دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 446 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 283 |
تعیین رابطه هوش عاطفی و مهارت های ارتباطی
دانشگاه به عنوان یک عامل اجرایی در آموزش و تربیت فرد وهدایت وی به سمت شهروندی موثر و مفید به حال جامعه ، دارای نقش موثر بوده و بدون تردید تامین کننده ی نیروی انسانی مورد نیاز جامعه درآینده خواهد بود . به همین دلیل امروزه در جوامع مختلف , دانشگاه ها از نظر کمی و کیفی رشد و گسترش یافته و تقاضا برای راهیابی روز به روز زیادتر می شود و تعداد کثیری دانشجو برای تحصیل و برخورداری از مزایای آن به این مراکز روی می آورند .
دانشگاه بعنوان یک نهاد تعلیم و تربیت از همه نهادهای اجتماعی پیچیده تر است . دانشگاه همانند سایر سازمان های رسـمی بایستی با وظایف ساخت ، اداره و جهت دادن به ترکیب پیچیده ای از منابع انسانی درگیر گردد . بر خلاف اغلب سازمانهای رسمی تولید دانشگاه انسان است و این امر موجب پیدایش مسائل ویژه در مدیریت دانشگاه می گردد .
از جمله مسائلی که دانشـگاه به عـنوان یک سـازمان با آن روبرو اسـت مساله تعارض[1] و عدم موافقت هاست. فعالیت های سازمانی مستلزم تعامل بین افراد وگروه های سازمان می باشد . در سازمان ها افراد مختلفی در رده های گوناگون مشغول انجام فعالیت ها و وظایف خود می باشند . لازمه انجام این فعالیت ها ارتباط دو جانبه یا چند جانبه افراد با همدیگر بوده که می توانند زمینه ساز ایجاد تعارض باشند
بنابراین یکی از عمده ترین و در عین حال غیر قابل اجتناب ترین مسائل در سازمان ها تعارض بین افراد و گروه های موجود در آنها می باشد .دانشگاه نیز از این امر مستثنا نیست . « اصولا خمیر مایه مدیریت نظام های آموزشی با تعارض عجین است » (لی فام وهووئه2، 1974، ترجمه نائلی، 1370 ).
باید به خاطر داشت، این وجود تعارض نیست که باعث اختلال و از هم پاشیدگی روابط در سازمان می شود؛ بلکه مدیریت غیر اثر بخش تعارض ها است که سبب نتایج نامطلوب می شود . تعارض در حد معقول یک جنبه طبیعی و مطلوب در هر رابطه ای است و اگر مدیریت تعارض به شکل سازنده صورت گیرد بسیار ارزشمند خواهد بود ( کتزلز 3 و همکاران ، ترجمه کریمی ، 1378 ).
بنابراین سازمان های ورزشی بخصوص دانشکده های تربیت بدنی برای اینکه بتوانند برنامه های اصولی تربیت بدنی را در جهت تأمین سلامت جسمانی و روانی دانشجویان ارائه دهند و زمینه های مساعدی را برای رشد و پرورش استعدادهای ورزشی دانشجویان ایجاد نمایند و از حداکثر توان جسمانی و روانی و فکری کارکنان خود بهره گیرند، باید اختلافات ، کشمکش ها و تعارضات را به گونه ای موثر و سودمند اداره کنند . از کسانی که نقش مهمی در شـناسایی ، هدایت و حل تعارضـات در سـازمان ها دارند ، مدیران آن سـازمان ها می باشند . توانایی برخورد مدیران با تعارض و اداره آن در موفقیت و اثر بخشی کارکنان و سازمان های آنها اثر بسزایی دارد .
یکی از مهمترین عواملی که تعیین کننده توانایی مدیر در حل موثر تعارض است، برخورداری او از هوش عاطفی[2] است. برخلاف آنچه که درگذشته تصـور می شد و هوش شناختی را تنها عامل موفقیت افراد می دانستند امروزه هوش عاطفی را از عوامل تعیین کننده موفقـیت افراد در کار و زندگی می دانند (گلمن[3] ، 1995 ) .آنچه که امروزه هوش عاطفی نامیده می شود، در اصل منبع اصلی انرژی ، قدرت ، آرزو و اشتیاق انسان است و درونی ترین ارزش ها و اهداف فرد را در زندگی فعال می سازد. با توسعه عاطفی فرد می آموزد که احساسات خود و دیگران را تایید کند و برای آنها ارزش قائل شود و بطور مناسب به آنها پاسخ گوید و در می یابد که عواطف در هر لحظه از روز اطلاعات حیاتی و سودمندی در اختیار او می گذارند . این واکنش قلبی است که نبوغ خلاق و شهود را شعله ور می سازد . فرد را با خود صادق می گرداند ، روابط اطمینان بخش برقرار می کند ، تصمیمات مهم را روشن می کند ، قطب نمای درونی برای زندگی و کار فراهم می آورد و شخص را به پیشآمدهای غیرمترقبه و راه حل های موفقیت آمیز رهنمون می سازد ( کوپر[4] ، 1980 ، به نقل از عزیزی ،1377 ) .
تحقیقات نشان می دهند که حل تعارض در سازمان ها نیاز به ایجاد یک محیط مسالمت آمیز ، کاهش تبعیض وبرقراری عــدالت ، یادگیری مشارکتی ، پیــشگیری از خــشونت و تفــکر انتقـادی دارد ( کاترین[5] ، 1995 ) . مدیرانی می توانند چنین محیط هایی را خلق کنند که از هوش عاطفی بالایی برخوردار باشند .
مدیر با داشتن شعور عاطفی بالا می تواند نسبت به تعارض آگاهی بیشتری کسب نماید و بدین وسیله سریع تر و صحیح تر تعارض را شناسایی کند و با همدلی و اطمینان به هدایت سودمند آن بپردازد و از این طریق محیطی فراهم آورد که کارکنان از سلامت روانی بیشتری در آن برخوردار شوند . چرا که افراد با داشتن یک رابطه سالم ، احساس پذیرش ، درک حمایت ، ارزش ، اعتماد و اهمیت می کنند و این تامین کننده سلامت روانی و افزایش کارایی و سودمندی افراد است . در چنین فضایی است که مدیریت تعارض به شکل سازنده آن امکان پذیر می شود .
همچنین از دیگر عوامل مؤثر در حل تعارضات در سازمان علاوه بر جلوگیری از دخالت ذهنیت در ارتباطات سازمانی و پذیرش نظرات دیگران و .... برخورداری مدیر از مهارت های ارتباطی می باشد (سلطانی، 1380).
یک مدیر چنانچه بتواند گوینده خوب و فرستنده خوب ، شنونده خوب و گیرنده خوب باشد ، مشارکت افراد درون و بیرون سازمان را از طریق جلب اعتماد فراگیر تامین خواهد کرد و این امر موفقیت او را در دستیابی به اهداف سازمان تضمین خواهد کرد .
دستیابی اهداف آموزش و پرورش در دانشگاه ها منوط به استفاده بهینه از منابع انسانی ، مالی و تجهیزاتی است . اما پویایی نظام آموزشی به عوامل مختلفی از جمله وجود روابط سالم و به دور از هرگونه تیرگی و همکاری و همدلی بین کارکنان دارد تا افراد بتوانند در محیطی پویا و سالم در جهت تحقق اهداف شخصی و سازمانی گام بردارند .
بنابراین مدیران باید این حقیقت را بپذیرند که تعارض جزء انکار ناپذیر زندگی سازمانی است و مدیریت سازمان چاره ای جز پذیرش آن ندارد .آنها می بایست از تعارض برای افزایـش اثـر بـخشی سـازمان بهره جویند .برای مدیـریت تعارض در سـازمان ها تکنـیک های متـعددی وجـود دارد .همـکاری، مصـالحه، رقـابت، سازش و اجتـناب از روش هـای برخورد با تعـارض است که در این تحـقیق از آنها در قالب سـه راهبـرد راه حل گرا، عدم مقابله و کنترل نام برده شده است .
پژوهش حاضر سعی بر آن دارد که نگاهی موشکافانه به مدیران تربیت بدنی و ورزش که وظایف گوناگونی در محیط دانشگاهی بر عهده دارند ، داشته باشد . از طرفی باید متذکر شد که بین مدیران آموزشی و اجرایی از نظر نوع کاری که انجام می دهند ماهیتاً تفاوت هایی وجود دارد . زیرا بخش عمده کار مدیر آموزشی در ارتباط با مسائل آموزشی ، دانشجو و استادان که صرفا ً مشغول به تحصیل و کار در یک رشته خاصی هستند می باشد . ولی مدیران اجرایی با تمام دانشجویان سر و کار دارند، که هریک در رشته های خاصی مشغول به تحصیل می باشند .
پژوهش حاضر در نظر دارد که میزان هوش عاطفی، مهارت های ارتباطی و راهبردهای مدیریت تعارض را در مدیران آموزشی و اجرایی دانشکده ها و گـروه های تربیـت بدنی دانشـگاه های دولتی و دانشگاه های آزاد اسلامی کشور مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. همچنین ارتباط هوش عاطفی ومهارت های ارتباطی را با راهبـردهای مدیریت تعـارض مورد بررسـی قرار داده و در نـهایت با توجـه به یافته های حاصل از این تحقیق و همچنین مطالعات انجام شده در این زمینه الگوی مناسبی ارائه دهد که بتواند مدیران را در حل موفقیت آمیز تعارضات کمک نماید.
یکی از عمده ترین و در عین حال غیر قابل اجتناب ترین مسائل در سازمان ها تعارض بین افراد و گروه های موجود در آنها می باشد. مدیران معمولاً نسبت به تعارض نگرشی منفی داشته و از آن هراسان و گریزان هستند و سعی در از بین بردن و سرکوب کردن یا نادیده انگاشتن آن دارند. علت اساسی این امر، عدم اطلاع از ماهیت و ویژگی های تعارض است.
مفـید و قابل استفـاده بودن تـعـارض، بـسـتگی به شناخت مدیر از ویژگـی های تعـارض، علـل شکل گیری و همچنین توانایی و آمادگی مدیر در حل تعارض دارد. مدیر برای آنکه بتواند اثربخشی سازمان را افزایش دهد به مشارکت و همکاری اعضاء سازمان نیاز دارد؛ در این راستا او باید کارکنان را برانگیزد و به ارتباطات آزاد و دو طرفه معتقد باشد و توانایی حل تعارض میان افراد، گروه ها یا میان دو یا چند دیدگاه را به شیوه ای که پیامد آنها به دستیابی هدف های سازمان رهنمون شود، داشته باشد.
یکی از مهم ترین عواملی که تعیین کننده توانایی مدیر در حل مؤثر تعارض است، برخورداری او از هوش عاطفی و مهارت های ارتباطی است. در این فصل ابتدا به بررسی مبانی نظری تعارض و سپس مبانی نظری هوش عاطفی و مهارت های ارتباطی پرداخته می شود و در پایان فصل نظریه های الگو سازی و طرح تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
تعارض
تعارض و ماهیت آن [6]:
اگر همکاری و رفتارهای خوب اجتماعی در یک طرف پیوستاری که چگونگیِ کار کردن افراد وگروهها را با یکدیگر در سازمان ها توصیف می کند، قـرار گیرد؛ در طـرف دیگر آن مطـمئنا ً تعـارض قـرار می گیرد . این واژه معانی زیادی دارد و برای اشاره به رویدادهایی با دامنه وسیع نظیر اضطراب های درونی ناشی از نیازها و خواسته های رقابتی ( تعارض درونی ) تا خشونت باز بین کشورها ( جنگ ) مورد استفاده قرار می گیرد ( بارون وگرین برگ [7]، 1990 ) . در حوزه رفتار سازمانی تعارض عمدتاً به مواردی اشاره دارد که در آن واحدها یا افراد در درون یک سازمان به جای کار کردن با همدیگر در مقابل یکدیگر کار مـی کنند. فرهنگ لغت وبستر، تعارض را به صورت (نبرد و اختلاف نیروهای متـضاد و تضـاد موجـود بین غرایز یا اخـلاقیات و ایده آل های دینی و اخلاقی) تعریف می کند.. (فیاضی، 1382). رابینز (1990) معتقد است که تعارض فرایندی است که در آن شخص اول به طور عمدی می کوشد تا به گونه ای باز دارنده سبب ناکامی شخص دوم در رسیدن به علایق و اهدافش گردد (به نقل از خواجه ای، 1372).
داج 3 (1993) تعارض را عدم تطابق و تفاهم در مورد فعالیت های انجام شده تعریف کرده است. تامسون4 تعارض را هر رفتاری که از جانب اعـضای یک سـازمان به منظور مخالفـت با سایر اعضاء صورت می گیرد، می داند (میرکمالی، 1371).
با توجه به یک تعریف جامع و پذیرفته شده ، تعارض فرایندی است که از طریق آن یک گروه متوجه می شودکه گروه دیگر اقداماتی را انجام داده است و یا در حال انجام است که اثرات منفی را برخواسته های او می گذارد (گرین برگ، 1990) . به عبارت دیگر عناصرکلیدی تعارض به نظر می رسدکه در برگیرنده ی :
1) علایق متضاد بین افراد یا گروهها؛ 2) شناخت چنین تضادهایی در علایق؛ 3) اعتقاد بر این اصل که هر طرف علایق دیگری را خنثی خواهد کرد ( یا قبلاً کرده است )؛ 4) اقداماتی که در واقـع چنین اثـرات را به وجود می آورد
جهت دریافت فایل تعیین رابطه هوش عاطفی و مهارت های ارتباطیلطفا آن را خریداری نمایید
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 98 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 109 |
بررسی تأثیر معلولیت جسمی- حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
فهرست مطالب
فصل اول
بیان مسئله............................................................................................................. 6
هدف تحقیق............................................................................................................ 8
اهمیت و ضرورت تحقیق....................................................................................... 10
فرضیههای تحقیق.................................................................................................. 11
جامعه آماری......................................................................................................... 12
نمونه آماری.......................................................................................................... 12
ابزار پژوهش......................................................................................................... 12
تعریف اصطلاحات................................................................................................. 13
معلولیت.................................................................................................................. 13
معلولیت جسمی- حرکتی....................................................................................... 13
خلاقیت (تفکر خلاق)............................................................................................... 14
خودپذیری............................................................................................................. 14
خودپنداری............................................................................................................ 16
رواننژندی (روان رنجوری)................................................................................. 16
خودشکوفایی......................................................................................................... 17
توانبخشی............................................................................................................... 17
بررسی تاریخی...................................................................................................... 21
تعریف خلاقیت....................................................................................................... 21
عوامل موثر بر خلاقیت.......................................................................................... 27
رابطه خلاقیت و ویژگیهای شخصیتی.................................................................. 27
دیدگاه روانکاوی از خلاقیت.................................................................................. 29
دیدگاه گیلفورد درباره خلاقیت.............................................................................. 30
دیدگاه تورنس درباره خلاقیت............................................................................... 31
خلاصهای از تاریخچه نظریههای خود.................................................................. 32
مازلو و نظریه خود............................................................................................... 33
چگونگی شکلگیری خود....................................................................................... 34
خودپنداری............................................................................................................ 35
رشد خودپنداری در نوجوانی............................................................................... 36
خودواقعی و خود آرمانی...................................................................................... 37
خودشکوفایی و خلاقیت......................................................................................... 38
نقش تصویر ذهنی بدن در خودپنداری نوجوان.................................................... 40
مروری بر دنیای معلولین...................................................................................... 41
معلول چیست؟....................................................................................................... 43
علل معلولیتها....................................................................................................... 45
انواع معلولیت......................................................................................................... 45
جنبههای روانی معلولیت جسمی- حرکتی............................................................. 46
معلولیت جسمی- حرکتی و خودپنداری................................................................ 47
مشکلات ناشی از معلولیت و نقایص بدنی............................................................. 48
تأثیر والدین بر شخصیت افراد معلول جسمی- حرکتی........................................ 49
توان بخشی معلولین جسمی- حرکتی.................................................................... 50
جامعه آماری......................................................................................................... 53
گروه مقایسه.......................................................................................................... 53
روش نمونهگیری................................................................................................... 54
روش تحقیق........................................................................................................... 54
ابزار تحقیق............................................................................................................ 55
1- آزمون خلاقیت تورنس.................................................................................... 55
نمرهگذاری پرسشنامه........................................................................................... 55
آزمون خودپذیری................................................................................................. 56
نمرهگذاری آزمون خودپذیری.............................................................................. 56
روش آماری.......................................................................................................... 57
نحوه اجرای آزمون............................................................................................... 57
فصل چهارم
نقد و اعتبار فرضیهها............................................................................................ 60
فرضیه شماره 1.................................................................................................... 60
فرضیه شماره 2.................................................................................................... 65
فرضیه شماره 3.................................................................................................... 70
فصل پنجم
خلاصه فصول قبل................................................................................................ 76
تفسیر و نتیجهگیری............................................................................................... 78
پیشنهادات.............................................................................................................. 81
محدودیتها........................................................................................................... 83
ضمائم................................................................................................................... 84
منابع مورد مطالعه................................................................................................. 85
فهرست جداول
جدول 1-4: مقایسه میانگین خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول 60
جدول 2-4: دادههای مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و خلاقیت نوجوانان دخترغیرمعلول.............................................................................................................................. 62
جدول 2-4: دادههای مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و خلاقیت نوجوانان دختر غیرمعلول.............................................................................................................................. 63
جدول 3-4: مقایسه میانگین خصوصیتهای منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و غیر معلول.............................................................................................................................. 65
جدول 4-4: دادههای مربوط به خصوصیتهای منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول..................................................................................... 67
ادامه جدول 4-4: دادههای مربوط به خصوصیتهای منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول+................................................................................... 68
جدول 5-4: مقایسه همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوان معلول با خود پذیری کمتر آنها 70
جدول 6-4: دادههای مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری کمتر آنها 72
ادامه جدول 6-4: دادههای مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری کمتر آنها 73
فصل اول
مقدمه:
تردیدی نیست که مهمترین نقشی که والدین میتوانند در تربیت کودکان خود ایفا کنند، پرورش توانایی خلاقیت آنهاست. زیرا خلاقیت به نحوی بلامنازع عامل کلیه پیشرفتهای بشری است و امکان بروز خلاقیت افراد وقتی مهارتها وانگیزه خلاقیت در کودکی پرورش یابد، بسیار بیشتر است. شاید از آن مهمتر این واقعیت است که، چنان که بسیاری از روانشناسان تأکید دارند، خلاقیت و صلاح روح و روان همراه و همگاماند. بدین ترتیب شاید به جرأت بتوان گفت خلاقیت کلید طلایی خوشبختی است.
