس سنتی ( انفرادی ) به شیوه غیر فعال ارائه می‌شوند ،‌معلمان با تکیه بر این روشها و به ویژه روش سخنرانی دانش آموزان را به حفظ و تکرار مفاهیم علمی ترغیب می کنند و علی رقم اینکه در محافل علمی و تربیتی ، از فعال بودن شاگرد ،‌رشد فکری و آزاد اندیشی وی صحبت می شود ، اما عملاً چنین دیدگاههایی از حد حرف و شعار خارج شده است (‌ علی عسگری ، 1384 ، ص 3)

نامطلوب‌ بودن این روشها به حدی است که بسیاری از صاحبنظران تربیتی معتقدند فقر تفکر دانش آموزان نتیجه حاکمیت روشهای سنتی در مدارس است ( گودلد و سراتنیک [3]، 1983، ترجمه شعبانی ، 1382 ، ص 12) .

فلاول[4]( 1976) می‌‌‌گوید : امروزه یکی از مشکلات دانش آموزان ما این است که نمی‌دانند یک حقیقت را یاد گرفته‌اند یا نه ؟ نمی‌دانند که آیا یک مهارت را کسب کرده‌اند یا فاقد آن مهارت هستند . دانش آموزان به آغازگر و مبتکر فرایند یادگیری نیستند و روشهای سنتی به گونه‌ای آنها پرورش داده است که فاقد این توانایی‌ هستند که در فرآیند یادگیری قسمت اعظم مسئولیت یادگیری را برای دستاوردهایشان به عهده بگیرند .

در بین روشهای مختلف آموزش و یادگیری که توسط متخصصین پیشنهاد گردیده روش یادگیری مشارکتی که در نیم قرن اخیر مطرح شده موثر تر از سایر روشها به نظر می‌رسد و از حمایت تحقیقاتی بالایی برخوردار است . (‌ اسلاوین ) ، یادگیری مشارکتی را به عنوان وسیله‌ای برای تقویت مهارتهای فکری و ارتقاء سطح یادگیری ، وسیله‌ای برای بهبود روابط دانش آموزان نژادهای مختلف و آماده کردن آنها برای ایفای نقش در فعالیت‌های گروهی یاد می کند .

در روش یادگیری مشارکتی ، وابستگی بین فردی ، تعامل چهره به چهره دانش آموزان و مسئولیت انفرادی وجود دارد و این تکلیف را به عهده‌ی تمامی اعضاء می‌گذارد که مراقب یادگیری یکدیگر باشند تا گروه موفق شود ( تجربه کار ، 1380)

جانسون و جانسون ( 1981) و اسلاوین ( 1990) به نقل از سیف ( 1370) می‌گویند وقتی که موفقیت دانش آموزان به کمک و مشارکت سایر اعضای گروه وابسته است بیشتر به صورت مشارکتی فعالیت می ‌کنند . برای این منظور می‌توان مواد آموزشی را میان اعضای گروه تقسیم کرد و از هر یک از آنان خواست تا مطالب مهم خود را بیاموزد و آن را به دیگران آموزش دهد . همکاری در گروه ، دانش آموزان را تشویق می‌کند که به نظریات افراد دیگر گوش فرا دهند . در مورد مسائل و موضوعات گوناگون با یکدیگر بحث کنند .

یاد بگیرند که درباره پدیده‌های اطراف خود قضاوت کنند و سرانجام مسئولیتی را به عهده بگیرند .

غالباً در تمامی مدارس کشور هنوز آموزش به شکل سنتی است ، یعنی به جای دانش آموز محوری ،‌معلم محوری است و این معلم است که باید تمامی اطلاعات را به دانش آموزان ارائه دهد در این روش دانش آموزان به صورت منفعلانه عمل می کنند .

این رویکرد درست مخالف روش یادگیری مشارکتی است و یادگیری مشارکتی یکی از الگوهای نوین یادگیری و یاددهی است که می‌تواند محیط آموزشی را به گونه‌ای سازمان دهد که هم بر توانش شناختی و هم بر ویژگیهای عاطفی فراگیران تاثیرات مثبت و سازنده‌ای بر جای بگذارد .

اسلاوین ( 1991) به شواهدی اشاره کرده است که نشان می‌دهد روش یادگیری مشارکتی روابط بین دانش آموزان نژادهای مختلف را در کلاسهای مختلف بهبود می‌بخشد . همچنین این روش موجب بالا رفتن سطح عزت نفس و سایر ویژگی‌های عاطفی مثبت در دانش آموزان می‌شود .( سیف ، 1380)

حال با توجه به نقش موثر یادگیری مشارکتی در فرایند یاددهی – یادگیری و همچنین درس علوم ، در اینکه چه روشی باعث یادگیری بهتر دانش آموزان می شود و آنها را وادار به فکر کردن می کند ، این مساله برای ما مطرح می‌شودکه به بررسی و مقایسه دو الگوی تدریس مشارکتی و انفرادی به منظور استفاده از راهکارهای مناسب در جهت بهبود فرایند یاددهی و یادگیری و افزایش مشارکت در بین دانش آموزان بپردازیم .

اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به اینکه هر ساله وقت و هزینه‌های زیادی توسط وزارت آموزش و پرورش وخانواده‌ها در جهت یادگیری دانش آموزان صرف می‌شود ولی مشاهده شده که یادگیری ضعیف در نتیجه افت تحصیلی در دروس متفاوت و مقاطع مختلف وجود دارد .

این موضوع به عنوان یک مشکل توجه متخصصین تعلیم و تربیت و والدین و برنامه ریزان آموزشی جامعه را به خود معطوف داشته و نظرات گوناگونی در رابطه با علل آن وجود دارد .

بعضی‌ها فقدان انگیزه ،‌بعضی دیگر روشهای تدریس ، سهل انگاری خانواده‌ها و .. را از علل اصلی این مشکل می دانند و کمتر به روش یادگیری دانش آموزان توجه می‌شود و تقریباً در بیشتر مدارس روش یادگیری انفرادی در تمام دروس و مقاطع تحصیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد .( هر چند که به ظاهر ارزشهای گروهی استفاده می شود ) و کمتر به روشهای یادگیری گروهی از جمله روش یادگیری مشارکتی توجه می‌شود .

رکود و انفعالی که برمحیط‌های آموزشی و مدارس کشور ما حکمفرماست نیاز به تجدید نظر در روش‌ها و رویکردهای اداره کلاس را مطرح می ‌کند . مشارکت با فراهم کردن تنوعی که نیاز هر موقعیت آموزشی است . قابلیت آن را دارد که مشکل موجود را حل کند .