خلاقیت حوزه افراد «تیزهوش» و «با استعداد» نیست. اگرچه آنها استعداد بالقوه بیشتری دارند که در راههای خلاق به کار برند. خلاقیت میتواند و باید جزئی از زندگی همه افراد، از جمله افراد تیزهوش، و با استعداد باشد. لیکن مهمترین عامل در خلاقیت، انگیزه برای انجام کارهای خلاق است. استعداد، ویژگیهای شخصیتی، و مهارت به والدین و مربیان نشان میدهد که کودک چه کاری را میتواند انجام دهد ولی انگیزه نشان میدهد که چه کاری انجام خواهد شد. چنانکه خواهیم دید انطباق انگیزهها با استعداد و مهارتهای کودک است که در خلاقیت کارساز میباشد.
برای کودک خود نوعی تصویر ذهنی از آنچه میخواهد شود به دست آورید. تصویری از بزرگسالی کودک که با ویژگیهای سازگار باشد. تصویی که او با شور و شوق درونی آن را به مرحله عمل درآورد آنچه باید تأکید گردد، آن است که تحمیل علائق پدر و مادر بر کودک به هیچ شکل منجر به نیل دستاوردهای اخلاق نخواهد گردید.
به منظور راهنمایی والدین و مربیان در شناسایی خلاقیت کودکان درهر زمینه به تفصیل سه جزء متشکله خلاقیت را که بعارت از مهارت در زمینه مربوط، مهارتهای تفکر و رفتار و عملکرد خلاق و انگیزه درونی است.
افراد در خلاقترین شرایط خود قرار خواهند داشت اگر در درجه اول به علت علاقه، لذت، رضایت حاصله و چالش کار مبادرت به انجام کاری میکنند و نه از طریق فشار خارجی یعنی انگیزه برونی این اصل را اصل انگیزه درونی خلاقیت مینامند.
خلاقیت واقعی بدون قدری شور و هیجان غیرممکن است.
(مترجمین: دکتر حسن قاسمزاده، پروین عظیمی)
پیشرفت بشریت با خلاقیت پیوندی محکم دارد. باید بتوان به چیزهای نو دست پیدا کرد و روشهای اندیشههایی را جستجو کرد که آدمی را در موقعیتهای اضطراری یاری دهد و راههای تازهای را برای شناختن و بارورتر کردن آفرینش پیش پای او بگذارد. خلاقیت در همه زمینههای فعالیت انسانی لازم است از دانش و کارهای مهندسی گرفته تا ادبیات. آنها که امروز در مدارس درس می خوانند به عنوان کارگر، نظامی، مهندس، دانشمند، طبیب و … زندگی مستقل خود را آغاز میکنند.
این کودکان و نوجوانان امروز نه تنها باید دستآوردهای گذشته و دانش و فرهنگ فعلی جامعه را حفظ کنند بلکه باید استعداد این را نیز داشته باشند که آنها را به پیش ببرد و
تکامل بخشد.
در عصر ما در سطح ملی و بینالمللی چه از نظر معلم و چه از نظر دانشآموز همهجا با اندیشههای واحدی برخورد میکنیم که همان اقتضای زمان ما یعنی تخیل، اختراع، ابتکار و خلاقیت است. مطمئناً همیشه افراد خلاق وجود داشتهاند، اما قرن بیستم هم از جهت لزوم آمادگی و هم از جهت حفظ وفاداری به انسان در مقابل دنیای ماشینی چنین ایجاب میکند که تمام قوای خلاقیت سازندهای را که بالقوه در افراد بشر وجود دارد به کار گرفته شود.
بیشک یکی از زیباترین ویژگیهای انسان قدرت آفرینندگی و خلاقیت است به واسطه همین ویژگی است که انسان میتواند اهداف آرمانگرایانه خود را پدید آورد و تواناییهای خود را شکوفا سازد، آنچه پیش از آن در مورد خلاقیت تصور میشد، براساس نگرش نبوغآمیز بنا شده بود و طبق این نگرش، خلاقیت به افراد تعلق داشت، افرادی که نبوغ استثنایی برخوردار بودند و توانایی ذهنی آنان فراتر از مردم عادی به شمار میرفت.
بنابراین خلاقیت موهبتی آسمانی پنداشته میشد که صرفاً در اختیار تعداد معدودی از افراد قرار گرفته است و همین افراد خاص که دارای خلاقیت هستند در شرایط مختلف آن را از خود بروز دهند وهمین افراد هستند که به اختراعات و اکتشافات نائل میشوند. با فراگیر شدن منطقگرایی اکثر باورهای انتزاعی و همینطور امور ما بعدالطبیعه دستخوش دگرگونیهای عدیدهای شد.
مقولهی خلاقیت و سایر قابلیتهای فکری نیز در همین راستا مورد بررسی دقیق دانشمندان قرار گرفت و با بررسی طیف وسیعی از نمونههای مختلف نتایج بسیار جالبی بدست آمد که با آنچه تاکنون پنداشته میشد تفاوت عمدهای دارد.
در مورد آموزش تا خلاقیت بخش مهمی از دورههای (تفکر خلاقانه) است که این تفکر در نتیجه فرآیندهای استثنایی تفکر بروز میکند که تا حدودی با تفکر عادی که ما در فعالیتهای روزانه خود به کار میبریم متفاوت است.
احیاء علاقه به روانشناسی خلاقیت قبل از هر چیز دلایل عمیق اجتماعی دارد. بررسیها نشان میدهد که فرهنگ امروزی استقلال با رفتار از لحاظ اجتماعی و اگر کمتر تحمل میکند و خطرات اجتماعی و فرهنگی همرنگی افراطی در قلمروهای رفتار آشکار ذهنی از طریق نظریههای اجتماعی مورد تأیید قرار گرفته است. پاداشهایی که برای همرنگی وجود دارد و نبودن نسبی پاداش برای تفکر و عمل مستقل یک مانع اجتماعی برای فرد و یک بازدارنده برای «ابراز وجود» است. به همین دلیل روانشناسان و معلمان جامعه ضمن اشاره به خطرات همرنگی افراطی و رفتارهای قالبی در رکوردی که در نتیجه آن جامعه را از پیشرفت بازمیدارد، به اهمیت نوآوری و تفکر خلاق برای جامعه را مورد تأکید قرار دادهاند (بودو، آلن، ترجمه خانزاده 1358)
افراد معلول جسمی- حرکتی دارای ویژگیهای شخصیتی معینی هستند که میتوانیم تأثیر آن را بر فعالیتهای روانی آنها از جمله تفکر خلاق این افراد، مورد بررسی قرار دهیم. معلوم شده است که معلولیت غالباً در خودپنداری افراد اثرات خاصی بر جای میگذارد. مثلاً وقتی میگوییم خانواده، والدین، دوستان و افراد دیگر در نظر و ادراکی که فرد از خود دارد موثر است (وابستگی به دیگران، دلسوزی و ترحم نابهجای افراد و نظرهای آن بر خودپنداری افراد تأثیر دارد و در افراد معلول امکان بوجود آمدن این شرایط بیشتر است.)
بیان مسئله:
هرچند روانشناسان در تمام دوران علمی شدن روانشناسی در آثار خود اشارههایی به خلاقیت داشتهاند ولی از اواسط دهه 1950 تغییری جدی در نگرش روانشناسان نسبت به خلاقیت دیده شده و از موضوعی فرعی و گاه حاشیهای به اصلی مهم در روانشناسی تبدیل شد.
با اشاره به همین تغییر است که گالوین تایلور[1] یکی از محققان مسایل خلاقیت این مسأله را مورد تحقیق قرار دارد. در 6 تا 7 دهه قبل از 1950 فقط تعداد بسیار محدودی مقاله پژوهشی در مورد خلاقیت در ادبیات علمی ظاهر شد، وی از سال 1955 از علاقه و فعالیت فزایندای راههای پژوهشی بسیاری را گشوده است از آن زمان افزایش فوقالعاده زیادی در شور و حرارت نسبت به مسایل خلاقیت ظاهر گشته است. (دکتر تیمور آقای نیشانی، 1377).
مشخص شده است که برای استفاده و پرورش و ظهور این نیروهای خلاق، افراد باید در خلاق بودن هیچ محدودیت اجتماعی نداشته باشند. باید آزاد باشند و برای اندیشهها و نوآوریهای بکر و مهم از لحاظ اجتماعی و فرهنگی پاداش گیرند. اندیشههای یگانه و مسایل ابتکاری و شیوههای جدید حل آنها محصول یک جامعه نوآور است و پیشرفت مداوم اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و آموزشی تا حد زیادی به خلاقیت اعضای جامعه بستگی دارد. ولی متأسفانه این جنبه در جامعه ما کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و در دبستانها خلاقیت هر روز کمتر از پش مبنای تعلیم و تربیت افراد قرار میگیرد. (آلن بودو، ترجمه خانزاده، 1358).
علم جدید روانشناسی خلاقیت نیز مانند سایر پدیدههای روانی بر کثرت عوامل و حقایقی که به طریقی بر خلاقیت موثر تأکید دارد. یعنی یک سری عوامل بیرونی و درونی بر تفکر خلاق تأثیر میگذارند که مهمترین آنها عبارتند از: عوامل انگیزشی، شخصیتی، روانی و اجتماعی، بررسی های انجام گرفته و روش ساخته است که این عوامل با نتایج مثبت و منفی بستگی دارد.
در این تحقیق سعی میشود تا نحوه تفکر خلاق گروه خاصی از جامعه یعنی معلولان جسمی- حرکتی مورد بررسی قرار گیرند. مطالعاتی درباره تأثیر معلولیت جسمی- حرکتی افراد با یادگیری و تفکر آنها انجام شده است. به نظر میرسد معلولیت جسمی- حرکتی بر خلاقیت و قوه ابتکار افراد نیز تأثیر گذارد. بنابراین باید انتظار داشته باشیم که در این گروه نسبت به افراد غیرمعلول شاهد افت تواناییهای خلاق باشیم. افراد معلول جسمی حرکتی از نظر شخصیتی وضعیت ویژهای را دارا هستند. اغلب آنها احترام به خود پایینی دارند، اعتماد به نفس و اطمینان به خود کمتری را دارا میباشند و به طور کلی برداشت غیرواقعی از «خود» دارند. تحقیقاتی در مورد خودپنداری غیرواقعی آنها انجام شده است که اکثر آنها نشان دادهاند این افراد در مورد خودشان ارزیابی بیش از حد یا کمتر از حد واقعی دارند (البته در اغلب موارد) به همین دلیل سطح اضطراب آنها بیش از حد معمول است و اغلب آنها احساس درونی بیارزش بودن و ناایمنی را دارا میباشند.
با توجه به اهمیتی که در حال حاضر به رویکرد خلاق در آموزش و پرورش میدهد مشخص کردن عوامل موثر بر خلاقیت از جمله خصوصیات معین شخصیتی نقش توجه به «خود» افراد و خودسازی دانشآموزان در مدارس را برجستهتر میسازد. در ضمن توجه به عوامل شخصیتی در آموزش و پرورش وتوانبخشی افراد معلول طرح و اجرای برنامههای کار توانی آنها را آسانتر میسازد.
هدف تحقیق:
با اهمیتی که رویکرد خلاقیت در آموزش و پرورش پیدا کرده است، تحقیقات زیادی در مورد زمینههای عینی ایجاد شرایط مطلوب برای خلاقیت انجام گرفته است. ولی با اینکه مشخص ساختن عوامل موثر بر تفکر خلاق از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی موضوع خلاقیت و شرایط پرروش آن فوقالعاده پیچیده است. ولی در جامعه انسانی افراد نشانداری هستند که ویژگیهای خاص را دارا هستند و وجود این خصیصهها کنترل متغیرها را آسانتر میسازد.
مدتهاست که در مورد تأثیر معلولیت جسمی- حرکتی بر فعالیتهای روانی (مانند یادگیری، حافظه، سازگاری اجتماعی و …) پژوهش صورت میگیرد و اهمیت این تحقیقات بر آموزش این گروه روشن گشته، تحقیق در مورد تأثیر معلولیت جسمی بر خلاقیت علاوه بر اینکه جنبهای مهم از تفکر خلاق را روشن میسازد، تعیین علت افت یا تغییر فعالیتهای روانی معلول نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. سپس یک هدف مهم و اساسی این تحقیق مشخص ساختن عوامل مؤثر بر تفکر خلاق است.
از قرار معلوم در افراد معلوم جسمی- حرکتی علاوه بر مسأله قابلیت و توانایی فردی، نگرشهای خانواده و همسالان و نیز انتظارات اجتماعی و احساسهای درونی خود فرد نیز متغیرهای مهمی هستند. چگونگی تأثیر این متغیرها بر نیروی تفکر خلاقیت نوجوانان معلول وتعیین رابطه آنها با ساختار شخصیت از اهمیت خاصی برخوردار است.
تحقیقات بیشتر میتواند مشخص سازد که افت تفکر خلاق در افراد معلول به سبب کمبود استعدادهای آنها نیست و احتمالاً این تجربه گذشته و انجام دادن کارها توسط دیگران است که آنها را از تواناییهای بالقوه خود دور کند. تعیین اثرات محدود کننده این عوامل میتواند در یافتن راه های رفع این موانع یاری دهنده باشد.
اهمیت شخصیت سازی و خودسازی و ایجاد خصیصههای مثبت شخصیتی به تدریج در آموزش و پرورش مورد تأکید قرار میگیرد. به وجود آمدن احساس درونی بیارزش بودن و عدم اطمینان به خود میتواند اضطراب زیادی را درباره توانایی و پیشرفت در فرد به وجود آورد، تأثیر اضطراب شدید در یادگیری و تفکر در روانشناسی تا حدی مشخص شده است. وجود اضطراب زیاد مزمن در بسیاری از معلولان جسمی- حرکتی مورد تأیید قرار گرفته است. احتمالاً این اضطراب شدید در معلولان موجب رفتارهای آنی، اجباری و شکننده در فرد میشود که سد کننده یک رویکرد خلاق هستند. مشخص کردن این مسأله در پرورش و توان بخشی افراد معلول اهمیت زیادی دارد.
همچنین هدف از این تحقیق نیز بررسی چگونگی تفکر خلاق در افراد معلول جسمی- حرکتی و نیز یافتن همبستگی اجتماعی صفات شخصیت و نیروی خلاق در این افراد است. از طریق این گروه سعی میشود که اهمیت خصوصیات شخصیت مانند استقلال، اعتماد به نفس و … نظائر آن در قدرت خلاقیت مورد بررسی قرار گیرد.
و بالاخره اگر مسأله را به طور گستردهتر در مورد تمام نوجوانان در نظر بگیریم با شناخت شرایط اساسی مؤثر بر خلاقیت در زمانی که رویکرد خلاق در آموزش و پرورش روز به روز بیشتر مورد تأکید قرار میگیرد، برنامهریزهای بلندمدت آموزش در مورد نوجوانان را بهتر میتوان طرحریزی کرد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
این تحقیق اگر افت خلاقیت افراد معلول جسمی- حرکتی را ثابت کند به روشن شدن عوامل مؤثر بر خلاقیت کمک میکند و همچنین فایدههایی در برنامهریزی آموزشی و توانبخشی میتواند داشته باشد که در زیر به بعضی از آنها اشاره میکنیم.
1- ایجاد امکانات فردی و اجتماعی جهت فعالیت نوجوانان معلول جسمی- حرکتی برای پی بردن به استعداد خود در رسیدن به شناخت و تواناییهای خود.
2- برنامهریزی آموزشی وایجاد فضای تربیتی مناسب جهت پرورش استعدادها و نیروی خلاق معلولان جسمی- حرکتی، مشارکت دادن آنها و پذیرش مسئولیت توسط آنها.
3- کمک برای بیدار کردن شیوههای مفید و از بین بردن عوامل منفی شخصیتی، ایجاد خودپنداری مثبت در معلولان و به طور کلی در تمام نوجوانان برای هموار کردن راه شکوفایی استعدادهای خلاق آنها.
4- ایجاد امکانات و شرایط مناسب روانی و اجتماعی برای کم کردن استرس و اضطراب معلولان و پیدا کردن روشهای ایجاد احساس درونی و احترام و ارزش به خود.
5- کمک به کسانی که به عنوان مربی یا والدین با نوجوانان معلول کار میکنند تا بهترین روشهای پرورش آنها را با توجه به تواناییهای بدنی آنها و با کمک خود آنها پیدا کرد.
جهت دریافت فایل بررسی تأثیر معلولیت جسمی- حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها لطفا آن را خریداری نمایید
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 71 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 114 |
بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن
فهرست:
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
بیان مسأله............................................................................................................. 3
اهداف تحقیق.......................................................................................................... 5
سوالات تحقیق....................................................................................................... 5
فرضیه های تحقیق................................................................................................ 5
اهمیت و ضرورت تحقیق....................................................................................... 6
تعاریف نظری........................................................................................................ 7
- استرس............................................................................................................ 7
- معلم................................................................................................................. 7
- تجربه استرس................................................................................................. 7
تعارف عملیاتی....................................................................................................... 7
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه..................................................................................................................... 10
مفهوم استرس....................................................................................................... 10
استرس بعنوان پاسخ درونی................................................................................. 15
مراحل استرس...................................................................................................... 17
- مرحله واکنش اخطار....................................................................................... 18
- مرحله مقاومت................................................................................................. 18
- مرحله فرسودگی............................................................................................. 18
علل فشار روانی.................................................................................................... 19
شرایط ایجاد کننده استرس................................................................................... 20
- عوامل فردی.................................................................................................... 20
- عوامل محیطی.................................................................................................. 22
- عوامل سازمانی............................................................................................... 24
انواع استرس......................................................................................................... 26
پاسخ های فیزیولوژیک بدن انسان به استرس...................................................... 27
عنوان صفحه
استرس مثبت و منفی............................................................................................. 29
استرس طبیعی یا نرمال......................................................................................... 30
استرس شغلی........................................................................................................ 31
نشانه های استرس شغلی...................................................................................... 32
مطالعات مربوط به استرس شغلی......................................................................... 33
دلزدگی و استرس شغلی....................................................................................... 34
ابعاد گوناگون نقشهای شغلی................................................................................ 35
فشار ناشی از نقش .............................................................................................. 36
استرس از نظر جنسیتی......................................................................................... 37
- استرس زنان کارمند....................................................................................... 38
دیدگاه های نظری درباره استرس........................................................................ 39
حمایت اجتماعی چه تأثیری ممکن است در استرس شغلی داشته باشد................ 44
آیا تنها افراد خاصی هستند که نمی توانند با استرس مقابله کنند......................... 45
- پیشینه تحقیق................................................................................................... 46
فصل سوم: روش تحقیق
- روش تحقیق..................................................................................................... 51
- جامعه آماری................................................................................................... 51
- نمونه پژوهش.................................................................................................. 51
- ابزار پژوهش................................................................................................... 51
- چگونگی جمعآوری اطلاعات............................................................................ 53
- روش آماری.................................................................................................... 53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادههای آماری
مقدمه..................................................................................................................... 60
تجزیه و تحلیل دادههای آماری............................................................................. 61
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
نتیجهگیری............................................................................................................. 101
محددویتهای تحقیق............................................................................................. 104
پیشنهادهای تحقیق................................................................................................. 104
فصل ششم:
منابع و مأخذ......................................................................................................... 106
نمونه پرسشنامه.................................................................................................... 108
مقدمه:
ما امروزه در دورانی بسر میبریم که مشخصات بارز آن را میتوان افزایش جمعیت، شهرنشینی، گسترش مؤسسات و پیچیدگیهای تکنولوژی در ارتباطات دانست و این موارد بیش از پیش جوامع و انسانها را به هم نزدیک کرده و باعث شده تا آنها در جهت رقابت با سایرین به تکاپو تلاش بیشتر وارد نموده است. و از این طریق افزایش توقعات و انتظارات روزافزون جامعه نیز در جهت رفع این توقعات و حل موارد فوق مثمر ثمر نخواهد بود این ناشی از این است که محدودیت توان و امکانات انسان و محیط وی دانست و یکی از مهمترین موضوع که ما با آن بیشتر در این تحقیق سر و کار داریم استرسها و عواملی که باعث این فشارهای عصبی است که همه ما با آن درگیر هستیم و باید آنها را بشناسیم. امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور در جوامع میباشد که باعث بوجود آمدن امراض روحی، جسمی و رفتارهای انسانها است. استرس و اضطراب رابطه تنگاتنگ دارد و اضطراب یکی از عوارض آنی و شایع استرس میباشد، پاسخ استرسها پاسخی است که از زمانی دیگر طول عمر تغییر میکند. به گفتهها هانس سلیه «مهم این نیست که چه اتفاقی برای شخص افتاده مهم آن است که آنرا چگونه درک کرده و انسان از دیدگاههایش رنج میبرد و نه بلاهایی که بر سرش میآید.» به این دلیل استرس توجه بسیاری از روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف کرده به طوری که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا میکند.
استرس در زندگی روزمره به شیوههای متفاوتی بروز میکند: پرخاشگری ناگهانی در پاسخ به یک سؤال سادهلوحانه، سردرد شدید در پایان یک روزگار سخت، بروز عصبانیت به صورت زدن دست روی فرمان ماشین در ترافیک است برای همین وجود این استرسها در طول روز طبیعی هستند. با وجود این استرس طولانی و شدیدتر اغلب سبب بروز علائم ناراحت کنندهای میشود که اشخاص در مورد آن نگران میشود بنابراین بشر در سر تا سر دوران گذشته خود استرس را تجربه کرده است.
گروهی از صاحبنظران رفتاری استرس را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده در حالی که در عصر حاضری که در آن هستیم عصر استرس و فشارهای عصبی است. دورهای که در ان انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عواملی موجود استرس قرار گرفته و مسائل و مشکلات بیشماری از هر طرف او را احاطه کرده است.
بیان مسئله
واژه استرس در نزد متخصصین متخلف معانی متفاوتی دارد، استرس در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مسأله استرس در جامعه به طور گستردهای تشخیص داده شده است روانشناسان بالینی و سایرین ارتباط بین فشار روانی و بهداشت روانی را به دقت مورد بررسی قرار دادهاند. در روانشناسی استرس به معنی تحت فشار روحی و روانی قرار گرفتن تعریف شده است. در این حالت جسم روان آدمی به تقاضاهای درونی و بیرونی با فشار پاسخ میدهند. استرس هنگامی رخ میدهد که فرد واکنشهای خود را در مواجهه با محرکهای درونی و بیرونی ناتوان ببیند که همانا پیامد آن از دست رفتن تعادل روانی فرد است (خواجهپور، 1377، ص 5) استرس را گاهی ناشی از محرکات خارج میدانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پارهای از مزاحمتها عنوان کردهاند. بررسیهای جدید و تئوریهای جامع راجع به استرس به تعامل فرد و محیط تأکید دارد.
محققان سالهای 1950 استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و برونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد میکنند توصیف نمودهاند.
کلاس وسینگر، در تحقیق خود نشان دادند فشارهای عصبی میتواند باعث کاهش میزان تحمل و ناکامی شود. در این تحقیق نشان داده شده است که کارکنان سازمان فشارهای عصبی ناشی از سروصداهای آزار دهنده و دخالتهای بی مورد در انجام وظایف شغلی خود را تحمل میکنند، اما از میزان تحمل آنان در برابر ناکامی کاسته میشود (منتقل از پایاننامه رجبپور، 1379)
اگر چه عمدهترین هدف کار کردن انسانها، تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد میباشد اما عوامل دیگری نظیر به ثمر رسانیدن انگیزهها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقهمند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند ولی نمیتوان از کسب درآمد به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد (اسفرجانی، 1353، ص 50)
استرس در زندگی روزمره به وفور دیده میشود و همه افراد به دفعات متعددی تحت تأثیر استرس قرار میگیرند و آن را تجربه میکنند و وقتی که کسی دچار استرس شده، وارد محیط کار خود میشوند و معمولاً همکاران ومسئولین متوجه میشوند و در تعامل با دیگران و استرس فرد به آنان سرایت میکند و برای همین با توجه به آنچه گفتیم در این تحقیق به بررسی میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی را انجام میدهیم. به این دلیل که استرس از شغلها به وفور دیده میشود ولی شغلهای دارای استرس زیادتر هستند مثل پزشکی، مدیران. پرستاران، معلمان و … میباشند وبرای همین در این تحقیق به سراغ محیط مدرسه میرویم که در بسیاری از مواقع بسیار استرساز هستند چه برای کارکنان و چه برای دانشآموزان. میخواهیم بدانیم چه عواملی در محیط مدرسه باعث استرس میشود و معلمان سطوح مختلف اول و دوم و سوم ابتدائی چقدر مورد عوامل استرساز قرار میگیرند، این عوامل چه چیزهایی هستند و تجربه استرس معلمان در زندگی روزمره آنها تا چه اندازهای میباشد و شیوههای مقابله با استرس را بررسی میکنیم.
اهداف تحقیق
هدف کلی:
مقایسه میزان استرس و تجربه استرس معلمین زن مقاطع مختلف ابتدائی
هدف جزئی:
1- شناخت میزان استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی
2- شناخت تجربه استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی
سؤالات
1- آیا میزان استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟
2- آیا تجربه استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟
فرضیه
1- بین میزان استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
2- بین میزان استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
3- بین میزان استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
4- بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
5- بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
6- بین تجربه استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنیداری وجود دارد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
ضرورت این تحقیق در راستای بررسی میزان استرس معلمین و در جهت بررسی و مقایسه میزان استرس و میزان تجربه استرس صورت گرفته و میتواند اطلاعات مفیدی را در حیطه تصمیم گیری متعدد فراهم سازد. که این اقدام از طریق انجام تحقیقات منظم و شناسایی میزان استرس و میزان تجربه استرس معلمین امکانپذیر است و پژوهش فوق در ضرورت اینگونه اقدامات جای گرفته است. در واقع میخواهیم بدانیم که در سطوح مختلف تحصیلی میزان استرس معلمین چقدر است و هر کدام از عواملی که در مقیاس هنرور راهه وجود دارد، معلمین در سطوح مختلف چقدر تجربه نسبت به آنها دارند. در رابطه بین آنها در سطوح مختلف را بررسی و آنها را مقایسه میکنیم و راهکارهای مفیدی که باعث کاهش دادن این استرسها میشود، را ارائه بدهیم.
عواملی که اهمیت این تحقیق را نشان میدهد این است که محیط مدرسه محیطی است که باعث میشود معلمان هر روز در معرض فشارهای کلاسی قرار بگیرند، وجود تجربه استرس در معلمان باعث کاهش در علمکرد آنها و موجب میشود تا آنها از نظر سلامتی دچار اختلالاتی میشوند. برای همین بدنبال این هستیم تا این عوامل را شناسایی در راهکارهای مقابله با آنها را بررسی کنیم.
تعاریف نظری
استرس حالتی پویا و هیجانانگیز است که فرد با یک فرصت، محدودیت یا تقاضای غیرعادی مواجه میشود و واکنشهای احساسی فیزیکی و شناختی از خود نشان میدهد. (مقیمی 1378، ص 435)
استرس یک نوع تحریک و محروم شدن از محرکهاست و فقدان استرس به مفهوم مرگ است. استرس تجربه جدیدی برای انسان نیست و هرکس همه روزه با استرس سروکار دارد. (قریب، 1371)
معلم معلم نقش مهمی در مدرسه دارد. نقش معلم تربیت و نوسازی افراد است که مهمترین امر میباشد و افرادی هستند که طی حکمی به صورت تمام وقت و یا پارهوقت به صورت رسمی یا حقالتدریس در مقاطع مختلف تدریس میکنند (مجله رشد، 1380، ص 5)
تجربه استرس ناکامیهای که میتواند مرتبط با جریان پیشرفت حرفهای افراد، ترسهای ناشی از ناتوانی در مقابله با روشهای جدید و تغییرات تکنولوژی بر زندگی روانی معلمان تأثیر فراوانی میگذارد. (دادستان 1377، ص89)
تعاریف عملیاتی:
در جامعهای هستیم اینطور معلوم است که برای اندازهگیری استرس، خود عامل استرس دهنده را مورد مطالعه قرار میدهند، در صورتی که این درست نیست و وجود یک مهمان ناخوانده در یک بدن ممکن است به هیچوجه مورد اعتنا واقع نشود و بدن در مقابل آن عکسالعملی نشان ندهند و در بدن دیگری آنقدر مهم و قابل اعتنا باشد که همه زنگهای خطر را به صدا درآورد و بدن را به عکسالعمل شدید وا دارد. بنابراین برای اندازهگیری استرس بهتر است تغییرات حاصله از آن را در بدن مورد دقت قرار داد و آنجا که ورود یک عامل جزئی است تحریک شدید دستگاههای بدن و هیپوتالاموس میشود آن را به خوبی و به موقع شناخت و از ورودش جلوگیری کرد. (پریور، 1372)
در این تحقیق برای سنجش استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی از آزمون یکطرفه در گروههای مستقل استفاده میکنیم و برای سنجش راههای مقابله با استرس نیز از آزمون t و تفاوت میانگین استفاده میشود تا شیوههای مقابله با استرس را در میان معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم سنجیده شود تا از این طریق معلمین هر پایه، هر کدام از چه روشهایی را برای کنار آمدن استفاده میکنند.