یکی از ضروری‌ترین تحولات در نظامهای آموزشی ، تحول در نگرش و تدریس معلمان ومدیران اجرایی نظام آموزشی است . برای دست یابی به چنین تحولی معلمان باید دانش و بینشی صحیح از نظریه‌ها وراهبردهای مختلف آموزشی داشته باشند زیرا نظریه‌ها و ریکردهای تحول آفرین در فرایند اجرا ، با استفاده درست از راهبردهای یاددهی - یادگیری هویت می‌یابند و کارایی و مفید بودنشان مشخص می ‌شود . مسئولان و مجریان نظامهای آموزشی باید باور کنند که نظریه‌ها و اجرای برنامه‌های درسی عناصری انفکاک ناپذیر هستند و تاثیر متقابل بریکدیگر دارند ،‌نظریه‌ها عمل را هدایت می‌کنند و بالعکس داده‌های حاصل از عمل موجب اصلاح ، رشد و تکامل نظریه‌ها می‌شوند . نظریه‌های تدریس و یادگیری جهت دهنده فکر و نگرش معلمان هستند و چهارچوب عملی آنان را در فرآیند اجرا شکل می دهند . نظریه‌ها بدون عمل تفکری است ایستا ، و عمل بدون مبانی نظری ، حرکتی کورکورانه است .( شعبانی ، 1382، ص1) .

امروزه نقش تعلیم و تربیت نسبت به گذشته دگرگون شده است . دیگر برخلاف گذشته نقش آموزش و پرورش فقط تعلیم صرف نیست بلکه به همان نسبت که بودجه‌های کلان به آموزش و پرورش اختصاص داده می‌شود انتظارات و توقعات از این نهاد نیز افزایش یافته است . مدرسه علاوه بر فراهم آوردن فرصتهای یادگیری باید به فکر رشد همه جانبه دانش آموزان باشد رشد ذهنی ، رشد جسمی ، رشد اجتماعی ، رشد عاطفی و ... همه باید مدنظر قرار بگیرند . باید به نقش یادگیری در دانش آموزان بیشتر توجه شود .

چون وظیفه اصلی و اساسی معلم در تدریس راهنمایی دانش آموزان برای یادگیری است . لذا او باید با استفاده از شیوه‌های گوناگون در موقعیت‌های مختلف ، دانش آموزان را فعالانه با مطالب مورد مطالعه و موقعیت‌های یادگیری درگیر نماید . مشارکت دانش آموزان در فرایند یادگیری آنقدر مهم است که بعضی از متخصصین تعلیم و تربیت میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیتهای یادگیری را به عنوان ملاکی برای ارزیابی معلمین مطرح نموده‌اند .

در تدریس ، معلم با نقش راهنمائی که دارد فراگیران را به سوی برنامه‌های درسی فرا می‌خواند و بین فراگیران و محتوای برنامه‌های درسی تعامل به وجود می آید ، از نگاه دیگری که به امر تدریس می‌کنیم بعد دیگر فعالیتهای متقابل معلم و فراگیر هستند که معلم نقش برانگیزاننده فراگیر به سوی تجربه و عمل و یا تفکر برای درک مطالب درسی را به عهده دارد .( ادیب نیا ، 1385)

در کشور ما در دهه‌ی اخیر نقاط ضعف آموزش سنتی بیش از پیش نمایان شده و این امر باعث شده که متخصصین تعلیم و تربیت روش آموزش گروهی ومشارکتی را پیشنهاد دهند . از جمله علی شریعتمداری ( 1375) با انتقاد از نحوه‌ی تالیف کتب درسی ، به دلیل عدم ایجاد سوالات اساسی در ذهن دانش آموزان برای رسیدن به نوآوری علمی ، عنوان داشت : دگرگونی شیوه آموزشی در مدارس کشور برای بالا بردن سطح علمی جامعه ضروری است . ایشان عنوان می دارند : شیوه آموزش باید به گونه‌ای باشد که دانش آموزان پس ا ز طی دوره آموزشی در مدارس کشور برای دادن طرح و ایده‌های نوین علمی آماده باشد . معلمان امروز باید نگرشی باز داشته باشند .

یعنی آماده باشند تا رویکردهای مختلف را بیازمایند و پذیرای اطلاعات تازه درباره یادگیری و یادگیرندگان باشند آنها همچنین باید روشهای مختلف را بکار گیرند تا اینکه کشف کنند کدامیک به نحو بهینه منجر به یادگیری دانش آموزان می‌شود ، معلمان آینده باید از حالت سنتی تغییر یافته به چیزی بدل شوند که کارل راجرز[5]« تسهیل کننده یادگیری » وکلر[6]« مهندس آموزشی[7] » یا « مدیر اقتضایی [8]» می‌نامند ش( سیف ، 1380)

روشهای مختلفی برای تدریس وجود دارد یکی از الگوهای تدریس که در سالهای اخیر مطرح شده الگوی مبتنی بر روش همیاری است . به نظر آلسون کنگ( آقا زاده 1383، ص 93 – 91) در یادگیری از طریق همیاری نقش معلم از « دانای صحنه کلاس به راهنمای عمل » تغییر می‌یابد . دانش آموزان بصورت گروهی به یادگیری اقدام می‌کنند .

ولی پیشرفت آنان در یادگیری بصورت انفرادی سنجیده می‌شود یادگیری از طریق همیاری دارای نظم و ساختار است و تمرکز اساسی‌اش بر اطمینان یافتن از رخ دادن یادگیری است .

یادگیری از طریق همیاری ،‌مهارتهای برقراری ارتباط دانش آموزان را می‌طلبد و آنها را ارتقاء می‌دهد موفقیت گروه به میزان اثر گذاری تعاملات میان اعضاء گروه بستگی دارد . پیش از آنکه یادگیری از طریق همیاری آغاز شود . دانش آموزان باید برخی مهارتهای مورد نیاز برای تعامل موفق گروهی را بیاموزند ، مهارتهایی نظیر : تعبیر و تفسیر واژگان و جملات برای درک و فهم بهتر و ارائه و دریافت بازخورد - خودداری از مجبور کردن گروه به پذیرش نظرات - ایجاد فرصت برای بیان ایده‌ها ( آقا زاده ، 1383 ، ص 92)

هرگاه صحبت از روشهای تدریس می‌شود عموماً نحوه تعامل معلم با دانش آموزان مطرح می‌شود اما کمتر به نحوه تعامل دانش آموزان با یکدیگر توجه می شود در رابطه با تعامل دانش آموزان در کلاس درس سه رویکرد وجود دارد : رقابتی - انفرادی - مشارکتی .

در رویکرد اول آنها می‌توانند با هم در رقابت باشند تا ببینند چه کسی بهترین است .

در رویکرد دوم دانش آموزان می توانند بطور انفرادی کار کنند ، در این رویکرد معلم مرجع اصلی است ،‌و این مهمترین نقش یادگیری انفرادی است ، در رویکرد سوم دانش آموزان به طور مشارکتی با هم کار می‌کنند و در قبال یادگیری یکدیگر احساس مسئولیت می‌کنند . زمانی که همکلاسانشان نیاز به کمک داشته باشند به کمک آنها می‌شتابند و موفقیت دیگران ،‌موفقیـت آنها و شکست دیگران ، شکست آنها محسوب می شود ، این رویکرد که یادگیری مشارکتی نامیده شده ، موجب یادگیری عمیق‌تر و خلاقیت و نوآوری بیشتر در دانش آموزان می‌شود .( شافر[9] ، 2002، به نقل از کرامتی 1384)

در روش یادگیری مشارکتی برخلاف آموزش سنتی و انفرادی معلم صرفاً یک منبع تسهیل کننده است و دانش آموزان وادار به مشارکت فعال در فرآیند یادگیری می‌شوند ، لذا چنین مشارکت فعالی منجر به یادگیری بهتر و عمیق‌تر مطالب می‌شود . تحقیقات بسیاری امتیازات و برتری‌های روش یادگیری مشارکتی را بر آموزش انفرادی آشکار ساخته‌اند . یکی از این امتیازات تاثیرمثبت آن بر پیشرفت تحصیلی است که جانسون و همکاران 1981 واسلاوین 1983 به آن پرداخته‌اند .