تجربه استرس در این تحقیق برای ارزیابی تجربه استرس از مقیاسی به نام هلمز و راهه استفاده میکنیم و دارای 43 موارد است که میخواهیم از این طریق ببینیم که معلمان در زندگی روزمره خود کدام موارد را تجربه کردهاند و به وسیله این پژوهشها میکوشیم تا معنای وجود همبستگیها بین تعداد و ماهیت رویدادها را با بیماریهایی که در پی دارند، آشکار کنند.
فصل دوم
ادبیات تحقیق:
- مقدمه
- مفهوم استرس
- استرس بعنوان پاسخ درونی
- مراحل استرس
- علل فشار روانی
- شرایط ایجاد کننده استرس
- پاسخهای فیزیولوژیک بدن انسان به استرس
- استرس مثبت و منفی
- استرس طبیعی یا نرمال
- استرس شغلی
- ابعاد گوناگون استرس شغلی
- استرس از نظر جنسیتی
- دیدگاههای نظری درباره استرس
- پزشکی
- روانشناسی
- اجتماعی
- پیشینه تحقیق
مقدمه:
از آنجایی که عصر حاضر را دوران اضطراب و استرس نامیده، پیچیدگیهای جاری جامعه بشری، سرعت تغییرات و بیتوجهی نسبت به زمینههای مذهبی و ایدئولوژیک و نظام اجتماعی و عاطفی خانواده برای افراد و اجتماع بشری تضادها و تعارضهای تمدن بشر و ارتباطات اجتماعی استرسهای تازهای نیز پدید آورده است که مقابله با آنها برای هر فردی لازم و ضروری است. از طرفی نیز همه استعدادهای عظیم و کشف نشدهای برای رشد و تکامل و دگرگونی، توانایی یافتن معانی ژرفتر، دست یافتن به توفیق یشتر در زندگی بهرهمندیم. بنابراین استفاده از توانائیهای و استعدادها برای مقابله با انواع استرسهایی که در زندگی روزمره برایمان پدید میآید، امکانپذیر میباشد.
مفهوم استرس
در سال 1936، پروفسور هانس سلیه اهل مونترال اولین رساله خود را در مورد واکنشدهنده منتشر ساخت، نامبرده در آوریل و در 1948 در مجموعهای از کنفرانسهایش در کالج فرانسه و سپس در ژوئن 1950 در بیمارستان لانیک سندرم عمومی سازگاری (S.G.A) را با جنبههای بیوشیمیایی و مکانیسمهای هورمونیاش بیان کرد (هیپوفیز غدد فوق کلیوی سینه قند کرشه که بسیاری از پژوهشگران پیش از او، اختلال ارگانیسم را به هنگام پاسخ به تهاجمات محیط خارج بیان کردهاند:
- نظر کاریوکلارنیک مربوط به داستین، وی واکنشهای بافتی مربوط به واکنشهای هشداردهنده را در دستگاه لنفوئید، تیموس مشاهده کرد:
نظریه راسل داپیگز آماس منسوج نرم، در سال 1932 کانن «ترشح سریع آدرنالین را به عنوان پاسخ در برابر ترس و خشم» متذکر شود. نامبرده در کتاب خود تحت عنوان «فروتن» مکانیسمهای متفاوتی را که سبب ثبات میزان قند، پروتئینها، مواد چربی، کلسیم، اکسیژن، حالت خنثی و درجه حرارت خون میشود تحلیل میکند. کانن تحلیل سیستماتیک پدیدههای سازگاری را که برای حفظ حیات در برخی شرایط ضروری هستند، بنیان نهاد، با این همه سلیه تأکید میکند کانن هرگز نقش هیپوفیز یا قشر غدد فوق کلیوی را به منظور بررسی واکنشهای غیراختصاصی سازگاری، در مقابل هرگونه تقاضای محیطی و نیز جدا کردن سندرمی که در برابر اثرات مختلف آن، یکسان است، مورد مطالعه قرار نداده است. پی.ای.روکس والکساندر- جی یرسین در انستیوپاستور خاطرنشان ساختند که در خوکچه هندی مبتلا دیفتری غدد فوق کلیوی غالباً متورم و دچار خونریزی است ولی کاوشهای آن از حداین یافته فراتر نرفت. (کوپر، 1373، ص 40)
این پژوهشگران در مجموع استرس را، دست کم در برخی از جنبههای آن، احساس کردند و با آنها را به اثبات رساندند. یک فرانسوی به نام رئیس در سال 1943، پدیدههای است ولی کاوشهای آن از حداین یافتهها فراتر نرفت.
این پژوهشگران در مجموع استرس را، دست کم در برخی از جنبههای آن، احساس کردند و یا آنها را به اثبات رساندند. یک فرانسوی به نام رئیسی در سال 1934، پدیدههای واکنشی غیراختصاصی را، تحت عنوان سندرم تحریک شرح داده است که البته با تغییری متفاوت به توضیحات سیله بسیار نزدیک است. اکتشافهای مهم، غالباً تصادفی میافتد، به شرطی که برای دریافت قوانین پوشیده و بسدت آوردن حقیقت، قضایای القا کننده با ذهن تصمیمدهنده تلاقی کند. (پیرلو، 1371، ص 28 و 29)
استرس را هر چند بطور مشخص میتوان زائیده تمدن صنعتی و شهری شدن دانست، اما هیچ دوره از تاریخ انسان و زندگی فرد را نمیتوان سراغ گرفت که با استرس همراه نبوده باشد، تنها میتوان گفت که بتدریج از ماهیتی فیزیکی مانند گرسنگی، سرما، بلاهای طبیعی، مرگهای دستهجمعی و زودرس تبدیل به ماهیت روانی و اجتماعی شده است.
دیرینه پرداختن به استرس را میتوان با دیدگاه دوگانه انگاری تن و روان و تأثیرات هر یک بر دیگری در نظریات افلاطون و ارسطو مربوط دانست.
از قدمای اندیشمند ایرانی، ابوعلیسینا کاملاً با موضوع استرس واثرات آن بر جسم آشنا بوده است. علاوه بر این در پزشکی قدیم ایران تأثیر عوامل محیطی بر بیماریهای تحت عنوان اعراض نفسانی مورد نظر بوده است. (قریب 1371، ص 187)
از نظر واژهشناسی، استرس کلمه یونانی است که در قرن 17 به معنای سختی و دشواری بکار رفته است، در اواخر قرن 18 از استرس به معنای نیرو و فشار زیاد و تلاش بسیار استفاده شده است. در سال 1910 سرعت بروز بسیاری از آنژینهای صدری (سکته خفیف قلبی) در بین مشاغلین یهود در محیطهای کاری برخورد تند و هیجانی آنها دانست (کوپر، 1373، ص 97)
تعریفات استرس بنا بر نظریه تعاملی که به روابط بین فرد و محیط تأکید میکند بیشترین تائید را بخود اختصاص داده است از جمله:
نظر لازاروس که استرس نتیجه فرآیند قضاوت ارزشی افراد از حوادث و موقعیتهاست، تعریف جامعی است. در توضیح این مطلب باید گفته شود که وقتی فرد با حوادث و یا موقعیتهای گوناگون روبرو میشود، در گیر فرآیند ارزشی در مورد آن حادثه یا موقعیت تا زمانیکه معنی آن حادثه را درک کند و همچنین قضاوت میکند که آیا امکانات و توانائیهای او به اندازه کافی هستند تا تقاضاهای محیط را برآورده سازند در اینجا استرس نتیجه این فرآیند قضاوت ارزشی میباشد.
استرس نیروی قدرتمندی است با آثار مثبت و منفی. به آب رودخانهای میماند که با ایجاد دس میتوان آن را مهار و مورد بهرهبرداری قرار داد یا اینکه آنرا به سیل ویرانگری تبدیل نمود. علیرغم این نظر که استرسهای مفید وجود دارد و قدری فشار روانی جهت ایجاد انگیزه در انسان ضروری است اما زمانی که از آن بحث میگردد به نتایج منفی آن نگاه میشود و منظور استرس مضر است. (الوانی 1371)
فرهنگ جامع و روانشناسی و روانپزشکی (1373) استرس را چنین معنی میکند:
«هر چیزی که در تمامیت زیستشناختی ارگانیسم اختلال به وجود آورد و شرایطی ایجاد کند که ارگانیسم طبیعتاً از آن پرهیز میکند استرس شمرده میشود. استرس ممکن است بصورت محرکهای فیزیکی، عفونتها، واکنشهای آلرژیک و نظایر آن باشد یا بصورت تغییر در جو اجتماعی مردانی. اولی یک عامل استرسزای فیزیولوژیکی است، دومی نه تنها با قدرت تهدیدی که اصولاً در عامل استرسزا نهفته است بلکه با کیفیت درک شخص از آن عامل ارتباط دارد. (صفحه 1449)
(الوانی 1377) برای روشن شدن مفهو فشار عصبی ذکر چند نکته را ضروری میداند: 1- استرس همواره به علت عوامل ناخوشایند و نامطلوب در فرد به وجود نمیآید. یک خبر مسرتبخش نیز میتواند به اندازه یک حادثه ناگوار استرسزا باشد.
2- استرس را نباید پدیدهای منفی در نظر گرفت بلکه میزان مشخص از آن بعنوان محرک افراد لازم است.
3- استرس به مفهوم اضطراب نیست زیرا اضطراب جنبه روانی در حالی که استرس صرفاًحالت روانی نیست و جنبه روانی تنی دارد و بیماری جسمانی نیز نیست زیرا بیماری دارای تظاهرات اختصاصی و غیراختصاصی است در حالیکه استرس تظاهرات غیراختصاصی یا عمومی دارد. در همین ارتباط جان لاکت (1374) اظهار میکند: بدون استرس چیزی حاصل نمیگردد و میزان سالمی از آن جهت انسان ضروری است تا هر چیزی را بدست آورد. استرس پاسخی است که فرد برای تطبیق با یک وضعیت خارجی متفاوت با وضعیت عادی به صورت رفتاری روانی یا جسمانی از خود بروز میدهد. (الوانی 1371)
از حالت تعامل خارج میشود و در نتیجه رابطه وی با دنیای پیرامونش دچار اختلال میگردد.