با توجه به نتیجه تحقیقات مبنی بر اینکه روش یادگیری مشارکتی در مقایسه با روش یادگیری انفرادی سبب پیشرفت تحصیلی و یادگیری بهتری در یادگیرندگان می‌شود ، اماهنوز مدارس ما به طور جدی به این امر نپرداخته‌اند و پیاده کردن روش یادگیری مشارکتی را وقت گیر می‌دانند ، پس لازم است که پژوهشها و تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود ، تحقیق حاضر و پژوهش‌های دیگر در این زمینه می‌تواند محرکی برای جلب توجه متخصصان و برنامه ریزان تعلیم و تربیت کشور در راستای نگاهی تازه به شیوه‌های تدریس باشد ، بنابراین انجام این تحقیق در این زمینه می‌تواند مفید باشد و در جای خود به تحقیقات بیشتر درباره شیوه‌های تدریس بینجامد.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

یادگیری چیست ؟

برای رویارویی با انبوه چالشهایی که آینده در دل خود پنهان داشته است ، جامعه بشری در تلاش برای رسیدن به آرمانهایی چون صلح ، آزادی و عدالت اجتماعی ، آموزش وپرورش را سرمایه‌ای اجتناب ناپذیر می داند.( ژان دلور ، رئیس کمیسیون بین‌المللی آموزش و پرورش قرن بیست و یکم ، به نقل از ادیب نیا )

از نظر ادیب نیا ( 1385) یادگیری به معنای تغییر در رفتار ، از راه تجربه (‌تاثیر متقابل فرد بر محیط و محیط برفرد )‌ در انسان ایجاد می شود و مشتمل بر طرز تفکر ، مهارت‌های ذهنی و مهارت‌های فیزیکی است .بنابراین نقش استراتژیک ونهادی مدرسه همانا ایجاد یادگیری در فراگیران است .

---

تاثیر الگوی مبتنی برروش مشارکتیطرح توجیهی تاثیر الگوی مبتنی برروش مشارکتیدانلود تاثیر الگوی مبتنی برروش مشارکتیروانشناسییادگیریروش مشارکتیدانلود طرح توجیهیپروژه دانشجوییدانلود پژوهشدانلود تحقیقپایان نامهدانلود پروژه

بررسی عوامل تاثیر زیستی در بروز سوء مصرف مواد

اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک مشکل اجتماعی پدیده‌ایست استعماری که علاوه بر زمینه‌های ناسالم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی زمینه‌های شخصیتی، روانی و تربیتی نیز در چگونگی ابتلاء به آن از اهمیت زیادی برخوردار است امروزه وسعت این مشکل در جهان چنان گسترده است که لودوینگ سم‌شناس معروف گفته است اگر غذا را مستثنی کنیم هیچ ماده‌ای در روی زمین نیست که ب

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید ها	0
فرمت فایل	doc
حجم فایل	100 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	134

فروشنده فایل

کد کاربری 2106

تمام فایل ها

بررسی عوامل تاثیر زیستی در بروز سوء مصرف مواد

فهرست مطالب

عنوان مطالب................................................................................................ صفحه

فصل اول کلیات پژوهش

1-1 مقدمه.................................................................................................... 14

2-1 بیان مساله............................................................................................ 16

3-1 اهمیت و ضرورت مساله...................................................................... 18

4-1 اهداف پژوهش..................................................................................... 20

5-1 فرضیه‌های پژوهش............................................................................. 21

6-1 تعریف اصطلاحات................................................................................ 21

الف: تعریف نظری........................................................................................ 21

ب: تعریف عملیاتی........................................................................................ 21

فصل دوم: پیشینه پژوهش

- مقدمه........................................................................................................ 25

1-2 مباحث نظری........................................................................................ 25

2-2 سوء مصرف مواد یک بیماری مغزی است.......................................... 26

3-2 سوء مصرف مواد فقط یک بیماری مغزی نیست................................. 27

4-2 اصطلاح شناسی................................................................................... 29

5-2 سوء مصرف و وابستگی به مواد......................................................... 30

6-2 اعتیاد.................................................................................................... 30

1-6-2 همه‌گیری شناسی............................................................................. 31

2-6-2 سبب شناسی.................................................................................... 32

3-6-2 عامل سایکو دینامیک........................................................................ 32

4-6-2 نظریات رفتاری................................................................................ 33

5-6-2 وراثت چیست؟................................................................................. 34

6-6-2 عوامل ژنتیک.................................................................................... 36

7-6-2 عوامل عصبی- شیمیایی.................................................................. 36

8-6-2 ابتلای همزمان................................................................................. 37

9-6-2 اختلالات شخصیت ضد اجتماعی..................................................... 38

10-6-2 افسردگی و خودکشی ................................................................... 38

7-2 اختلالات وابسته به الکل....................................................................... 39

1-7-2 همه‌گیری شناسی............................................................................. 40

2-7-2 فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیکی......................................................... 40

3-7-2 شیمی حیاتی یا زیست شیمی........................................................... 42

4-7-2 آسیب‌پذیری زیستی نسبت به الکلیسم.............................................. 43

5-7-2 عوامل شخصیتی و روان شناختی................................................... 47

6-7-2 درمان و بازپروری.......................................................................... 49

8-2 اختلالات وابسته به آمفتامین (یا شبه آمفتامین)................................... 50

1-8-2 همه گیری شناسی........................................................................... 51

2-8-2 نوروفارماکولوژی........................................................................... 51

3-8-2 اختلال سایکوتیک ناشی از آمفتامین................................................ 52

4-8-2 درمان و بازتوانی............................................................................ 53

9-2 اختلالات وابسته به کافئین.................................................................... 54

1-9-2 همه گیری شناسی........................................................................... 55

2-9-2 نوروفارماکولوژی........................................................................... 55

3-9-2 ژنتیک و مصرف کافئین................................................................... 56

4-9-2 کافئین به عنوان یک ماده مورد سوء مصرف................................. 56

5-9-2 عوارض نامطلوب ............................................................................ 57

6-9-2 درمان.............................................................................................. 58

10-2 اختلالات وابسته به حشیش................................................................ 59

1-10-2 همه گیری شناسی......................................................................... 60

1-1-10-2 شیوع و روندهای اخیر............................................................. 60

2-1-10-2 نوروفارماکولوژی..................................................................... 61

3-10-2 اختلال سایکوتیک ناشی از حشیش................................................ 62

4-10-2 اختلال اضطرابی ناشی از حشیش................................................. 63

5-10-2 درمان و بازتوانی.......................................................................... 63

11-2 اختلال وابسته به کوکائین.................................................................. 66

1-11-2 همه گیری شناسی......................................................................... 66

2-11-2 هم ابتلائی...................................................................................... 67

3-11-2 سبب شناسی.................................................................................. 67

1-3-11-2 عوامل ژنتیک ............................................................................ 67

2-3-11-2 عوامل اجتماعی و فرهنگی ....................................................... 68

3-3-11-2 یادگیری و شرطی شدن............................................................ 68

4-3-11-2 عوامل دارویی........................................................................... 69

4-11-2 نوروفارماکولوژی......................................................................... 69

5-11-2 سوء مصرف کوکائین و وابستگی بر آن....................................... 71

6-11-2 اختلال سایکوتیک ناشی از کوکائین ............................................. 71

7-11-2 اختلال خلقی ناشی از کوکائین ..................................................... 72

8-11-2 اختلال اضطرابی ناشی از کوکائین .............................................. 72

9-11-2 اثرات نامطلوب .............................................................................. 72

1-9-11-2 اثرات بر عروق مغزی............................................................... 73

2-9-11-2 اثرات قلبی................................................................................. 73

3-9-11-2 حملات تشنجی........................................................................... 74

10-11-2 درمان و بازتوانی........................................................................ 74

12-2 اختلالات وابسته به مواد توهم زا...................................................... 76

1-12-2 نوروفارماکولوژی......................................................................... 77

2-12-2 مصرف داروهای توهم زا............................................................. 77

3-12-2 آثار روان شناختی......................................................................... 78

4-12-2 مکانیزمهای نوروفیزیولوژیکی....................................................... 79

5-12-2 اختلالات سایکوتیک ناشی از مواد توهم زا................................... 80

6-12-2 اختلال خلقی ناشی از مواد توهم زا.............................................. 81

7-12-2 درمان............................................................................................ 81

13-2 اختلالات مربوط به مواد استنشاقی................................................... 82

1-13-2 نوروفارماکولوژی......................................................................... 83

2-13-2 اثرات نامطلوب .............................................................................. 84

3-13-2 درمان............................................................................................ 85

14-2 اختلالات مربوط به نیکوتین............................................................... 85

1-14-2 همه گیری شناسی......................................................................... 87

2-14-2 بیماران روانی................................................................................ 88

3-14-2 نوروفارماکولوژی......................................................................... 88

4-14-2 سبب یابی وابستگی به نیکوتین...................................................... 89

5-14-2 اثرات نامطلوب .............................................................................. 90

6-14-2 مزایای بهداشتی ترک سیگار......................................................... 90

7-14-2 درمان............................................................................................ 91

1-7-14-2 درمانهای روان شناختی........................................................... 91

2-7-14-2 درمانهای روانی- دارویی......................................................... 92

15-2 اختلالات مربوط به مواد شبه افیونی (اپیوتید)................................... 93

1-15-2 همه گیری شناسی......................................................................... 95

2-15-2 نوروفارماکولوژی......................................................................... 96

3-15-2 هم ابتلائی...................................................................................... 97

4-15-2 سبب شناسی.................................................................................. 98

1-4-15-2 عوامل روانی- اجتماعی............................................................ 98

2-4-15-2 عوامل ژنتیک و زیستی.............................................................. 98

3-4-15-2 نظریه روانپویشی...................................................................... 99

16-2 اختلالات مربوط به فن سیکلیدین (یا شبه فن سیکلیدین).................... 100

1-16-2 همه گیری شناسی......................................................................... 100

2-16-2 نورفارماکولوژی........................................................................... 100

3-16-2 اختلال خلقی ناشی از فن سیکلیدین............................................... 101

4-16-2 اختلالات اضطرابی ناشی از فن سیکلیدین..................................... 101

5-16-2 درمان............................................................................................ 101

2-2 پیشینه تحقیق........................................................................................ 102

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه .......................................................................................................... 105

1-3 روش تحقیق......................................................................................... 105

2-3 جامعه آماری تحقیق............................................................................. 105

3-3 ابزار اندازه گیری................................................................................. 105

4-3 تعیین حجم نمونه.................................................................................. 106

5-3 روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها ........................................................ 106

6-3 تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه.......................................................... 107

7-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.............................................................. 108

فصل چهارم: یافته های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری....................................................................................... 121

1-5 چه کسی مسئول پیشگیری از اعتیاد است؟.......................................... 121

2-5 محدودیت های پژوهش........................................................................ 124

3-5 پیشنهادهای پژوهش............................................................................ 124

پیشنهادهایی به والدین................................................................................. 124

پیشنهادهایی به مسوولین ............................................................................ 125

4-5 محدود کردن دسترسی به دارو........................................................... 127

5-5 آموزش و پیشگیری............................................................................. 128

6-5 بهبود درمان و پژوهش........................................................................ 129

7-5 توصیه های محافظت کننده.................................................................. 130

8-5 فهرست منابع:....................................................................................... 133

منابع فارسی................................................................................................. 134

منابع خارجی................................................................................................ 135

ضمیمه ........................................................................................................ 136

فهرست جداول

عنوان مطالب صفحه

1- جدول شماره (1-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین.......... 110

2- جدول شماره (2-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سن 111

3- جدول شماره (3-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس وضعیت تأهل 111

4- جدول شماره (4-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین بر اساس شغل 112

5- جدول شماره (5-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سطح تحصیلات 112

6- جدول شماره (6-4) نتایج آزمون t مستقل مقایسه مولفه های عوامل زیستی گرایش به اعتیاد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد.............................................................................................................. 113

7- جدول شماره (7-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین گروه معتادین و غیرمعتادین در مولفه های عوامل زیستی گرایش به سوء مصرف مواد.................................................................................. 114

8- جدول شماره (8-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس سن ............................................................................. 115

9- جدول شماره (9-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سن معتادین 116

10- جدول شماره (10-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس میزان تحصیلات.................................................. 117

11- جدول شماره (11-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سطح تحصیلات................................................................................................................................ 117

12- جدول شماره (12-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین بر اساس ........................................................................... 118

13- جدول شماره (13-4) نتایج آزمون تعقیبی CSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس شغل 119

14- جدول شماره (14-4) نتایج آزمون f تفاوت میانگین گروه معتادین مجرد و متأهل در مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد ................................................................... 119

چکیده پژوهش

پژوهش حاضر به بررسی عوامل زیستی مؤثر در بروز سوء مصرف مواد پرداخته است. به همین منظور در کنار سؤال اصلی مبنی بر «مقایسه تأثیر عوامل زیستی مؤثر در بروز رفتار سوء مصرف مواد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد»، یک سؤال دیگر با توجه به متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل در افراد معتاد تهیه و مورد بررسی قرار گرفت.