جهت دریافت فایل بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن لطفا آن را خریداری نمایید
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 138 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 203 |
بررسی رابطه سبک رهبری مدیران (براساس نظریه لیکرت) با میزان رضایت شغلی دبیران در مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیلی 84-83
فهرست مطالب
عنوان ............................................................................................... صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه......................................................................................................... 2
بیان مسأله ................................................................................................ 3
دلایل ضرورت و توجیه انجام تحقیق ....................................................... 3
اهداف تحقیق ............................................................................................. 5
اهداف کلی تحقیق ...................................................................................... 5
اهداف ویژه تحقیق .................................................................................... 6
فرضیههای تحقیق ..................................................................................... 6
فرضهای تحقیق یا جانشین ....................................................................... 6
متغیرهای اساسی تحقیق .......................................................................... 6
تعریف عملیاتی واژهها و اصلاحات .......................................................... 7
تعریف رهبری .......................................................................................... 7
تعریف سبک رهبری لیکرت ...................................................................... 8
تعریف رضایت شغلی ............................................................................... 9
دبیران ..................................................................................................... 10
مدارس شاهد ......................................................................................... 11
مشکلات و تنگناهای تحقیق ..................................................................... 11
فصل دوم: ادبیات تحقیق
بخش اول (رهبری) ................................................................................. 14
مقدمه....................................................................................................... 14
تعریف رهبری ........................................................................................ 15
تمایز مدیریت و رهبری........................................................................... 16
تعریف سبک رهبری................................................................................ 17
تئوریهای رهبری .................................................................................. 18
تئوریهای شخصیتی رهبری ................................................................. 19
نظریه سنتی رهبری ................................................................................ 19
نظریة صفات شخصی رهبر.................................................................... 20
تئوریهای رفتاری رهبری ..................................................................... 20
مطالعت دانشگاه آیووا ............................................................................ 21
مطالعات دانشگاه اُهایو ........................................................................... 22
مطالعات دانشگاه میشیگان ..................................................................... 22
شبکه مدیریت ......................................................................................... 23
تحقیقات اسکاندیناوی ............................................................................. 25
تئوریهای اقتضایی ................................................................................ 26
الگوی فیدلر ............................................................................................ 26
تئوری موقعیتی هرسی و بلانچارد.......................................................... 28
تئوری مبتنی برتبادل نظر رهبر با اعضاء .............................................. 31
تئوری مسیر ـ هدف ............................................................................... 32
الگوی رهبری مشارکتی ......................................................................... 34
متغیرهای موقعیتی در الگوی تجدیدنظر شده رهبری مشارکتی ............ 35
پنج شیوة رهبری در الگوی رهبری مشارکتی ....................................... 36
سیستمهای مدیریت ................................................................................ 37
سبک رهبری لیکرت ................................................................................ 37
تئوریهای جدید رهبری ........................................................................ 41
جایگزینی رهبری .................................................................................... 41
رهبر عملگرا و رهبر ایجاد کنندة تحول .................................................. 42
رهبر عملگرا ........................................................................................... 43
رهبرانی که تحول ایجاد میکنند ............................................................. 43
بخش دوم (رضایت شغلی)...................................................................... 45
ارزشها ................................................................................................... 45
انواع ارزش ............................................................................................ 45
نگرشها ................................................................................................... 46
انگیزش ................................................................................................... 47
نظریههای انگیزش .................................................................................. 49
تئوریهای محتوایی ................................................................................ 50
1ـ تئوری سلسله مراتب نیازها................................................................ 50
2ـ تئوری دو جنبهای انسان ................................................................... 53
3ـ تئوری دو عامل انگیزش .................................................................... 53
4ـ تئوری سه نیاز مککلند ..................................................................... 54
5ـ تئوری نیازهای زیستی، تعلق و رشد ................................................ 55
تئوریهای فرآیندی ................................................................................ 56
1ـ تئوری انتظار و احتمال ...................................................................... 56
2ـ تئوری برابری ................................................................................... 58
3ـ تئوری اسناد ...................................................................................... 59
انواع نگرش ............................................................................................ 60
رضایت شغلی ......................................................................................... 62
رابطه انگیزش با رضایت شغلی ............................................................. 62
1 تاریخچه مطالعات در مورد رضایت شغلی ......................................... 62
2 تعریف رضایت شغلی ......................................................................... 63
(1-2) تعیین رضایت شغلی .................................................................... 66
3 عوامل تعیین کنندة رضایت شغلی ....................................................... 67
4 عوامل مؤثر بر رضایت شغلی ............................................................ 69
5 فاکتورهای مؤثر در رضایت شغلی از نظر «جنیفر» ........................... 70
6 پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی .................................. 71
7 نظریههای رضایت شغلی .................................................................... 72
- نظریه «بروفی»..................................................................................... 72
- نظریه «کورمن» .................................................................................. 73
- نظریه «پارسون» ................................................................................. 74
اندازهگیری رضایت شغلی ..................................................................... 75
بخش سوم (سابقه تحقیقاتی موضوع) .................................................... 77
تحقیقات خارجی ..................................................................................... 77
تحقیقات داخلی ........................................................................................ 80
خلاصه فصل .......................................................................................... 84
فصل سوم: روش انجام تحقیق
روش تحقیق ........................................................................................... 87
جامعه و نمونه آماری ............................................................................ 88
تعداد و روش نمونهگیری ...................................................................... 89
روش و ابزار گردآوری اطلاعات ........................................................... 90
روایی و اعتبار پرسشنامهها .................................................................. 93
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ................................................................ 95
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
بخش اول ـ توصیف دادهها ................................................................... 97
بخش دوم ـ تحلیل استنباطی دادهها ..................................................... 120
آزمون فرضیهها .................................................................................. 121
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادها
خلاصه یافته های پژوهشی ................................................................. 125
یافته های دیگر پژوهش ....................................................................... 128
محدودیتهای تحقیق .............................................................................. 130
الف – محدودیتهای خارج از کنترل محقق ........................................... 130
ب – محدودیتهای در اختیار محقق ...................................................... 131
پیشنهادها ............................................................................................. 131
فهرست منابع فارسی ........................................................................... 133
فهرست منابع خارجی............................................................................ 137
ضمائم................................................................................................... 138
فهرست جدولها
عنوان ............................................................................................... صفحه
1-2: عوامل مؤثر در رضایت شغلی ...................................................... 70
1-3: تعداد نمونه در هر ناحیه از شهر تهران........................................ 89
1-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سن......................................... 97
2-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک میزان تحصیلات..................... 98
3-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سابقه تدریس......................... 99
4-4: مشخصات آماری دبیران به تفکیک سابقه تدریس درمدارس شاهد 100
5-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک تأهل .......................................... 101
6-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران.......... 102
7-4: توزیع فراوانی پاسخ آزمودنیها به کل پرسشنامه
سبک رهبری لیکرت..................................................................... 103
8-4: توزیع فراوانی پاسخ آزمودنیها به کل پرسشنامه رضایت شغلی 105
9-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه شمال 106
10-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه جنوب 107
11-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه شرق 108
12-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه غرب 109
13-4: توزیع فراوانی سبکهای رهبری مدیران از دیدگاه دبیران در ناحیه مرکز 110
14-4: توزیع فراوانی سؤال یکم پرسشنامه رهبری............................. 111
15-4: توزیع فراوانی سؤال دوم پرسشنامه رهبری............................ 111
16-4: توزیع فراوانی سؤال سوم پرسشنامه رهبری........................... 111
17-4: توزیع فراوانی سؤال چهارم پرسشنامه رهبری........................ 111
18-4: توزیع فراوانی سؤال پنجم پرسشنامه رهبری........................... 112
19-4: توزیع فراوانی سؤال ششم پرسشنامه رهبری.......................... 112
20-4: توزیع فراوانی سؤال هفتم پرسشنامه رهبری........................... 112
21-4: توزیع فراوانی سؤال هشتم پرسشنامه رهبری.......................... 113
22-4: توزیع فراوانی سؤال نهم پرسشنامه رهبری............................. 113
23-4: توزیع فراوانی سؤال دهم پرسشنامه رهبری............................ 113
24-4: توزیع فراوانی سؤال یازدهم پرسشنامه رهبری....................... 114
25-4: توزیع فراوانی سؤال دوازدهم پرسشنامه رهبری..................... 114
26-4: توزیع فراوانی سؤال سیزدهم پرسشنامه رهبری..................... 115
27-4: توزیع فراوانی سؤال چهاردهم پرسشنامه رهبری.................... 115
28-4: توزیع فراوانی سؤال پانزدهم پرسشنامه رهبری...................... 115
29-4: توزیع فراوانی سؤال شانزدهم پرسشنامه رهبری.................... 115
30-4: توزیع فراوانی سؤال هفدهم پرسشنامه رهبری........................ 116
31-4: توزیع فراوانی سؤال هجدهم پرسشنامه رهبری....................... 116
32-4: توزیع فراوانی سؤال نوزدهم پرسشنامه رهبری...................... 116
33-4: توزیع فراوانی سؤال بیستم پرسشنامه رهبری......................... 117
34-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و یکم پرسشنامه رهبری............... 117
35-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و دوم پرسشنامه رهبری.............. 118
36-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و سوم پرسشنامه رهبری............. 118
37-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و چهارم پرسشنامه رهبری.......... 118
38-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و پنجم پرسشنامه رهبری............. 119
39-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و ششم پرسشنامه رهبری............ 119
40-4: توزیع فراوانی سؤال بیست و هفتم پرسشنامه رهبری.............. 119
41-4: ضریب همبستگی بین سبکهای رهبری لیکرت با رضایت شغلی 120
42-4: ضریب همبستگی بین سبکهای رهبری با هر یک از عوامل رضایت شغلی 120
43-4: آزمون فرض اول....................................................................... 122
44-4: آزمون فرض دوم...................................................................... 122
45-4: آزمون فرض سوم..................................................................... 122
46-4: آزمون فرض چهارم.................................................................. 123
47-4: آزمون فرض پنجم..................................................................... 123
فهرست نمودارها
عنوان ............................................................................................... صفحه
1-2: شبکة مدیریت ................................................................................ 24
2-2: پیشبینیهای نظریة اقتضایی رهبری.............................................. 27
3-2: الگوی موقعیتی رهبری هرسی و بلانچارد .................................... 30
4-2: تئوری مسیر ـ هدف ...................................................................... 33
5-2: سلسله مراتب نیازها ...................................................................... 52
6-2: مدل رضایت شغلی ........................................................................ 72
1-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سن............................................... 97
2-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک میزان تحصیلات........................... 98
3-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سابقه تدریس............................... 99
4-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک سابقه تدریس در مدارس شاهد 100
5-4: توزیع فراوانی دبیران به تفکیک تأهل .......................................... 101
مقدمه
اساساً نیاز به مدیریت در همه زمینههای اجتماعی امری لازم و ضروری است. منابع انسانی و مادی عظیم بدون هدایت و رهبری لایق، بزودی رو به نابودی میرود. اما در این بین مدیریت آموزشی به دلیل تأثیری که عملکرد آموزش و پرورش برکلیه ارکان جامعه دارد از حساسیت ویژهای نسبت به سایر مدیریتها برخوردار است. از طرفی مراکز آموزشی بیش از هر نهاد دیگربا انسان سروکار دارد و از سوی دیگر در انتقال میراث فرهنگی جامعه از نسلی به نسل دیگر و آمادهسازی زمینه برای باروری میراث فرهنگی، هیچ یک از عناصر جامعه به اندازه معلم سهم و نقش اساسی ندارد.
کارایی و اثربخشی نظام آموزشی در گرو مدیریت اثربخش و کارآمد این نظام است. امروزه با توجه به تغییرات شگرف و بیسابقهای که در اقتصاد، سیاسیت، علم و تکنولوژی بخصوص در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته، وظایف و کارکردهای مدیریت به مراتب گستردهتر و پیچیدهتر و دشوارتر از گذشته شده است. به طوری که تنها افرادی که از نظر حرفهای برای این مسئولیت آموزش دیده و تربیت شدهاند، با اثربخشی و کارآیی قادر به انجام وظایف محوله خواهند بود به همین لحاظ مدیریت امروز براساس ویژگیهایی که دارد یک حرفه تخصصی تلقی میشود. (پرداختچی، 1374، ص55)
لزوم بهکارگیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آنها میباشد. لذا نیروی انسانی، عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامی اهداف مورد نظر خود دست یابد. (هوی و میسکل، 1371، ص18)
بنابراین با توجه به اهمیت بحث مدیریت و رهبری درمدارس و همچنین اهمیت رضایت شغلی معلمین به عنوان عناصر کلیدی در مدرسه، در تحقیق حاضر به بررسی رابطة بین سبک رهبری مدیر مدرسه با میزان رضایت شغلی دبیران میپردازیم.
در این تحقیق میزان رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیل84-83 را اندازهگیری کرده و رابطه این رضایت شغلی را با سبک رهبری مدیر مدرسه بر اساس سبکهای رهبری لیکرت شامل سبک رهبری آمرانه- استثماری، رهبری آمرانه – خیرخواهانه،رهبری مشورتی و سبک رهبری مشارکتی بررسی میکنیم به عبارت دیگر این تحقیق:
ـ در مورد رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران انجام میشود و رابطه آن با سبک رهبری مدیران مدارس براساس نظریه لیکرت مورد بررسی قرار می گیرد..
ـ متغیرهایی که مورد مطالعه قرار میگیرند عبارتند از سبکهای رهبری لیکرت و رضایت شغلی
چگونگی انجام پژوهش به صورت بررسی رابطه دو متغیر سبک رهبری و میزان رضایت شغلی است.
دوره زمانی انجام پژوهش سال تحصیلی 84-83 میباشد.
دلایل ضرورت و توجیه انجام تحقیق
با توجه به اینکه رکن اصلی رشد و توسعه و پیشرفت هر جامعهای نیروی انسان ماهر و متخصص آن جامعه میباشد در عرصه تعلیم و تربیت نیز رکن اصلی آموزش و پرورش منابع انسانی آن میباشند و در بین این منابع انسانی دبیران به عنوان نیروهای صف مهمترین وظیفه و تاثیر گذاری را در امر فرایند یاددهی، یادگیری دارا میباشند و بنابراین هرچه دبیران با انگیزه و رغبت بیشتری به فعالیت بپردازند کارایی بهتری خواهند داشت اگر انگیزه دبیران را به طور کلی به دو انگیزه مادی و غیر مادی تقسیم کنیم، موضوع این پژوهش بیشتر انگیزه غیر مادی است که نوع رهبری و مدیریت مدیر مدرسه در آن نقش دارد و رهبری مطلوب میتواند باعث رضایت نسبی دبیر شده و در نتیجه کارایی و تعامل با دانشآموزان افزایش پیدا کند از طرف دیگر از آنجا که تعلیم و تربیت در پرورش نسل آینده نقش بسیار مهمیایفا میکند حساسیت بحث رهبری در آموزش و پرورش و مدارس در سطوح مختلف و از جمله رهبری مدرسه بیشتر خود را نشان میدهد. اگر معلمان که خود نقش رهبری و هدایت کلاس درس را به عنوان خط مقدم تعلیم و تربیت بر عهده دارند، درست هدایت شوند و با رضایت ومیل و رغبت در سر کلاس حاضر شوند، بازدهی کلاسهای درس و در مجموع آموزش و پرورش دو چندان خواهد شد. بنابراین این تحقیق بدنبال این است که تاثیر سبک رهبری مدیریت را بر رضایت شغلی معلمان سنجیده و در این بین شیوههای بهتر و موثرتری را پیش روی مدیران آینده قرار دهد.
ده سال تجربه تدریس پژوهشگر در مدارس مختلف و از جمله مدرسه شاهد نشان داده است که هر مدرسه یا محیط آموزشی که دبیران آن هماهنگ و منسجم عمل میکنند به طرز قابل توجهی پیشرفت خواهد کرد و امر تدریس و فرایند یاددهی، یادگیری در آن با سهولت بیشتری انجام خواهد شد و این هماهنگی و انسجام تاحد زیادی مرهون رهبری خوب مدیری کارآمد و وظیفه شناس میباشد.
آمار قبولی در خرداد و معدل کل مدارس و همچنین درصد قبولی مدارس در دانشگاه نشان میدهد که مدارسی که بالاترین قبولی در دانشگاه را دارا میباشند از یک سیستم قوی رهبری و مدیریت برخوردار بوده و معلمان مدرسه با میل و رضایت بالایی به فعالیت در آن محیط آموزشی مشغول بودهاند.
بنابراین اگر بتوان شیوه های مناسب رهبری مدارس را شناخت و با آموزشهای ضمن خدمت به مدیران مدارس آموزش داد تا حد زیادی میتوان به بهبود کیفیت آموزشی مدارس کمک کرد.
صدها مقاله و دهها کتاب که در زمینه مدیریت و رهبری در رشتههای مختلف علمیبه رشته تحریر درآمده و شمار زیاد پایاننامههای دانشگاهی که به نوعی به موضوع رهبری پرداختهاند دلیل دیگری بر اهمیت و ارزش موضوع رهبری است که در این تحقیق موضوع پژوهش قرار گرفته است.
ضرورت دیگر مربوط به انتخاب مدارس شاهد میباشد چرا که ترکیب دانش آموزان این مدارس به جهت محرومیتها و مسائل خاص خانوادگی و از دست دادن پدر به عنوان سرپرست خانواده لزوم مدیریت و پیگیری خاص این مدارس را دو چندان میکند.
اهداف تحقیق
اهداف کلی تحقیق
منظور ومقصود نهایی از انجام پژوهش در وهله اول ارایه باز خورد به مدیران مدارس مورد مطالعه میباشد تا ضمن بازنگری درنحوه مدیریت خود،از برداشتهای ذهنی نیروهای تحت مدیریت خویش در مورد نحوه مدیریت خود آگاهی پیدا نمایند و موقعیت مدیریت خویش را بر روی پیوستار سبک رهبری لیکرت تشخیص دهند و از طرف دیگر از موثرترین سبکهای رهبری که مورد نظر دبیران مدارس شاهد بوده است مطلع شوند.
هدف دیگر بازخورد به نظام آموزشی مدارس شاهد و کارشناسی ستاد شاهد میباشد تاضمن آگاهی از نحوه مدیریت مدارس شاهد بتوانند بهترین و موثرترین سبکهای رهبری را به مدیران مدارس ارائه کرده و در تنظیم کلاسهای آموزش ضمن خدمت برای سایر مدیران مورد استفاده قرار دهند.
و در نهایت ضمن بررسی تفاوت های شیوه رهبری و مدیریت هریک از مدیران،عوامل مهم ایجاد رضایت شغلی را در جامعه آماری مورد نظر ارائه دهند.
اهداف ویژه تحقیق
- بررسی رابطه سبک رهبری آمرانه استثماری «مدیران» با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر.
- بررسی رابطه سبک رهبری آمرانه خیرخواهانه مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر.
- بررسی رابطه سبک رهبری مشورتی مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر.
- بررسی رابطه سبک رهبری مشارکتی مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری موردنظر.
فرضیههای تحقیق
فرضهای تحقیق یا جانشین
1- بین سبک رهبری مدیران از دیدگاه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین سبک رهبری آمرانه – استثماری مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر را بطه معنی داری وجود دارد.
3- بین سبک رهبری آمرانه- خیرخواهانه مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد.
4- بین سبک رهبری مشورتی مدیران با میران رضایت شغلی دبیران درجامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجوددارد.
5- بین سبک رهبری مشورتی مدیران با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد.