روش پژوهش توصیفی از نوع علمی، مقایسه‌ای وجامعه آماری شامل کلیه افراد معتاد مستقر در زندان مرکزی اصفهان در سال 1387 و همچنین دانشجویان به عنوان گروه شاهد بوده است. نمونه پژوهش شامل 60 نفر از معتادین و 60 نفر از افراد عادی بوده که گروه معتادین به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و گروه غیرمعتاد به وسیله روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. ابزار اندازه‌گیری پرسش‌نامه 60 سؤالی‌ گری و ویلسون بوده است که از روایی و پایایی مناسبی در تحقیقات قبلی برخوردار بوده است. داده‌ها با استفاده از روش‌های آزمون T و آزمون F مورد بررسی قرار گرفت که عمده‌ترین نتایج آن به شرح زیر می‌باشد:

- تفاوت معناداری بین عوامل زیستی گرایش به سوءمصرف مواد در افراد معتاد و غیرمعتاد وجود دارد.

- بین عوامل مؤثر بر سوءمصرف مواد مخدر در افراد معتاد و غیرمعتاد بر اساس متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل تفاوت معناداری وجود داشت.

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1 مقدمه

در این تحقیق برآنیم که سوءمصرف[1] مواد را از دریچه دیگر عوامل که کمتر مورد توجه قرار گرفته، مورد بررسی قرار دهم. در این تحقیق بررسی می‌کنیم که به غیر از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... عامل دیگری به نام عامل زیستی نیز در سوء مصرف مواد نقش دارد. این تحقیق نشان می‌دهد که احتمالاً یک بخش ژنتیکی و ارثی برای سوء استفاده از مواد مخدر و سوءمصرف مواد وجود دارد و ابزاری هم در تشخیص ژن‌های ویژه‌ای که اعمال سلول‌های گوناگون و بیوشیمیایی را کنترل می‌کنند. (آی لیشنر[2]، آلن، 1997) همچنین در این تحقیق به مطالعه و بررسی دوقلوها و فرزندخوانده‌ها پرداخته، این مطالعات نشان می‌دهد که آیا استعداد و آمادگی داشتن خانواده به یک بی‌نظمی و اختلال تأثیری در درگیرشدن به آن بی‌نظمی و اختلال را خواهد داشت یا خیر. همچنان که میزان شرب الکل در دوقلوهای همسان 54% و در دوقلوهای غیرهمسان 28% بوده است (کلونینگر[3]، 1988). تنها عامل اجتماعی و ... منجر به سوء مصرف مواد نمی‌شود بلکه عامل زیستی هم در این میان سهم بسزایی دارد درک این نکته که سوءمصرف مواد پیامد یک تغییرات اساسی در عملکرد پیشانی مغز است. بدین معنا است که یک هدف اصلی درمان باید در برعکس کردن و یا جبران نمودن آن تغییرات در مغز مؤثر باشد. این مورد را می‌توان از طریق مداوا یا درمان‌های رفتاری انجام داد و درمان‌های رفتاری عملکرد مغز را در اختلالات روانی دیگر تغییر می‌دهند. اما باید خاطرنشان کرد که سوءمصرف مواد آنقدر‌ها هم ساده نیست. سوءمصرف مواد فقط یک بیماری مغزی نیست بلکه یک بیماری مغزی است که محیط‌های اجتماعی در آن دخالت دارند (آی لیشنر، آلن، 1977). پدیده اعتیاد در جهان امروز به صورت یک معضل خانمانسوز باعث از هم پاشیده‌شدن بسیاری از خانواده‌ها، به انحراف کشیده‌شدن نوجوانان و جوانان، شیوع و گسترش بیماری‌ها و ضررهای فراوان اقتصادی و مرگ و میر گردیده است. در واقع اعتیاد به عنوان یک مشکل همه‌جانه دامنگیر اجتماع انسانی است. اعتیاد در لغت به معنی خود را به عادتی نکوهیده وقف کردن است. به عبارت دیگر، ابتلای اسارت‌آمیز به ماده مخدر که از نظر جسمی یا اجتماعی زیان‌آور شمرده می‌شود، اعتیاد نام دارد. که اعتیاد مهمترین آسیب اجتماعی است که ریشه در عوامل اجتماعی روانی دارد و متقابلاً بر روان فرد و بر اجتماع اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر رابطه‌ای سه جانبه بین اعتیاد، اجتماع و روان وجود دارد و عمق فاجعه آن‌گاه ظهور بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم بلای مذکور نقش مؤثر خود را بر روی نیروی فعال جامعه یعنی جوانان ایفا می‌کند. همچنین براساس مطالعات انجام شده در مناطق مورد بررسی کشور، بیش از 18% زنان مطلقه علت جدایی و طلاق را اعتیاد همسرانشان به مواد مخدر به خصوص الکل ذکر نموده‌اند که میزان فوق در برخی استان‌ها تا مرز 30% نیز گزارش شده است. (رئوفی و رضوی، 1378).

2-1 بیان مساله

اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک مشکل اجتماعی پدیده‌ایست استعماری که علاوه بر زمینه‌های ناسالم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی زمینه‌های شخصیتی، روانی و تربیتی نیز در چگونگی ابتلاء به آن از اهمیت زیادی برخوردار است امروزه وسعت این مشکل در جهان چنان گسترده است که لودوینگ سم‌شناس معروف گفته است: اگر غذا را مستثنی کنیم هیچ ماده‌ای در روی زمین نیست که به اندازه مواد مخدر این چنین آسان وارد زندگی ملت‌ها شده باشد.

در سال‌های اخیر مطالعات زیادی در مورد سبب‌یابی وابستگی به مواد انجام شده است محققین اخیراً در مطالعه مورد مصرف مواد و وابستگی از روش پلی مورفسیم طولی قطعات محدود شده "RFLP"[4] استفاده کرده‌اند و گزارش‌هایی از روابط RFLP منتشر کرده‌اند.

برای اکثر مواد سوءمصرف، به استثنای الکل، محققین ناقل‌های عصبی با گیرنده‌های عصبی شناسایی کرده‌اند که مواد از طریق آن‌ها اثرات خود را اعمال می‌کنند. برخی پژوهشگران در مطالعات خود این فرضیه را دنبال می‌کنند. که مواد افیونی بر گیرنده‌های مواد افیونی اثر می‌کنند بنابراین در کسی که فعالیت افیونی درون‌زا کم است و مثلاً غلظت آندروفین‌ها در بدنش کم است یا فعالیت آنتاگونیستی افیونی درون را خیلی بالا است ممکن است در معرض خطر ابتلا به وابستگی به مواد افیونی (ترکیبات تریاک) قرار داشته باشد. حتی در کسی که کارکرد گیرنده درونزا در او کاملاً طبیعی و غفلت ناقل‌های عصبی بهنجار است، مصرف طولانی مدت یک ماده مورد سوء مصرف ممکن است نهایتاً سیستم‌های گیرنده را در مغز تغییر دهد. بطوریکه مغز برای حفظ تعادل نیازمند ماده برونزا باشد. چنین فرآیندی در سطح گیرنده ممکن است مکانیسم پیدایش تحمل در دستگاه عصبی مرکزی (CNS) باشد. با این حال اثبات تغییر میزان آزاد شدن ناقل عصبی در کارکرد گیرنده ناقل عصبی دشوار بوده و تحقیقات جدید بر اثرات مواد بر سیستم پیام برنده دوم و تنظیم ژن متمرکز است (کاپلان و سادوک، ترجمه رضاعی و رفیعی، 1382).

بررسی الگوهای «موج‌ نمای الکتریک مغز» در بزهکاران یکی دیگر از راهبردهایی است که در چند دهه اخیر مورد نظر بوده است. نابهنجاری الگوی فعالیت الکتریکی مغز در این افراد به دو صورت مشاهده شده است. یکی از نابهنجاری‌ها وجود امواج «آهسته مغزی» است. چنانچه می‌توان گفت که امواج مغزی آنها شبیه امواج مغزی کودکان و بیانگر رشد نایافتگی مغزی است. دومین ناهنجاری، وجود «خیزک‌هایی» در امواج مغزی بزهکاران است. وجود این خیزک‌ها با رفتار پرخاشگرانه و «زود انگیخته» ارتباط دارد، به نحوی که در اغلب افرادی که مرتکب اعمال پرخاشگرانه می‌شوند، این خیزک‌ها مشهود بوده به طور کلی وجود خیزک‌ها در الگوی موج نمای الکتریکی مغز نشان دهنده «نارساکنش وری» «دستگاه کناری» مغز می‌باشد (آی لیشنر، آلن، 1997).

در تحقیقی که رمضانی (1381) در این زمینه انجام داده‌اند با هدف بررسی بنیادهای زیستی تعیین‌کننده گرایش خودمصرف مواد سعی در ارائه مستند مربوط به یافته‌های این موضوع نموده که در پژوهش حاضر نیز سعی شده است با بسط و بررسی هر چه بیشتر موضوع مطرح شده و با انجام تحقیقات وسیع‌تر در این زمینه این عامل مهم را به طور کامل‌تر مورد توجه قرار دهیم.

3-1 اهمیت و ضرورت مساله

از جمله چیزهایی که انسانیت را نه تنها نابود می‌سازد بلکه از بعد حیوانیش هم او را می‌اندازد وانسان را از جماد هم بدتر می‌کند. مساله اعتیاد است. اعتیاد نه تنها قدرت اندیشیدن را که از خصایص انسان است. از آدمی سلب می‌نماید و نیروی عرفان و شناخت او را از بین می‌برد بلکه قوای حیوانی را هم از انسانی می‌گیرد و انسان را تبدیل به موجودی می‌کند که از هر جهت از تمام منافع و استعدادها دور افتاده است.

یکی از اهداف مشترک تمامی تمدن‌های انسانی دستیابی به توسعه همه جانبه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است از این رو شناخت موانع موجود بر سر راه رسیدن به این هدف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سلامت اجتماعی، صرف‌نظر از مبنی بودن هنجارها در جوامع مختلف بشری، همواره مدنظر تمام فرهنگ‌ها و نژادها بوده است و تمام متفکران و اندیشمندان و مصلحت خواهان جامعه را بر آن داشته تا برای حفظ جامعه خود از آسیب‌ها و عوارض اجتماعی به هم اندیشی بپردازد و علل و عوامل مختلف این معضل خانمانسوز را بررسی کنند. پیشرفت‌های چشمگیر دو دهۀ گذشته در زمینۀ علوم عصبی و علوم رفتاری، درک ما را از استعمال مواد مخدر و سوءمصرف مواد تا حد زیادی بالا برده است. برخی مدل‌های رفتاری دربارۀ سوءمصرف مواد بیشتر بر رفتار مواد جوئی تاکید کرده‌اند تا نشانه‌های وابستگی جسمی. بنابراین ما باید با این افراد گرفتار در منجلاب سوءمصرف مانند یک بیمار محتاج برخورد کنیم. همانطور که به درمان افسردگی می‌پردازیم به درمان این افراد نیز همت گماشته و آن‌ها را به مثابه یک بیماری بنگریم که نیاز به مراقبت ویژه دارند.

---

بررسی عوامل تاثیر زیستی در بروز سوء مصرف موادطرح توجیهی بررسی عوامل تاثیر زیستی در بروز سوء مصرف مواددانلود بررسی عوامل تاثیر زیستی در بروز سوء مصرف موادروانشناسیمصرف موادسبب شناسیسوء مصرف موادهمه‌گیری شناسیاعتیادتاثیر زیستیژنتیک و مصرف کافئینکافئین به عنوان یک ماده مورد سوء مصرفاختلالات وابسته به کافئینهمه گیری شناسیاخ

روش تحقیق تاثیر تبلیغات بر میزان فروش محصولات

روابط عمومی و تبلیغات اگر چه با یکدیگر تفاوت دارند اما چنان به هم نزدیک اند که برخی فاصله میان آن ها را به باریکی تار مویی توصیف کرده اند و برخی هم معتقدند اگر تعریفی جامع از روابط عمومی‌داشته باشیم تبلیغات را هم در بر می‌گیرد البته باید در نظر داشته باشیم که در تبلیغات ،‌هسته اصلی پیام نیست ،‌بلکه هسته اصلی معنی است و معنی هم چیزی است که به

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید ها	0
فرمت فایل	doc
حجم فایل	23 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	20

فروشنده فایل

کد کاربری 2106

تمام فایل ها

روش تحقیق تاثیر تبلیغات بر میزان فروش محصولات

فصل اول: کلیات

مقدمه :‌

مطالعات گوناگون در زمینه تبلیغات نشان می‌دهد که مکانیسم های روانی در زمینه تبلیغات تجاری و سیاسی-عقیدتی و روابط عمومی متفاوت اند، زیرا تبلیغ یک کالا به مراتب ساده تر از تبلیغ یک فکر یا یک اندیشه است و به همان نسبت روش‌های مورد استفاده از آن ها نیز با یکدیگر تفاوت دارند. تبلیغات میلیون ها انسان را که به شیوه‌های مختلف زندگی می‌کنند از طریق وسایل ارتباطی مخاطب قرار می‌دهد، هدف اصلی تبلیغات نفوذ در رفتار افراد بشر نیست ،‌برای دست یابی به چنین هدفی مبلغی باید به عوامل موثر در طراز رفتن، افراد را بشناسد. این امر ممکن نمی‌شود مگر این که از دانش‌هایی مانند مردم شناسی و جامعه شانسی و به ویژه روان شناسی ،‌روان شناسی اجتماعی که در شناخت علل و چونگی رفتار افراد در جامعه هم نقش به سزایی دارند ، ‌بهره بگیرد.

وقتی از تبلیغات سخن به میان می آید، بیشتر جنبه‌ی سیاسی آن مطرح است ،‌زیرا تبلیغات یعنی تحت تاثیر قرار دادن افکار و حالات بسیاری از مردم در مورد مسائل جدلی وابسته به یک گروه یا جامعه در این جا تبلیغات از آموزش و پرورش که با مسائل غیر جدلی سروکار دارد، جدا می‌گردد ،‌افزون بر این باید یادآورد شد که همه فعالیت های مربوط به مسائل جدلی نیز در این تعریف نمی‌گنجد زیرا چنانچه هدف از این گونه فعالیت ها بیشتر روش ساختن بعضی مسائل باشد تا تغییر حالات و افکار نمی توان آن ها را تبلیغات نامید.