متغیرهای اساسی تحقیق
متغیرملاک: سبکهای رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت شامل آمرانه/ استثماری،آمرانه/ خیرخواهانه، مشورتی و مشارکتی
متغیر پیش بین : میزان رضایت شغلی دبیران مدارس دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیلی 84-83
متغیرهای ناخواسته : سن دبیران و میزان حقوق و میزان تشویقات و قوانین و ضوابط و بخشنامههای آموزش و پرورش و همکاران مدرسه و سطح تحصیلات و جنسیت
متغیر تعدیل کننده: جنسینت/ دبیران زن و سال تحصیلی 84-83
تعریف عملیاتی واژهها و اصطلاحات
تعریف رهبری
الف: رهبر (شخصی که رفتار دیگران را به نفع سازمان و انجام هدف تغییر میدهد)
ب: پیروان یا زیر دستان ( اشخاصی که جلب همکاری آنان برای به ثمر رسانیدن هدف سازمان لازم است)
ج: محیط (محیطی با مشخصات خاص که در آن گروهی برای رسیدن به هدف مشترک به فعالیت نیاز دارند) (عباسزادگان، 1376، ص291)
«لیکرت[3]» در مطالعاتش دریافت که سبکهای متداول رهبری سازمانها را میتوان بر روی پیوستاری از سیستم یک تا چهار نشان داد این سیستمها را میتوان به شرح زیر توصیف نمود.
سیستم یک رهبری آمرانه- استثماری : این نوع رهبری به زیردستان هیچ اعتماد و اطمینانی ندارد زیرا که آنها را به ندرت در فراگرد تصمیم گیری شرکت میدهد. همه تصمیمات و هدفگذاریهای سازمان در راس انجام میگیرد و از طریق زنجیره فرمان به پایین منتقل میشود . زیر دستان مجبور هستند با ترس، تهدید، تنبیه،پاداشهای اتفاقی و رضایت در سطح فیزیولوژیکی و ایمنی کار کنند. کنش و واکنش متقابل اندکی که میان رئیس و مرئوس اتفاق میافتد معمولا با ترس و بدگمانی همراه است . فراگرد کنترل شدید در سطح رهبری عالی متمرکز است و معمولا در این شرایط یک سازمان غیر رسمیتشکیل میشود که با اهداف سازمان مخالفت میورزد.
سیستم دو رهبری خیرخواه – آمرانه: این نوع رهبری بر خلاف نوع اول پدرانه است یعنی اعتماد و اطمینان توام با مدارائی نظیر اعتماد و اطمینان ارباب به خدمتکار، نسبت به زیر دستان دارد. در حالی که تمام تصمیمات و تعیین هدفهای سازمان در راس انجام میگیرد. بعضی از تصمیمات در چهار چوب تجویز شدهای در سطوح پایین تر اتخاذ میشود پاداشها و برخی تنبیهات عملی بالقوه برای انگیزش کارکنان بکار برده میشود. هر نوع کنش و واکنش متقابلی بین رئیس و مرئوس با مدارا و ارفاق از طرف روسا و با ترس و احتیاط از طرف مرئوسین صورت میگیرد. درحالیکه فرا گرد کنترل همچنان در دست رهبر متمرکز است برخی نیز به سطوح متوسط و پایین تر تفویض میشود. معمولا یک سازمان غیر رسمیشکل میگیرد ولی همیشه در مقابل هدفهای سازمان مقاومت نمیکند.
سیستم سه – رهبری مشاورتی: این مدیریت اطمینان و اعتماد قابل توجه ولی نه کامل به زیر دستان دارد. درحالیکه خط و مشیهای کلی و تصمیمات مهم در سطح عالی اتخاذ میگردد به زیر دستان نیز اجازه داده میشود که در سطوح پایینتر در موارد خاص و تخصصی به تصمیمگیری بپردازند ارتباطات در جهت بالا و پایین سلسله مراتب جریان مییابد. پاداشها و تنبیهات اتفاقی و تا اندازهای مشارکت در کار برای انگیزش نیروی انسانی مورد استفاده قرار میگیرد. کنش و واکنشهای متقابل متعادلی بین رئیس و مرئوسین جریان دارد که غالباً با اطمینان و اعتماد همراه است. جوانب مهم فراگرد کنترل به پایین واگذار میشود و این دو کار در هر دو سطح بالا و پائین با اساس مسئولیت توام است. سازمانهای غیررسمیممکن است شکل بگیرد ولی یا هدفهای سازمان را تایید میکند یا تا اندازهای در مقابل آن مقاومت میورزد.
سیستم چهار- رهبری مشارکت گروهی : در این نوع رهبری رهبر به زیر دستان اعتماد کامل دارد با اینکه تصمیم گیری به طور وسیع در سراسر سازمان توزیع میگرددولی از یک وحدت و یگانگی برخوردار است. ارتباطات نه فقط در جهت بالا و پایین بلکه بین گروهها جریان دارد. انگیزش کارکنان بر اثر مشارکت مستقیم آنان در تعیین پاداشهای اقتصادی، هدفها، بهبود روشها و ارزشیابی پیشرفت در جهت هدفها بوجود میآید. تحت این نوع رهبری کنش و واکنش متقابل رئیس و مرئوس گسترده، دوستانه و توام با اطمینان و اعتماد فراوان است. از لحاظ فراگرد کنترل مسئولیت جمعی و گسترده ای وجود دارد که واحدهای پایین تر کاملا در آن مشارکت دارند. سازمانهای رسمیو غیررسمیغالبا یکی هستند. لذا همه نیروهای اجتماعی از کوششهایی که برای تحقق هدفهای سازمانی بعمل میآید جانبداری میکنند (هرسی و بلانچارد، 1375، ص76)
تعریف رضایت شغلی
رضایت شغلی در رابطه با اثر بخشی و کارایی تعریف میشود. اثر بخشی میزان توافق رفتار سازمانی با انتظارات سازمانی است و کارایی تابعی از توافق رفتار سازمانی با نیازها و مقاصد شخصی میباشد. رضایت به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیازهای فردی اشاره میکند. درواقع،رضایت موقعی در حد مطلوب خواهد بود که انتظارات سازمان با نیازها و تمایلات شخص توافق و همخوانی داشته باشد( علاقه بند، 1369، ص 103 )
از نظر «دیویس»[4] و «نیوا ستورم»[5]، رضایت شغلی شامل مجموعه ای از احساسات سازگار نسبت به شغل است. این احساس زمانی حاصل میشود که خواستهها، نیازها، آرزوها و تجربههایی که شاغل هنگام ورود به سازمان با خود دارد از طریق شغل برآورده شود . به این ترتیب بین توقعات شاغل و برآورده شدن آنها توازن برقرار میشود در نتیجه شاغل نگرشی مثبت به شغل پیدا میکندکه موجب رضایت او میشود.
به طور کلی پنج عامل عمده به عنوان ابعاد رضایت شغلی مطرحند که عبارتند از:
1ـ پرداخت: میزان حقوق دریافتی و انصاف و برابری در پرداخت
2ـ شغل: حدی که وظایف شغلی، فرصت را برای آموزش و پذیرش مسئولیت فراهم میآورد.
3ـ فرصتهای ارتقاء: قابلیت دسترسی به فرصتها برای پیشرفت
4ـ سرپرست: تواناییهای سرپرست برای نشان دادن علاقه و توجه به کارکنان
5ـ همکاران: حدی که همکاران دوستانه، شایسته و حمایتی هستند. (مقیمی، 1377، ص391)
دبیران
منظور معلمینی هستند که در مقطع تحصیلی راهنمایی دخترانه مشغول به تدریس میباشند.
مدارس شاهد
با توجه به تقسیم بندی بین مدارس از قبیل مدارس دولتی،مدارس نمونه دولتی، مدارس نمونه مردمی، استعدادهای درخشان و مدارس از این دست،مدارس شاهد به مدارسی اطلاع میشود که بر اساس آییننامه و اولویت بندیها و امتیازات تصریح شده توسط ستاد کارشناسی شاهد اقدام به ثبت نام مینمایند.
از دانش آموزان غیر شاهد در صورت احراز شرایط با توجه به مجموع امتیازات کسب شده ثبت نام بعمل میآید و چنانچه ظرفیت ثبت نام در امتیازات بالا به اتمام بر سد نوبت به ثبت نام دانش آموزان حائز رتبههای پایین نمیرسد و این دانشآموزان میبایست در مدارس دیگر ثبت نام بنمایند.
مشکلات و تنگناهای تحقیق
با توجه به اینکه پرسشنامه در مورد مدیر مدرسه میباشد دبیران از اینکه اطلاعات بدست آمده ممکن است بعنوان مدرک و سندی علیه آنها استفاده شود نگران بودند که این نگرانی به دو شکل کمتر گردید یکی اینکه از آنها خواسته شد که نام و نامخانوادگی خود را ذکر نکنند و دوم اینکه سعی شد حتیالامکان پرسشنامهها یا بطور مستقیم به خود دبیران داده شود و از آنها جمعآوری گردد و یا اینکه توسط مشاور مدرسه این کار صورت گیرد بگونهای که مدیر مدرسه پرسشنامهها را رؤیت نکند.
ـ پراکندگی اعضای جامعه آماری در سطح تهران بزرگ، توزیع و جمعآوری پرسشنامه را با مشکل مواجه کرده تا جایی که این امر چندین ماه از مدت اجرایی بررسی را به خود اختصاص داد.
ـ از آنجا که این تحقیق در محدودة شهر تهران میباشد. لذا تعمیم نتایج فقط به آموزش و پرورش (مدارس راهنمایی دخترانه) شهر تهران امکانپذیر میباشد و قابل تعمیم به سایر استانهای کشور نمیباشد.
ـ از دیگر مشکلات و تنگناهای تحقیق، بوروکراسی موجود در دستگاههای آموزشی است که اجرای تحقیق را نیز با تأخیر مواجه ساخت.
ـ قوانین و مقررات و بخشنامههای آموزشی و پرورش و پیچیده بودن سیستم آموزشی و همچنین پیچیدگی فرآیند رفتار انسان باعث شد که نتوان تمامی متغیرهای مورد مداخله را شناسایی کرده و تحت کنترل درآورد.
ـ در این تحقیق نمونهها تنها از یک جنس و آن هم مؤنث انتخاب شده است
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 58 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 76 |
فرهنگ و خودشیفتگی گرایی
مقدمه:
هرکس با فردی ملاقات می کند که به طور تحمل ناپذیر خودخواه و متکبر است، افرادی که در خیال پردازی ها نیروی خدایی مانند گم میشوند، مانند ثروت نامحدود، هوش بالا یا شهرت نابرابر به خودشان می چسبند. نه تنها معتقدند که بهتر از سایرین هستند، بلکه سایرین را نیز تحقیر و خوار می نمایند. آنها می درخشند و از ما این انتظار میرود که آنها را پرستش و تماشا کنیم. برای آنها باقی ما به سادگی کارگران زنبوری هستیم که از همه فرمانها باید اطاعت نماییم و ایده اصلی ما برای آنها ارزشمند نیست، آنها به طرح ها و تمایلات خود بسیار وابسته هستند. در تبادل افتخار رابطه با آنها، آنها معتقدند که ما باید هر گونه نیاز آنها را پیش بینی، و آنها را از هر گونه کار دنیوی دشوار معاف سازیم و همه باید به سختی برای شناسایی ایده های روشن و مبهم آنها کار کنند. آنها از روی عادت افراد را دچار شرم ساری می کنند. خود محوری آنها موجب بی تفاوتیشان نسبت به حقوق و رفاه، سایرین و قوانین اجتماعی می شود. برای توجیه عملکردشان، آنها به طور منطقی دلایلی را ارائه می دهند که این استعداد برتر خود و بی توجهیشان نسبت به سایرین را نشان دهند بنابراین خود را در بهترین موقعیت قرار دهند. آنها خیلی زود عصبانی و خشمناک می شوند.
چنین افرادی به عنوان شخصیت های خود شیفته شناخته می شوند که تنها برای راحتی خود عمل می کنند و آنها احتمالاً منفورتر از همه ناهنجاریهای شخصیتی هستند. مورد Einstein را به خاطر بیاورید (901) Malcolm مشخصاً مشکلاتی داشت که در میان آنها یک حس بزرگ نمایی و خود مهمی وجود داشت (معیار 1).
او خود را با Einstein و Salk مقایسه می کرد، افرادی که شرافتمندانه برای رأس بودن در کل زمان رنج می بردند مانند خودم. بی شک بزرگ نمایی Malcolm بسیاری رفتارهای او را تقویت میکرد. او گستاخانه ادعا می کرد که این مشکل شرکت است و نه او، حتی اگر روابط او با مافوق ها و زیردستان مانع ادامه رابطه شود. یک فرد نرمال زمانی را صرف بازتاب رفتار خود در مواجه با یک جبهه متحد می کند و به طرز احمقانه علیرغم بازخورد منفی از بالاترها و پائین ها در سلسله مراتب سازمانی خراب عمل نمی کند.
Malcolm مشخصاً خود مهم بود که باید علیرغم نادیده گرفتن سایرین حفظ و درک شود. بزرگنمایی او از زندگی خیالی تغذیه میکرد که در آن اوهام روشن و موفق تشخیص داده می شدند (معیار 2). به عنوان مثال او ذکر کرد که خود را به عنوان رئیس یک شرکت جدید میبیند که ایده های خود را وارد عمل می کند و می تواند تنها تصور کند که موفقیت یک موضوع زمانی است به علاوه او نیازمند این خیالات بود تا از تصویر برتری حمایت کند که مانع خروج او از میانگین بالا شود. بی شک نیاز او به این برتری شامل ارتباط با پرستشی بود که از مادرش دریافت می کرد که پافشاری داشت که او کاری مهم انجام خواهد داد و روزی مهم می شود و در تاریخ بشر نام او ثبت میگردد.
Malcolm مشخصاً باهوش بود در غیر این صورت زندگیش مدتها قبل پایان می گرفت. با این حال تخمین او از توانایی ها و انتظاراتش که سایرین باید به هر خواسته اش احترام می گذاشتند از تمایز میان واقعیت و تصور خدشه دار شده، او خبر می داد. او معتقد بود که خاص است و البته توسط یک روانشناس تحت درمان بود زیرا تنها فردی با درجه پزشکی می توانست موقعیت او را درک کند (معیار 3). بعلاوه او خاص بود که از روشهای جدید انجام کارها استفاده می کرد که البته مخالف الگوهای سازمانی بود و او در مورد اثرات آن بر زندگی سایرین ناراحت نمی شد (معیار 7). به جای همدردی، Malcolm انتظار داشت که زیر دست ها به آسانی تشخیص دهند و به طور اتوماتیک بر هوش آنها تأثیر گذارد (معیار 5). به نظر او ناراحتی در مورد زندگی سایرین بی اهمیت بود. Malcolm با ارائه چنین حسی تنها می توانست از اطرافیان خود بهره برداری کند و بارها و بارها بی شرمانه همین کار را می کند. (معیار 6)
Malcolm اغلب روش درست و مناسب سروکار داشتن با ناخشنودی افرادی که بدبخت کرده بود را ارائه می کرد: آنها به او حسودی می کردند. دوباره آن Malcolm نبود که مشکل داشت بلکه سایرین توانایی های او را تشخیص می دادند که در جاده موفقیت و ثروت است و اینکه آنها چقدر تأثر آور هستند و در نتیجه موانعی را بر سر راه او می گذاشتند (معیار 8). آنها در مقایسه با او دیوانگانی بودند که به دنبال چیزهای بهترند اما به آنچیزی که می خواهند، نمی رسند.
با ارائه این تصاویر روشن از Malcolm اکنون در موقعیتی هستیم تا پرسش های اضافی را بپرسیم تا طرح این فصل را شکل دهیم. ابتدا طبیعی و غیرطبیعی را با هم مقایسه می کنیم و سپس در موضوع اصلی خود شیفتگی به تنوع هایی می رسیم. بعد از آن دیدگاه های روانپویشی و میان فردی و دیدگاه شناختی در رابطه با شخصیت خود شیفته توصیف می شود.