فلاحی، کیومرث ،اسکویی، عبدالله و همکاران (1384).

بیان مسئله :‌

چگونه از سلیقه و تنوع آن در میان کشورهای هدف مطلع شویم ؟

اطلاعات آماری از نقش تبلیغات با روش‌های مختلف آن و تاثیر آن بر میزان فروش در آن کشورها بدست آورده جمع بندی و نتیجه گیری نمائیم.

چگونگی جلب اعتماد و نظر مردم کشورهای مختلف، اقوام و نژادهای مختلف را در کشورهای هدف بررسی نمائیم.

وضعیت اقتصادی و ملی چه تاثیری در نحوه خرید و میزان خرید مردم کشورهاش مختلف دارد ؟

چگونه از عواملی مانند شناخت مناسب از عوامل سیاسی، اجتماعی ،‌فرهنگی در افزایش میزان خرید و تاثیر گذاری تبلیغاتی در راستای این افزایش استفاده کنیم.

فرضیه :

بین میزان قیمت و فروش همبستگی مثبت وجود دارد.

بین رنگ و علاقه همبستگی وجود دارد.

بین میزان قیمت به کیفیت همبستگی وجود دارد.

بین میزان کیفیت به قیمت همبستگی وجود دارد.

بین میزان فروش و قیمت ارتباط وجود دارد.

بین میزان فروش و کیفیت ارتباط وجود دارد.

تعاریف عملیاتی :‌

تبلیغات : ارائه راهکارهای مناسب و اجرایی برای بیان خصوصیات، کیفیت و سایر موارد موضوع برای معرفی هر چه بهتر آن در سطح جامعه .

میزان فروش :‌ بالا رفتن تاثیر درآمد از جانب ارائه ی بیشتر محصول در میان مصرف کنندگان یا بازار مصرف .

مفاهیم :‌

تعاریف نظری :

تبلیغات :‌ از کلمه بلاغت می آید به معنای شیوایی کلام و بیان و یا انتخاب روشی برای مناسب ترین نوع بیان

( تبلیغات و بازاریابی فروش ).

تبلیغات راهی برای رساندن پیام به دیگران از طریق ایجاد روابطی به منظور تغییر و دگرگونی در بینش، تفکر، خواسته ها و رفتار می‌باشد که برای رسیدن به این منظور باید مراحلی را پیمود زیرا نمی توان بدون طی کردن مراحل تکاملی ،‌اثرات تبلیغ را مشاهده کرد.

( از تبلیغات تجاری چه می‌دانیم ‌؟ ).

عبارت است از کوشش کم و بیش سیستماتیک که هدف نهایی آن شکل و دادن فرم به عقاید، نگرش ها و رفتار مردم در جهت خاصی که مورد نظر مبلغ است.

میزان فروش : مقدار کالایی که به فروش می رسد.

( مدیریت خودشناسی ).

( تبلیغات و بازاریابی فروش ).

فروش مثل پرت کردن توپ به عده زادی از اشخاص متفاوت است و ادامه دادن بازی با آن کسانی که توپ را پس می اندازند خواهد بود.

( فروش به خودی خود رخ نمی‌دهد ) .

محصول :‌ آن چیز که حاصل و نتیجه انجام فرایندی تولیدی یا مولد باشد.

( تبلیغات و بازاریابی فروش ) .

هرچیز که بتوان به بازار جهت جلب توجه ،‌خرید، استفاده یا مصرف ارائه نمود و ممکن است خواسته یا نیازی را بتواند برآورده کند.

متغیرها :

محصول :‌کالایی که به ازاء فعالیت ها و عملیات تولیدی هر موسسه یا کارخانه یا شرکت و یا تفکری تولید شود محصول عملیاتی همان موجود می‌باشد.

(اثر تبلیغات بر میزان فروش محصولات )

متغیر مستقل :‌تبلیغات ( تلویزیونی )

متغیر وابسته :‌ به میزان فروش ( ریال ،‌دلار )

تعدیل کننده :‌کیفیت محصولات و فرهنگ مردم – رنگ محصولات

هدف کلی :‌

• بالارفتن میزان فروش در بازار بین المللی

هدف جزئی :

• افزایش میزان فروش در کشورهای شرق آسیا
• افزایش میزان فروش در کشورهای جنوب شرقی آسیا
• افزایش میزان فروش در کشور خاورمیانه
• افزایش میزان فروش کشور شمال آفریقا
• افزایش میزان فروش در کشور عربی
• افزایش میزان فروش کشور فقیر آفریقایی
• افزایش میزان فروش کشور استرالیا و اقیانوسیه
• افزایش فروش کشور آمریکای شمالی
• افزایش میزان فروش کشور آمریکای لاتین
• افزایش میزان فروش کشور آمریکای جنوبی
• افزایش میزان فروش اروپای غربی
• افزایش میزان فروش اروپای شرقی

اهمیت و ضررت تحقیق :

تبلیغ راهی برای رساندن پیام به دیگران از طریق ایجاد روابطی به منظور تغییر و دگرگونی در بینش، تفکر، خواسته ها و رفتار می‌باشد. برای رسیدن به این منظور باید مراحلی را پیمود زیرا نمی توان بدون طی کردن مراحل تکاملی، اثرات تبلیغ را مشاهده کرد. مثل آگاهی دادن و اینکه مخاطب باید آگاهی را درک کند و آزمایش و ... که باید به نحو مطلوب از آن ها استفاده کرد.

فصل دوم: پیشینة تحقیق

تاریخچه :‌

پانزده سال پس از پایان جنگ جهانی دوم ،‌تبلیغات آمریکایی، مسائل مربوط به خودروها، بزرگراه ها، الگوهای جدید مصرف شهری و انفجار رسانه های تبلیغاتی را به مرحله ای سوق دادند که موفق ترین نقطه تاریخ آمریکا از سال های دهه بیست به بعد بود. با پشت سر گذاشتن قحطی دوران رکود اقتصادی و تنگناهای زمان جنگ ،‌سود حاصل از تبلیغات دو برابر شد و فقط در پنج سال ( از 1945 تا 1950 ) از 9/2 میلیارد دلار به 7/5 میلیارد دلار رسید.

خیلی از خاطره انگیزترین آگهیهای دهه پنجاه به طریقه متحرک سازی یا نقاشی‌های ثابت بود.

معروف ترین آنها، نقاشی متحرک ژل –ا بود که کار مشترک موریس سنداک و سائول استینبرگ به حساب می آمد. برخی از شخصیت های خلاق شده در آن زمان هنوز به کار گرفته می‌شود مثل پریان در حال غرق پاک کننده آژاکس ،‌طوطی تیغ ژیلت، پنگوئن سیگار کول و اسپیدی آلکا- سلتزر.

زنان صرفاً در خدمت فروش نبودند بلکه به خرید اجناس کمک می‌کردند. به تبع امروز نهی هایی که در استفاده از زنان به عنوان معرف اجناس پیش آمد در نظام تبلیغات ردپایی آشکار از توصیف مردانه به چشم می خورد.

برای اینکه بخواهیم به موج تازه ای که در تبلیغات پدید آمده بود اشاره کرد باید از آگهی آلکا-سلتزر یاد کرد که در 1964 ساخته شد. این آگهی درباره معده و اشتها بود. سال ها بود که کودک کارتونی به نام اسپیدی آلکا –سلتزر مردم را زیر سلطه خود داشت. این کودک کلاهی قرصی شکل به سر داشت و با جیغ و داد و صدای حاصل از باز کردن شیشه نوشیدنی ها ،‌مردم را سرگرم می‌کرد. آژانس جک تینکر با بررسی این کارتون تصمیم گرفت که به آن کمی طنز و واقع گرایی اضافه کند. فیلمی‌که آن آژانس ساخت چیز زیادی برای نمایش نداشت اما خیلی سریع موفق شد که مردم را به وجد در آورد و در آنها ایجاد هیجان کند. پیام آگهی این بود :‌هیچ اهمیت ندارد که معده شما چه شکلی دارد ،‌اما اگر دوست ندارید معده تان از شکل بیفتد ،‌از آلکا –سلتزر استفاده کنید. پس از مدتی ،‌این فیلم به یک نمونه کلاسیک تبدیل شد.

برنامه های تلویزیونی مرسوم در اواسط دهه شصت، کمدی های دیوانه وار بودند که موقعیت های خیالی داشتند. آن موقع بهترین دوست اسبی سخنگو، بهترین همسر زنی ساحره ،‌بهترین عمو موجودی اهل مریخ و بهترین مادر خودرو بود. با در نظر گرفتن آن زمان کمی عجیب به نظر می آید که یکی از مهم ترین شخصیت های عامه پسند، شوالیه ای سفید به نام آژاکس باشد.

یکی دیگر از آگهی های جنجال برانگیز که تاثیر بزرگتری به جای گذاشت ،‌گزارش سازمان جراحی عمومی‌بود که در 1964 پخش شد. این گزارش مربوط به سیگار، سرطان و خطر سلامتی بود.

ممنوعیت آگهی های سیگار در تلویزیون در 1971 بود.

آگهی های دهه هفتاد به لحاظ سبک ساخت و روش‌های مدیریتی ،‌شباهت کامل با آگهی های دهه پنجاه داشت. در شروع این دهه شرایط کساد اقتصادی ،‌فروش سخت را موجب شد.

در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، جنبش آزادی زنان به فعالیت هایی در ارتباط با تصویر عرضه شده از زنان در آگهی ها پرداخت.

با خارج شدن از روش‌های طنز آمیز سدل مه یر ،‌صمیمیت رینی و رئالیسم پیتکا ‌،و ندیوهانی فوسیتی راک ام تی وی تصاویر درخشانی را پایه ریزی کردند که به وسیله گرافیک های رایانه ای و تمهیدات ویدویی و الکترونیکی به دست آمده بودند. این آگهی‌ها با استفاده از تصاویر مهیج مونتاژ شده و موسیقی های تند به چشم بیننده حمله می‌بردند. شورولت به عنوان " ضربان قلب آمریکا " خود را به این روشن مرسوم واگذار کرد.

بالدین، هانتلی (2001).

فرق روابط عمومی و تبلیغات :

تبلیغات، یکی از وظایف روابط عمومی است ،‌اما آیا روابط عمومی‌با تبلیغات یکی است ؟

روابط عمومی و تبلیغات اگر چه با یکدیگر تفاوت دارند اما چنان به هم نزدیک اند که برخی فاصله میان آن ها را به باریکی تار مویی توصیف کرده اند و برخی هم معتقدند اگر تعریفی جامع از روابط عمومی‌داشته باشیم تبلیغات را هم در بر می‌گیرد.

البته باید در نظر داشته باشیم که در تبلیغات ،‌هسته اصلی " پیام " نیست ،‌بلکه هسته اصلی معنی است و معنی هم چیزی است که به شدت تابع عوامل فرهنگی ،‌تربیتی و اجتماعی می‌باشد. در تبلیغ مخاطب ،‌می‌باید به سرعت معنی را درک کند و عکس‌العمل نشان دهد.

تبلیغ یکی از کارهای روابط عمومی است اما مهم این است که این کار چگونه و با چه روشی به انجام می رسد. تبلیغ در روابط عمومی‌بایستی ( امتناعی ) باشد و امتناع کامل زمانی صورت می‌گیرد که با رعایت اصول ارتباط و صداقت و شهامت انجام پذیرد. تبلیغات مستقیم ،‌تبلیغات زیاد و تبلیغاتی که مبتنی بر اصول علمی نیست ،‌ره به جایی نمی‌برد، در دانش روابط عمومی این گونه روش‌ها کارآمد نیست.

تبلیغ دروغ مخاطب را امتناع نمی‌کند. یکی از کلیه های ارتباط در روابط عمومی‌درست و منطقی صداقت و روراستی است.

تبلیغات هنگامی موفق می‌شود که ضمن استفاده از وسایل گوناگون تبلیغ و انتخاب نوع آن و تناسب پیام ،‌با شرایط موجود، محیط تبلیغ نیز از نظر روانی با آن موافق و مساعد باشد هر چند که تبلیغات هم به نوبه خود در تجهیز این روند و راهکارهایی که در پیش خواهد گرفت بسیار موثر است.

فلاحی، کیومرث، اسکویی ،‌عبدالله و همکاران ( 1384).

فروش به خودی خود رخ نمی‌دهد:

مسلماً سفارش گرفتن خود به خود صورت می پذیرد. کسی تلفن می زند و می‌گوید ،‌آیا این محصول را دارید ؟ چقدر عالی. این مقدار لازم دارم. مشخصات را می‌گیریم و فرم سفارش را پر می‌کنیم. ولی این فروش نیست. سفارش گرفتن است.

برای این که فروش انجام پذیرد، باید کاری عمومی‌که نادیده گرفتن آن امکان پذیر نیست انجام دهیم – کاری که طرف مقابل را وادار کند تا به ما جواب دهد. آن کسانی که بعد از این کار به ما جواب می‌دهند از روی تعریفی که از ما شده مشتریان احتمالی ما خواهند بود و باید توجه خود را کلاً به آن معطوف سازیم.

شیفمن ،‌استنض، ترجمه پروانه ،‌کامران (1384).

تبلیغاتفروش محصولاتطرح توجیهی روش تحقیق تاثیر تبلیغات بر میزان فروش محصولاتروانشناسیتاثیر تبلیغات بر میزان فروش محصولاتروش تحقیق تاثیر تبلیغات بر میزان فروش محصولاتدانلود طرح توجیهیپروژه دانشجوییدانلود پژوهشدانلود تحقیقپایان نامهدانلود پروژه