این بخش ها از هسته شخصیتی علمی است. به وسیلهی جستجوی توضیح آنچه که در شخصیت Malcolm مشاهده می کنیم، هدف حرکت فراتر از حکایت و ورود به حوزة تئوری است. همیشه تاریخ را لحظه لحظه توصیف می کنیم و به متفکران قدیمی کاری نداریم زیرا هر کدام به جنبه های متفاوت ناهنجاری توجه دارند. فرضیه های رشد نیز اغلب بررسی می شود، اما بررسی برای ناهنجاری های شخصیتی در زمان اخیر آزمایشی و تجربی است. پس از آن ترکیب های زیستی روانی اجتماعی – تکامل نشان می دهد که چگونه وجود ناهنجاری شخصیتی از قانون تکامل تبعیت می کند. همچنین مقایسه ای میان خودشیفتگی و سایر ساختارهای تئوری و بحث چگونگی گرایش و تمایل شخصیتهای خود شیفته به توسعه و ایجاد اختلال های خودمحوری وجود خواهد داشت . در نهایت ما روی چگونگی درمان اختلال از طریق روان درمانی تحقیق کردیم و دوباره مواد خود را از لحاظ رویکردهای کلاسیک در این حوزه سازماندهی نمودیم: دیدگاه های میان فردی، شناختی و روان پویشی.
از نرمال به غیرنرمال
به استثناء ظاهر آن از طریق تاریخ میان سلطنتی و توانگری، شخصیت خود شیفته به نظر می رسد تنها در اواخر قرن 20 برتر و برجسته شد. خودشیفتگی در هر فرهنگی متفاوت است (1995 ، Capponi , warren) تجربه ما از طبقات متوسط و بالاتر آمریکایی است. طبقه بندی بین المللی بیماریها، برابر بین المللی DSM-IV شامل ناهنجاری شخصیتی نبود و بیان می داشت که این فرهنگ آمریکایی در سایر ملیت ها نفوذ نمی کند. به جای آن، خودشیفتگی ممکن است یک آسیب شناختی در ارتباط با سطوح بالاتر سلسله مراتب نیازهای مازلو باشد. افراد در ملیت های دارای امتیاز کمتر برای مثال آنقدر مشغولند که نمی توانند بیماریها را مهار کنند و البته شاید دچار خودشیفتگی نشوند. زمانی که نیازهای اصلی رفع شود، جستجوی خودشکوفایی وارد پیش زمینه می شود. آسیب شناختی های مربوط به آن شامل ناهنجاری شخصیتی خودشیفتگی می شود. این ریسک به نظر می رسد که حتی در یک جامعه بزرگتر است و به فردگرای و خودبزرگ نمایی فشار می آورد مانند ایالت متحده آمریکا، بعلاوه به نظر می رسد ناهنجاری و اختلال در حرفه هایی شایع تر است که دارای جنبه های غیرمعمول می باشند از جمله قانون، طب و علم یا آنهایی که قدرت ستاره دارند مانند سرگرمی، ورزش و سیاست. برای بیشتر ما این عقیده فوری و بی رنگ است که خودشیفتگی بیشتر برای مردان است (Rienzi, Forguera, Hitchcock,1995) شاید به این دلیل مردها را بیشتر برای بهره برداری مستحق می دانند. (Tschanz , Morf , Turner , 1998) ).
فرهنگ و خودشیفتگی گرایی:
بدلیل آنکه فرهنگ های فردگرایی ارزش خودشناسایی را بر گروه شناسی ترجیح می دهند، خودشیفتگی آسیب شناختی به خوبی با آن شرایط فرهنگی متناسب است. اما چگونه ممکن است آن نشأت بگیرید و در یک جامعه مجموع بیان گردد؟ در یک فرهنگ فردی، خودشیفتگی هدیه خداوند به جهان محسوب می شود. در یک جامعه هواخواه و جمعی به هر حال اصول اجتماعی در زندگی خود شیفتگی در راستای گروه ترجیح داده می شود و در دسترس عموم نیست به عنوان مثال در اسپانیا در قرن 15 ، این فرهنگ اجتماعی در ابتدا مخصوص مردان بود و ارثیه و ارزش خانوادگی محسوب می شد. پسر در حقیقت بعد از پدر دومین فرد خانواده، محسوب می شد. جای تعجب نیست که بسیاری فاتحان اسپانیایی که به جهان جدید وارد می شوند و در جستجوی شانس و بخت خود هستند از این قشر محسوب می گردند.
بدلیل آنکه این خود بنا بر الگوهای فرهنگی توسعه می یابد، فرد به دنبال فرم ها و شکل های مختلف خود برای توسعه در جوامع گوناگون است. Roland (1992) روی خانواده و خود – ما که بیشتر مشخصه فرهنگ جمعی است و فردگرایی یا من – خود که بیشتر مشخصه فرهنگ فردی است بحث کرده است. در آمریکا در یک جامعه فردگرایی، نمایش درونی خود بر فرد تأکید دارد و همچنین یک خودی با محدودیتهای خارجی که غیرقابل نفوذ است. بنابر آن ساختارهای خود شیفتگی فردی حرمت نفس نسبتاً مستقل است (1995 وCaponi , Warren). در فرهنگ های اجتماعی مانند ژاپن، توسعه خود درونی شامل روابط جمعی احساسی است و زندگی تعاونی و متقابل است و مرز خود قابل نفوذ و در دسترس برای همهی آن هایی است که در جمع هستند بنابر آن ترکیبات خود شیفتگی ما – خود بیانگر عزت نفس حاصل از شناسایی قوی و با افتخار خانواده، گروه ها و سایرین در روابط سلسله مراتبی است. (P-80)
بعلاوه چگونگی صحبت افراد در مورد کمالات در هر فرهنگی متفاوت است. فرهنگ های فردی به فرد قدرت بیان خود و کمالات خود را می دهد. هر کس می تواند در مورد کمالات خود و حتی بزرگی خود با خلوص صحبت کند (1998 ، Stone). در فرهنگ بودایی مانند ژاپن، افراد احساسات خود را حتی اگر متضاد نیز باشد بیان می کنند. بدلیل آنکه خودشیفتگی غربی به تجلیل از خود فشار می آورد، عملکرد فرد معمولاً به خودش تنها نسبت می یابد. در فرهنگ های اجتماعی، به هر حال پیشرفت اشخاص به حمایت غیر متزلزل و پایدار گروه نسبت داده می شود.
Babe Ruth ژاپنی در موفقیت خود اعلام کرد که پیروزی خود را مدیون راهنمایی مربی خود و تشویق طرفداران و هم تیمی های خود است. (1998 Stone,). بنابراین اگرچه تشخیص ضمنی برای نقش فردی در پیشرفت وجود دارد که نتیجه آن در گروه نیز موثر است. بعضی نویسندگان نوع خودشیفتگی رایج در آمریکا را به عنوان خودشیفتگی خودنمایی و در ژاپن را به عنوان خودشیفتگی نهفته بیان کردند.
رابطه میان خود شیفتگی و عدم انطباق پیچیده تر از سایر ناهنجاریهای شخصیتی است. تنها یک خط مناسب، اعتماد به خود طبیعی و حس خود ارزشی مصنوعی را جدا می سازد. بدلیل آنکه خودشیفتگی گرایی به حرمت نفس مربوط است، زیاد نمی توان روی آسیب شناختی آن کار کرد. حرمت نفس ناقص بیانگر احساسات ناشایسته و بی اثر است که هیچ ارزشی ندارد و برعکس حرمت نفس اضافی بیانگر فقدان احساس با سایرین، حس خود برتربینی و خودبینی می باشد. حرمت نفس اندک می تواند فلج کننده باشد تنها به این دلیل که افراد نسبت به خطراتی که حرمت نفس اندک برجای می گذارد تردید دارند. بهترین احتمال شکست به عنوان شانس دیگری را از دست دادن است. برخلاف آن افراد با خود توجهی مبتکرانه به طور نادرست معتقدند که می توانند هر چیزی را انجام دهند و دست آوردهای آنها فراتر از ارزش واقعی آنها است. اطمینان زیادی خطرات واقعی که برای آنها قابل اجرا است را مختومه می کند. رابطه میان حرمت نفس و آسیب شناختی شبیه نام u است. خود اعتمادی موجب می شود شما اجتماعی شوید اما خود اعتمادی بیش از حد شما را خودبین می سازد. افراد در خود شیفتگی سالم و میانه باید همدردی میان شخصی و اجتماعی را نشان دهند، یک تمایل خالص به ایده ها و احساسات سایرین و رضایت داشتن به منظور اعتراف به نقش اشخاص دیگر وقتی مسألهای رخ می دهد. (شکل 1-9).
چندین تنوع با دامنهی طبیعی در سبک خودشیفتگی ارائه می گردد و هر کدام در حیطه جنبه متفاوت الگوی نهایی است. بدلیل آنکه جامعه ما اغلب ارزش های خودشیفتگی را معتبر می کند (1978 Lasch,) بسیاری از خوانندگان جنبه هایی را در این مشخصه های خلاصه پیدا می کنند. افراد با یک سبک خود اعتمادی دارای ایمان و اعتقاد قوی هستند و معتقدند که آنها خاص و استثناء هستند و حتی قادر به انجام کارهای بزرگ هستند. بسیاری دارای یک بینش قوی از خود به عنوان قهرمان یا فاتح یا متخصص هستند. اغلب آنها جاه طلبانه هدف خود را تشخیص می دهند. اغلب رابطهی طبیعی و اشتیاق آنها هاله ای را ایجاد می کند که به آسانی سایرین را برای هدف خود به کار می گیرد. بیشتر اهداف آنها بالاست و برای رسیدن به موفقیت نبرد می کنند و از آن لذت می برند. آنها از در رأس بودن در بازی و در حرفه خود لذت میبرند. با آگاهی از استحکام آنها، عدالت آنها بواسطه شکی که دارند غیرقابل لمس است. آنها انتظار دارند سایرین از خاص بودن آنها مطلع باشند و به آن ها احترام گذارند. گاهی اگر ناچیز شمرده شوند احساسات و عصبانیت خود را نشان می دهند. الگوی دفاعی و حمایتی (1994 Millon,) مشابه است، اما قویاً رقابتی و خود مطمئنی می باشد. چنین افرادی یک حس جسارت را نشان می دهند که از یک باور غیرمتزلزل در هوش و زکاوت آنها ریشه می گیرد، جاه طلبانه، آنها به طور طبیعی نقش رهبر را فرض می کنند قاطعانه عمل می کند و از دیگران انتظار می رود تا توانایی های برتر آن ها به طور طبیعی شناسایی و تشخیص دهند. فراتر از خود اعتمادی، آنها هوشیار، باهوش و مجاب کننده هستند و دیگران را با عذر و بهانه های خود میفریبند. در این زمان ها گرچه حرمت نفس آنها ممکن است یک حس مستحق بودن ایجاد کند حسی که خاص است و به عملکرد خاص فراتر از نقش آنها مربوط می شود.
سبک خود شیفتگی نرمال می تواند اغلب به وسیلهی آزمایش و بررسی تنوع های نرمال مشخصه های آسیب شناختی در DSM-IV مشخص گردد (1995 Sperry) این شخصیت یک حس بزرگ نمایی حرمت نفس را نشان می دهد که انتظار هوش، توانایی و ذکاوت را دارد که حتی در فقدان عملکرد متناسب تشخیص داده شود (معیار 1). برخلاف آن این سبک دارای حس سالم خود عزت نفسی بر اساس کامیابی های واقعی است، اما فردی که برآورد توانایی خود را در انتهای بالای واقعیت تخمین زند شامل آن نمی گردد. در حالیکه فرد ناهنجار در خیالات خود به موفقیت نامحدود می رسد از جمله زیبایی، کمالات، هوش و قدرت (معیار 2)، آنهایی که بیش از آنکه اعتماد داشته باشند قدرت مطلق دارند طرح های مبتدی را با توجه به هدفشان شکل می دهند. در حالیکه ناهنجارها و اشخاصی که دارای اختلال هستند حس خاص بودن می کنند و حس پیوندجویی تنها با کسانی دارند که همانند آن ها خاص هستند. (معیار 3)، و این سبک شخصیتی به سادگی همکاری افراد باهوش را می طلبد، بدون احساس خفت و خواری برای فردی که با آن مواجه است. در حالیکه سبک ناهنجار به طور فعال نیازمند تحسین و نمایش از طرف دیگران است (معیار 4) سبکی موقرانه که تعریف و تمجید کردن را بدون غرور افراطی می پذیرد. برای هر تضادی که در بالا وجود دارد، Malcolm بیشتر به انتهای آسیب شناختی پیوستار می رسد. جدای از آن ارزش توانایی او در بالاترین حد رئالیسم، او خود را با Einstein و Salk مقایسه می کرد. در حقیقت تاریخ او بیان می دارد که دارای اندکی کمالات واقعی است و به طور مکرر از همه شرکت ها اخراج شده است.
در عوض Malcolm نیاز دارد که از نظر خیالی موفق باشد. در حقیقت او آن را سرنوشت خود می داند. جدای از لذت بردن از همکاری با افراد باهوش، Malcolm نیازمند ارتباط با افراد هم سطح خود است. کسی که گرفتار حس بزرگی است و به طور اتوماتیک به عنوان یک شخص پست مشخص می شود و کسی که فاقد توانایی ضروری برای تحسین Malcolm است.
دیگر معیار تشخیص می تواند اغلب به پیوستار نرمال برگردد. در حالیکه ناهنجاری ها نیازمند درمان خاص است (معیار 5)، این سبک شخصیتی یک حس خود اعتمادی و بی تکلیفی را احساس می کند که اغلب بیش از آنکه آن را حذف کند پرورش می دهد. در حالی که شخص دارای اختلال از دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده می کند (معیار 6)، این سبک بدون نیاز به تقاضای وقت و تلاش اضافی توانایی افرادی را که در اطرافش هستند بازی می کند. در حالیکه شخص دارای اختلال قادر به همدلی با عواطف دیگران نیست (معیار 7). اما این سبک شخصیتی می تواند از اشتغال های ذهنی خود فاصله گیرد و نسبت به دیگران حساسیت نشان دهد. در حالیکه این افراد اغلب نسبت به کسانی که موفق و کامیاب هستند حسودی می کنند (معیار 8). این سبک می تواند به عنوان مدل های نقش آفرین دیگران را تحسین کند. در نهایت در حالیکه فرد دارای اختلال خودبین و متکبر است (معیار 9)، این سبک خوداعتمادی است و قادر به بخشندگی و رعایت حال دیگران نیست. دوباره Malcolm بیشتر به سمت آسیب شناختی کشانده شد. برای اجرای عقاید و ایده های جدیدش Malcolm به طور اتوماتیک این انتظار را داشت که سایرین مشخصه های او را ببینند و او را خاص بدانند و هر چیزی را که نیاز دارد برایش برآورده سازند. در حالیکه سبک خود شیفتگی ممکن است کارکنان را به طرف هم کشاند و با ارائه اطمینان از ایده های جدید و سپس راهنمایی فعالانه به سایرین کمک شود تا بخشی از یک هدف بزرگتر را احساس کنند، اما Malcolm از تلاش و وقت زیردستان خود استفاده می کرد و تنها خدمات اندکی به ایده های آنها که موجب موفقیت شده بود می داد. بعلاوه پای خود را در کفش دیگران می کرد و Malcolm بدون خجالت از ایده های جدید افراد استفاده می نمود. او هر گونه موفقیت را به خودش و شکست را به حسادت دیگران نسبت می داد. در نهایت در حالیکه سبک خودشیفتگی، دوستی و رفاقت را با دیگران بدون توجه به موقعیت ذهنی یا اجتماعی آنها ایجاد می کند، در عوض Malcolm به ارتباط با کسانی اصرار می ورزید که مانند خودش دارای موهبت یا اعتبار باشند.
انواع دیگر شخصیت خودشیفتگی:
افراد کمی در زندگی واقعی وجود دارند که به عنوان مظهر ایده ال روانشناختی انتزاعی عمل می کنند. در واقع بیشتر افراد جنبه های دو یا چند سبک شخصیتی را با هم ترکیب می کنند که البته بعضی ترکیبات نسبت به سایرین رایج تر است. در حالیکه بخش بالا تضاد میان الگوهای گوناگون برای اهداف توضیحی را تشدید می سازند در این بخش ما تنوع خودشیفتگی را به تصویر می کشیم که به عنوان ناهنجاری است که سایر شخصیتها را تیره می سازد (شکل 2-9 را به عنوان یک خلاصهی کوتاه نگاه کنید.) موارد واقعی ممکن است یا ممکن نیست وارد یکی از این ترکیبات شود.
خودشیفتگی بدون اصول یابی مسلک:
خودشیفتگی های بدون اصول یابی مسلک اعتماد به نفس خودشیفتگی را با رفتارهای جنایی متداول ضد اجتماعی آمیخته میسازند. بسیاری در جامعه موفق هستند و خود را در راستای محدودیتهای قانون حفظ می کنند. سایرین در برنامه ها و مراکز بازپروری اعتیاد برای جوانان آسیب دیده، یا زندان زندگی می کنند. در حالیکه سایرین که بیشتر مرد هستند فرصت طلب می باشند و از دیگران برای نفع شخصی کار می کشند شارلاتان هستند و به شدت نسبت به قربانیان خود حالت اهانت بار و تنفرآمیز دارند. در حالیکه بسیاری خود شیفته ها دارای رشد نرمال فراخود هستند، خودشیفتگان بدون اصول در روشهای نفوذ اجتماعی دارای مهارت می باشند اما تعداد کمی از آن ها ممنوعیت اخلاقی درونی دارند. در عوض آنها بهترین شخصیت را به عنوان بی تربیت، شیاد و بی پروا دارند. این افراد بیش تر از آنکه استثمارگر و بی وفا باشند خود را نسبت به رفاه دیگران بی تفاوت نشان می دهند و بیشتر مایل به آسیب رسانی هستند و در مواجه با تهدیدها و عملکرد تنبیه بی باک هستند. خوشنودی و لذت انتقام اغلب با اهانت به دیگران و تسلط بر دیگران پدید می آید. لذت با جلب اعتماد افراد و سپس پشت پا زدن به آنها حاصل می گردد. نگرش آنها این است که از آنهایی که بتوانند به نفع خود سود می برند.
آنها (خودشیفتگان بدون اصول) به نفع شخصی خود توجه و تمرکز دارند و نسبت به حقیقت بی تفاوت هستند. اگر با حقیقت مواجه شوند. تمایل دارند نگرشی از بی گناهی اثبات شده از خود نشان دهند. تا رفتار خود را در پوشش ادب انکار و پنهان کنند. اگر مشخصاً مجرم باشند، رفتاری کاملاً خونسرد از خود نشان می دهد، گویا مقصر زندانی ای است که زودتر اقدام به دستگیری او نکرده است. کمبودهای کامیابی و بی مسئولیتی اجتماعی با خیال پردازی و تهمت گسترده و دروغهای صریح توجیه می شود. افرادی با گرایشات ضد اجتماعی بیشتر ممکن است موضع گستاخ و بی باک به خود بگیرند و تمایلات بیمارگونه خود را بروز دهند و مشکلاتی را به طور مکرر برای خانواده و نقض قانون فراهم نمایند. روابط تنها تا زمانی پایدار می باشد، شخص خود شیفته چیزی را برای بدست آوردن داشته باشد. خود محوری پایه در وجودشان بسیار قدرت دارد و مایل به بهره کشی از سایرین هستند و با بی تفاوتی کامل نسبت به نگرانی و دلواپسی ای که ممکن است تجربه کنند یا این که چه طور زندگیشان تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، از زندگی خود به دور اندازند. در بسیاری روش ها، خودشیفتهی بدون اصول مشابه شخصیت نمایشی است. خود شیفتهی بدون اصول، ضعیف و آسیب پذیر را ستایش می کند و از عصبانیت و یأس آنها لذت می برد. برخلاف آنها شخصیت نمایشی به دنبال توجه و احترام افرادی هستند که خودشیفته بدون اصول در عشق و تحسین از خود جدا کرده است.
جهت دریافت فایل فرهنگ و خودشیفتگی گرایی لطفا آن را خریداری نمایید
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 71 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 77 |
سبک اسناد با پیشرفت تحصیلی در دختران و پسران سال سوم دبیرستان
چکیده
به منظور بررسی سبک اسناد و پیشرفت تحصیلی در دختران و پسران سال سوم دبیرستان ابعاد سه گانه اسناد شامل بعد مکان کنترل (درونی در مقابل بیرونی)، بعد ثبات (پایدار در مقابل ناپایدار) و بعد کلیت (کلی در مقابل جزئی) در دو موقعیت شکست و موفقیت در 120 نفر دانش آموز از طریق پرسشنامه سبک اسنادی (ASQ) مورد بررسی قرار گرفتند. نمرات بدست آمده از طریق این پرسشنامه با روش تحلیل واریانس تک متغیره و چند متغیره و رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت نتایج نشان داد که ابعاد سه گانه اسناد بین دختران و پسران در موقعیت شکست و موفقیت تفاوت معنی داری ندارند. رابطه بین ابعاد سه گانه اسناد و پیشرفت تحصیلی نشان داد که بجز بعد درونی – بیرونی در موقعیت شکست، بقیه ابعاد با پیشرفت تحصیلی رابطه معنا داری ندارند. همچنین تنها متغیری که تا حدی می توانستیم از طریق آن تا حدی به پیش بینی تحصیلی دانش آموزان بپردازیم همان بعد درونی –بیرونی در موقعیت شکست بود.
عنوان |
صفحه |
فصل اول |
|
مقدمه |
|
زمینه و بیان مسئله |
1 |
اهمیت و ضرئرت پژوهش |
4 |
سئولات پژوهش |
5 |
متغیرهای پژوهش |
5 |
تعاریف مفهومی |
6 |
تعاریف عملیاتی |
6 |
فصل دوم:پیشینةنظری وپژوهشی |
|
خلاصه فصل |
8 |
اسناد |
9 |
نظریه های اسناد |
10 |
سو گیری های اسناد |
23 |
اسنادهای اصلی |
26 |
ابعاد اسناد |
27 |
اسنادها؛موفقیت وشکست |
32 |
اسناد وجنسیت |
35 |
اسناد وپیشرفت تحصیلی |
41 |
فصل سوم:روش پژوهش |
|
خلاصه فصل |
45 |
روش تحقیق |
46 |
جامعه اماری وروش نمونه گیری |
46 |
ابزار تحقیق |
46 |
روش نمره گذاری پرسشنامه |
50 |
روش اجرا |
51 |
اعتبار وپایایی پرسشنامه |
52 |
روش آماری |
54 |
فصل چهارم:یافته های پژوهش |
|
خلاصه فصل |
56 |
یافته های توصیفی |
57 |
یافته های تحلیلی |
60 |
بررسی رابطه ابعاد سه گانه اسنادپس از شکست در دختران وپسران |
60 |
بررسی رابطه ابعاد سه گانه اسناد پس از موفقیت در دختران وپسران |
62 |
بررسی رابطه سبک اسناد با پیشرفت تحصیلی |
64 |
بررسی پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش اموزان در دوجنس دختر وپسربا ابعاد سه گانه اسناد در موفقیت وشکست |
68 |
یافته های دیگر |
71 |
فصل پنجم :بحث ونتیجه گیری |
|
بحث ونتیجه گیری |
75 |
محدودیت های تحقیق |
77 |
پیشنهادات |
77 |
منابع فارسی |
79 |
منابع انگلیسی |
81 |
پیوست ها |
|
مقدمه
واکنش دانش آموزان در برابر مدرسه و فعالیتهای کلاسی متفاوت است. این واکنش در برخی با اشتیاق ، در برخی با اکراه و در برخی با امتناع همراه است. از لحاظ مقدار انرژی که دانش آموزان بکار میگیرند، زمینه ای که میخواهند کار کنند ویاتداوم در زمینه یا کار مورد نظر بین آنها تفاوت وجود دارد.این تفاوتها به مفهوم انگیزش ارتباط دارد. بنابراین در نظر گرفتن انگیزش در برانگیختن، جهت دادن وتداوم بخشیدن رفتار دانش آموز در فرآیند آموزش و پرورش از اهمیت خاص برخوردار است.اما چه سازههایی در این فرآیند موثرند؟
مطمئناً عوامل زیادی در این زمینه نقش دارد. از جمله این عوامل اسناد می باشد. اسناد به معنی نسبت دادن رفتار خود یا رفتار دیگری به علل مختلف می باشد. نظریه های اسناد نیز بر همین اساس به توضیح و تبیین علل رفتار می پردازند. در حوزه آموزشگاهی، دانش آموزان موفقیت ها و شکست های خود را به عنوان یک پی آمد تحصیلی تفسیر می کنند و جویای علت آن هستند. عمده ترین عواملی که توسط دانشآموزان بکار می روند عبارتنداز: توانایی ، کوشش ، شانس و دشواری تکلیف ، همچنین بررسیها نشان می دهد که دانش آموزان ممکن است عوامل نسبت داده شده به عملکرد خود را درونی یا بیرونی، پایدار یا ناپایدار وکلی یا اختصاصی بدانند . در راستای همین تحقیقات آنها علاقمند شده اند که بدانند آیا جنسیت نیز در این موضوع دخالت دارد یا خیر ؟
برخی روش اسنادی دختران و پسران را متفاوت می دانند و علت این تفاوتها را ناشی از فرهنگ می دانند. پژوهش حاضر اسناد را به عنوان یکی از عوامل مهم انگیزش در دو جنس دختر و پسر و پیشرفت تحصیلی را به عنوان موضوعی که متأثر از روش اسناد دانش آموزان می باشد، مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد.
زمینه و بیان مسئله
یکی از عوامل توجیه کننده پیشرفت تحصیلی دانش آموزان که استعداد یکسانی دارند، انگیزش است . به عبارتی در بین دانش آموزان افرادی یافت می شوند که علاقه و انگیزش بیشتری از خودشان نشان می دهند .این علاقه وانگیزش ، پیشرفت آموزشگاهی آنها را توجیه می کند .
انگیزش را می توان بطور کلی نیروی محرک فعالیتهای انسانی و عامل جهت دهنده آن تعریف کرد. به عبارتی انگیزش عامل فعال ساز رفتار انسان می باشد (سیف ،1379).
از عواملی که انگیزش دانش آموزان را تحت تأثیر قرار می دهد این است که دانش آموزان موفقیتها و شکستهای خود را به چه عاملی اسناد می دهند . این موضوع در یکی از نظریه های شناختی مربوط به انگیزش مورد بحث قرار می گیرد که نظریه های
اسناد [1] نام دارد. مبحث اساسی در این نظریه ها تحلیل علت ومعلولی است که افراد در مورد رفتار خود و رفتار دیگری بکار می برند .به عبارتی انسان می خواهد درباره ساختار علی محیط خویش هرچه بیشتر شناخت پیداکند و بداند رویدادی که اتفاق می افتد به چه انگیزه ای قابل اسناد است (خداپناهی ،1379).
نظریه های اسناد بطور کلی دو موضوع اساسی را مورد بحث قرار می دهند که عبارتند از عوامل علی و ابعاد علیت . عوامل علی بدین معناست که افراد موفقیتها و شکستهای خود را به چه علتی اسناد می دهند .به فرض هایدر[2] (1958) به نقل از هیوستن[3]و همکاران (1993) به چهار علت کلاسیک توانایی ، کوشش ، دشواری تکلیف و شانس اشاره می کند اما می توان این عوامل علی را از طریق ابعاد نیز مورد بحث قرار داد. مثلاً هایدر به بعد درونی – بیرونی[4] بودن اشاره می کند . به نظر او استعداد و تلاش از علل دورنی و شانس ودشواری تکلیف از عوامل بیرونی و موقعیتی هستند . واینر[5] به بعد پایداری و قابلیت کنترل اشاره می کند وتوضیح می دهد که خلقوخو و تلاش هر دو ناپایدارند . ولی خلق و خوبه مراتب کمتر از تلاش قابل کنترل است (سابینی[6]، 1992).کلی[7] (73-1972) به نقل از لوک بدار [8]و همکاران (1999) ترجمه گنجی (1380) ابعاد تمایز[9]، ثبات[10] و همرائی[11] (توافق) را بیان می کند.
نوع اسنادی که دانش آموزان به پی آمد تحصیلی خود می دهند با موضوعاتی در ارتباط
است که پیشرفت تحصیلی را مورد تأثیر خود قرار می دهد. اسنادهای علی دانش آموزان با انتظارات آنها درباره عملکردهای آینده ، رفتار تحصیلی آینده و حالات عاطفی دانش آموزان در ارتباط می باشد. این تحقیق رابطه دو موضوع جنسیت و پیشرفت تحصیلی را با اسناد مورد بررسی قرار میدهد. موضوع جنسیت در تحقیقاتی از جمله دوئک[12]و همکاران(1978) به نقل از کریمی(1375) ، بیر[13]وسلویا[14](99-1998)ودر ایران توسط افرادی چون احدی(1373) و بیابانگرد(1370) مورد بررسی قرار گرفته است.احدی(1373)نمونه خود را از دانشجویان انتخاب می کند وبیابانگرد فقط بعد کنترل را مورد بررسی قرار می دهد . در صورتی که این تحقیق علاوه بر این که دانش آموزان را به عنوان نمونه تحقیق انتخاب می کند سه بعد مهم اسناد شامل بعد ثبات،بعد مکان کنترل[15]و بعد کلیت[16]را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین در مورد رابطه اسناد وپیشرفت تحصیلی نیز تحقیقات زیادی صورت گرفته است.از جمله پترسون[17]و بارات[18](1978)ولفولک[19](1993)، وانیر (1994).این تحقیق با توجه به در نظر گرفتن سه بعد مذکور در دو جنس دختر و پسر رابطه اسناد با پیشرفت تحصیلی را مورد بحث قرار خواهد داد.
اهمیت وضرورت پژوهش
از آنجایی که دانش آموزان علت موفقیت و شکست خود را شناسایی می کنند در بررسی علت و معلولی این موفقیتها وشکستها نه تنها به استعداد ، کوشش ، دشواری تکلیف وشانس استناد می کنند همین طور در استنباطهای خود از ابعاد اسنادی از قبیل درونی بودن ، قابلیت کنترل[20]و ثبات نیز استفاده می کنند .از طرفی اسنادها پیشرفت تحصیلی را نیز تحت تأثیر قرار می دهند.متخصصان تعلیم و ترتیب با آگاهی از جوانب مختلف اسناد و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی می توانند به دانش آموزان کمک کنند تابه نتایج مفیدی از نظر تحصیلی دست یابند وبه دانش آموزان یاری دهند تابه کشف علل موفقیت وشکست بپردازند واز این طریق عملکرد خود را بهبود بخشند
(کریمی ،1375).
همچنین معلمان می توانند شاگردان را تشویق کنند تا شکست خود را به عواملی ربط دهند که می توان آنها را کنترل کرد. در آن صورت می توان از نتایج زیان آور شکست در دانش آموزان تا حدی پیشگیری کرد(بریج[21]،2001).
با توجه به نیاز دانش آموزان و مربیان از شیوه های اسناد دهی مطلوب و مناسب و همچنین پیشگیری از نتایج زیان آور پی آمدهای تحصیلی در دانش آموزان ضرورت تحقیق و پژوهش در این زمینه لازم و ضروری به نظر می رسد
جهت دریافت فایل سبک اسناد با پیشرفت تحصیلی در دختران و پسران سال سوم دبیرستان لطفا آن را خریداری نمایید